Ekspansja cywilizacji europejskiej

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Ekspansja cywilizacji europejskiej w XVI - XVIII w.

Slide 2

W europie od czasu wypraw krzyżowych wzrastało zainteresowanie towarami luksusowymi ze Wschodu. Brakowało jednak pieniędzy, dzięki którym te towary byłyby dostarczane. Doprowadziło to do poszukiwań nowych źródeł pozyskiwania srebra i złota, a także ogólnego zainteresowania znalezieniem nowej drogi do Indii, gdzie można było nabyć przyprawy, kamienie szlachetne, pachnidła, jedwab i porcelanę.

Slide 3

Znanym źródłem złota było wnętrze Afryki, które europejczycy chętnie eksploatowali. Nie wystarczało to jednak, więc Europa wyszła naprzeciw pomysłowi kolonizacji dzikich krain. Państwa europejskie, głównie Portugalia, Hiszpania, Francja, Anglia i Holandia konkurowały między sobą w odkrywaniu i kolonizowaniu świata.

Slide 4

Zubożali rycerze na Półwyspie Iberyjskim nie mogli zapewnić sobie odpowiedniego poziomu życia. Dlatego chętnie wyruszali na poszukiwanie złota i niewolników. Usprawiedliwiano to zwykle chęcią szerzenia chrześcijaństwa. Umożliwiał im to fakt, że po zakończeniu walk z Arabami w Hiszpanii monarchowie kastylijscy zaczęli finansować takie wyprawy, które prócz korzyści gospodarczych dawały im nadzieję na znalezienie sojuszników przeciw Turkom.

Slide 5

Handel Na południu Afryki Portugalczycy zetknęli się z ludami utrzymującymi się z uprawy roli, pasterstwa i myślistwa. Wszystko co Europejczycy mieli ze sobą było zaawansowane technologicznie w porównaniu do tego, co posiadali tamtejsi ludzie. Przez to ich towary budziły pożądanie w tubylcach, więc handel był o wiele korzystniejszy dla mieszkańców Europy. Afrykańscy władcy zaczęli masowo sprzedawać niewolników, głównie jeńców wojennych.

Slide 6

Eksploracja W nowo odkrytych miejscach żeglarze w imieniu swych władców demonstracyjnie obejmowali władzę. Po nawiązaniu kontaktów z mieszkańcami odkrytych ziem wracano do Europy, by przekazać zdobyte informacje. Następnie wyruszały inne ekspedycje, by zakładać tam faktorie warowne osady, będące bazą kolejnych wypraw oraz miejscem handlu z rdzennymi mieszkańcami ziem. W taki też sposób powstał pierwszy europejski fort w Afryce Elmina i pierwsze osady w Ameryce Środkowej Haiti, La Isabella i Vera Cruz.

Slide 7

Elmina

Slide 8

Podbój Obok ekspansji handlowej państw europejskich zaistniał także podbój, dzięki któremu zdobywano coraz to nowe ziemie, bogactwa i siłę roboczą. Najlepiej widać to na przykładzie kultur prekolumbijskich. Konkwistadorzy - Cortez i Pizarro dzięki technice i umiejętności przekonania tubylców do pomocy podbili wielomilionowe kultury Inków i Azteków. Warto wspomnieć, że Cortez dysponował 16 konnymi i 400 pieszymi, a Pizarro 60 konnymi 100 pieszymi żołnierzami.

Slide 9

Hiszpańscy konkwistadorzy

Slide 10

Portugalczycy z kolei nie podbijali państw, tylko prowadzili handel z miejscowymi władcami. Za pomocą podarków lub niewielkiej interwencji siłowej przełamywali ewentualny opór. W miejscach handlu zakładali stałe osady i ustanawiali swoje instytucje.

Slide 11

Eksploatacja Po czasie podbojów ustaliły się systemy eksploatacji podbitych terenów. Portugalczycy, dzięki swoim koloniom (Elmina, Luanda, Mozambik, Ormuza, Kochina, Goa, Malakka, Makau) zmonopolizowali handel korzenny. W Ameryce Południowej wycinano drzewa brezylii, jako źródło czerwonego barwnika, oraz założono plantacje trzciny cukrowej. Hiszpanie na terenach dzisiejszego Meksyku i Peru wydobywali srebro i złoto, a także wzbogacali się dzięki wielkim posiadłościom ziemskim (hacjendy).

Slide 12

Hacjenda w Świętej Dolinie Inków

Slide 13

Ekspansja nowych potęg W XVII w. Holendrzy odebrali Portugalii najważniejsze faktorie i wyparli ich z Chin oraz Japonii. Zmonopolizowali handel korzenny. Idąc za duchem kolonizacji kupili od Indian wyspę Manhattan i założyli tam swoją kolonię Nowy Amsterdam (dzisiejszy Nowy Jork).

Slide 14

Na wzór Holendrów do kolonizacji dołączyli Francuzi, kolonizując Kanadę (Quebec, Montreal), dorzecze Missisipi (Luizjana) i wyspy na Antylach. Anglicy dołączyli się do rywalizacji dopiero za panowania Elżbiety I. Dowódcy jej flot napadali na hiszpańskie galeony, przechwytując dochody Habsburgów. Anglicy skolonizowali wybrzeże Ameryki Pólnocnej (Wirginia). Ich kolonizatorzy utrzymywali się głównie z uprawy i handlu tytoniem. W XVIII w. Anglia była już na czele wyścigu kolonialnego, nabywając Indie (Madras, Bombaj i Kalkuta).

Slide 15

Kompanie handlowe W XVI w. Anglicy i Holendrzy powołali Kompanie Wschodnioindyjskie, które miały przynosić akcjonariuszom prywatny dochód z kolonii. Kompanie uzyskiwały coraz to większe przywileje ułatwiające im byt i handel. Z czasem zaczęły dostawać pozwolenia nawet na budowę fortec i prowadzenie wojen, co prowadziło do tworzenia przez nie własnych imperiów kolonialnych. Do końca stulecia przejęły wszystkie operacje handlowe Europejczyków na innych kontynentach.

Slide 16

Moneta wydawana przez Holenderską Kompanię Wschodnioindyjską

Slide 17

Chrystianizacja Z czasem koloniści zakładali miasta i budowali domy podobne do europejskich. Powstawały fortece z więzieniami, rezydencje urzędników, sądy, szkoły i drukarnie. Europejski system wartości przeniósł Kościół chrześcijański. Wiele jednak nauk misjonarzy nie spotykało się ze zrozumieniem miejscowej ludności, przez zbyt duże różnice w kulturze. Za metodę rozpowszechniania chrześcijaństwa wybrano więc działalność społeczną, a nie nauczanie religijne.

Slide 18

Misjonarze prowadzili szkoły i szpitale. Na dworach lokalnych władców urządzali pokazy europejskiej techniki. Pokazywano m. in. zegary, instrumenty optyczne i muzyczne oraz drukowane książki. Dominikanie i Franciszkanie wprowadzali wiarę inaczej dzięki pomocy konkwistadorów chrystianizowali Indian siłą. W wyniku tych wszystkich działań chrześcijaństwo stało się religią światową.

Slide 19

KONIEC Pomysł i realizacja: Karol Szczerbiński Bibliografia: Ludzie, społeczeństwa, cywilizacje. Historia nowożytna do 1815 roku WSiP