Rosja, Prusy i Austria w XVIII wieku

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Rosja, Prusy i Austria w XVIII wieku monarchie absolutyzmu oświeconego.

Slide 2

Rosja Piotra I Rosja, która w końcu XVII wieku przeżywała kryzys władzy, w początkach XVIII wieku rozpoczęła nowa ekspansję i na powrót zainteresowała się kwestami bałtyckimi. Stało się to powodem trwającej 21 lat tzw. wojny północnej. Okres ten był jednak pomyślnym czasem dla państwa rosyjskiego, gdyż od 1689 r. Rządy przejął Piotr I wielki reformator Rosji.

Slide 3

Tuż po pierwszych sukcesach militarnych Rosji na Morzu Czarnym, Piotr I rozpoczął swoją słynną wyprawę po krajach Europy Zachodniej. Zaowocowała ona energiczną ale i brutalną kampanią na rzecz rozprzestrzenienia w Rosji europejskiej kultury: - zmiany w ubiorze - masowe przymusowe golenie bród - nowy kalendarz juliański (początek roku przeniesiono z 1 września na 1 stycznia); - Zawieszono urząd patriarszy, zarząd cerkwi przeszedł w ręce synodu; - Rozwiązano oddziały strzelców i wprowadzono pułki gwardyjskie;

Slide 5

Reformy państwowe: Na wzór Szwecji: - dumę Bojarską zastąpiono Senatem Rządzącym (kontrola nad administracją oraz projektami ustaw); - Reorganizacja struktury cerkwi car sam stanął na jej czele; - pozostawiono przywileje szlacheckie ale bojarów zwolniono z obowiązku wojskowego; - wprowadzono nową hierarchie urzędniczą 14 stopni wojskowych i cywilnych; - męską część szlachty zmuszono do obowiązku szkolnego; - awans wojskowy również dla ludności bez tytułów szlacheckich; - wzrost liczby nowych szkół (wojskowe, inżynieryjne, medyczne, prawnicze);

Slide 6

Reformy gospodarcze: - wprowadzenie oficjalnej polityki merkantylistycznej; - patronat cara nad rozwojem handlu i miast; - Budowa nowej stolicy Petersburga; stolicę przeniesiono tam w 1712 r. - rozbudowa floty wojennej ( ok. 12 tys. okrętów) oraz 120 tys. armii; - przyjęcie nowego tytułu cara (1721) Imperator Wszechrosji; państwo zaś od tego roku oficjalnie nazwano Cesarstwem Rosyjskim;

Slide 8

Wojna Północna (1700 1721) W początkach panowania Piotra I doszło do kolejnego konfliktu, którego celem było opanowanie kolejnych terytoriów położonych nad Morzem Bałtyckim. Prowokatorem konfliktu był ówczesny król Polski i Saksonii August II. Wszedł on w sojusz z Danią i Brandenburgią, za co obiecywano mu Inflanty. Plany jednak pokrzyżowała Szwecja rządzona przez Karola XII. Jesienią 1700 doszło do pierwszych starć, z których zwycięsko wyszła Szwecja pokonując zdziesiątkowaną armię rosyjską. Do decydującego starcia doszło jednak nie nad Bałtykiem, ale pod Połtawą na Ukrainie w 1709 r.

Slide 10

Wygrana przez Rosję bitwa pod Połtawą stanowiła punkt zwrotny wojny i niosła za sobą szereg zmian dla całej Europy Środkowo Wschodniej. Rosjanie szybko bowiem zdobyli szeroki pas dostępu do Morza Bałtyckiego oraz podporządkowali sobie rozdarta wewnętrznie Rzeczpospolitą. Oficjalnie wojnę północną kończył podpisany w 1721 r. pokój w Nystad, nas mocy którego Rosja na stałe otrzymała szeroki pas dostępu do Morza Bałtyckiego zajmując Estonię, Ingrię, Inflanty i Karelię. Od tego momentu Rosja z dostępem do morza wyrasta na potęgę europejską.

Slide 11

Katarzyna II Po śmierci Piotra I w 1725 r. nastał okres tzw. przewrotów pałacowych, a na tronie zasiadały kobiety w różnym stopniu spokrewnione ze zmarłym władcą. O władze walczyły rody bojarskie oraz wdowa po Piotrze Katarzyna I. ostatecznie chaos w państwie opanowała Katarzyna II, która drogą zamachu stanu przejęła władzę.

