Środki czystości i kosmetyki

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Środki czystości i kosmetyki mgr inż. Joanna Sławna

Slide 2

O czym będziemy mówić: Właściwości mydeł i ich otrzymywanie Mechanizm usuwania brudu Emulsje Składniki kosmetyków Rodzaje środków czystości Środki czystości a środowisko przyrodnicze

Slide 3

Właściwości mydeł i ich otrzymywanie Mydła to sole kwasów tłuszczowych Pierwsze mydła wyrabiano już w starożytności z popiołu oraz tłuszczów roślinnych lub zwierzęcych

Slide 4

Otrzymywanie Reakcja zmydlania tłuszczu Reakcja zobojętniania kwasów tłuszczowych

Slide 5

Zmydlanie tłuszczu Tłuszcz wodorotlenek sodu mydło sodowe glicerol

Slide 6

Reakcja zobojętniania kwasów tłuszczowych Kwas tłuszczowy wodorotlenek sodu mydło woda C17H35COOHNaOHC17H35COONa H2O

Slide 7

Podział mydeł Właściwości mydeł Rodzaje mydeł Rozpuszczalnoś ć w wodzie Rozpuszczalne Np. sodowe, potasowe Trudno rozpuszczalne lub nierozpuszczaln e Np. litowe, magnezowe, glinowe, wapniowe Stan skupienia Stałe Twarde Np. sodowe, wapniowe Miękkie Np. potasowe, glinowe Półciekłe Np. litowe Ciekłe Np. magnezowe

Slide 8

Właściwości mydeł a ich zastosowanie Mydła potasowe szare, maziste, dobrze rozpuszczalne w wodzie, płyny do prania, skóra wrażliwa, antybakteryjne, mszyce, pasta BHP Mydła magnezowe ciekłe, trudno rozpuszczalne, szampony, płyny do kąpieli, mydła w płynie Mydła litowe nierozpuszczalne, składnik zagęszczający w smarach Mydła glinowe stałe, miękkie, nierozpuszczalne, właściwości żelujące, impregnacja tkanin Mydła sodowe twarde, białe, stałe, dobrze rozpuszczalne, mydła toaletowe

Slide 9

Odczyn roztworów mydła Zasadowy Hydroliza mydła: C17H35COONaH2 O C17H35COOHNa OH

Slide 11

Zadania kontrolne do egzaminu 1. Wskaż, które z wymienionych mydeł mają stały stan skupienia: a) C15H31COOLi b) (C17H33COO)2Mg c) C17H35COOK d) (C15H31COO)2Ca e) C17H33COONa f) Stearynian sodu g) Palmitynian sodu h) Oleinian litu i) Stearynian magnezu j) Oleinian potasu

Slide 12

Zadania kontrolne do egzaminu 2. Określ, czy do produkcji tkanin impregnowanych można użyć stearynianu magnezu. Odpowiedź uzasadnij. 3. Napisz nazwy systematyczne i wzory sumaryczne substancji oznaczonych literami X i Y. X KOH C17H31COOK Y 4. Zapisz r-nie reakcji zmydlania tłuszczu podstawiając za R1, R2, R3 wzory łańcuchów pochodzących od różnych reszt kwasowych odpowiednich kwasów tłuszczowych. Podpisz produkty reakcji.

Slide 13

Zadania kontrolne do egzaminu 5. Oblicz ile gramów wodorotlenku sodu potrzeba do przeprowadzenia reakcji zmydlania 40 g tripalmitynianu glicerolu i ile gramów mydła można otrzymać w tej reakcji, przy założeniu, że przebiegnie ona ze stuprocentową wydajnością.

Slide 14

Mechanizm usuwania brudu Zwilżalność substancji Napięcie powierzchniowe cieczy

Slide 15

Substancje powierzchniowo czynne surfaktanty detergenty Powodują zmniejszenie napięcia powierzchniowego cieczy Składają się z dwóch części: Hydrofobowego ogona Hydrofilowej głowy

Slide 19

Detergenty są składnikiem wielu środków czystości Środki myjące do drewna, metali, tworzyw sztucznych Środki do prania i płukania tkanin Płyny do mycia szyb Środki odkażające, dezynfekujące do urządzeń sanitarnych Środki żrące i odkamieniające Środki do higieny jamy ustnej środki czystości Środki do mycia i czyszczenia naczyń Środki myjące do skóry

Slide 20

Syntetyczne SPC Sole kwasu siarkowego (IV) sulfoniany Sole kwasu siarkowego (VI)

Slide 21

Naturalne SPC Saponiny to substancje o charakterze SPC powstające w sposób naturalny w przyrodzie. Są one obecne między innymi w łupinach tak zwanych orzechów piorących, Saponiny są delikatne dla tkanin i mogą być używane do prania w różnych temperaturach. Ponadto są przyjazne dla skóry człowieka, nawet tej podatnej na różne choroby dermatologiczne i alergie.

