Slide 1
Dodatki do żywności E Prezentacja na lekcję wychowawczą przygotowana przez komisję ds. promocji zdrowia w szkole Opracowanie treści: Jeremi Stępiński Przygotowanie prezentacji: Tomasz Ziemann
Slide 2
Chemiczne dodatki do żywności to substancje wprowadzane do produktów żywnościowych w celu nadania określonych cech lub ich poprawienia.
Slide 3
Podział dodatków do żywności ze względu na przeznaczenie: 1) substancje zapachowe oraz smakowe 2) barwniki spożywcze 3) emulgatory, zagęszczacze, środki spulchniające substancje zmieniające konsystencję produktów, 4) konserwanty, przeciwutleniacze, stabilizatory substancje przedłużające trwałość produktów. ze względu na pochodzenie: 1) naturalne tworzone przez naturę i pochodzące bezpośrednio z produktów naturalnych, 2) identyczne z naturalnymi produkowane przez człowieka, ale o identycznym składzie chemicznym, jaki posiadają odpowiadające im związki naturalne, 3) sztuczne produkowane przez człowieka i mające strukturę nie odpowiadającą żadnym związkom występującym w naturze.
Slide 4
Chemiczne dodatki do żywności Każdy związek chemiczny może być produkowany różnymi metodami może on być wyodrębniany z produktów naturalnych lub być syntezowany przez człowieka. Jeśli struktura chemiczna i czystość związków z obu źródeł jest identyczna to również mają one identyczne własności jako dodatki do żywności. Należy jednak pamiętać, że cząsteczki tej samej substancji otrzymane sztucznie oraz wyodrębnione z produktów naturalnych, mimo identycznego składu chemicznego, mogą się różnić w pewnych szczegółach ich budowy. Może to wpływać na różnice w oddziaływaniu biologicznym tych cząsteczek.
Slide 5
Napisy na etykietkach Sztucznie barwione i aromatyzowane oznacza to, że zostały użyte związki otrzymane na drodze syntetycznej i że związki te posiadają strukturę inną niż związki występujące naturalnie. Smak identyczny z naturalnym oznacza to, że smakowe związki chemiczne w produkcie występują w jakichś produktach naturalnych spożywanych przez ludzi. Stężenie i proporcje tych związków mogą być jednak znacząco różne od tych występujących oryginalnie w produkcie naturalnym, którego smak jest udawany przez daną kompozycję smakową.
Slide 6
Napisy na etykietkach
Slide 7
Napisy na etykietkach
Slide 8
Chemiczne dodatki do żywności W ciągu roku, przeciętny człowiek z kraju wysoko uprzemysłowionego spożywa ok. 2 kg dodatków żywnościowych. Podstawowym zagrożeniem ich masowego stosowania są alergie u coraz większej liczby osób (szczególnie u dzieci). Ciągłe ich spożywanie w dużych ilościach znacznie zwiększa ryzyko nabycia różnego rodzaju alergii. Z drugiej jednak strony, masowa produkcja pakowanej żywności i jej dystrybucja przez sieci sklepowe nie jest możliwa bez stosowania dodatków chemicznych, zwłaszcza konserwantów. Spożycie zepsutej żywności jest bardziej niebezpieczne dla zdrowia niż spożycie produktu zawierającego konserwanty. Sytuacja ta przypomina problem przyjmowania lekarstw podczas choroby. Każde lekarstwo ma swoje działania uboczne, co oznacza, że lecząc jeden narząd, w pewnym stopniu uszkadzamy sobie inny.
Slide 9
Chemiczne dodatki do żywności Klienci na ogół wybierają produkty o dłuższym okresie trwałości, ładniejszym wyglądzie i lepszym smaku, mimo że jest to osiągane przez stosowanie chemicznych dodatków do żywności. Zjawisko to powoduje, że producenci, aby przetrwać na rynku, muszą masowo te dodatki stosować. Na całym świecie narasta tendencja do produkowania tzw. zdrowej żywności, która nie powinna posiadać w swoim składzie dodatków chemicznych.
Slide 10
Chemiczne dodatki do żywności W celu zmieszczenia na etykietach spisu użytych dodatków, jak również uchronienia kupujących przed czytaniem skomplikowanych nazw chemicznych, stosuje się skróty literowo-cyfrowe. W Unii Europejskiej istnieje tzw. lista E, na której zgromadzone są dodatki do żywności, uznane za bezpieczne w użyciu. Związki na tej liście posiadają oznaczenia kodowe zaczynające się literą E, np. zamiast nazwy benzoesan sodu podaje się symbol E211. Aktualnie na liście tej znajduje się przeszło 2000 różnych związków.
Slide 11
Chemiczne dodatki do żywności Dopuszczalne w Polsce wielkości dodatków do żywności określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2000 r., w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych dodawanych do środków spożywczych lub używek, a także zanieczyszczeń, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub używkach. Dz. U. z 2001 r. Nr 9, poz. 72 z późniejszymi zmianami
Slide 12
Chemiczne dodatki do żywności Przykłady: Najwięcej E znajduje się w wędlinach, barwionych słodyczach i napojach oraz rozmaitych deserach. Warzywa i owoce bywają woskowane (czyli zabezpieczane preparatami E901-E905), co przedłuża ich świeżość w czasie transportu. Pieczywo razowe barwi się karmelem (E150a-150d). Im dłuższy termin ważności, im bardziej atrakcyjnie produkt wygląda, tym więcej w nim dodatków.
