Objawy kliniczne w chorobach oczodołu

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Mirosław Słowik, Łukasz Szelepin OBJAWY KLINICZNE W CHOROBACH OCZODOŁU Katedra i Klinika Okulistyki AM we Wrocławiu Kierownik: Prof. dr hab. M.H. Niżankowska

Slide 2

PODSTAWY ANATOMICZNE kształt gruszki lub piramidy podstawa wejście do oczodołu (aditus orbitae) szczyt (wierzchołek) (apex orbitae) ok. 30 cc objętości, zajmuje g. oczna ściany kostne wyściela periorbita ściśle połączona przy wejściu, w obrębie szczelin i w obrębie kanału wzrokowego, gdzie łączy się ciągle z oponą twardą. ściany boczne pod kątem 45 stopni, ściany przyśrodkowe równoległe i odległe o 25 mm wierzchołek w rzucie więzadła powiekowego przyśrodkowego najsilniejszą ścianą jest strop, najsłabsza ściana dolna

Slide 3

ŚCIANY OCZODOŁU 7 kości: śc. górna (strop) 2 - skrzydło mniejsze k. klinowej, k. czołowa graniczy z zat. czołową i przednim dołem czaszki ubytek wytrzeszcz tętniący (przenoszenie tętnienia pmr) śc. boczna 2 skrzydło większe k. klinowej, k. jarzmowa graniczy z dołem skroniowym i środkowym czaszki chroni tylko tylną cz. gałki śc. dolna (podłoga) 3 k. jarzmowa, k. szczękowa, k. podniebienna graniczy z zat. szczękową tylno-przyśrodkowa część cienka i słaba złamanie blow out inwazja raka szczęki śc. przyśrodkowa 4 k. szczękowa, k. łzowa, k. klinowa, k. sitowa graniczy z komórkami sitowia lamina papyracea- cienka i sperforowana penetracja procesów zapalnych z sitowia

Slide 4

OTWORY OCZODOŁU Otwory oczodołowe: otwory sitowe tt. sitowe przednie i tylne szczelina oczodołowa górna między skrzydłem większym i mniejszym k. klinowej - nn. III, IV, VI, n. oczny (V1), ż. oczna górna, gg. oczodołowe t. oponowej, wł. współczulne splotu jamistego szczelina oczodołowa dolna między dnem i śc. boczną - n. podoczodołowy, n. jarzmowy, gg. oczodołowe zwoju klinowopodniebiennego, gg. jarzmowe t. łzowej, ż. oczna dolna, splot skrzydłowy kanały jarzmowo-twarzowy i jarzmowo-skroniowy kanał nosowo-łzowy przewód nosowo-łzowy kanał wzrokowy dł. 5-10mm, szer. 6,5mm. różnica szer.1,5mm to patologia n.II, t. oczna, gg. współczulne rowek podoczodołowy n. podoczodołowy (g. VII)

Slide 5

PRZESTRZENIE I POWIĘZIE Przestrzenie oczodołu: podokostnowa nadtwardówkowa obwodowa (pozastożkowa) środkowa (wewnątrzstożkowa) Powięzie oczodołowe (fasciae orbitales) przestrzenie pomiędzy nimi wypełnia ciało tłuszczowe oczodołu (corpus adiposum) okostna (periorbita) przegroda oczodołu (septum orbitae) - od krawędzi do brzegów tarczek powIekowych powięzie mięśniowe (fasciae musculares) pochewka g. ocznej (vagina bulbi capsula Tenoni)

Slide 6

NARZĄD ŁZOWY Część wydzielnicza (gruczołowa) Gruczoł łzowy (glandula lacrimalis) 95 produkcji powyżej kąta bocznego ścięgno dźwigacza dzieli na większą część oczodołową (górną) i mniejszą część powiekową (dolną) przewodziki odprowadzające (ducti excrectorii) do sklepienia górnego 6 do 14 Gruczoły łzowe dodatkowe Wolfriga w substancji właściwej spojówki w okolicy sklepienia górnego

Slide 7

NARZĄD ŁZOWY Część odprowadzająca łzy punkty łzowe bańki łzowe (ampullae) kanaliki poziome worek łzowy przewód nosowo-łzowy

Slide 8

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU WYWIAD I BADANIE PODMIOTOWE ból zaburzenia widzenia (V, ubytki PW, dwojenie) objawy ogólne (gorączka, spadek masy ciała) dynamika powstawania wytrzeszczu urazy schorzenia głowy (CUN, zatoki, zęby) schorzenia systemowe

Slide 9

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU WYWIAD I BADANIE PODMIOTOWE Najczęstsze przyczyny upośledzenia ostrości wzroku: fałdy w plamce neuropatia wzrokowa keratopatia z niedomykalności powiek (ekspozycyjna)

Slide 10

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIE PRZEDMIOTOWE osadzenie gałek ocznych

Slide 11

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIE PRZEDMIOTOWE ustawienie gałek ocznych

Slide 12

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIE PRZEDMIOTOWE badanie ruchomości gałek czynnej biernej (forced-duction test) : () w myopatiach restrykcyjnych i przy uwięźnięciu mięśnia, (-) przy porażeniu pomiar c.w. test spojrzeniowy :() w myopatii restrykcyjnej

Slide 13

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIA OBRAZOWE Rtg projekcja Caldwella projekcja Watersa

Slide 14

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIA OBRAZOWE Tomografia komputerowa (CT) skany: osiowe strzałkowe wieńcowe techniki kontrastowe

Slide 15

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIA OBRAZOWE Tomografia komputerowa c.d

Slide 16

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIA OBRAZOWE Rezonans magnetyczny (MRI): obrazy T1 i T2 zależne techniki kontrastowe (gadolina)

