Systemy polityczne i partyjne - kraje skandynawskie

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Kraje skandynawskie Systemy polityczne i partyjne: Szwecja, Norwegia, Dania, Finladnia.

Slide 2

Szwecja Szwecja jest wielopartyjną monarchią konstytucyjną. Obecnie obowiązująca konstytucja została zatwierdzona 1 stycznia 1979 roku. Konstytucja szwedzka nie jest jednolitym aktem prawnym Obecnie Królem Szwecji jest Karol XVI Gustaw

Slide 4

O konstytucji W skład konstytucji wchodzą cztery osobne dokumenty. Są to: Akt o formie rządów Ustawa o wolności prasy Akt o sukcesji tronu Podstawowe Prawo Swobody Wyrazu Uchwalenie konstytucji nastąpiło po długich negocjacjach, które wynikły z różnicy między treścią poprzedniej konstytucji (dającą przewagę królowi) a rzeczywistą sytuacją, w której dominował parlament (kontrolowany przez Szwedzką Socjaldemokratyczną Partię Robotniczą)

Slide 5

Król ma niewielkie uprawnienia, posiada nawet mniejsze przywileje niż w Anglii. DO jego zadań należą między innymi: - wręczanie Nagrody Nobla - reprezentowanie Szwecji wobec innych państw i dyplomatów - udzielanie rad rządowi - zwierzchnictwo w państwowym kościele luterańskoewangelickim - otwieranie uroczystej sesji parlamentu

Slide 6

Na podstawie konstytucji z 1975 powołany jest parlament jednoizbowy (Riksdag) z 349 deputowanymi na okres 4-letniej kadencji. Członkowie parlamentu wyłaniani są w wyborach powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele. Rząd składa się z premiera i powołanych przez niego ministrów. Premierem rządu zostaje zawsze przywódca partii rządzącej, choć nie zawsze większościowej, gdyż w Szwecji istnieje zasada szwedzkiego parlamentaryzmu mniejszościowego (polega na tym, że możliwe są rządy partii, która w Riksdagu jest mniejszością).

Slide 7

Riksdag - królewski dzień nazwa wywodzi się ze średniowiecza, określała dzień stanowienia prawa. Budynek parlamentu.

Slide 8

System partyjny Szwecji bogaty jest w partie, ale dominuje w nim zdecydowanie jedna z nich SAP (Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Pracy), która jedynie co kilka kadencji Riksdagu traci władzę. Inne znaczące partie to Partia Lewicy, Umiarkowana Partia Koalicyjna, Ludowa Partia Liberałów, Partia Centrum, chrześcijańska Demokracja i Zieloni. Obecnie premierem Szwecji jest Fredrik Reinfeldt.

Slide 9

Dania Dania jest dziedziczną monarchią konstytucyjną Konstytucja została zatwierdzona 5 czerwca 1849 roku przy czym dokument był wiele razy nowelizowany np. w 1953 konstytucja wprowadza jednoizbowy parlament - Folketing Obecnie królem Danii jest Małgorzata II pozostająca na tym stanowisku od 1972 roku.

Slide 10

Duński system rządów demokratycznych, system reprezentatywny, wprowadzony został w 1849 roku. Zastąpił on monarchię absolutną, która od 1660 roku zapewniała królowi decydującą pozycję w państwie. Podstawę obecnego systemu rządów stanowi Konstytucja Czerwcowa z 1849 roku, pierwsza demokratyczna konstytucja Danii. Mimo późniejszych zmian, jej podstawowe zasady nadal stanowią integralną część obowiązującej konstytucji z 1953 roku. Kobiety uzyskały prawo głosowania w 1915 roku, na mocy poprawki do duńskiej konstytucji.

Slide 11

Prawa konstytucyjne Konstytucja zawiera podstawowe zasady sprawowania rządów, a także gwarantuje wiele fundamentalnych praw i swobód obywatelskich. Prawdopodobnie zawarte w niej zasady mają największy wpływ na codzienne życie mieszkańców Danii. Mówiąc o prawach konstytucyjnych, odnosi się tu zwykle do wolności wypowiedzi, zgromadzeń, wyznania oraz do wolności własności prywatnej.

Slide 12

Zakres uprawnień monarchy jest znacznie ograniczony, ogranicza się on wyłącznie do pełnienia funkcji reprezentacyjnych. Według Aktu o sukcesji z 27 marca 1953r. tron po zmarłej monarchini obejmuje syn lub córka

Slide 13

władza ustawodawcza zgodnie z konstytucją należy do króla. Faktycznie jednak władzę tą sprawuje parlament (Folketing). Liczba deputowanych do parlamentu wynosi 179. Członkowie parlamentu wybierani są na czteroletnie kadencje w powszechnym głosowaniu Władza wykonawcza należy do rządu, który powoływany jest przez króla po uprzednim zaakceptowaniu go przez większość parlamentarną. Na czele rządu stoi premier. Anders Fogh Rasmussen (2001)

Slide 14

Siedziba duńskiego parlamentu - Christianborg

Slide 15

Obecny system partyjny Danii jest systemem wielopartyjnym. Liczba partii reprezentowanych w parlamencie kształtuje się zwykle w granicach 8-10 Największe znaczenie ma Partia Socjaldemokratyczna, której tradycje sięgają jeszcze XIX wieku. Oprócz niej licząca jest również Partia Konserwatywna, która poparcie znajduje w najzamożniejszych warstwach społeczeństwa. Wspomnieć należy również o Partii Liberałów Społecznych, Socjalistycznej Partii Ludowej oraz Komunistycznej Partii Danii. Liczną grupę partii stanowią też ugrupowania centrowe, np. Centrum Demokraci, Chrześcijańska Partia Ludowa.