Slide 13
Barwniki Symbol Nazwa polska E100 Kurkumina (kurkuma) Nazwa angielska Curcumin Uwagi Stosowanie żółty barwnik w koncentratach i przyprawach pochodzenia roślinnego E101 Ryboflawina i 5-fosforan Riboflavin and Riboflavin- żółty barwnik o odcieniu różne substancje (np. Vegeta, dodawany ryboflawiny (laktoflawina) 5-phosphate pomarańczowym do deserów, wypieków, itd) (witamina B2) E102 Tartrazyna Tartrazine cytrynowożółty barwnik napoje w proszku, produkcja esencji owocowych, miodu sztucznego, musztarda E104 Żółcień chinolinowa Quinoline Yellow żółty barwnik karmelki, kisiel, nadzienie cukiernicze z pomady wodnej: anzelikowej, likworowej i piankowej E110 Żółcień pomarańczowa Sunset Yellow FCF, Orange Yellow S pomarańczowy barwnik E120 Karmin, koszenila (karmin naturalny) Cochineal, Carminic acid, czerwony barwnik Carmines marmolady, musztarda, żele, napoje oraz w przemyśle farmaceutycznym do barwienia powłok tabletek, guma do żucia barwienie żywności i preparatów farmaceutycznych E122 Azorubina (chromotrop FB) Azorubine, Carmoisine czerwony barwnik marmolady wiśniowe, budynie, lody, polewy cukiernicze E123 Amarant Amaranth czerwony barwnik ciasta w proszku, galaretki w proszku, płatki zbożowe, kasze, napoje bezalkoholowe, przetwory z czarnej porzeczki
Slide 14
Barwniki E124 Czerwień koszenilowa Ponceau 4R, Cochineal Red A barwnik czerwony barwienie wędzonych ryb i namiastek łososia, budynie w proszku, cukierki pudrowe prasowane o smaku owocowym oraz znakowanie mięsa po uboju E127 Erytrozyna czterojodofluoresceina Erythrosine intensywnie czerwona napoje i parówki (Dania) Niemcy owoce konserwowane zawierające wiśnie, do barwienia wisienek koktajlowych i owoców kandyzowanych E128 Czerwień 2G Red 2G wyroby z gotowanego mięsa, kotlety mielone, kiełbaski E129 Czerwień Allura AC Allura Red AC ciasta w proszku, galaretki w proszku, płatki zbożowe, kasze, herbatniki czekoladowe E131 Błękit patentowy Patent Blue V E132 Indygotyna Indigotine, Indigo carmine niebieska Drażetki cukiernicze E133 Błękit brylantowy FCF Brilliant Blue FCF produkty spożywcze, lekarstwa, kosmetyki, z wyjątkiem okolic oczu E140 Chlorofile i Chlorofiliny Chlorophylls and zielone barwniki Chlorophyllins (Biophyll, roślinne Chloresium, Darotol, Ennds, Exodor-Grun, itd.) Różne produkty E141 Miedziowe kompleksy chlorofili i chlorofilin Copper complexes of chlorophylls and chlorophyllins wzmacnianie barwy groszku konserwowego , często uważany raczej za utrwalacz niż za barwnik barwnik niebieski Głównie w przemyśle kosmetycznym, wyłącznie do barwienia drażetek
Slide 15
Barwniki E142 Zieleń brylantowa (zieleń Greens S malachitowa G, zieleń diamentowa) barwnik zielononiebieski, syntetyczny barwienie słodyczy E150a Karmel Plain caramel napojom nadaje barwę brunatną, wypiekom aż do czarnej podstawowy barwnik coca-coli i podobnych napojów, w dużych ilościach w każdym słodkim cieście, dodatek do kawy Inka E150b Karmel siarczynowy Caustic sulphite caramel lody, napoje mleczne fermentowane, brandy,whisky E150c Karmel amoniakalny Ammonia caramel sos sojowy,sos ostrygowy, herbatniki, dżemy, ciemne pieczywo, marynaty, polewy, desery mleczne, czekolady E150d Karmel siarczynowoamoniakalny Sulphite ammonia caramel porter, napoje typu cola,czekolady, brązowy sos do mięs,dżemy, wyroby cukiernicze E151 Czerń brylantowa Brilliant Black BN, Black intensywnie czarny PN słodycze, kawior (tanie odmiany), cukiernicze wyroby żelowe galaretki E153 Vegetable carbon E154 Węgiel drzewny medyczny Brąz FK Brown FK wędzone ryby, gotowana szynka, chipsy E155 Brąz HT Brown HT czekoladowe ciasta w proszku, herbatniki produkcja słodyczy i wypieków
Slide 16
Barwniki E160a Karoteny: (i)Karoteny Carotenes: (i)Mixed mieszane (alfa-, beta- i carotenes (ii)Betagamma-karoten) (ii)Beta- carotene karoten prowitamina A słodycze, margaryny i inne produkty zawierajace tłuszcze E160b Annatto, biksyna, norbiksyna Annatto, bixin, norbixin ekstrakt roślinny (barwnik żółty) margaryny, oleje roślinne, żółte sery E160c Kapsantyna (kapsorubina) Paprika extract, capsanthin, capsorubin ekstrakt papryki (czerwony barwnik karotenoidowy) E160d Likopen (psi-likopina, psi- Lycopene karoten) ekstrakt pomidora (barwnik intensywnie czerwony) E160e beta-apo-8-Karotenal (C 30) E160f karetenoid o pogłębionej barwie czerwonej, przechodzącej niemal w brunatną E161b Ester etylowy kwasu Ethyl ester of beta-apo-8beta-apo-8-karotenowego carotenic acid (C 30) (C 30) Luteina Lutein naturalny lub syntetyczny intensywnie żółty barwnik E161g Kantaksantyna Canthaxanthin E162 Betanina Beetroot Red, Betanin Beta-apo-8-carotenal (C 30) ciasta i słodycze dekoracje ciast i owoce kandyzowane czerwień buraczana sosy, namiastki mięsa (z białka soi), przetwory owocowe, guma do żucia
Slide 17
