Mechanika kręgosłupa

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

Mechanika kręgosłupa Stanisław Sosnowski Świętokrzyska Szkoła Wyższa

Slide 3

Układ stawowy Trzony kręgów łączą się ze sobą za pomocą chrząskozrostów w postaci tarcz międzykręgowych Więzadła żółte rozpięte półkoliście na łukach kręgowych tworzą sprężysto-elastyczne więzozrosty uzupełniające tylną ścianę kanału kręgowego Stawy jamowe, których powierzchnie znajdują się na wyrostkach stawów kręgów

Slide 4

Są to stawy 3o swobody ruchu, a duży promień krzywizny sprawia, że zasięg ruchu w każdym piętrze stawowym jest niewielki. Dwa górne piętra stawowe: połączenie szczytowopotyliczne i szczytowo-obrotowe nie mają tarcz międzykręgowych z powodu braku trzonu w kręgu szczytowym Staw szczytowo-potyliczny połączenie 2o swobody Stawy szczytowo-obrotowe połączenia 1o swobody

Slide 5

Piętro szczytowo-potyliczne ruchy wokół osi czołowej w płaszczyźnie strzałkowej (tzw. ruchy potakiwania) oraz wokół osi strzałkowej w płaszczyźnie czołowej (tzw. ruchy powątpiewania) Piętro szczytowo-obrotowe ruchy obrotowe wokół osi pionowej (tzw. ruchy przeczenia)

Slide 6

Kręgosłup przedstawia analogie do kości długiej układu kończynowego. Największe siły ściskające i rozciągające działają na warstwy powierzchowne całego rusztowania. Wnętrze strefa obojętna wypełniona w k. długiej szpikiem kostnym. W kręgosłupie strefa obojętna kanał kręgowy ze znajdującym się w nim rdzeniem kręgowym wraz z obudową: opony, luźna wyściółka łącznotkankowa w przestrzeni nadoponowej.

Slide 7

Potężnym siłom ściskającym i rozciągającym, działającym na kolumnę kręgosłupa, przeciwstawia się silny układ więzadłowo-mięśniowy stanowiący jego obudowę. Rolę tę pełni: - w ok. pł. pośrodkowej - więzadło podłużne przednie zbiegające po przedniej powierzchni trzonów - więzadło nadkolcowe wraz z więzadłami międzykolcowymi stanowiące zabezpieczenie tylnej ściany kręgosłupa - z boków - mięśnie

Slide 9

Stawy jamowe kręgosłupa - ruchy Skłony (w płaszczyźnie strzałkowej, wokół osi czołowej) Przegięcia boczne (w płaszczyźnie czołowej, wokół osi strzałkowej) Obroty (wokół osi pionowej, przy czym dowolny punkt belki kręgosłupowej podczas obrotu porusza się w płaszczyźnie poziomej, a całość zakreśla płaszczyznę walca) Zakres ruchów w st. międzykręgowych nie jest we wszystkich segmentach jednakowy. Zależy od ukształtowania powierzchni stawowych i wysokości tarcz międzykręgowych

Slide 10

Układ kostno-stawowo-mięśniowy system dźwigni dwustronnych

Slide 11

Układ mięśniowy Trzy grupy pod względem topograficznym czynnościowym.

Slide 12

Układ mięśniowy Mięśnie szyi Mięśnie brzucha Mięśnie grzbietu właściwe

Slide 14

Mięśnie szyi m. MOS (zginacz w działaniu obustronnym w stronę przeciwną w działaniu jednostronnym mm. głębokie szyi, tzw. grupa przedkręgowa: - mm. pochyłe (przedni, środkowy i tylny) - m. długi szyi - m. długi głowy (zginacze w działaniu obustronnym; działając powodują skłon boczny) i rotator jednostronnie drobne mięśnie jednosegmentowe (m. prosty głowy przedni i boczny) działanie jw.

Slide 15

Mięśnie głębokie szyi

Slide 16

Ruchy głową.

