Wiek Wojen

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

WIEK WOJEN POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI

Slide 2

Monarchia parlamentarna w Anglii Parlament angielski składał się z: - Izby Lordów (wielcy właściciele ziemscy i biskupi) - Izby Gmin (średnia szlachta i bogate mieszczaństwo) Głową państwa był król, a zakres jego władzy był szeroki.

Slide 3

Monarchia parlamentarna w Anglii Król Karol I Stuart popadł w konflikt z parlamentem na temat zakresu władzy królewskiej i spraw wyznaniowych. Konflikt przerodził się w wojnę domową (1642 1649) zakończoną porażką rojalistów, ścięciem króla i ogłoszeniem Anglii republiką (1649).

Slide 4

Monarchia parlamentarna w Anglii Następnie rządy w Anglii przejął dawny dowódca wojsk parlamentu Oliver Cromwell, który ogłosił się lordem protektorem. Po jego śmierci przywrócono w Anglii monarchię powołując na tron Karola II Stuarta (1660), ale z ograniczonymi uprawnieniami.

Slide 5

Monarchia parlamentarna w Anglii Ostatecznie w wyniku chwalebnej rewolucji królem został Wilhelm Orański (1688). Anglia stała się monarchią parlamentarną, gdzie król pełnił jedynie funkcje reprezentacyjne, a realną władzę posiadał parlament, decydując m.in. o finansach, armii itp.

Slide 6

Monarchia absolutna we Francji Podstawy monarchii absolutnej we Francji stworzył pierwszy minister króla Ludwika XIII kardynał Armand Richelieu. Kardynał wzmocnił władzę królewską, rozwinął armię, flotę i dyplomację, dzięki czemu Francja stała się potęgą.

Slide 7

Monarchia absolutna we Francji Kolejny władca Ludwik XIV panował aż 72 lata. Był nazywany Królem Słońce, mawiał państwo to ja. Skupił w swoim ręku całą władzę: samodzielnie ustanawiał prawa, podnosił podatki, decydował o wojnie, pokoju oraz sojuszach monarchia absolutna.

Slide 8

Monarchia absolutna we Francji Nieposłuszni trafiali z woli króla do więzień (Bastylia). Zreformowana armia francuska wygrywała wojny. Rządził przez podporządkowanych sobie intendentów namiestników prowincji.

Slide 9

Monarchia absolutna we Francji Rozwój gospodarczy kraju opierał się na zasadach merkantylizmu (popieranie eksportu towarów, utrudnianie ich importu). Politykę tę realizował minister królewski Jean Baptiste Colbert.

Slide 10

Monarchia absolutna we Francji Francja stała się wówczas także europejską stolicą kultury, sztuki i nauki. Język francuski był językiem wykształconych elit. Tworzyli Molier, Corneille, Racine. Dwór królewski w Wersalu stał się wzorem nowych zwyczajów i mody.

Slide 11

Monarchia absolutna we Francji W Wersalu pod Paryżem wzniesiono ogromny pałac królewski otoczony ogrodami.

Slide 12

Wybór Zygmunta III Wazy Po śmierci Stefana Batorego doszło do podwójnej elekcji, jednak ostatecznie królem został w 1587 r. Zygmunt III Waza królewicz szwedzki, spokrewniony z Jagiellonami. Zygmunt został także królem Szwecji, jednak po kilku latach Szwedzi pozbawili go władzy.

Slide 13

Zygmunt III Waza Zygmunt był gorliwym katolikiem, wrogiem protestantów. W polityce zagranicznej dążył głównie do odzyskania tronu szwedzkiego. W 1596 r. przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy. (1587 1632)

Slide 14

Zygmunt III Waza Szlachta wystąpiła zbrojnie przeciw królowi i jego planom wzmocnienia władzy (tzw. rokosz Zebrzydowskiego). Podstawą armii polskiej była wówczas ciężka jazda husaria. (1587 -1632)

Slide 15

Wojny ze Szwecją Przyczyną wojny było przyłączenie szwedzkiej części Inflant (Estonii) do Polski przez Zygmunta III, który nie mógł się pogodzić z utratą tronu szwedzkiego. Polska husaria pokonała Szwedów w bitwie pod Kircholmem (1605) dowodził hetman Jan Karol Chodkiewicz. (1600 1635)

Slide 16

Wojny ze Szwecją (1600 1635) Następnie Szwedzi zaatakowali ujście Wisły i odnieśli duże sukcesy. Polacy zwyciężyli jednak w bitwie morskiej pod Oliwą (1627) i lądowej pod Trzcianem (1629) dowodził hetman Stanisław Koniecpolski.