Barwniki E163 Antocyjany Anthocyanins barwnik winogron oraz wielu jagód, także czerwonej porzeczki i czerwonej kapusty poprawianie barwy napojów, konserw owocowych i słodyczy E170 Węglany wapnia Calcium carbonates Kreda (biały pigment) pasty do zębów (do calcipiryny dla osłony śluzówki żołądka przed kwasem acetylosalicylowym) E171 Dwutlenek tytanu Titanium dioxide E172 E173 Tlenki i wodorotlenki żelaza Pył aluminiowy Iron oxides and hydroxides Aluminium E174 Srebro (metaliczne) Silver E175 E180 Złoto Pigment rubinowy Gold Latolrubine BK prawdziwe płatki złota nierozpuszczalny w wodzie barwnik czerwony E181 Taniny Tannins substancja klarującą i środek filtracyjny pasty do zębów, słodycze, guma do żucia, (duże ilości w paście Elmex, na powierzchnię drażetek. gumy do żucia i pierników) brunatne osłonki kiełbas srebrzyste dekoracje słodkich kuleczek do ozdoby tortów lub mazurków dekoracje na wyrobach cukierniczych likier Goldwasser osłonka woskowa serów
Slide 18
Konserwanty Symbol Nazwa polska Nazwa angielska Uwagi i Stosowanie(w nawiasach przy nazwie środka spożywczego podano dopuszczalne ilości substancji konserwującej w mgkg) E200 Kwas sorbinowy (sorbowy) Sorbic acid E201 E202 E203 E210 Sorbinian sodu Sorbinian potasu Sorbinian wapnia Kwas benzoesowy Sodium sorbate Potassium sorbate Calcium sorbate Benzoic acid margaryna(600), sery fromage fin (240), marmolady (1000), dżemy niskosłodzone, warzywa kwaszone w beczkach, przetwory rybne(1000), napoje typu Cola (80), wino(200), na powierzchni serów dojrzewających twardych i półtwardych (100) konserwy warzywne i majonezy, marynaty, E211 E212 E213 Benzoesan sodu Benzoesan potasu Benzoesan wapnia Sodium benzoate Potassium benzoate Calcium benzoate owocowe, sałatki, przetwory owocowe, pomidorowe, rybne, sosy warzywne(1000), margaryna, tłuszcze cukiernicze itp.(1000), napoje gazowane(300) E214 para-Hydroxybenzoesan etylu (Sorbol A) Ethyl p-hydroxybenzoate E215 Sól sodowa parahydroxybenzoesanu etylu para-Hydroxybenzoesan propylu (Sorbol P) Sodium ethyl phydroxybenzoate Propyl p-hydroxybenzoate E216 przetwory owocowe, warzywne i rybne, tłuszcze cukiernicze, piekarnicze i kuchenne(1000), pasty do zębów, żelatyna spożywcza
Slide 19
Konserwanty przetwory owocowe, warzywne i rybne, tłuszcze cukiernicze, piekarnicze i kuchenne(1000), pasty do zębów, żelatyna spożywcza E217 Sól sodowa paraSodium propyl phydroxybenzoesanu propylu hydroxybenzoate E218 para-Hydroxybenzoesan metylu Methyl p-hydroxybenzoate galaretki, konserwy, dżemy, wypieki, soki owocowe, sosy do sałatki E219 Sól sodowa parahydroxybenzoesanu metylu Sodium methyl phydroxybenzoate E220 Dwutlenek siarki (bezwodnik Sulphur dioxide kwasu siarkawego, SO2) E221 E222 Siarczyn sodu Wodorosiarczyn sodu Sodium sulphite Sodium hydrogen sulphite E223 Dwusiarczyn sodu (pirosiarczyn sodu) Sodium metabisulphite E224 Dwusiarczyn potasu (pirosiarczyn potasu) Potassium metabisulphite E226 E227 Siarczyn wapnia Wodorosiarczyn wapnia Calcium sulphite Calcium hydrogen sulphite E228 Wodorosiarczyn potasu E230 Bifenyl (difenyl) Potassium hydrogen sulphite Biphenyl, diphenyl brak danych powidła, dżemy, soki owocowe wysokosłodzone, koncentrat i przecier pomidorowy(125), żelatyna spożywcza(750), wino i miody pitne(200), piwo(20) chrzan tarty i musztarda (250), suszone owoce morele, gruszki i śliwki (2000), jabłecznik, wiórki kokosowe, ocet winny, napoje bezalkoholowe do impregnowania skórek owoców, szczególnie cytrusowych, ale wtedy nie zaleca się smażenia owych skórek w cukrze, ponieważ moczenie w wodzie nie usuwa bifenylu
Slide 20
Konserwanty E231 orto-Fenylo-fenol (Dowicide) Orthophenyl phenol do impregnowania skórek bananów E232 Sól sodowa orto-fenylofenolu (orto-fenylo-fenolan sodu) Sodium orthophenyl phenol do impregnowania skórek cytrusów SKÓRKI NIE POWINNY BYĆ SPOŻYWANE! E233 Tiabendazol Thiabendazole do zabezpieczania owoców cytrusowych i bananów przed atakiem insektów w czasie magazynowania i transportu NIE WOLNO SPOŻYWAĆ SKÓREK, zaleca się stosowanie tylko do zabezpieczania bananów E234 Nizyna Nisin antybiotyk, dodawany w polskich serach, w Europie zabroniony E235 Natamycyna Natamycin wędzone przetwory mięsne, otoczka serów E236 Kwas mrówkowy Formic acid E237 E238 E239 Sodiumformate Calcium formate Hexamethylene tetramine E242 Mrówczan sodu Mrówczan wapnia Heksametylenotetraamina (urotropina) Dwuwęglan dimetylu soki owocowe wysokosłodzone(700), surowe soki owocowe(1500), żelatyna i podpuszczka w płynie(300), wędzone ryby Dimethyl dicarbonate napoje dla sportowców, herbaty w proszku, napoje owocowe E249 Azotyn potasu Potassium nitrite E250 Azotyn sodu Sodium nitrite wędzonki, peklowane wędliny i peklowane konserwy mięsne sterylizowane i pasteryzowane(125, łącznie azotany i azotyny), konserwy sterylizowane(20-wyższa temperatura obróbki) sery
Slide 21
Konserwanty E251 Azotan sodu Sodium nitrate E252 Azotan potasu Potassium nitrate E260 Kwas octowy Acetic acid E261 Octan potasu Potassium acetate E262 Octany sodu (i)Octan sodu (ii)Kwaśny octan sodu E263 E270 Octan wapnia Kwas mlekowy E280 sery dojrzewające w solance(50), wędliny surowe wędzone typu salami(400, w tym azotyny maksym. 60), sery podpuszczkowe(50), sery topione(50) stosowany w rozcieńczeniu do śledzi, grzybków i sałatek w occie oraz innych marynat przetwory rybne(30000), sosy sałatkowe typu dressing, majonezy zwykłe i o obniżonej Sodium acetates (i)Sodium zawartości tłuszczu, marynowane warzywa, owoce i grzyby acetate (ii)Sodium hydrogen acetate (sodium diacetate) Calcium acetate Lactic acid wędliny typu salami powstaje w procesie produkcji Kwas propionowy Propionic acid chleb(2000 w stosunku do użytej mąki), niektóre wyroby ciastkarskie w opakowaniach jednostkowych(2000) E281 E282 E283 Propionian sodu Propionian wapnia Propionian potasu Sodium propionate Calcium propionate Potassium propionate E284 Kwas borowy Boric acid kawior, odgrzybianie cytrusów
