Wojna trzydziestoletnia

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Wojna trzydziestoletnia (1618 -1648)

Slide 2

Zmiana stosunku sił w Europie W XVII wieku na mapie Europy zaszły poważne zmiany: - Szwecja pod rządami Gustawa II Adolfa stała się państwem nowoczesnym i szybko rozwijającym się pod względem ekonomicznym; najskuteczniejszym narzędziem ekspansji stała się dobrze zorganizowana i wyposażona armia; - Hiszpania po klęsce Wielkiej Armady i utracie części swoich posiadłości zamorskich straciła nieco na znaczeniu; - Francja po zakończeniu wojen religijnych wkroczyła na drogę zmian politycznych prowadzących do monarchii absolutnej;

Slide 3

- Rzeczpospolita pod rządami pierwszych Wazów uwikłana w konflikty z sąsiadami zdołała utrzymać silną pozycję w środkowowschodniej Europie; - Turcja przez pierwsze dziesięciolecia XVII wieku utrzymywała dość mocną pozycję w Europie, ale jej potęga zaczęła podupadać w końcówce wieku XVII. - Rosja państwo zacofane, ale pod rządami nowej dynastii carskiej przekształciło się w jedno z

Slide 5

Wiek XVII wiek wojen Wiek XVII to okres wielu wojen prowadzonych przy użyciu wojsk zaciężnych, szybkich zmian układów sił międzynarodowych zależnych przede wszystkich od potęgi ekonomicznej państw oraz od liczebności armii w 1 poł. XVII wieku dominowała Szwecja, a w 2 poł. Francja.

Slide 6

Przyczyny wojny trzydziestoletniej Wojna trzydziestoletnia (1618-48) była największym konfliktem europejskim w XVII wieku. Nie była to jedna trwająca 30 lat wojna ale ciąg konfliktów zbrojnych zapoczątkowanych antyhabsburskim powstaniem w Pradze w 1618. Główne przyczyny: - Konflikty religijne w krajach habsburskich miedzy katolikami a protestantami; - Książęta protestanccy zaniepokojeni postępami kontrreformacji obawiali się strat majątków nadanych po 1552 r. - Protestanci obawiali się wzrostu znaczenia Kościoła katolickiego; w celu obrony wiary powołali do życia w 1608 r. Unię Protestancką, w odpowiedzi w 1609 r. Katolicy powołali Ligę katolicką na czele z księciem bawarskim Maksymilianem; - Wybór Ferdynanda II ortodoksyjnego katolika, na króla Czech; - Dążenia Szwecji i Danii do zdobycia posiadłości nadbałtyckich (walka o Dominium Maris Baltici); - Dążenia do zacieśnienia stosunków między Habsburgami austriackimi i hiszpańskimi co w szczególności niepokoiło

Slide 7

Etapy wojny trzydziestoletniej Wojnę trzydziestoletnią dzieli się na 4 podstawowe okresy: 1. Powstanie czeskie i podbój Palatynatu (1618-23); 2. Okres duński (1624-29) 3. Okres szwedzki (1630 34) 4. Okres francuski (1635-48)

Slide 8

Powstanie czeskie Przyczyną powstania czeskiego stała się sprawa niezbyt wielkiej wagi chodziło o likwidację zborów protestanckich w dwóch niewielkich miastach czeskich. Wywołało to jednak opór szlachty, która obawiała się, że będzie to wstęp do kontrreformacji i pierwszy krok do łamania ich praw wolnego wyznania. Szlachta zawiązała opozycję, która w maju 1618 roku wtargnęła na Hradczany, zaatakowała namiestników carskich i dwóch spośród nich Wilhelma Slavata i Jaroslava Martinica wyrzucili przez

Slide 9

Etap czeski Powstanie czeskie nie miało poparcia pozostałej części społeczeństwa, co zmusiło szlachtę do poszukiwania sojuszników za granicą. Poparcia udzielił władca Siedmiogrodu Gabor Bethlen, a także Anglia i Palatynat. Sytuacje wykorzystali Habsburgowie, którzy powstanie czeskie postanowili wykorzystać jako okazję do rozprawienia się z protestancką opozycją. Tymczasem powstańcy zdetronizowali cesarza a królem Czech ogłosili króla Palatynatu.