Slide 17

Wojny ze Szwecją Wojnę zakończył rozejm w Starym Targu (1629), przedłużony następnie w Sztumskiej Wsi (1635). Szwedzi zatrzymali Infalnty, wycofali jednak wojska z Pomorza oraz zrezygnowali z pobierania ceł w polskich portach. (1600 1635)

Slide 18

Wojny z Rosją (1609 1634) Po śmierci Iwana Groźnego w Rosji zaczął się kryzys (wielka smuta). Syn cara Dymitr zginął w niewyjaśnionych okolicznościach. W Polsce pojawił się człowiek podający się za Dymitra (tzw. Samozwaniec), namawiając magnatów do udzielenia mu pomocy w odzyskaniu tronu carów.

Slide 19

Wojny z Rosją Tak zaczęły się zbrojne wyprawy na Rosję tzw. dymitriady. Z czasem włączył się do nich król Zygmunt III Waza, dążący do objęcia tronu rosyjskiego. W 1610 r. hetman Stanisław Żółkiewski pokonał wojska rosyjskie pod Kłuszynem i zdobył Moskwę. (1609 1634)

Slide 20

Wojny z Rosją Po 2 latach Rosjanie usunęli Polaków z Kremla. Wojny zakończyły się pokojem w Polanowie (1634), gdzie Polska zyskała ziemię smoleńską, czernihowską i siewierską. (1609 1634)

Slide 21

Wojny z Turcją Przyczyny wojny: - najazdy poddanych Polsce Kozaków na ziemie tureckie, - ingerencja Polski w sprawy Mołdawii i Wołoszczyzny (lenna Turcji). W 1620 r. Polska przegrała bitwę pod Cecorą (śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego) (1620 1621)

Slide 22

Wojny z Turcją (1620 1621) W 1621 r. Turcy zaatakowali twierdzę Chocim, ale jej nie zdobyli. Tam też zawarto tzw. pokój chocimski -1621. Utrzymano granicę na rzece Dniestr, Polacy przyrzekli powstrzymywać ataki Kozaków na Turcję, a Turcy ataki tatarów na Rzeczpospolitą.

Slide 23

Władysław IV Waza Po śmierci Zygmunta III Wazy królem Polski został jego syn Władysław IV. Nowy król szykował się do wielkiej wojny z Turcją, w której chciał wykorzystać pomoc tzw. Kozaków rejestrowych. Porażka tych planów oznaczała wybuch powstania na Ukrainie. (1632 1648)

Slide 24

Kozacy Kozacy zamieszkiwali najdalszą część Ukrainy zwaną Zaporożem (tzw. Dzikie Pola). Ci awanturnicy byli walecznymi żołnierzami, z pomocy których korzystała Polska płacąc im żołd (tzw. Kozacy rejestrowi).

Slide 25

Kozacy Kozacy czuli się niezależni od Polski, wybierali swojego wodza atamana. Nie chcieli być chłopami pańszczyźnianymi w majątkach polskich magnatów, bronili też prawosławia przed ekspansją katolików.

Slide 26

Powstanie Chmielnickiego W 1648 r. wybuchło powstanie kozackie, na czele którego stanął Bohdan Chmielnicki. Wojska polskie przegrały 3 bitwy: - nad Żółtymi Wodami, - pod Korsuniem, - pod Piławcami.

Slide 27

Powstanie Chmielnickiego Po stronie Kozaków opowiedzieli się też Tatarzy (Tuhaj bej). W 1648 r. zmarł też król Władysław IV Waza, a szlachta wybrała jego brata Jana Kazimierza Wazę. Nowy król pokonał Kozaków w bitwie pod Beresteczkiem (1651).

Slide 28

Powstanie Chmielnickiego Następnie do konfliktu włączyła się Rosja, która zawarła z Kozakami umowę w Perejasławiu (1654) i przyłączyła Ukrainę. Oznaczało to początek wojny polsko rosyjskiej i Rosjanie zajęli wschodnią część kraju.

Slide 29

Powstanie Chmielnickiego Po śmierci Chmielnickiego, Polacy próbowali jeszcze porozumienia z Kozakami (nowy hetman Jan Wyhowski) - unia w Hadziaczu (1658) idea Rzeczpospolitej Trojga Narodów. Wojny z Rosją zakończyły się rozejmem w Andruszowie (1667), potwierdzonym pokojem w 1686 r. utrata lewobrzeżnej Ukrainy.

Slide 30

Potop szwedzki (1655 1660) Przyczyny wojny: - Szwecja dążyła do opanowania wybrzeży Morza Bałtyckiego i zdobycia łupów, - Szwecja chciała wykorzystać osłabienie Polski toczącej wojnę z Kozakami i Rosją oraz konflikt króla ze szlachtą, - bezprawne używanie tytułu króla Szwecji przez Jana Kazimierza.