Slide 22
Konserwanty E285 Tetraboran sodu (boraks) Sodium tetraborate (borax) mięso importowane z USA E290 Dwutlenek węgla Carbon dioxide przedłuża świeżość wód miernie skażonych, np. wody oligoceńskiej , w napojach dobrze nasyconych CO2 i dobrze zamkniętych działa jako przeciwutleniacz E296 Kwas d,l jabłkowy Malic acid napoje bezalkoholowe oparte na naturalnych sokach owocowych i ich koncentratach, napoje z dodatkiem soków owocowych, wyciągów ziołowych i korzennych E297 Kwas fumarowy Fumaric acid warzone napoje bezalkoholowe,wyroby cukiernicze, serniki w proszku
Slide 23
Przeciwutleniacze Symbol Nazwa polska Nazwa angielska Uwagi i Stosowanie(w nawiasach przy nazwie środka spożywczego podano dopuszczalne ilości substancji konserwującej w mgkg) E300 Kwas askorbinowy (witaminaC) Ascorbic acid Wino(50), mleko, konserwy mięsne(500), przetwory zbożowe, piwo(150), mleko i śmietanka w proszku(3000), wyroby cukiernicze trwałe(5000), mąka i przetwory zbożowe(3000) ) - DO WSZYSTKICH WYROBÓW PRZECHOWYWANYCH POWYŻEJ TRZECH MIESIĘCY E302 Askorbinian wapnia Calcium ascorbate E304 Estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego (i)Palmitynian askorbylu (ii)Stearynian askorbylu Fatty acid esters of ascorbic acid (i) Ascorbyl palmitate (ii)Ascorbyl stearate stosowany w gotowych daniach przeznaczonych do podgrzewania w kuchenkach mikrofalowych pochodna witaminy C, łatwiejsza do stosowania w produktach zawierających tłuszcze, stosowana do prażonych płatków ziemniaczanych, kostki rosołowe z kury E306 Ekstrakt bogaty w tokoferol ,mieszanina tokoferoli pochodzenia naturalnego (witamina E) Tocopherol-rich extract E307 Alfa-tokoferol wyroby mięsne i ciastkarskie, oleje roślinne jadalne, tłuszcze cukiernicze, piekarskie i kuchenne, smalec i margaryna(200)
Slide 24
Przeciwutleniacze E308 Gamma-tokoferol E309 Delta-tokoferol E310 Galusan propylu (PG) E311 Galusan oktylu (OG) E312 Galusan dodecylu E315 Kwas izoaskorbinowy E316 Izoaskorbinian sodu E320 Butylohydroksyanizol (BHA) E321 Butylohydroksytoluen (BHT) Butylated hydroxytoluene (BHT) guma do żucia związek syntetyczny, NIE POWINIEN SIĘ ZNAJDOWAĆ W PRODUKTACH PRZEZNACZONYCH DLA MAŁYCH DZIECI )
Slide 25
Przeciwutleniacze E322 Lecytyna Lecithins naturalny fosfatyd, dodatek powierzchniowo czynny i emulgator lecytyna sojowa mleko w proszku bez dodatków i z dodatkami smakowymi (kawa, kakao, cukier), czekolada, proszek kakaowy, ciasta przemysłowe i śmietanka w proszku lecytyna tzw. bez specyfikacji chleb lecytynowy, pomadki mleczne, margaryna, tłuszcze cukiernicze, kuchenne i piekarskie, tłuste masy cukiernicze, sosy mięsne, lody, koncentraty lodów, twarogi, mąka i przetwory zbożowe(3000) E325 Mleczan sodu (sól sodowa kwasu Sodium lactate mlekowego E 270) sery, pieczywo, pasztety, stosowany także w farmacji E326 Mleczan potasu Potassium lactate wypieki, torty, pasztety E327 Mleczan wapnia Calcium lactate desery błyskawiczne(12000), stosowany także w stomatologii E330 Kwas cytrynowy Citric acid otrzymywany z melasy i z odpadów przy produkcji cukru, wyroby mięsne(300)
Slide 26
Przeciwutleniacze E331 Cytryniany sodu (i)Cytrynian monosodowy (ii)Cytrynian dwusodowy (iii)Cytrynian trójsodowy Sodium citrates: (i)Monosodium citrate (ii)Disodium citrate (iii)Trisodium citrate E332 Cytryniany potasu (i)Cytrynian monopotasowy (ii)Cytrynian trójpotasowy Potassium citrates (i)Monopotassium citrate (ii)Tripotassium citrate E333 Cytryniany wapnia (i)Cytrynian monowapniowy (ii)Cytrynian dwuwapniowy (iii)Cytrynian trójwapniowy Kwas winowy (L()-) Calcium citrates (i)Monocalcium citrate (ii)Dicalcium citrate (iii)Tricalcium citrate Winiany sodu (i)Winian monosodowy (ii)Winian dwusodowy Winiany potasu (i)Winian monopotasowy (ii)Winian dwupotasowy Sodium tartrates (i)Monosodium tartrate (ii)Disodium tartrate Winian sodowo-potasowy Sodium potassium tartrate E334 E335 E336 E337 serki topione, lody, sery żółte, napoje gazowane, słodycze i wina , mleko o przedłużonej trwałości(1000), mleko zagęszczone i śmietanka sterylizowana(2000), mleko w proszku bez dodatków i z dodatkami smakowymi (kawa, kakao, cukier) oraz śmietanka w proszku(18000), koncentraty napojów w proszku(3000), wyroby cukiernicze trwałe z zawartością pektyny(10000) dodatki do serów, napojów pieniących, wina, pomidory konserwowe(250) Tartaric acid (L()-) Potassium tartrates (i)Monopotassium tartrate (ii)Dipotassium tartrate składnik napojów bezalkoholowych, galaretki w proszku(20000), sery, przetwory mięsne, galaretki do tradycyjnych ciast niemieckich
Slide 27