Slide 22

Twarda wody Woda w której występują jony Ca 2 i Mg2 Im twardsza woda, tym więcej mydła trzeba zużyć w procesie usuwania brudu Utrudniony proces usuwania brudu Środki zmiękczające wodę: Sole Sole Sole Sole kwasu kwasu kwasu kwasu fosforowego (III) fosforowego (V) węglowego siarkowego (VI)

Slide 23

Twardość wody Twardość wody: Węglanowa (w postaci wodorowęglanów), przemijająca w wyniku ogrzewania wody rozpuszczone wodorowęglany wytrącają się w postacie trudno rozpuszczalnych osadów, które można łatwo oddzielić od wody. Niewęglanowa (w postaci siarczanów, chlorków, azotanów) nie można się ich pozbyć przez gotowanie, jedynie poprzez dodanie substancji powodujących strącenie jonów magnezu i wapnia tzw. zmiękczaczy wody (np. węglan sodu) Ogólna (suma twardości węglanowej i niewęglanowej) stopnie niemieckie określają całkowitą zawartość jonów wapnia i magnezu, równoważną ilości tlenku wapnia rozpuszczonego w dm3 wody.

Slide 24

Skala twardości wody wyrażona w stopniach niemieckich o n stopień niemiecki Skala twardości 0-5 Bardzo miękka 5-10 Miękka 10-15 O średniej twardości 15-20 O znacznej twardości 20-30 Twarda Powyżej 30 Bardzo twarda Picie twardej wody, bogatej w różne mikroelementy, korzystnie wpływa na nasz organizm, zapobiegając różnym

Slide 25

Kamień kotłowy Podczas gotowania twardej wody powstaje kamień kotłowy, czyli nierozpuszczalny w wodzie osad węglanu wapnia i magnezu

Slide 26

Pytania kontrolne do egzaminu 1. Podziel wymienione materiały na zwilżalne i niezwilżalne: Sierść psa Pióro gęsie Wypastowane buty Ręcznik papierowy Koszula bawełniana Torba z polietylenu Drewno Kreda Szkło

Slide 27

Pytania kontrolne do egzaminu 2. Napisz wzór sumaryczny i nazwę systematyczną mydła sodowego, którego model przedstawiono poniżej. Zaznacz część hydrofilową, hydrofobową oraz głowę i ogon.

Slide 28

Pytania kontrolne do egzaminu 3. Ustal, w której zlewce powstanie więcej nierozpuszczalnych soli. Napisz ich wzory sumaryczne oraz nazwy systematyczne. Skorzystaj z tabeli rozpuszczalności soli. CO3 Na 2- Li SO4 2- NO3H Ca2 S2- CO3 2- PO43- NO3- Mg2 K Cl- H SO4 2-

Slide 29

Pytania kontrolne do egzaminu 4. Wskaż, które z podanych substancji można zastosować do usunięcia twardości wody spowodowanej obecnością wodorowęglanu wapnia. Odpowiedź uzasadnij. a) NaCl b) NaOH c) Na2CO3 d) Na3PO4

Slide 30

Pytania kontrolne do egzaminu 5. Dlaczego na powierzchni wody tworzy się napięcie powierzchniowe? 6. Dlaczego mydło zmniejsza napięcie powierzchniowe? 7. W jaki sposób można pozbyć się twardości węglanowej, a w jaki niewęglanowej? 8. Zapisz równania reakcji przedstawiające proces usuwania twardości węglanowej wody.

Slide 31

Emulsje Kosmetyki to mieszaniny co najmniej dwóch substancji rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej. Ze względu na wielkość cząstek substancji rozpuszczonej wyróżnia się roztwory właściwe, koloidy i zawiesiny Większość kosmetyków ma postać emulsji, która jest rodzajem koloidu

Slide 32

Powstawanie emulsji Emulgator pośredniczy między substancją hydrofilową a hydrofobową. Musi więc składać się zarówno z części hydrofilowej, jak i hydrofobowej. Emulsje mieszaniny jednorodne tłuszczu i wody. Ciecze wchodzące w skład emulsji nie rozpuszczają się wzajemnie lecz są wzajemnie rozproszone

Slide 33

Typy emulsji

Slide 34

Typy emulsji Emulsja typu ow Kosmetyki o działaniu nawilżającym Emulsja typu wo Kosmetyki o działaniu natłuszczającym

Slide 35

Pytania kontrolne do egzaminu 1. Określ, jaki typ emulsji przedstawia schemat. Wskaż część hydrofilową emulgatora.