Slide 17

Środek ciężkości głowy leży ku przodowi od osi ruchu kręgów szyjnych. Przy pionowej pozycji ciała mm. szyi zapoczątkowują skłon głowy ku przodowi skurczem koncentrycznym powodując wychwianie z pozycji równowagi. Przy pozycji leżącej (na plecach) całkowity skłon głowy w przód skurczem koncentrycznym, działając przeciwko sile ciężkości. Przegięcie boczne np. pochylenie głowy na prawy bark, ruch zapoczątkowują skurczem koncentrycznym mm. strony prawej. Po wychyleniu środka ciężkości głowy poza pozycję równowagi, przy dalszym przechylaniu głowy, włącza się grupa antagonistyczna (po stronie lewej) działaniem ekscentrycznym.

Slide 18

Mięśnie brzucha przednia obudowa lordozy lędźwiowej m. prosty brzucha mm. płaskie: skośny, i poprzeczny m. czworoboczny lędźwi zewnętrzny, wewnętrzny Skłon w przód w pozycji stojącej zapoczątkowują.

Slide 20

Mięśnie brzucha przednia obudowa lordozy lędźwiowej Skłon w przód w pozycji stojącej zapoczątkowują mięsień prosty i mięsień czworoboczny lędźwi skurczem koncentrycznym. Mięśnie płaskie pełnią rolę pasa uciskającego trzewia i przeciwdziałające ich opadaniu. Po wychwianiu górnej partii tułowia z pozycji równowagi skłon odbywa się pod działaniem siły ciężkości, przy czym prędkość jest regulowana działaniem ekscentrycznym mięśni prostowników grzbietu. W całości skłon w przód w pozycji leżącej wyżej wymienione mięśnie wykonują działaniem koncentrycznym. Przegięcia boczne na tej samej zasadzie jak w szyi.

Slide 21

Mięśnie grzbietu właściwe charakter czynnościowy mm. łączące punkty jednoimienne kręgosłupa mm. łączące punkty różnoimienne tworzące układ w górę zbieżny mm. łączące punkty różnoimienne tworzące układ w górę rozbieżny mm. długie kręgosłupa zwane układem prostowniczym grzbietu (erector trunci)

Slide 22

Mięśnie grzbietu właściwe charakter czynnościowy (cd.) Mięśnie łączące punkty jednoimienne kręgosłupa: międzypoprzeczne międzykolcowe m. kolcowy Skurcz obustronny nadwyprost. Skurcz jednostronny przegięcie w stronę działających mięśni. Przebieg równoległy do długiej osi kręgosłupa

Slide 23

Mięśnie grzbietu właściwe charakter czynnościowy (cd.) Mięśnie łączące punkty różnoimienne tworzące układ w górę zbieżny rozpoczynają się na wyrostkach poprzecznych, a kończą się na wyrostkach kolczystych. Należą do nich: mm. skręcające krótkie (1 segment) mm. skręcające długie (2 segmenty) mm. wielodzielny (3-4 segmentów) m. półkolcowy (ponad 5-6 segmentami) Ukośny przebieg włókien sprawia, że przy skurczu jednostronnym powodują obrót (szyi, tułowia) w stronę przeciwną (mm. prawej strony obracają w lewo). Podczas skurczu obustronnego mm. działają prostująco

Slide 24

Mięśnie grzbietu właściwe charakter czynnościowy (cd.) Mięśnie łączące w górę rozbieżny: punkty różnoimienne tworzące układ m. płatowaty głowy m. płatowaty szyi .przebieg .. włókien..sprawia, Działanie obustronne że podczas skurczu

Slide 26

Mięśnie grzbietu właściwe charakter czynnościowy (cd.) Mięśnie łączące w górę rozbieżny: punkty różnoimienne tworzące układ m. płatowaty głowy m. płatowaty szyi Ukośny przebieg włókien (od wyrostków kolczystych z pogranicza grzbietowo-karkowego do wyrostków poprzecznych części szyjnej kręgosłupa i kresy karkowej na łusce kości potylicznej) sprawia, że podczas skurczu jednostronnego powodują obrót głowy w stronę m. działającego (mm. prawe skręcają głowę w prawo). Działanie obustronne odchylają głowę ku tyłowi.