Przeciwutleniacze E338 E339 Kwas fosforowy (kwas Fosforany sodu (i)Fosforan monosodowy (ii)Fosforan dwusodowy (iii)Fosforan trójsodowy Phosphoric acid Sodium phosphates (i)Monosodium phosphate (ii)Disodium phosphate (iii)Trisodium phosphate Napoje typu Cola(600) proszki do pieczenia, wyroby mięsne i serowarskie, margaryny, serki topione(32000) E340 Fosforany potasu (i)Fosforan monopotasowy (ii)Fosforan dwupotasowy (iii)Fosforan trójpotasowy Potassium phosphates (i)Monopotassium phosphate (ii)Dipotassium phosphate (iii)Tripotassium phosphate bezmleczne zabielacze do kawy E341 Fosforany wapnia (i)Fosforan monowapniowy (ii)Fosforan dwuwapniowy (iii)Fosforan trójwapniowy Calcium phosphates (i)Monocalcium phosphate (ii)Dicalcium phosphate (iii)Tricalcium phosphate proszki do pieczenia, ciasta w proszku, pomidory konserwowe(250), przetwory owocowe(500), dodatki wzbogacające żywność E343 Fosforany magnezu (i)Fosforan monomagnezowy (ii)Fosforan dwumagnezowy Magnesium phosphates (i)monomagnesium phosphate (ii)Dimagnesium phosphate E350 Jabłczany sodu (i)Jabłczan sodu (ii)Kwaśny jabłczan sodu Sodium malates (i)Sodium malate (ii)Sodium hydrogen malate E351 Jabłczan potasu Potassium malate E352 Jabłczany wapnia (i)Jabłczan wapnia (ii)Kwaśny jabłczan wapnia Calcium malates (i)Calcium malate (ii)Calcium hydrogen malate E353 Kwas metawinowy Metatartaric acid
Slide 28
Przeciwutleniacze E354 Winian wapnia Calcium tartrate E355 Kwas adypinowy Adypic acid E356 E357 E363 E375 Adypinian sodu Adypinian potasu Kwas bursztynowy Kwas nikotynowy (witaminaPP) Sodium adipate Potassium adipate Succinic acid Niacin E380 Cytrynian trójamonowy Triammonium citrate E385 Sól wapniowo dwusodowa kwasu Calcium disodium ethylene diamine etylenodiaminotetraoctowego tetra-acetate (Calcium disodium (EDTA) EDTA) proszki do pieczenia(187000) nie ma nic wspólnego z nikotyną pochodzącą z liści tytoniu , utrwala barwę produktów żywnościowych , odtrutka przy zatruciach ołowiem
Slide 29
Zagęszczacze Symbol Nazwa polska Nazwa angielska Uwagi i Stosowanie(w nawiasach przy nazwie środka spożywczego podano dopuszczalne ilości substancji konserwującej w mgkg) otrzymywany z wodorostów (algi morskie) E400 Kwas alginowy Alginic acid E401 Alginian sodu Sodium alginate galarety, lody(6000), śmietana UHT(5000), składniki mieszanek odchudzających, do klarowania soków, moszczy, piwa, miodów pitnych i hydrolizatów białkowych przyprawy do zup typu maggi, przetwory rybne mrożone(4000), desery błyskawiczne w proszku(110000), napoje w proszku(30000), koncentraty ciast(10000), śmietanka do ubijania i śmietanka ubita E402 Alginian potasu Potassium alginate E403 Alginian amonu Ammonium alginate śmietanka UHT , śmietanka do ubijania i śmietanka ubita(5000) w Polsce niedozwolony E404 Alginian wapnia Calcium alginate sztuczna śmietana beztłuszczowa, lody(6000), śmietanka UHT, śmietanka do ubijania i ubita(5000) E405 Alginian propan-1,2-diolu Propan-1,2-diol alginate E406 Agar-agar (isinglass , z alg czerwonych) Agar sosy do sałaty typu dresing, majonez o obniżonej zawartości tłuszczu poniżej 50(3000) galaretki niskosłodzone(10000), lody, przetwory rybne, napoje mleczne i śmietanka UHT(5000), margaryna o obniżonej kaloryczności(10000), konserwy mięsne E407 Karagen Carrageenan desery, sery topione, galaretki w proszku(45000), desery mleczne w proszku(57000), niskosłodzone galaretki owocowe, dżemy, kremożele, marmolady(12000), napoje mleczne, desery mleczne typu pudding, twarogi termizowane(5000), keczup(10000)
Slide 30
Zagęszczacze E407a Processed eucheuma seaweed E407a Przetworzone wodorosty morskie z gatunku Eucheuma E410 Mączka chleba świętojańskiego Locust bean gum lody, sosy sałatkowe, desery, majonezy, dżemy, napoje mleczne, keczupy, ponadto konserwy rybne w sosie pomidorowym(20000) E412 Guma guar (guaran) Guar gum zupy, majonezy, sałatki, lody, leki E413 Tragakanta (tragant, tragakant) Tragacanth pasty spożywcze w roztworach wodnych E414 Guma arabska Acacia gum (gum arabic) wysuszony sok z pni akacji Napoje bezalkoholowe(100), zaprawy do napojów bezalkoholowych E415 Guma ksantanowa (ksantan) Xanthan gum produkt fermentacji węglowodanów przy udziale bakterii Xantomonas campestris Stosowany jak E410, 412, 413, 414 E416 E417 E418 Karaya gum Tara gum Gellan gum
Slide 31
Zagęszczacze E420 Sorbitol (i)Sorbitol (ii) Syrop sorbitolowy Sorbitol (i)Sorbitol (ii)Sorbitol syrup występuje w wielu jagodach, śliwkach, jabłkach i w algach produkcja słodyczy dla diabetyków, guma do żucia, lody i koncentraty lodów, ciasta przemysłowe, wyroby cukiernicze trwałe, owoce kandyzowane E421 E422 E425 Mannitol Gliceryna (glicerol) Mannitol Glycerol Konjac (i) Konjac gum (ii) Konjac glucomannane E431 Stearynian polioxyetylenu(40) Polyoxyethylene (40) stearate E432 Ester polioksyetylenu sorbitanowego kwasu tłuszczowego laurowego Polyoxyethylene sorbitan modyfikowane tłuszcze pochodzenia roślinnego monolaurate (polysorbate 20) E433 Ester polioksyetylenu sorbitanowego kwasu tłuszczowego oleinowego Polyoxyethylene sorbitan monooleate (polysorbate 80) E434 Ester polioksyetylenu sorbitanowego kwasu tłuszczowego palmitynowego Polyoxyethylene sorbitan monopalmitate (polysorbate 40) E435 Ester polioksyetylenu sorbitanowego Polyoxyethylene sorbitan kwasu tłuszczowego mono-sterarynowego monostearate (polysorbate 60) E436 Ester polioksyetylenu sorbitanowego kwasu tłuszczowego trójstearynowego Polyoxyethylene sorbitan tristearate (polysorbate 65) środek słodzący wyroby cukiernicze trwałe