Slide 17

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIA OBRAZOWE USG prezentacja A i B biometria mm. prostych gałkoruchowych np. w oftalmopatii tarczycowej, myositis

Slide 18

DIAGNOSTYKA CHORÓB OCZODOŁU BADANIA HIST.PATOL. Biopsja cienkoigłowa (BAC) pod kontrolą USG lub CT szczególnie przy podejrzeniu guzów przerzutowych np. do mięsni gałkoruchowych

Slide 19

OBJAWY KLINICZNE W CHOROBACH OCZODOŁU Kostne hiperteloryzm opadnięcie oczodołu Ze strony tkanek miękkich obrzęk powiek opadnięcie powiek obrzęk spojówki (chemosis) Nieprawidłowe osadzenie gałki wytrzeszcz zapadnięcie przemieszczenie

Slide 20

OBJAWY KLINICZNE W CHOROBACH OCZODOŁU c.d. Ograniczenie ruchomości czynnej guz miopatia restrykcyjna porażenie nerwu gałkoruchowego (III, IV lub VI) uwięźnięcie w szczelinie złamania (np. blow-out) Zmiany na dnie oka obrzęk tarczy n. wzrokowego zanik n. wzrokowego fałdy siatkówkowe przepełnienie naczyń siatkówkowych

Slide 21

NIEPRAWIDŁOWOŚCI KOSTNE Hiperteloryzm zrosty czaszkowe (craniosynostoses) np.z-ł Crouzona, Aperta, Robertsa zespoły : Hurler, Patau, Noonan dysplazja czołowo-nosowa Opadnięcie oczodołu wrodzone (np. z-ł Goldenhara) nabyte (złamanie dna, dysplazja włóknista)

Slide 22

ZAPADNIĘCIE GAŁKI Mała gałka zanik małoocze (microphthalmus) Nieprawidłowości kostne po złamaniu dna wrodzone (np.neurofibromatosis) Zanik zawartości oczodołu po napromienieniu sklerodermia przewlekłe zap. zatoki szczękowej Bliznowacenie w oczodole przerzutowy rak sutka przewlekłe choroby zapalne z włóknieniem Zespół retrakcyjny Stillinga Türka - Duanea Zespół Hornera - guzy szyi i śródpiersia

Slide 23

WYTRZESZCZ EGZOFTALMOMETR Hertla: 20 mm u osób rasy białej różnica 2 mm wytrzeszcz jednostronny dynamika osadzenia gałki osiowy i pozaosiowy ostry i przewlekły jedno- i obustronny

Slide 24

WYTRZESZCZ PULSUJĄCY I PRZERYWANY

Slide 25

WYTRZESZCZ RZEKOMY : jednostronnie duża gałka (woloocze, krótkowzroczność wysoka) jednostronna retrakcja powiek zapadnięcie zanik drugiej gałki

Slide 26

WYTRZESZCZ U NOWORODKÓW I NIEMOWLĄT Guzy naczyniak włośniczkowy potworniak torbiele (np. przepuklina mózgowa przednia lub tylna, małoocze z torbielą) rhabdomyosarcoma b. rzadko siatkówczak naciekający oczodół ostra białaczka Płytkie oczodoły craniosynostoses (z-ł Crouzona, Aperta) osteogenesis imperfecta zab. chromosomalne (np. z-ł Patau, Edwardsa)

Slide 27

WYTRZESZCZ U DZIECI 1.Przyczyny zapalne: zapalenie tk. miękkich oczodołu (cellulitis) idiopatyczna zapalna choroba oczodołu (guz rzekomy) oftalmopatia tarczycowa - rzadko

Slide 28

WYTRZESZCZ U DZIECI 2. Guzy łagodne naczyniak limfatyczny nerwiakowłókniak splotowaty glejak n. wzrokowego

Slide 29

WYTRZESZCZ U DZIECI 3. Guzy złośliwe mięsak z komórek mm. prążkowanych (rhabdomyosarcoma) białaczka ostra przerzutowy zwojak zarodkowy retinoblastoma penetrujący do oczodołu

Slide 30

WYTRZESZCZ U DOROSŁYCH 1. Zastoinowy oftalmopatia tarczycowa zapalenie tk. miękkich oczodołu (cellulitis) związane z zap. zatok wywodzące się z przylegających struktur (np. gr. łzowy) pourazowe pozabiegowe (np.chirurgia okołogałkowa)

Slide 31

WYTRZESZCZ U DOROSŁYCH 1. Zastoinowy c.d: idiopatyczne zapalenie tk. oczodołu (guz rzekomy) przetoka szyjno jamista zakrzep zatoki jamistej guzy przerzutowe (np.oskrzela, stercz)

Slide 32

WYTRZESZCZ U DOROSŁYCH 2. Przewlekły wytrzeszcz osiowy oftalmopatia tarczycowa naczyniak jamisty oponiak n. wzrokowego żylaki oczodołu

Slide 33

WYTRZESZCZ U DOROSŁYCH 3. Przewlekły wytrzeszcz nieosiowy guzy limfatyczne oponiak grzebienia kości klinowej torbiele śluzowe ch. Pageta czaszki guzy zatok naciekające oczodół

Slide 34

POWIĘKSZENIE GR. ŁZOWYCH Jednostronne: zapalenie (dacryoadenitis) łagodny gruczolak wielopostaciowy (tumor mixtus) guzy złośliwe gruczolakorak wielopostaciowy rak torbielowaty rak z komórek śluzowo-nabłonkowych

Slide 35

POWIĘKSZENIE GR. ŁZOWYCH Obustronne: sarkoidoza późne stadia oftalmopatii tarczycowej ostra białaczka szpikowa u dzieci (chloroma) amyloidoza