Władze uniwersalne w Europie XIV i XV wieku

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Władze uniwersalne w Europie XIV i XV wieku. Państwa Europy Zachodniej i Środkowej w XIV i XV wieku.

Slide 2

Cesarstwo Niemieckie - 1273 zakończył się okres wielkiego bezkrólewia; władcą wybrany został Rudolf Habsburg; - Niemcy podzielone na małe księstwa, w których o hegemonię walczyły dwa rody: Habsburgów i Luksemburgów; - W XIV wieku przewagę zdobyli Luksemburgowie, którzy zdobyli również koronę czeską, po wymarciu dynastii Przemyślidów w 1306 r.

Slide 3

Cesarstwo Niemieckie - Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli dynastii Luksemburgów był Karol IV Luksemburg król czeski, niemiecki i cesarz; - Za ojczyznę jednak uważał Czechy i dlatego w 1356 r. wprowadził tam tzw. złotą bullę dokument utrwalający ustrój Rzeszy jako związku państw pod przewodnictwem cesarza; - Prawo wyboru cesarza zyskało 7 elektorów : król Czech, władcy Palatynatu, Saksonii, Brandenburgii, arcybiskupi Kolonii, Moguncji i Trewiru;

Slide 5

Cesarstwo Niemieckie - W poł. XV wieku Zygmunt Luksemburg zyskał koronę Węgier i Czech; a po jego śmierci władzę w cesarstwie przejął konkurencyjny ród Habsburgowie; - Nadal trwał proces umacniania władzy lokalnych książąt , mimo iż do życia powołany został sejm Rzeszy mający na celu zcentralizowanie władzy;

Slide 6

Papiestwo - Początek XIV wieku to konflikt miedzy królem Francji Filipem IV Pięknym a papieżem Bonifacym VIII o kontrolę i władzę w Kościele; - Papież zaprotestował, gdy Filip, szukając środków finansowych, obłożył francuski kler podatkami; sprawę rozwiązała dopiero śmierć Bonifacego VIII w 1305 r. a nowo wybrany Papież Klemens V z pochodzenia Francuz, uzgadniał politykę Kościoła z władcami francuskimi;

Slide 7

Papiestwo - Klemens V na znak ugody z władcami Francji, w 1309 r. przeniósł siedzibę papieży do Awinionu, a okres rezydowania tam głów Kościoła do 1377 nazywamy niewolą awiniońską; - Na skutek polityki profrancuskiej głów Kościoła i sprzeciwu wobec tego reszty niefrancuskiego kleru, w 1378 r. wybrano dwóch papieży w Rzymie i Awinionie. - Wybrani papieże obrzucali się klątwami, a sama sytuacja zagrażała jedności Kościoła- zjawisko to zostało nazwane wielką schizmą zachodnią;

Slide 8

Pałac papieży w Awinionie

Slide 9

Papiestwo - Wybory dwóch papieży następowały jeszcze kilkakrotnie, ale sytuację tę trzeba było rozwiązać; - Zrodziła się myśl zwołania soboru powszechnego; ustalono przy tym, że sobór jako zgromadzenie dostojników Kościoła powinien stać ponad papieżem ruch ten nazwano koncyliaryzmem;

Slide 10

Papiestwo i sobory - Decydujące rozstrzygnięcie problemu miało miejsce na soborze zwołanym do Konstancji (1414-18) zwołanym przez Zygmunta Luksemburskiego; - Usunięto wówczas 3 papieży i wybrano jednego Marcina V; - Postanowiono też zwoływać inne sobory; - W Konstancji rozstrzygano również i inne sprawy, m.in..: herezje Jana Husa, co zakończyło się spaleniem go na stosie; rozpatrywano konflikt polsko krzyżacki;

Slide 12

Sobór w Bazylei i Florencji Sobór w Bazylei: - Rozpoczęto go w 1431 i trwał kilka następnych lat; - Wskutek ostrych kłótni podczas soboru koncyliaryzm został potępiony; Sobór we Florencji: - Zwołany na skutek zagrożenia Europy ze strony Turcji; - Zakończył oficjalnie rozłam między Kościołem wschodnim a zachodnim w tzw. unii florenckiej; - Jego decyzje nie weszły w życie;