Slide 16

Norwegia Norwegia jest monarchią konstytucyjną Konstytucja Norwegii obowiązuje od 17 maja 1814 roku, z późniejszymi zmianami, przy czym dokument był wiele razy nowelizowany. Konstytucja przekształciła państwo z monarchii absolutnej w monarchę konstytucyjną. Obecnie królem Norewgii jest Harald V Norweski

Slide 17

Konstytucja w Norwegii daje królowi (Haraldowi V) duże uprawienia. Może na przykład wybierać Radę Państwa, egzekwować podatki, mianować urzędników cywilnych, kościelnych i wojskowych, być zwierzchnikiem kościoła oraz naczelnym dowódcą sił lądowych i morskich. W praktyce jednak większość tych funkcji wykonywana jest w imieniu króla przez Radę Państwa, którą tworzy premier i jego gabinet, oficjalnie mianowany przez Króla. Władza króla ma głównie charakter symboliczny i reprezentacyjny.

Slide 18

Władza wykonawcza spoczywa w rękach rządu, na czele którego stoi premier. Władza ustawodawcza jest w rękach Stortingu (jednoizbowego parlamentu, który też sprawuje kontrolę nad rządem) liczącego łącznie 169 deputowanych (liczba ta została zwiększona ze 165 przed wyborami w 2005 r.). Wybory odbywają się co cztery lata (nie ma przy tym zwyczaju skracania kadencji), Storting dzieli się na dwie izby: Lagting i Odelsting, które zależnie od przedmiotu obrad pracują osobno lub też wspólnie. Obecnym premierem jest Jens Stoltenberg.

Slide 19

Stortinget w Oslo

Slide 20

Po wyborach w 2005 roku, w skład rząddu weszło siedem partii. Najważniejsze to: Norweska Partia Pracy, Partia Postępu, Partia Konserwatywna, Socjalistyczna Partia Lewicy, Partia Ludowo -Chrześcijańska .

Slide 21

Ciekawostki Aby stworzyć rząd przynajmniej połowa tzn. więcej niż 10 spośród 19 członków Rady Państwa musi przynależec do Norweskiego Kościoła (narodowy kościół ewangelicko-augsburski). Według Konstytucji osoba Króla jest święta. Prawo wyborcze przysługuje obywatelom którzy ukończyli 20 lat.

Slide 22

Finlandia Finlandia jest republiką parlamentarną Na jej czele stoi prezydent: Tarja Halonen (od 2000) Konstytucja uchwalona 11 czerwca 1999, weszła w życie 1 marca 2000 uchylając konstytucję z 17 lipca 1919 .

Slide 23

Konstytucja deklaruje nienaruszalność godności ludzkiej, praw jednostki i wolności, zapewnia również w społeczeństwie sprawiedliwość. Zmiana konstytucji Konstytucja Finlandii jest dość sztywna, co oznacza, iż sposób jej zmiany jest trudniejszy niż zwykłej ustawy. Po pierwsze, parlament musi zdecydować o tym bezwzględną większością głosów. Po drugie, decyzję taką zatwierdzić musi izba następnej kadencji większością 23 głosów. Jest jednak jeszcze druga metoda zmiany konstytucji. Można tego dokonać poprzez uznanie projektu za pilny. Wymagana jest jednak większość 56, propozycja jest wówczas rozpatrywana przez parlament tej samej kadencji. Może być przyjęta przez minimum 23 deputowanych.

Slide 24

Prezydent jest wybierany na 6-letnią kadencję Pozycja prezydenta jest mocno osłabiona: może podejmować decyzje tylko razem z rządem i na podstawie przedłożonych przez niego propozycji. przyjmuje rezygnacje ministrów z ich stanowisk. jest Zwierzchnikiem Sił Zbrojnych, ale wszelkie decyzje podejmuje po uzgodnieniu ich z ministrem obrony narodowej, może wydawać dekrety dotyczące wykonania ustaw, których przedmiotem jest administracja państwowa i majątek państwowy

Slide 25

Konstytucja wymienia tylko trzy sprawy w których prezydent może działać zupełnie samodzielnie: kiedy nakazuje przeprowadzenie wyborów do parlamentu, w przypadku użycia prezydenckiej prerogatywy prawa łaski, kwestie związane z Wyspami Alandzkimi

Slide 26

Władza ustawodawcza należy do parlamentu, Władza wykonawcza należy do prezydenta i rządu Rząd składa się z premiera i ministrów; premier jest wybierany przez parlament. Premierem Finlandii jest: Matti Vanhanen

Slide 27

Parlament fiński składa się z jednej izby w jej skład wchodzi 200 posłów. Parlament uchwala ustawy, przyjmuje budżet, ratyfikuje umowy międzynarodowe i sprawuje nadzór nad poczynaniami rządu Kadencja parlamentu wynosi 4 lata. Prawo wyborcze posiadają wszyscy ci obywatele, którzy najpóźniej w dniu wyborów kończą 18 lat,

Slide 28

Siedziba parlamentu w Helsinkach

Slide 29

Ważniejsze partie polityczne Finlandii: Partia Socjaldemokratyczna (ugrupowanie centrolewicowe), Partia Centrum (partia centrowa), Koalicja Narodowa (partia liberalno-konserwatywna), Przymierze Ludowe (ugrupowanie lewicowe), Liga Zielonych (ugrupowanie ekologiczne), Chrześcijańscy Demokraci (partia chadecka), Prawdziwi Finowie (ugrupowanie prawicowopopulistyczne), Dla Wysp Alandzkich i Parlamentu (stronnictwo mieszkańców Wysp Alandzkich).

Slide 30

Przygotowały: Sylwia Mykitka Joanna Rosenberger