Slide 12

Kobieta filozof na tronie Katarzyna II okazała się nie tylko mistrzynią intryg politycznych ale i propagandy. Utrzymywała kontakty z intelektualną elitą Europy i opierając się na ich traktatach politycznych budowała autorytet władcy, a więc kontynuowała dzieło Piotra I. Wróciła do aktywnej polityki z rzesza niemiecką, Skandynawią oraz zdecydowanie zaczęła ingerować w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej. W sprawach wewnętrznych zdecydowała się na ustępstwa szlachcie rosyjskiej, w celu budowania władzy absolutnej. Tym samym wprowadziła jednolity system zarządzania krajem, zniosła samorząd i autonomię Kozaków nad Dnieprem.

Slide 13

Kolonizacja Syberii Syberia początkowo zasiedlona tylko przez myśliwych i kupców w XVII wieku zaczęła być miejscem zsyłek skazańców i przymusowych przesiedleńców. Za panowania Katarzyny II ludy syberyjskie zostały przymusowo schrystianizowane i skazane na pracę w masowo rozwijających się kopalniach metali kolorowych i srebra. W początkach XVIII wieku na Syberię zaczęto zsyłać przestępców politycznych i jeńców wojennych.

Slide 16

Brandenburgia (Prusy) Brandenburgia na drogę rozwoju weszła dopiero po zakończeniu wojny trzydziestoletniej. Sprzyjała wówczas koniunktura ekonomiczno polityczna, gdyż na jej terytorium krzyżowały się najważniejsze szlaki handlowe Europy i Rzeszy oraz znajdowały się dwie spławne rzeki Łaba i Odra. Dodatkowo rynek brandenburski pośredniczył w handlu zbożem pomiędzy rolniczym wschodem, a przemysłowym zachodem.

Slide 18

W końcu XVII wieku również i Brandenburgia stała się poważnym producentem zbóż, zwłaszcza że udało się od słabnącej Rzeczpospolitej zdobyć lenno pruskie (Prusy Książęce). Wzmocniło to pozycje elektorów brandenburskich wobec cesarza, co z kolei wpłynęło na kolejny wybór głowy państwa, którym został Fryderyk I w 1701 r. Był on pierwszym w historii Rzeszy twórcą potęgi militarnej państwa. Rozbudowa siły militarnej Prus stała się celem kolejnych władców począwszy od Fryderyka Wilhelma.

Slide 19

Fryderyk II król sierżant Po Fryderyku Wilhelmie na tron wstąpił jego syn Fryderyk II, którego państwa było już stosunkowo silne i potężne. Głównym celem jego panowania stało się uczynienie z Prus państwa liczącego się na arenie międzynarodowej. By tak się stało Fryderyk II przeprowadził szereg reform: - usprawnił administrację; - osobiście nadzorował urzędników; - zreformował sądownictwo m in skodyfikowano prawo, ujednolicono system sądowy; podniesiono kwalifikacje sędziów, zakazano tortur podczas śledztwa; - wprowadzono system merkantylistyczny;

Slide 20

- Zreformowano szkolnictwo w 1763 r. wprowadzono obowiązek szkolny; w szkołach szczególna uwagę zwracano na umiejętności praktyczne; w końcu XVIII w. obywatele Prus zaliczani byli do najlepiej wykształconych Europejczyków; W 1740 r. Fryderyk II po raz pierwszy mógł wypróbować swoją nowo powstałą wspaniałą armie, ponieważ zaangażował się w trwające kilka lat

Slide 21

Wojny śląskie (1740 45) W 1713 r. syn cesarza Leopolda I, Karol VI Habsburg ogłosił tzw. sankcję pragmatyczną, która umożliwiała przejęcie trony austriackiego przez kobietę jego córkę Marię Teresę. Nie zgodził się na to Karol Albrecht Wittelsbach (Bawaria), który sam po cichu liczył na tytuł cesarski. Śmierć Karola VI w 1740 r. i przejęcie tronu przez Marię Teresę rozpoczęła szereg walk o Śląsk, które trwały do 1745 r. I wojna śląska trwała rok (1741-42) i zakończyła się podpisaniem pokoju we Wrocławiu. Prusy zyskały Dolny i Górny Śląsk.

