Dekolonizacja Afryki. Konflikty bliskowschodnie

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Dekolonizacja Afryki Konflikty bliskowschodnie

Slide 2

Dekolonizacja w Afryce Proces dekolonizacji objął przede wszystkim terytoria arabskie na północy kontynentu. Najbardziej dramatyczny przebieg miały wydarzenia w Algierii, zamieszkanej przez ponad milion Francuzów. W latach 1954 62 trwała tam krwawa wojna domowa zakończona uzyskaniem niepodległości przez Algierię. Druga faza dekolonizacji objęła Czarną Afrykę i w większości przebiegała bez zbrojnych konfliktów.

Slide 3

Pierwszym krajem tego regionu, który uzyskał niepodległość była Ghana (zwana Złotym Wybrzeżem) 1957 r. Za jej przykładem poszły kolejne państwa. W 1960 r. niepodległość ogłosiło kolejnych 17 państw. Aby współpracować ze sobą i wzajemnie sobie pomagać, państwa te w 1963 r. powołały do życia Organizację Jedności Afrykańskiej. Trzecia fala dekolonizacji objęła obszar południa Afryki. W 1975 r spod reżimu kolonialnego wyrwały się Mozambik i Angola. W 1980 r. biała ludność oddała władzę w Zimbabwe.

Slide 5

RPA Za koniec okresu dekolonizacji uważa się upadek apartheidu, który został wprowadzony w 1948 r. w Związku Południowej Afryki. Apartheid ( w języku africaans oddzielenie) był systemem segregacji rasowej, podniesionym do najważniejszej reguły prawnej. Gwarantował uprzywilejowaną pozycję rasy białej, która stanowiła 20 ludności. Białym przysługiwały prawa polityczne, najlepiej płatne stanowiska pracy. We wszystkich dziedzinach życia wprowadzono segregacje rasową. Ludność murzyńska mogła realizować swoje prawo do samostanowienia w tzw. bantustanach wydzielonych terytoriach stanowiących zaledwie 14 powierzchni państwa.

Slide 7

Polityka apartheidu była szeroko krytykowana na całym świecie, a ONZ uznała apartheid za zbrodnię przeciwko ludzkości. Przeciw apartheidowi wystąpiła murzyńska ludność RPA, którą główną siłą był Afrykański Kongres Narodowy. W 1991 r. Dzięki zabiegom m.in. Nelsona Mandeli zniesiono ustawodawstwo apartheidu, a w 1994 przeprowadzono pierwsze wybory parlamentarne i prezydenckie, w których na równych prawach brali udział wszyscy obywatele RPA.

Slide 8

Problemy państw postkolonialnych - Brak poczucia wspólnoty państwowej zwłaszcza w krajach wieloetnicznych; - Brak demokratyzacji państw Trzeciego świata idącej w parze z dekolonizacją (przetrwały plemienne tradycje i dyktatury); - Politycy nowych państw afrykańskich dbali przede wszystkim o swoje interesy lub o interesy swoich grup etnicznych; - Brak nawyku respektowania ogólnopaństwowego prawa; - Rozwój neokolonializmu

Slide 9

Odrodzenie islamu Wraz z postępującym procesem dekolonizacji następowało zjawisko odrodzenia islamu, gdyż narody do tej pory zdominowane przez państwa europejskie zaczęły upominać się o swoje prawa. Islamizm odrzucał wszelkie wzorce zachodnie, zachodni styl życia i systemy polityczne, a powrócił do tradycji i podstaw wiary. Częstym zjawiskiem było powstawanie wielu fundamentalistycznych organizacji, dążących do obrony świata islamskiego przed rzekomym zagrożeniem z Zachodu.

Slide 10

W 2 poł. XX wieku państwa muzułmańskie zaczęły odgrywać coraz istotniejszą rolę w stosunkach międzynarodowych, zwłaszcza dzięki opanowaniu i eksploatacji olbrzymich złóż ropy naftowej. Jednym z przejawów tego typu działań mogą być wydarzenia, które miały miejsce w Iranie, gdzie społeczeństwo zaczęło się buntować przeciwko autorytarnym rządom szacha Muhammada Pahlaviego, zwłaszcza w obliczu jego brutalnych metod rozprawiania się z opozycją i przeciwnikami politycznymi oraz ostentacyjnego ignorowania islamskich tradycji.

Slide 11

Jednym z najbardziej zatwardziałych przeciwników Pahlaviego był ajatollah Ruhollah Chomeini, zmuszony przez irańskie władze do emigracji. Nawoływał on do usunięcia Pahlaviego i ustanowienia w Iranie republiki islamskiej. Jego plany zostały zrealizowane w 1979 r., kiedy Pahlavi musiał opuścić kraj. Wówczas władzę przejęli duchowni, którzy rozpoczęli budowę republiki islamskiej o ustroju teokratycznym. Nowe władze nawoływały, aby inne państwa islamskie poszły drogą Iranu i przekształciły się w tego typu państwa.