Slide 27

Mięśnie grzbietu właściwe charakter czynnościowy (cd.) Mięśnie długie kręgosłupa zwane układem prostowniczym grzbietu (erector trunci) kształtują lordozę szyjną i lędźwiową. Są to: m. najdłuższy (od potylicy do k. krzyżowej) m. biodrowo-żebrowy (od k. biodrowej i grzebienia biodrowego do I żebra) Działają na zasadzie dźwigni dwustronnych Silna wyprostna obudowa mięśniowa szczególnie odcinka szyjnego i lędźwiowego. Zginacze znajdują się tylko na wysokości szyjnej i lędźwiowej. W odcinku kifozy piersiowej zespół zginaczy nie występuje.

Slide 30

Mięśnie grzbietu właściwe charakter czynnościowy (cd.) Z punktu widzenia dynamiki kręgosłupa mięśnie dzielimy na zespoły: szyjno-karkowy brzuszno-lędźwiowy Ze względu na najsłabsze obudowanie odcinka piersiowego uważamy go za loco minoris resistentiae w rozważaniach nad przyczynami skrzywień kręgosłupa u dzieci.

Slide 32

Ruchy w płaszczyźnie strzałkowej zgięcie ? wyprost ?

Slide 33

Ruchy w płaszczyźnie strzałkowej Zachodzą wokół osi poprzecznych (czołowych). Zapoczątkowują je skurczem koncentrycznym mm. szyi (skłon głowy w przód) i brzucha (skłon tułowia). Po wychwianiu środka ciężkości (głowy, górnej partii tułowia) poza położenie równowagi dalszy skłon regulowany jest działaniem ekscentrycznym prostowników grzbietu. Prostowanie tułowia z pozycji pochylonej do pionu odbywa się przy udziale grupy prostowniczej działającej skurczem koncentrycznym. Nadwyprost zapoczątkowują mm. prostowniki, a następnie przy wykonywaniu głębokiego przegięcia ku tyłowi działają grupy zginaczowe działaniem ekscentrycznym (np.: mostek, salto w tył)

Slide 34

Ruchy w płaszczyźnie czołowej Występują w formie przegięć bocznych wokół osi strzałkowych. Przegięcie w prawo zapoczątkowuje prawostronny zespół prostowników wraz z prawostronnym zespołem zginaczy jako synergistów w tym ruchu. Po wychwianiu środka ciężkości tułowia poza położenie równowagi dalsza faza odbywa się przy udziale hamującego działania ekscentrycznego (przeciw sile ciężkości) prostowników i zginaczy lewostronnych.

Slide 35

Ruchy obrotowe wokół osi pionowej (podłużnej kręgosłupa) Dokonują się przy udziale tzw. taśmy rotacyjnej kręgosłupa (w jej skład wchodzą mięśnie o kierunku włókien ukośnym). Obrót np. w prawo wykonują wszystkie mięśnie o wzajemnie podobnym kierunku włókien. W skład taśmy rotacyjnej powodującej obrót w prawo wchodzą: ?

Slide 36

Ruchy obrotowe wokół osi pionowej (podłużnej kręgosłupa) W skład taśmy rotacyjnej powodującej obrót w prawo wchodzą: mm. płatowe głowy i szyi strony prawej mm. układu w górę zbieżnego strony przeciwnej m. skośny brzucha zewnętrzny strony przeciwnej m. skośny brzucha strony prawej Taśma rozpoczyna się na kresie karkowej przy wyrostku sutkowym prawym, biegnie w dół i w lewo, opasując spiralnie tułów od lewej strony. Schodząc następnie skośnie w dół i w prawo w obrębie powłok brzusznych, kończy się na prawym grzebieniu biodrowym