Slide 23

Wittelsbach zawiązał koalicję antyhabsburską (Saksonia, Francja, Hiszpania), która w krótkim czasie przyniosła mu tytuł cesarski (jako Karol VII). Reakcją na to było zajęcie przez Marię Teresę dziedzicznych posiadłości nowego cesarza w Bawarii oraz zawiązanie nowej koalicji antyfrancuskiej. W tej sytuacji Fryderyk II ( władca Prus) rozpoczął pertraktacje z Francją i zawiązał z nią sojusz. Po tym wydarzeniu Prusy wkroczyły na teren Śląska. Rozpoczęła się II wojna śląska. Zakończył ją w 1743 r. pokój w Dreźnie. Prusy utrzymały zwierzchność nas Śląskiem.

Slide 24

Ostateczne zwycięstwo Fryderyka II w wojnach śląskich i całkowite opanowanie terytoriów Śląska, spowodowało, że monarchia pruska stała się liczącą w Europie potęgą. Bogate w zasoby tereny Śląska, gęsta liczba miast, dobrze rozwijający się handel i przemysł spowodowały rozrost ekonomiczny Brandenburgii. Podstawowym celem Hohenzollernów stało się wyparcie dynastii Habsburgów z terenów rzeszy

Slide 25

Austria w XVIII wieku Austria jako państwo wielonarodowe borykało się z problemami separatystycznymi mniejszości etnicznych. Czynnikiem spajającym monarchię była dynastia Habsburgów i jej nowe linie m.in. Habsbursko lotaryńska zapoczątkowana przez Marię Teresę i jej męża Franciszka Stefana. Nowa monarchini by wzmocnić państwo przeprowadziła szereg reform: - Nałożono nowe podatki na wszystkich obywateli; - Wprowadzono merkantylizm; - Ograniczono pańszczyznę - Rozbudowano armię - Zakazano szlachcie rugowania chłopów z ziemi.

Slide 26

Józef II Prawdziwy jednak przełom w reformowaniu kraju nastąpił po objęciu władzy przez następcę Marii Teresy Józefa II. - usprawnił administrację; - zreformował korpus urzędniczy; - wprowadzono dodatki za wysługę lat dla urzędników; - zlikwidowano odrębność ustrojową poszczególnych krajów składowych; a cały kraj podzielono na gubernie;

Slide 27

Józefinizm W centrum zainteresowania Józefa II był jednak Kościół. Nowy cesarz dążył do całkowitego uzależnienia Kościoła od państwa, a z księży uczynienia poddanych urzędników. Zlikwidowano część zakonów, majątki kościelne skonfiskowano, utworzono nowy system administracyjny , część kościołów wyburzono. Zlikwidowano seminaria duchowne. Polityka Józefa II wobec kościoła nazwana została Józefinizmem. Następcy Józefa mniej już naciskali na Kościół, ale nadal pozostał on uzależniony od państwa.

Slide 28

Quiz Następcą Piotra I był była a) Caryca Katarzyna I b) Car Piotr II c) Caryca Katarzyna II d) Car Aleksander I

Slide 29

Wojna północna trwała w latach: a)1700 1709 b) 1709 -1721 c) 1700 1721 d) 1709 - 1723

Slide 30

Nową stolicę Rosji zbudowana ku czci Piotra I wzniesiono; a) na bagnach b) na środku jeziora c) na lodzie d) na wyspie

Slide 31

Decydujące starcie w wojnie północnej miało miejsce: a) pod Ścinawą b) nad Białą Rzeką c) pod Połtawą d) pod Beresteczkiem

Slide 32

Pierwszym królem Prus został: a) Fryderyk Wilhelm b) Fryderyk I c) Fryderyk II d) Maria Teresa

Slide 33

Sankcja pragmatyczna została zrealizowana w : a) 1713 b) 1740 c) 1745 d) 1700

Slide 34

Józefinizm dotyczył: a) Wojska b) Kościoła c) Wojen śląskich d) Reform państwowych.

Slide 35

Dziękuję za uwagę !!!