Slide 11

Pierwszy rok wojny upłynął zwycięsko dla Unii Protestanckiej, a od totalnej klęski Habsburgów uchroniła interwencja Zygmunta III Wazy, który odepchnął od Wiednia wojska Gabora Bethlena (1619). Nowy cesarz Rzeszy Ferdynand w tym czasie zdobył poparcie Hiszpanii. Do ostatecznego starcia z powstańcami doszło 8 listopada 1620 roku pod Białą Górą. Skutkiem przegranej protestantów stały się represje, wypędzenia i masowe emigracje różnowierców z kraju. Same Czechy stały się zwykłą prowincją Cesarstwa Austriackiego.

Slide 13

Etap duński i szwedzki Wojna objęła już prawie całą Europę Hiszpania zaatakowała Holandię, a Dania pozostająca w sojuszu z protestantami rozpoczęła wojnę z Habsburgami. W szeregach Ligii Katolickiej znalazł się jednak Albrecht Wallenstein, który posiadał wybitne talenty wojskowe i polityczne. Dzięki niemu szala zwycięstwa przechylała się na stronę katolików. Pozycja Wallensteina i bogactwo, którego się dorobił spowodowały zazdrość szlachty niemieckiej i w konsekwencji jego usunięcie z wojska w 1630 r.

Slide 14

Usunięcie Wallensteina zbiegło się w czasie z włączeniem się do wojny Szwecji, którą władał Gustaw Adolf. Dążył on do opanowania ziem nadbałtyckich i utworzenia z Morza Bałtyckiego wewnętrznego morza Szwecji. Zawiązał on sojusz z Francją, dzięki czemu udało się zawiązać w 1629 r. rozejm z Polską. Poparcie Szwecji przez Francję pozwoliło jej zaatakować państwa Rzeszy. Cesarz niemiecki zagrożony postępami Szwecji przywrócił Wallensteina do służby. Doszło do wielkiej bitwy pod Lützen(16 XI 1632). W czasie bitwy zginął Gustaw Adolf, ale Szwecja wygrała. Wallenstein ponownie został usunięty z wojska. Rozpoczął więc poszukiwanie sojuszników na własną rękę co rozgniewało cesarza. Na jego polecenie Wallenstein został zamordowany. Ostatecznie Liga Katolicka wzmocniona posiłkami z Hiszpanii zdołała wymóc na Szwecji zawarcie pokoju w 1635 r.

Slide 17

Etap francuski Do wojny w 1635 r. przyłączyła się Francja wspierana przez Szwecję, Holandię, Sabaudię i Siedmiogród. Jej obecność na polach bitew przechyliła szalę zwycięstwa na stronę protestantów. Sukcesy sprzymierzonych sił zmusiły cesarza Ferdynanda III do rokowań. Rozmowy toczyły się 4 lata i zakończyły się podpisaniem traktatów

Slide 18

Pokój westfalski 1648 W 1648 r. w Münster i Osnabrück w Westfalii podpisano traktaty pokojowe kończące wojnę trzydziestoletnią. Postanowienia: - Francja otrzymała Alzację oraz prawo do 3 biskupstw Metz, Toul i Verdun; - Szwecja otrzymała Pomorze Przednie ze Szczecinem; - Państwa rzeszy otrzymały prawo zawiązywania sąsiedzkich sojuszy; - Potwierdzono postanowienia pokoju augsburskiego z 1555 (cuius regio, eius religio); - Ostatecznie uznano niepodległość Holandii i Szwajcarii; - Potwierdzono dziedziczną władzę Habsburgów w Czechach.