Slide 32
Zagęszczacze E440 Pektyny (i)pektyna (ii)amidowana pektyna Pectins (i) pectin (ii) (pektyna naturalna i pektyna amidated pectin amoniakowana) E441 Żelatyna E442 zagęszczacze do przetworów owocowych Gelatin Ammonium phosphatides E444 Izomaślan octanu sacharozy Sucrose acetate isobutyrate E445 Estry gliceryny i kalafonii Glycerol esters of wood rosins E450 Dwufosforany (i)Dwufosforan dwusodowy (ii)Dwufosforan trójsodowy (iii)Dwufosforan czterosodowy (iv)Dwufosforan dwupotasowy (v)Dwufosforan czteropotasowy (vi)Dwufosforan dwuwapniowy (vii)Dwufosforan dwuwodoro wapniowy Diphosphates (i)Disodium diphosphate (ii)Trisodium diphosphate (iii)Tetrasodium diphosphate (iv)Dipotassium diphosphate (v)Tetrapotassium diphosphate (vi)Dicalcium diphosphate (vii)Calcium dihydrogen diphosphate składnik serków topionych, występuje w miazdze kakaowej i proszku kakaowym
Slide 33
Zagęszczacze E452 Polifosforany (i)Polifosforan sodowy (alifatyczny polifosforan sodu) (ii)Polifosforan potasowy (alifatyczny polifosforan potasu) (iii)Polifosforan sodowo wapniowy (iv)Polifosforan wapniowy Polyphosphates (i)Sodium polyphosphates (ii)Potassium polyphosphates (iii)Sodium calcium polyphosphate (iv)Calcium polyphophates dodatek do serków topionych E459 Beta-cyklodekstryna Beta-cyclodextrine E460 Celuloza (i)Celuloza mikrokrystaliczna (ii)Celuloza sproszkowana Cellulose (i)Microcrystalline cellulose (ii)Powdered cellulose składnik preparatów odchudzających E461 Metyloceluloza Methyl cellulose importowane potrawy z jarzyn i mięsa wołowego E463 Hydroksypropyloceluloza Hydroxypropyl cellulose E464 Hydroksypropylometyloceluloza Hydroxypropyl methyl cellulose E465 Etylometylceluloza (metylo-etyloceluloza) Ethyl methyl cellulose E466 Karboksymetyloceluloza, sól sodowa karboksymetylocelulozy (CMC) Carboxy methyl cellulose, Sodium carboxy methyl cellulose E467 Etylohydroksyetyloceluloza Ethyl hydroxyethyl cellulose składnik mieszanek odchudzających, zagęszczacz w gumie do żucia dodatek do wypieków, zup kremowych w puszkach, serków topionych, głęboko zamrożonych paluszków rybnych, lodów i koncentraty lodów
Slide 34
Zagęszczacze E468 Usieciowana pochodna sodowa karboksymetylocelulozy Crosslinked sodium carboxymethyl cellulose E469 Enzymatycznie hydrolizowana karboksymetyloceluloza (kazeinian sodu) Enzymically hydrolysed carboxy methyl cellulose napoje mleczne fermentowane smakowe, lody i koncentraty lodów E470a Sodowe, potasowe oraz wapniowe sole kwasów tłuszczowych Sodium, potassium and calcium salts of fatty acids pasty do zębów E470b Magnezowe sole kwasów tłuszczowych Magnesium salts of fatty acids E471 Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych Mono- and diglycerides of fatty acids sosy i majonezy E472a Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych Acetic acid esters of monoestryfikowane kwasem octowym and diglycerides of fatty acids działanie emulgujące E472b Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych Lactic acid esters of monoestryfikowane kwasem mlekowym and diglycerides of fatty acids E472c Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych Citric acid esters of monoestryfikowane kwasem cytrynowym and diglycerides of fatty acids E472d Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych Tartaric acid esters of monoestryfikowane kwasem winowym and diglycerides of fatty acids E472e Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych estryfikowane kwasem monoacetylo- lub diacetylowinowym E472f Mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych Mixed acetic and tartaric estryfikowane kwasem octowym i acid esters of mono- and winowym diglycerides of fatty acids wypieki, sosy w proszku, margaryna, mieszanki do sporządzania czekolady pitnej, desery kremowe spienione i mrożona pizza Mono- and diacetyl tartaric acid esters of mono- and diglycerides of fatty acids margaryna półtłuszczowa, sosy, zupy
Slide 35
Zagęszczacze E473 Estry sacharozy i kwasów tłuszczowych Sucrose esters of fatty acids E474 Sacharoglicerydy Sucroglycerides E475 Estry kwasów tłuszczowych i alkoholi Polyglycerol esters of fatty wielowodorotlenowych (estry acids poliglicerynowe tłuszczów spożywczych) E476 Polyglycerol polyricinoleate E477 Estry kwasów tłuszczowych i propan-1,2- Propane-1,2-diol esters of diolu fatty acids E479b Termicznie utleniony olej sojowy poddany Thermally oxidized soya działaniu mono- i diglicerydów kwasów bean oil interacted with monotłuszczowych and diglycerides of fatty acids E481 Sodium stearoyl-2-lactylate E482 Calcium stearoyl-2-lactylate E483 Winian stearylu Stearyl tartrate E491 Monostearynian sorbitanu Sorbitan monostearate główny składnik margaryny, a nie dodatek
Slide 36
Zagęszczacze E492 Tristearynian sorbitanu Sorbitan tristearate E493 Monolaurynian sorbitanu Sorbitan monolaurate E494 Monooleinian sorbitanu Sorbitan monooleate E495 Monopalmitynian sorbitanu Sorbitan monopalmitate
Slide 37