Slide 12

Powstanie państwa Izrael Przejawem wrogiego nastawienia Zachodu do islamu miało być utworzenie państwa Izrael w 1948 roku. W sytuacji, gdy po II wojnie światowej Żydzi zaczęli napływać do Palestyny, ludność arabska rozpoczęła protesty. Rozwiązania problemu podjęła się ONZ, która podjęła decyzję o podziale Palestyny na 2 państwa żydowskie i arabskie. W 1948 r. proklamowano powstanie państwa Izrael, którego pierwszym premierem został Dawid Ben Gurion, pochodzący z Polski.

Slide 13

Z sytuacja tą jednak nie chcieli pogodzić się Arabowie. Wojska zbrojne ośmiu krajów arabskich zaatakowały Izrael, działania zbrojne trwały do 1949. Izrael obronił swoją niepodległość, a nawet zajął część terytorium, które miało przypaść palestyńskim Arabom. Od tej pory systematycznie toczono walki o likwidację Izraela i dążono do utworzenia w Palestynie arabskiego kraju islamskiego. Izrael był w tych walkach wspierany przez USA, natomiast Arabów wspierał ZSRR i kraje komunistyczne.

Slide 14

Kryzys sueski Kolejnym konfliktem w rejonach Bliskiego Wschodu był kryzys sueski w 1956 r. W 1956 r,. Do władzy w Egipcie doszedł Gamal Abdel Naser, który nie uzyskawszy funduszy na budowę tamy w Asuanie, zdecydował o nacjonalizacji Kanału Sueskiego. Przeciwko temu wystąpiła koalicja państw z Wielką Brytanią, Francją i Izraelem na czele. W tej sytuacji wojska koalicyjne okrążyły Egipt, a ZSRR zagroził użyciem broni jądrowej w obronie Egiptu. Skłoniło to koalicjantów do wycofania się z Egiptu. W ten sposób Naser odniósł spektakularne zwycięstwo. W sprawy egipskie nie zaangażowały się Stany Zjednoczone.

Slide 15

Wojna sześciodniowa Doszło do niej w 1967 r. , gdy Izrael zaatakował Egipt, Syrię i Jordanię, co było odpowiedzią na ich przygotowania wojenne. Wojna trwała 6 dni, a Izrael opanował wówczas Strefę Gazy, Płw. Synaj i jordańskie terytoria tzw. Zachodni Brzeg Jordanu i syryjskie Wzgórza Golan. Na terytoriach tych Izrael przeprowadził intensywną akcję osadniczą, lokując tam ludność żydowską.

Slide 16

Wojna Jom Kipur W 1973 r. wojska syryjskie i egipskie podjęły próbę odbicia utraconych terytoriów. Wojnę Jom Kipur (od święta żydowskiego, które miało miejsce w dniu wybuchu konfliktu) jednak wygrała strona izraelska. Po stronie wygranych stanęły USA. Ingerencja Stanów Zjednoczonych została szeroko potępiona przez państwa OPEC (Organizacja Państw Eksportujących Ropę Naftową), czego wynikiem była znaczna podwyżka cen ropy naftowej. Zapoczątkowało to tzw. kryzys naftowy. Ostatecznie Izrael zwrócił zajęte tereny w 1979 roku.

Slide 17

OWP i Jassir Arafat Palestyńczycy jednak nie chcieli rezygnować z własnego państwa. Wśród wielu ugrupowań palestyńskich największe znaczenie uzyskała OWP Organizacja Wyzwolenia Palestyny na czele z Jassirem Arafatem. Podejmowała ona akcje zbrojne i ataki terrorystyczne popierane przez ludność arabską. Jednak dopiero lata końcowe zimnej wojny przyniosły porozumienie izraelskopalestyńskie. W 1993 r. części obszarów Palestyny nadano autonomię i powstała w ten sposób Autonomia Palestyny., na której czele do 2003 r. stał Jassir Arafat.

Slide 18

Afganistan W okresie powstawania państw islamskich, dążenia takie powstały również w Afganistanie, w którym w latach 70. nastąpiły ogromne zmiany polityczne. Najpierw, po obaleniu monarchii, władzę przejęli komuniści, co wywołało sprzeciw większości społeczeństwa. Na wszelkie przejawy sprzeciwu władza reagowała ostro i krwawo. Doszło wtedy do wybuchu antykomunistycznego powstania, którego uczestników nazwano mudżahedinami (bojownikami boskimi). Nie mogąc stłumić powstania rząd wezwał na pomoc oddziały Armii Sowieckiej.

Slide 19

Afgańczyków walczących o wolność wsparli ochotnicy z krajów islamskich. Pomoc finansowa i materialną dostarczały Stany Zjednoczone. Sowiecka interwencja trwająca od 1979 do 1989 r. zakończyła się klęską. A po wycofaniu się wojsk radzieckich, Afganistan pogrążył się w chaosie. Stan ten pogłębiały liczne konflikty na tle etnicznym. W poł. lat 90. władzę przejęli tam islamscy fundamentaliści talibowie, którzy ustanowili rządy opierające się na skrajnej interpretacji Koranu. Ich rządy wspierały liczne organizacje terrorystyczne, z którymi utrzymywano kontakty. W 2001 r. reżim talibów obaliła interwencja amerykańska. Porządek i ład w Afganistanie do dnia dzisiejszego zapewniają stacjonujące tam wojska NATO.