Slide 13

Państwa Zachodu - XIV i XV wiek to okres umacniania się poszczególnych państw i zdobywanie przez nie pełnej suwerenności ( zgodnie z powiedzeniem: rex imperator in regna suo król w swoim królestwie jest cesarzem) wykluczało to interwencje cesarskie albo papieskie w wewnętrzne sprawy królestw; - Proces ten rozpoczął Filip IV Piękny wchodząc w otwarty konflikt z papieżem Bonifacym VIII;

Slide 14

Państwa Zachodu - Władcy poszukując środków na prowadzenie samodzielnej polityki , w tym także wojen, musieli odwoływać się do opinii reprezentacji stanowych rezultatem było wykształcenie się np. Stanów Generalnych (Francja) lub też Kortezów (kastylijska część Hiszpanii); - Podobne zjawiska pojawiły się w Europie Środkowej, czego przykładem mogą być polskie zjazdy walne sejmy i sejmiki pierwowzory sejmu walnego; - Pojawiły się też tendencje do centralizowania władzy, których prekursorem był król Francji Ludwik XI, który objął władzę po zakończeniu wojny stuletniej w doświadczonej zniszczeniami, rabunkami i klęskami Francji;

Slide 15

Powstanie Hiszpanii - Koniec XIV i pocz. XV wieku to zakończenie rekonkwisty (muzułmanie pozostali jedynie na południu w Emiracie Granady); - Walki o tron Aragonii, Kastylia próbowała opanować Portugalię (jako pierwsza rozpoczęła wyprawy zamorskie do Afryki); - 2 poł. XV wieku zbliżenie polityczne Kastylii i Aragonii, zakończone w 1469 r. ślubem Izabeli Kastylijskiej z Ferdynandem Aragońskim i zawarciem unii z zachowaniem odrębności obu królestw; - 1492 wyparcie Muzułmanów z Granady oraz wygnanie Torquemady, Żydów i konfiskata ich majątków;

Slide 16

Włochy - Podzielone na drobne księstwa i wolne miasta - Podział na bogatszą północ wspieraną gospodarką Lombardii i Wenecji i na biedne południe z przeżywającym kryzys Państwem Kościelnym; - Walki o zdobycie władzy w miastach lub księstwach - Panowanie lokalnych rodów i dynastii: dEste (Ferrara), Visconti i Sforza (Mediolan), Medyceusze (Florencja), w Wenecji panował lokalnie wybierany doża; - Rozkwit kultury i twórczości literackiej Dante Alghieri, Giovanni Boccaccio;

Slide 17

Państwa Europy Środkowej - Nie dotknięte epidemią dżumy rozwijały się i przeżywały rozkwit: - Czechy, Państwo Krzyżackie i Węgry w XIV w., - Polska, Litwa i Austria przełom XIV i XV w.; - Ruś Moskiewska XV w.

Slide 18

Czechy - Po śmierci ostatniego władcy z rodu Przemyślidów, władzę przejęli Luksemburgowie; najwybitniejszym z rodu był Karol IV Luksemburg, którego największym osiągnięciem było założenie w 1348 r. uniwersytetu w Pradze pierwszego w rejonie Europy Środkowej; - Rozwój gospodarczy Czech; - Stały napływ cudzoziemców spowodował konflikty narodowościowe, które znalazły wyraz w ruchu husyckim i wojnach domowych, z których skorzystał Władysław II Jagiellończyk zdobywając koronę Czech w 1471 r.

Slide 20

Węgry - pocz. XIV w. wymarła dynastia Arpadów, a dzięki poparciu papiestwa koronę zdobyła francuska dynastia Andegawenów Karol Robert i jego syn Ludwik Wielki; - Prowadzili politykę sojuszy z Polską przeciwko Czechom; sojusz z Polską został wzmocniony małżeństwem Karola Roberta z siostrą Kazimierza Wielkiego Elżbietą; - Na mocy układu z Kazimierzem Wielkiem w 1370 r. Ludwik został również królem Polski, a ponieważ nie miał syna, tron Polski odziedziczyła jego córka Jadwiga żona Władysława Jagiełły; - Wiek XV to okres wojen z Luksemburgami, Jagiellonami i Habsburgami;

