II wojna światowa

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

W XX wieku zaistniały dwa nowe systemy polityczne, oba wywodzące się ze skrajnych odłamów - odpowiednio prawicy dla faszyzmu i lewicy dla komunizmu. Można śmiało stwierdzić, że jednym ze skutków I wojny światowej była eksplozja totalitaryzmu w Europie. Ogarnięte nim zostały od 1917 roku Rosja oraz od 1919 roku Włochy.

Slide 3

Kraj staje się biedny, a dodatkowo ludzie tracą oszczędności całego życia. Zawsze podczas sytuacji ekstremalnych pojawiają się skrajne nastroje w społeczeństwie, które padają na podatny wówczas grunt. Do tego dochodzą dodatkowe czynniki: kryzys moralny i upadek autorytetów, wysokie bezrobocie będące skutkiem niskiego wskaźnika rozwoju gospodarczego oraz wewnętrzna słabość danej klasy politycznej wewnętrznie skorumpowanej i zwyczajnie słabej. Niektóre kraje stały się niezwykle podatne na totalitarne nurty polityczne w wyniku kryzysu państwowo-ekonomicznego po I wojnie światowej.

Slide 4

Mussolini główną postacią faszyzmu włoskiego

Slide 5

Benito Mussolini (1883-1945), z wykształcenia nauczyciel, był głównym ideologiem i wodzem (dute) faszyzmu włoskiego. Początki jego ewolucji ideowej przebiegały od związków z Włoską Partią Socjalistyczną, dla której redagował pismo Avanti w duchu ateizmuantyklerykalizmu i antymilitaryzmu. W 1915 roku, służąc w armii w stopniu kaprala, czym później jako zwierzchnik armii się szczycił, należał do współzałożycieli nacjonalistycznej organizacji Fasci di Azione Revoluzionaria.

Slide 6

W 1919 roku założył zdecydowanie faszystowską organizację Fasci di Cobatimento, w 1921 roku przekształconą w Partito Nazionale Fascista. W następnym roku, po marszu czarnych koszul na Rzym - faszystowskich bojówek umundurowanych w czarne koszule, przejął władzę dyktatora o mocarstwowych aspiracjach imperialnych, zaznaczoną podbojem Etiopii i Albanii oraz akceptacją aneksji Austrii przez Niemcy.

Slide 7

Sojusz Mussoliniego z Hitlerem, zwłaszcza podczas I wojny światowej, przypisał Włochom rolę wasala Niemiec. Po niepowodzeniach militarnych, 27 kwietnia 1945 roku został ujęty przez włoskich partyzantów i następnego dnia rozstrzelany wraz z jego konkubiną Clarą Petacci. Mussolini uznawał za swojego mistrza Nikolo Makiawelego. chętnie też powoływał się na Sorela i Pareto.

Slide 8

Sam napisał wiele artykułów i rozpraw politycznych, wśród których większe znaczenie zyskały publikacje Nowe zjednoczenie Włoch (1927), obszerne hasło do Encyklopedii Włoskiej Trekkaniego, przełożone na język polski przez Gniadka jako Doktryna faszyzmu .

Slide 9

Jest rok 1919, Włochy. Gospodarce włoskiej brakuje stabilizacji, w zatrważającym tempie rośnie inflacja. Następuje gwałtowna radykalizacja nastrojów obywateli, mnożą się strajki i protesty. Wśród robotników rosną wpływy Włoskiej Partii Socjalistycznej oraz innych grup lewicowych. Zdemobilizowani żołnierze, kadra oficerska jest bezrobotna. Rozgoryczeni wojskowi angażują się w działalność grup nacjonalistycznych.

Slide 10

Strach przed rewolucją komunistyczną, głód, bezrobocie oraz katastrofalny stan gospodarki prowadzą do powstania nowego ruchu politycznego - faszyzmu. Głównym ideologiem tego ruchu został Benito Mussolini, wcześniej socjalista. Opublikował on w 1919 roku w Mediolanie manifest faszystów oraz założył Włoskie Związki Bojowe. Jednakże faszyści nie posiadali w tymże roku wpływów politycznych, co potwierdzają wybory. Niestety rozwój ówczesnych wydarzeń sprzyjał planom przejęcia władzy przez faszystów.

Slide 11

Kraj ogarnęły strajki okupacyjne, a do tego doszła również samowolna parcelacja ziemi przez chłopów. Tak więc włoska klasa średnia nie była w stanie wyobrazić sobie innego zagrożenia dla istniejącego porządku społecznego niż lewicowe. W maju 1920 roku powstały tak zwane szturmowe bojówki faszystowskie, zorganizowane na sposób wojskowy, które miały finansowe wsparcie przemysłowców i wielkich właścicieli ziemskich, obawiających się utraty swych dochodów. Bojówki te podejmowały karne akcje przeciwko socjalistom, działaczom związkowym czy redaktorom postępowych gazet. Dowodzone były przez byłych oficerów wojska.

Slide 12

W roku 1921 w Rzymie odbył się kongres, na którym Mussolini ogłosił utworzenie Narodowej Partii Faszystowskiej. W 1922roku odbył się słynny marsz na Rzym. Król Wiktor Emanuel III nie chcąc podejmować ryzyka stanu wyjątkowego przyjął warunki faszystów i trzydziestego października 1922 roku zlecił Mussoliniemu utworzenie rządu. Przez okres dwóch lat istniał rząd koalicyjny, ale w 1924 roku nastąpiło coś, co zachwiało Włochami. Mianowicie faszyści zwyciężyli w wyborach, co spowodowało nasilenie działalności socjalistycznej opozycji. Jednakże faszyści nie dawali za wygraną.

Slide 13

W 1924 roku został skrytobójczo zamordowany poseł socjalistyczny Matteotti, o co oskarżono faszystów. Od stycznia 1925 roku Mussolini wprowadził dyktaturę partii faszystowskiej. Na narastanie we Włoszech tendencji totalitarnych wskazuje fakt używania ulubionego powiedzonka Mussoliniego: Wszystko w państwie, nic poza państwem, nic przeciwko państwu oraz zamknięcie postępowych gazet, rozwiązanie w 1926 roku wszystkich partii politycznych i związków zawodowych.

Slide 14

Zmieniono prawo ustrojowe, zniesiono niezawisłość sądów. Mussolini powiedział: Kontrolujemy siły polityczne, kontrolujemy siły moralne, kontrolujemy siły gospodarcze. Faszyści upowszechnili korporacjonizm - zamiast wolnych związków zawodowych miały działać korporacje pracodawców i robotników. Organem wykonawczym była Wielka Rada Faszystowska, będąca równocześnie władzą nadrzędną w państwie.

Slide 15

Dla planów faszystów był potrzebny nacjonalizm. Był on ideologicznym uzasadnieniem planów ekspansji tego państwa. Celem faszystów było bowiem odrodzenie Imperium Rzymskiego. Chociaż Mussolini wiele obiecywał, mało co spełnił. Robotnikom odebrano ośmiogodzinny dzień pracy, a chłopom ziemię wcześniej przez nich zajętą. Stale był umacniany autorytet wodza - jego kult. Dla realizacji celów narodowych miał służyć solidaryzm społeczny połączony z kultem państwa i wodza. W efekcie powstało państwo o charakterze totalitarnym.