Inne substancje Symbol Nazwa polska Węglany sodu (i)Węglan sodu (ii)Kwaśny węglan sodu Nazwa angielska Sodium carbonates (i)Sodium carbonate (ii)Sodium hydrogen carbonate (iii)Sodium sesquicarbonate E500 Węglany potasu (i)Węglan potasu (ii)Kwaśny węglan potasu E501 Węglany amonu (i)Węglan amonu (ii)Kwaśny węglan amonu E503 Węglany magnezu (i)Węglan magnezu (ii)Zasadowy węglan magnezu E504 Potassium carbonates (i)Potassium carbonate (ii)Potassium hydrogen carbonate Ammonium carbonates (i)Ammonium carbonate (ii)Ammonium hydrogen carbonate Magnesium carbonates (i)Magnesium carbonate (ii)Magnesium hydroxide carbonate (syn. Magnesium hydrogen carbonate) Uwagi środki spulchniające, regulatory kwasowości (E503a to popularny proszek do pieczenia) Stosowanie ciasta, sery, wódki, ser smażony chudy, ser herceński i ser kminkowy, serwatka zagęszczona, miazga kakaowa, słone paluszki, drobne kruche ciasteczka
Slide 38
Inne substancje Kwas solny (HCl) Hydrochloric acid regulator kwasowości glukoza, żelatyna, piwo, stosowany do hydrolizy białek przy produkcji przypraw typu maggi Chlorek potasu (KCl) Potassium chloride regulator kwasowości przetwory mięsne takie jak konserwy, wędliny i wyroby garmażeryjne z dodatkiem mięsa peklowanego Chlorek wapnia (CaCl2) Calcium chloride regulator kwasowości, środek maskujący,utwardzacz piwo, sery, słód browarniany, białczany, sery podpuszczkowe dojrzewające Chlorek magnezu Magnesium chloride utwardzacz,regulator kwasowości,rozpuszczalnik mleko modyfikowane dla niemowląt, substytuty soli,gazowane napoje bezalkoholowe Chlorek cyny Stannous chloride przeciwutleniacz, środek utrwalający kolor konserwowe: szparagi, soki owocowe, napoje bezalkoholowe Kwas siarkowy IV Sulphuric acid regulator kwasowości żelatyna spożywcza (kazeina spożywcza ) Siarczany sodu (i)Siarczan sodu (ii)Kwaśny siarczan sodu Siarczany potasu (i)Siarczan potasu (ii)Kwaśny siarczan potasu Sodium sulphates regulator kwasowości, konserwant baza gumy do żucia, herbatniki, tuńczyk (i)Sodium sulphate (ii)Sodium hydrogen sulphate Potassium sulphates regulator kwasowości substytuty soli o niskiej zawartości sodu, (i)Potassium przemysł piwowarski sulphate (ii)Potassium hydrogen sulphate E507 E508 E509 E511 E512 E513 E514 E515
Slide 39
Inne substancje Siarczan wapnia Calcium sulphate utwardzacz Siarczan amonu Ammonium sulphate stabilizator dodatek przy produkcji wina, wypieki, produkcja pączków Siarczan glinu Aluminium sulphate modyfikator słodkie i ostre marynaty, przyprawy do marynat Siarczan sodowo glinowy Aluminium sodium sulphate środek buforujący, utwardzacz płatki zbożowe, kasze, mąka bielona, mąka, sery Siarczan potasowo glinowy Aluminium potassium sulphate środek buforujący, utwardzacz zboża, mąka bielona, mąka, sery Siarczan amonowo glinowy Aluminium stabilizator, środek buforujący ammonium sulphate proszek do pieczenia, przemysł młynarski i zbożowy Wodorotlenek sodu Sodium hydroxide modyfikator skrobi E516 E517 E520 E521 E522 E523 E524 emulgator dodatek do wody przy produkcji piwa, produkty mączne, proszek do pieczenia,maka pełnoziarnista, pomidory konserwowe Wodorotlenek potasu Potassium hydroxide emulgator, substancja zasadowa produkty kakaowe Wodorotlenek wapnia Calcium hydroxide regulatory kwasowości, utwardzacz kazeinian sodu, białczany, słone paluszki, pomidory konserwowe, przetwory owocowe,groszek konserwowy, piwo Wodorotlenek amonu Ammonium hydroxide Wodorotlenek Magnesium magnezu hydroxide regulator kwasowości, środek zobojętniający regulator kwasowości produkty z kakao, czekolady E525 E526 E527 E528 karmelki, groszek konserwowy, sery
Slide 40
Inne substancje Tlenek wapnia Calcium oxide emulgator, środek usztywniający Tlenek magnezu Magnesium oxide środek przeciwzbrylający, utwardzacz Żelazocyjanek sodu Sodium ferrocyanide środek przeciwzbrylający, barwnik sól spożywcza, pzyprawy E529 E530 wyroby cukiernicze, budynie w proszku, produkty mączne, zupy, groszek konserwowy mrożone produkty mleczne, groszek konserwowy E535 E536 Żelazocyjanek potasu Potassium ferrocyanide środek przeciwzbrylający, barwnik sól spożywcza, pzyprawy Żelazocyjanek wapnia Calcium ferrocyanide środek przeciwzbrylający E538 E541 E551 E552 Fosforan sodowo glinowy, kwaśny Sodium aluminium phosphate, acidic Dwutlenek krzemu Krzemian wapnia (i)Krzemian magnezu (ii)Trójkrzemian magnezu Silicon dioxide Calcium silicate (i)Magnesium silicate (ii)Magnesium trisilicate E553a E553b Talk Krzemian sodowy glinowy E554 Krzemian potasowo E555 glinowy Talc Sodium aluminium silicate Potassium aluminium silicate sól stołowa
Slide 41
Inne substancje E556 Krzemian wapniowo glinowy Calcium aluminium silicate Bentonit Bentonite Krzemian glinu (Kaolin) Aluminium silicate (Kaolin) do klarowania soków, moszczy, piwa, wina, miodów pitnych, octu fermentacyjnego E558 E559 Kwasy tłuszczowe Fatty acids (rodzina kwasu stearynowego oraz stearynianów amonu, magnezu i glinu) E570 Stearynian magnezu Magnesium stearate Kwas glukonowy Gluconic acid Glukono-delta-lakton (lakton kwasu glukonowego) Glucono-deltalactone Glukonian sodu Sodium gluconate Glukonian potasu Potassium gluconate E572 E574 E575 E576 E577 utrudnia zbrylanie się Kawa, wędliny surowe wędzone typu salami, pomidory konserwowe, przetwory owocowe
Slide 42