Slide 21

Państwa Skandynawskie - W XIV wieku 3 państwa skandynawskie znalazły się w kręgu wpływów niemieckiej Hanzy; próby konkurowania z nią połączyły Danię, Norwegię i Szwecję i stały się przyczyną zawiązania unii zawartej w Kalmarze w 1397 r. (unia kalmarska); unia trwała do 1523 kiedy to odłączyła się Szwecja, a związek Norwegii z Danią przetrwał do 1814

Slide 22

Litwa - Kraje Europy Wschodniej mogły się rozwijać dopiero po osłabnięciu wpływów Tatarskich; - Ruś Halicka znalazła się najpierw w strefie wpływów Polski a później Węgier, a ostatecznie włączono ją do Królestwa Polskiego; pozostałe ziemie wschodnie znalazły się na drodze ekspansji państwa litewskiego;

Slide 23

Litwa Litwini to ludność należąca do grupy ludów bałtyjskich zamieszkujących tereny Litwy właściwej i Żmudzi, ze stolicą w Wilnie; - Państwo to ukształtowało się dopiero w poł. XIII w., a na jego czele stał wielki książę, którego władza nad państwem była patrymonialna; - W poł. XIII w. wybitny władca Mendog zjednoczył plemiona litewskie i rozpoczął ekspansję na tereny ruskie; dzieło kontynuowali Giedymin i Olgierd;

Slide 24

Litwa - W początkach XIV wieku tereny ruskie i litewskie zagrożone były najazdami krzyżackimi, ponieważ Zakon dążył do schrystianizowania tych ziem; - W tej sytuacji syn Olgierda Jagiełło zdecydował się na zawarcie unii z Polską(1385) i na chrzest Litwy (1386); Jagiełło przybrał wówczas chrześcijańskie imię Władysław oraz dał początek polsko litewskiej dynastii panującej Jagiellonom;

Slide 25

Ruś- Wielkie Księstwo Moskiewskie - Główny ośrodek polityczny przeniósł się na północ na tzw. Ruś Zaleską, gdzie funkcjonowała sieć utworzonych przez Rurykowiczów państewek- Twer, Moskwa, Riazań, ale rządzonych przez Tatarów; - Zależność ta niosła ze sobą konieczność oddawania wysokich danin, ale i umacniała władzę lokalnych książąt;

Slide 26

Ruś- Wielkie Księstwo Moskiewskie W poł. XIV w. za panowania księcia Iwana Kality przewagę zdobyła Moskwa; dzięki sprawnemu aparatowi zbierania podatków dla tatarów, zdobył ich poparcie i umocnił władzę Księstwa moskiewskiego; - Jeden z jego następców Dymitr zwany Dońskim w 1380 r. sprzeciwił się tatarom i pokonał ich na Kulikowym Polu; w odwecie Tatarzy wrócili do Moskwy i spalili miasto;

Slide 28

Ruś- Wielkie Księstwo Moskiewskie - Na pocz. XV wieku Złota Orda rozpadła się na mniejsze chanaty, co umożliwiło Moskwie powrót do pozycji hegemona; - Wkrótce jednak pojawili się konkurenci Moskwy Nowogród i Psków; z rywalizacji jednak zwycięsko wyszła ponownie Moskwa - w latach 1471 78 książę moskiewski Iwan III Srogi uzależnił od siebie Nowogród, a w 1480 ostatecznie zaprzestał płacenia danin Tatarom;

Slide 29

Ruś- Wielkie Księstwo Moskiewskie - Rosnąca potęga Moskwy związana była z ekspansją terytorialną oraz religią, ponieważ duchowieństwo moskiewskie odrzuciło unię florencką, tamtejszy Kościół prawosławny uniezależnił się i powołał własnego metropolitę w Konstantynopolu; tym samym Moskwa zaczęła pretendować do tytułu Trzeciego Rzymu po Bizancjum i Konstantynopolu; - Od poł. XV wieku Moskwa stała się centrum prawosławia, a także centrum politycznym i gospodarczym Europy Wschodniej;

Slide 30

KONIEC