Slide 36

Kosmetyki gr. kosmetikos biegły w sztuce upiększania, to produkty przeznaczone do oczyszczania i upiększania ciała, a także do ochrony skóry przed szkodliwym działaniem czynników atmosferycznych, np. promieniowania słonecznego, wiatru, niskiej temperatury. Pierwsze kosmetyki wytwarzano z roślin i rozdrobnionych minerałów. Na przykład z liści lawsonii bezbronnej pozyskiwano hennę barwnik, którym ozdabiano ciało, z malachitu substancję, którą wykorzystywano do malowania powiek, a z ryżu mąkę ryżową.

Slide 37

Wpływ kosmetyków na skórę człowieka

Slide 38

Działanie substancji zawartych w kosmetykach: Substancje promieniochronne (filtry) Rodzaje filtrów Chemiczne Fizyczne Pochłaniają część promieniowania UV, np. witaminy C i E Rozpraszają lub odbijają część promieniowania UV, np. ZnO i TiO2

Slide 39

Substancje nawilżające przenikają przez zewnętrzną warstwę naskórka, dostarczają wodę do jego głębszych warstw i zatrzymują ją tam, np. : glicerol, sacharydy, aminokwasy Substancje konserwujące i przeciwutleniacze ich zadaniem jest utrzymanie kosmetyku w niezmienionym stanie w czasie określonym przez datę przydatności do użytku. Hamują rozwój mikroorganizmów oraz zapobiegają utlenianiu się tłuszczów, czyli ich jełczeniu. Są to m.in.: kwas mrówkowy, kwas octowy, witamina E

Slide 40

Substancje antybakteryjne niszczą bakterie odpowiedzialne m.in. Za powstawanie wyprysków i zapachu potu, np.: siarka, srebro, kwas borowy, tlenek cynku Substancje polerujące i złuszczające składniki past do zębów i środków usuwających nadmiar zrogowaciałego naskórka (peelingów), np.: fosforan(V) wapnia, fosforan(V) magnezu, węglan wapnia, chlorek sodu

Slide 41

Barwniki składniki farb do włosów oraz tzw. Kosmetyków kolorowych (szminek, różów, cieni do powiek, lakierów do paznokci itp.), np.: węgiel, miedź, złoto, glin, tlenek cynku, tlenek tytanu Substancje zapachowe Naturalne Syntetyczne Uzyskiwane z roślin, np. olejki różany i goździkowy Uzyskiwane ze zwierząt, np. ambra (wydzielina kaszalota), piżmo (wydzielina jelenia piżmowego) Alkohole, np. heksan1-ol Węglowodory, np. limonen Estry, np. cynamonian metylu

Slide 42

Funkcje kosmetyków Funkcja Wybrane rodzaje kosmetyków Oczyszczająca (środki higieny osobistej) Mydła oraz żele pod prysznic i do kąpieli Kremy, pianki i żele do golenia oraz depilacji Pasty do zębów, płyny do płukania ust Dezodoranty Pielęgnacyjna i ochronna Preparaty nawilżające, natłuszczające oraz ujędrniające Kremy, żele i balsamy na określone problemy skórne, np. cellulit, rozstępy, piegi Kosmetyki przeciwsłoneczne Kosmetyki określane jako zimowe Zapachowa Perfumy Wody perfumowane, toaletowe, kolońskie Upiększająca (kosmetyki do makijażu) Cienie do powiek, tusze do rzęs, szminki, lakiery do paznokci Kosmetyki, którymi wykonuje się makijaż permanentny Preparaty do układania i utrwalania fryzury Farby do własów

Slide 43

Z czego składa się kosmetyk? Składniki bazowe rozpuszczalniki dla pozostałych składników (woda, etanol, tłuszcze) Składniki czynne (aktywne) substancje warunkujące działanie kosmetyku, np.: nawilżające, promieniochronne, wybielające, złuszczające, barwiące Składniki dodatkowe (pomocnicze) substancje ułatwiające uzyskanie ostatecznej postaci kosmetyku (np. emulgatory), zapewniające jego trwałość przez dłuższy czas (konserwanty, przeciwutleniacze) oraz nadające barwę i zapach