Inne substancje E578 E579 E585 E620 E621 Glukonian wapnia Glukonian żelaza Mleczan żelaza Kwas L-glutaminowy Calcium gluconate Ferrous gluconate Ferrous lactate Glutamic acid Glutaminian jednosodowy Glutaminian jednopotasowy Monosodium glutamate Monopotassium glutamate Dwuglutaminian wapnia Calcium diglutamate Glutaminian monoamonowy Monoammonium glutamate Dwuglutaminian magnezu Magnesium diglutamate Kwas guanylowy Guanylic acid E622 E623 E624 E625 aminokwas, wzmacniacz smaku Przyprawy sypkie i obiadowe, koncentraty podstawa potraw kuchni chińskiej obiadowe, koncentraty zup, konserwy przedawkowywany, pozwala mięsne i warzywno-mięsne, wędliny ograniczyć przesadne solenie potraw 5-monofosforan guanozyny E626 Guanylan dwusodowy Disodium guanylate (jednowodzian) E627 sól sodowa nukleotydu rozpowszechnionego w przyrodzie, znalezionego w hydrolizatach RNA, o charakterystycznym smaku mięsa konserwy mięsne, przyprawy obiadowe, przyprawy sypkie i wędliny
Slide 43
Inne substancje E628 E629 E630 Guanylan dwupotasowy Guanylan wapniowy Kwas inozynowy Dipotassium guanylate Calcium guanylate Inosinic acid 5-monofosforan inozyny Inozynian dwusodowy Disodium inosinate kompozycja przyprawowa z E621 E631 E632 E633 Inozynian dwupotasowy Dipotassium inosinate Inozynian wapniowy Calcium inosinate Wapniowe pochodne Calcium 55-rybonukleotydów ribonucleotides E634 Dwusodowe pochodne 5rybonukleotydów Disodium 5ribonucleotides guanylan sodu i inozynian sodu środek wzmacniający smak i zapach produktów spożywczych Glicyna i jej sól sodowa Dimetylopolisiloksan Glycine and its sodium salt Dimethyl polysiloxane Aminokwas E635 E640 E900 E901 E902 E903 E904 silikon pochodzący z rodziny silikonów stosowanych do sztucznego powiększania biustu Wosk pszczeli, biały Beeswax, white and Nadaje połysk i żółty yellow Wosk Candelila Candelilla wax Wosk Carnauba Carnauba wax wosk z liści palmy brazylijskiej Szelak Shellac pokrywa się formy piekarnicze w celu uniknięcia przywierania wypieku do formy Słodycze (zwłaszcza drażetki) drażetki cukiernicze i cukierki gumki
Slide 44
Inne substancje E905 Wosk mikrokrystaliczny Microcrystalline wax Montanic acid esters E912 E914 E920 E927b E938 E939 E941 E942 E943a E943b E944 E948 E949 E950 E951 E952 E953 Utleniony wosk polietylenowy Oxidized polyethylene wax L-Cysteina L-Cysteine aminokwas Karbamid (mocznik) Argon Hel Azot Podtlenek azotu Carbamide Argon Helium Nitrogen Nitrous oxide gaz rozweselający Butan Izobutan Propan Tlen Wodór Acesulfam K Butane Isobutane Propane Oxygen Hydrogen Acesulfame K Aspartam (nutrasweet) Kwas cyklaminowy oraz jego sole sodowe i wapniowe Izomaltoza Aspartame Cyclamic acid and its Na and Ca salts Isomalt substancje słodzące słodki smak
Slide 45
substancje słodzące Inne substancje E954 E957 E959 E965 E966 E967 E999 E1103 E1105 E1200 E1201 Sacharyna oraz jej sole potasowe sodowe i wapniowe Saccharin and its Na, K and Ca salts Thaumatyna Neohesperydyna DC Maltitol (i)Maltitol (ii)Maltitol syrop Thaumatin Neohesperidine DC Maltitol (i)Maltitol (ii)Maltitol syrup Laktitol Ksylitol Lactitol Xylitol Quillaia extract Inwertaza Invertase Lizozym Lysozyme Polidextroza Polydextrose Poliwinylopirolidon Polyvinylpyrrolidone Poliwinylopolipirolidon Polyvinylpolypyrrolid one E1202 Utleniona skrobia Oxidized starch E1404 E 951 - stosowany przez diabetyków, nie można go jednak dodawać do wypieków na skutek rozpadu i utraty słodkiego smaku substancja słodząca guma do żucia, lody i koncentraty lodów, ciasta przemysłowe oraz trwałe wyroby cukiernicze napoje mleczne fermentowane smakowe poddane obróbce termicznej po ukwaszeniu, desery mleczne typu pudding, twarogi termizowane, margaryna o obniżonej kaloryczności, keczup i majonezy, sosy sałatkowe, koncentraty deserów w proszku, przetwory mleczne, sosy
Slide 46
Inne substancje E1410 Fosforan monoskrobiowy Fosforan E1412 dwuskrobiowy Fosforylowany fosforan E1413 dwuskrobiowy E1414 Monostarch phosphate Distarch phosphate Phosphated distarch phosphate Acetylowany fosforan Acetylated distarch dwuskrobiowy phosphate Acetylowana skrobia Acetylated starch (wodzian skrobi estryfikowany bezwodnikiem kwasu E1420 octowego) Acetylowany Acetylated distarch adypinian adipate dwuskrobiowy E1422 Hydroksypropyloskro E1440 bia Fosforan hydroksypropylodwus E1442 krobiowy Bursztynian sodowo E1450 oktenylo skrobiowy Hydroxy propyl starch Hydroxy propyl distarch phosphate Starch sodium octenyl succinate kremy, słodycze napoje mleczne fermentowane smakowe poddane obróbce termicznej po ukwaszeniu, desery mleczne typu pudding, twarogi termizowane
Slide 47
Inne substancje Acetylowana utleniona skrobia E1451 E1504 Octan etylu E1505 Cytrynian trietylu E1510 Etanol Dwuoctan gliceryny (dwuacetyna) E1517 Trójoctan gliceryny ( trójacetyna ) E1518 Propan-1,2-diol (glikol 1,2-propylenowy) E1520 Acetylated oxidised starch Ethyl acetate Triethyl citrate Ethanol Glyceryl diacetate dodatki zapachowe rozpuszczalnik Glyceryl triacetate (triacetin) rozpuszczalnik, środek grzybobójczy Propan-1,2-diol (propylene glycerol) rozpuszczalnik
Nie znalazłeść potrzebnej prezentacji multimedialnej? Wypełnij formularz a my zrobimy to za Ciebie i poinformujemy mailowo. Wszystko w mniej niż 24 godziny!