Slide 31

Potop szwedzki Przebieg konfliktu: - wkroczenie Szwedów do Wielkopolski i na Litwę, - zdrada polskich częsci magnatów i szlachty (np. Janusz Radziwiłł), - zajęcie przez Szwedów zachodniej części kraju, - sojusz Szwecji z Prusami Książęcymi, - ucieczka króla na Śląsk, (1655 1660)

Slide 32

Potop szwedzki (1655 1660) Przebieg konfliktu: - łamanie przez Szwedów zobowiązań oraz rabunki, - obrona Jasnej Góry (o. Augustyn Kordecki), - konfederacja w Tyszowcach i początek wojny partyzanckiej, - powrót króla do kraju i śluby lwowskie Jana Kazimierza, - wojna podjazdowa (Stefan Czarniecki)

Slide 33

Potop szwedzki (1655 1660) Przebieg konfliktu: - traktat rozbiorowy w Radnot (1656) z udziałem Szwecji, Brandenburgii, Siedmiogrodu i Kozaków, - traktaty welawsko bydgoskie (1657) odstąpienie Brandenburgii od Szwedów w zamian za zrzeczenie się praw Polski do zwierzchności lennej nad Prusami Książęcymi,

Slide 34

Potop szwedzki (1655 1660) Zakończenie wojny pokój w Oliwie (1660): - wojska szwedzkie miały opuścić Polskę, - Jan Kazimierz zrzekł się pretensji do tronu szwedzkiego, - Szwedzi mieli panować w Inflantach, - Szwedzi zobowiązali się zwrócić zagrabione w Polsce dobra.

Slide 35

Kryzys państwa Jan Kazimierz Waza chcąc wzmocnić władzę królewską popadł w konflikt ze szlachtą. 2 lata po tzw. rokoszu Lubomirskiego (1666), abdykował. Kolejnym królem został w 1669 r. Michał Korybut Wiśniowiecki.

Slide 36

Wojny z Turcją Atak Turków na Polskę w 1672 r. i upadek twierdzy Kamieniec Podolski. Upokarzający Polskę traktat w Buczaczu utrata ziem płd-wsch i danina na rzecz Turcji. Zwycięstwo hetmana Jana Sobieskiego pod Chocimiem i śmierć króla (1673). (1672 1699)

Slide 37

Wojny z Turcją Wybór na króla Jana III Sobieskiego. Zawarcie rozejmu w Żórawnie (1676). Królewskie plany porozumienia z Francją i zerwania sojuszu z Austrią. Atak Turków na Austrię i odsiecz wiedeńska (1683) króla polskiego. (1672 1699)

Slide 38

Wojny z Turcją Zwycięstwo koalicji chrześcijańskiej w bitwie pod Wiedniem - 1683 (atak husarii na pozycje wezyra Kara Mustafy). Walki państw Świętej Ligi przeciw Turcji. Pokój w Karłowicach (1699) odzyskanie ziem płd-wsch. (1672 1699)

Slide 39

Skutki wojen XVII w. osłabienie Rzeczpospolitej i spadek jej znaczenia w Europie, spadek liczby ludności i zmniejszenie się terytorium, zahamowanie rozwoju miast, handlu i rzemiosła, wzrost nietolerancji religijnej (1658 wygnanie arian) zrywanie sejmów przez liberum veto (pierwszy raz w 1652 Władysław Siciński),

Slide 40

Barok Styl w sztuce powstały we Włoszech, panował w Europie w XVII w. - przewaga tematyki religijnej (sztuka w służbie kontrreformacji, - przepych, bogactwo efektów świetlnych i kontrastów,

Slide 41

Barok Il Gesu w Rzymie Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie

Slide 42

Barok Pałac w Wersalu Pałac w Wilanowie

Slide 43

Barok W Polsce bardzo popularne były portrety trumienne. W literaturze dominowały refleksje o przemijaniu, stosowano makaronizmy (wplatanie obcych słów). Autorzy: Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp Szarzyński, Jan Chryzostom Pasek, Wacław Potocki, Jan III Sobieski.

Slide 44

Sarmatyzm Tak nazywamy kulturę szlachecką w XVII w. Szlachta wierzyła, że wywodzi się od walecznego ludu Sarmatów. Wierzyła, że demokracja szlachecka z zasadą liberum veto chroni złotą wolność szlachecką. Z czasem zaczęto odczuwać niechęć do wzorów cudzoziemskich i obcych.

Slide 45

Sarmatyzm Strój szlachcica Strój szlachcianki