Slide 44

Chemia blisko nas Efekt naturalnej opalenizny można uzyskać za pomocą kosmetyków, które nadają skórze brązową barwę. Do produkcji samoopalaczy i balsamów brązujących wykorzystuje się m.in. juglon. Jest to związek chemiczny występujący w liściach i łupinach niedojrzałych orzechów włoskich. Działanie juglonu można zaobserwować na dłoniach po obieraniu orzechów włoskich z zielonych łupin

Slide 45

Dowiedz się więcej Najpowszechniej stosowane w produktach kosmetycznych konserwanty to PARABENY, czyli pochodne kwasu benzoesowego, Kosmetyki wytwarzane w UE mogą zawierać do 0,4 tych substancji. Niektóre parabeny występują w przyrodzie, np. metyloparaben jest bakteriobójczym składnikiem borówki amerykańskiej.

Slide 46

Chemia blisko nas Do mycia szyb często stosuje się ocet, czyli 10-procentowy roztwór kwasu octowego w wodzie. Bardzo dobrze rozpuszcza on osady soli (np. węglanów) pozostawione na szybie przez zanieczyszczoną wodę deszczową. Powstający octan wapnia dobrze rozpuszcza się w wodzie, dzięki czemu łatwiej usunąć go z czyszczonej powierzchni.

Slide 47

Pytania kontrolne do egzaminu 1. Naturalny olejek różany otrzymywano z płatków róży metodą enfleurage, która polega na pochłanianiu przez tłuszcz olejków eterycznych zawartych w płatkach. Do uzyskania 1 kg olejku potrzeba 3t płatków. Oblicz zawartość procentową (procent masowy) olejku różanego w płatkach róży. 2. Jednym ze składników toniku do cery tłustej jest etanol. Aby przygotować 100g toniku, należy użyć 20g tego alkoholu. Oblicz, jaką objętość etanolu należy odmierzyć, aby wyprodukować 50g tego toniku. Przyjmij, że gęstość etanolu to d0,79 gcm3

Slide 48

Pytania kontrolne do egzaminu 3. Oblicz ile gramów poszczególnych składników należy użyć, aby otrzymać 150g pudru o następującym składzie (w procentach masowych): skrobia ryżowa lub kreda 40, talk 30, tlenek cynku 24, stearynian cynku 6. 4. Wyjaśnij dlaczego woda z octem zmywa osad po twardej wodzie z wewnętrznych ścianek wazonów. Napisz równanie przykładowej reakcji chemicznej.

Slide 49

Analiza składu kosmetyku na podstawie jego etykiety Zasady INCI Nazwy składników są porządkowane zgodnie z ich malejącą zawartością w produkcie Jeśli zawartość poszczególnych składników jest taka sama, to ich nazwy wymienia się w kolejności alfabetycznej Substancje stanowiące mniej niż 1 (procent masowy) produkt wymienia się w dowolnej kolejności (nie porządkuje się zgodnie z pkt. 1) Nazwy barwników są zawsze umieszczane na końcu listy

Slide 50

Środki czystości a środowisko przyrodnicze

Slide 51

Pytania kontrolne do egzaminu 1. Napisz wzory sumaryczne związków chemicznych, które powstaną z jonów: CO32-, PO43-, Na, Ca2. Wskaż, który z tych związków chemicznych przyczynia się do eutrofizacji wód.

Slide 52

Co to oznacza?

Slide 53

Środki czystości Podział ze względu na zastosowanie: Środki Środki Środki Środki Środki Środki Środki Środki Środki do do do do do do do do do czyszczenia czyszczenia czyszczenia czyszczenia czyszczenia czyszczenia czyszczenia czyszczenia mycia ciała szkła porcelany drewna dywanów i tapicerek odzieży metalu elektroniki tworzyw sztucznych

Slide 54

Składniki różnych środków czystości Środki czystości Przykłady substancji wchodzących w skład danego środka czystości Do mycia naczyń Etanol, wodny roztwór kwasu octowego Do mycia szyb Alkohole, amoniak Do mycia drewna Wosk pszczeli, olej lniany, silikony Odrdzewiające Roztwory kwasów: siarkowego (IV), fosforowego (V), chlorowodorowego, węglowodory alifatyczne Odkamieniające Roztwory kwasów: fosforowego (V), szczawiowego, soda oczyszczona, ocet Do czyszczenia biżuterii Kwas cytrynowy, substancje ścierające, sok z cebuli

Slide 55

Piktogramy