11

Spadający człowiek porusza się z przyspieszeniem ziemskim tylko przez kilka sekund. Potem opór powietrza staje się na tyle znaczący, że równoważy siłę grawitacji. Punkt równowagi odpowiada zwykle 200 kmh. Spadochron zwiększa siłę oporu powietrza i prędkość odpadania stabilizuje się na dużo mniejszej wartości.

12

ATMOSFERA ZIEMSKA

13

Gazowa powłoka otaczająca planetę posiadającą masę wystarczającą do utrzymywania wokół siebie warstwy gazów, w wyniku działania grawitacji. Obecność atmosfery stanowi warunek istnienia życia na naszej planecie. Gdy Ziemia była młoda, atmosfera składała się głównie z trujących gazów. Rośliny wydalające tlen w procesie fotosyntezy sprawiły, że nastąpiła zmiana składu atmosfery, umożliwiająca życie zwierząt i ludzi. Znaczne ilości tlenu wytwarzają lasy deszczowe, gdzie pokrywa roślinna jest wyjątkowo gęsta. Fotosynteza wykształciła się później, i jej produkt uboczny tlen spowodował gwałtowną zmianę charakteru atmosfery z redukującej na znaną obecnie utleniającą. Utleniająca atmosfera spowodowała rozpowszechnienie się oddychających tlenowo organizmów. Tlenowcami są m.in. zwierzęta i rośliny. Współcześnie organizmy beztlenowe są rzadkie w porównaniu do tych dwóch grup.

14

Atmosfera ziemska jest niejednorodną powłoką złożoną z mieszaniny gazów zwanej powietrzem. Oprócz gazów takich jak: azot (78,09 objętości powietrza), tlen (20,95), argon (0,93), dwutlenek węgla (0,0333) oraz śladowych ilości gazów szlachetnych (hel, neon, krypton i ksenon), zawiera także metan, wodór, tlenek i podtlenek azotu, ozon i związki siarki oraz (w znacznie mniejszych ilościach) m.in. radon i jego izotopy, jod, amoniak, a także przedostające się do atmosfery tzw. aerozole atmosferyczne, tj. pyły gleb, mikroorganizmy oraz substancje powstające w wyniku działalności gospodarczej człowieka. troposfera (do ok. 12 km) Strefa leżąca nad powierzchnią Ziemi, najcieńsza, ale też najgęstsza z wszystkich warstw, skupiająca ponad połowę powietrza atmosferycznego. Warunki w troposferze, takie jak odpowiedni skład chemiczny oraz duże ciśnienie i gęstość powietrza, dostatecznie wysoka temperatura i niemożliwość dotarcia zabójczego promieniowania jonizującego z kosmosu stwarza doskonałe warunki do rozwoju życia.

15

Życie przybyło na Ziemię z kosmosu w postaci unoszących się w przestrzeni kosmicznej przetrwalników bakterii. Wiemy, że przetrwalniki potrafią przetrwać w bardzo rozrzedzonej atmosferze na wysokości kilkudziesięciu kilometrów, i że dość niewielkie ilości skały w bardzo dużym stopniu ograniczają negatywne skutki występującego w przestrzeni kosmicznej promieniowania na ich kod genetyczny. Tak więc mogłyby one teoretycznie przenosić się np. w meteorytach i ożywić w korzystnych warunkach na innej planecie. Grubość naszej atmosfery określają dwa przeciwstawne czynniki: Energia kinetyczna cząsteczek sprzyjające rozprzestrzenianiu się gazu, oraz grawitacja, przyciągająca gaz jak najbliżej Ziemi. Gdyby w jakiś sposób grawitacja ziemska została wyłączona, cząsteczki powietrza rozproszyłyby się i zniknęły w przestworzu. Można sobie wyobrazić sytuację odwrotną: Grawitacja istnieje, ale prędkość cząsteczek jest zbyt mała, by mogły one tworzyć gaz. Wtedy nasz atmosfera zamieniłaby się w ciecz albo nawet w zestaloną warstwę ciała stałego, pokrywającą ziemię. Nie byłoby czym oddychać, również w tym przypadku nie byłoby atmosfery w ogóle. Na szczęście nasza atmosfera powstała w wyniku swoistego kompromisu pomiędzy skłonnymi do ucieczki szybkimi cząsteczkami a grawitacją ściągającą w przeciwną stronę . Gdyby nie ciepło docierające ze Słońca, cząsteczki powietrza leżałyby na powierzchni ziemi niczym ziarna kukurydzy na dnie maszynki do prażenia. Jeśli ziarna zostaną podgrzane, to zaczną poruszać się ku górze; podobnie dzieje się z podgrzanym powietrzem.

Kategorie

Chemia