Rzeczpospolita w dobie unii polsko – saskiej

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Od Sasa do Lasa - Rzeczpospolita w dobie unii polsko saskiej.

Slide 2

Unia Rzeczpospolitej z Saksonią Po śmierci Jana III Sobieskiego rozpoczęła się kolejna rywalizacja o tron Polski. Zakończyła się ona podwójną elekcją księcia Conti kandydata z Francji i elektora saskiego Fryderyka Augusta Wettina. Ten drugi mając poparcie Rosji jako pierwszy wkroczył z armią do Krakowa i koronował się przyjmując imię Augusta II. Zdarzenie to zapoczątkowało w 1697 unię personalną miedzy Saksonią i Rzeczpospolitą.

Slide 3

Saksonia - Dobrze rozwinięty kraj pod względem gospodarczym zwłaszcza rzemiosło stało na wysokim poziomie, górnictwo i rolnictwo; - Silna pozycja elektora saskiego jako osoby wybierającej cesarza; - Ograniczona rola władcy przez landtagi - Wzrost znaczenia dynastii Wettinów w Rzeszy po objęciu tronu polskiego;

Slide 4

Rzeczpospolita w wojnie północnej Od początku panowania August II Mocny prowadził ożywioną politykę zagraniczną, a jego celem było powiększenie autorytetu dynastii Wettinów w Europie i ugruntowanie władzy w Polsce. Za jego panowania: - Polska odzyskała Podole z Kamieńcem Podolskim pokój w Karłowicach 1699 r. - Zaplanował odzyskanie Inflant od Szwecji , co spowodowało wciągnięcie Rzeczpospolitej w wojnę północną (1700 1721);

Slide 5

W pierwszych latach wojny północnej działania toczyły się na terytorium Rzeczpospolitej, choć formalnie przyłączyła się ona dopiero w 1703 r. Stało się tak, ponieważ August II przystąpił do wojny jako elektor saski przedstawiciel Saksonii. Rzeczpospolita zmęczona wojnami XVII wieku stała się ofiarą owej wojny, a dominujące znaczenie miały tu wojska szwedzkie i rosyjskie. Kiedy Szwedzi wkroczyli do kraju część polskiej szlachty opowiedziała się po ich stronie i zawiązała konfederację warszawską (1704), która zdetronizowała Augusta II i wybrała nowego króla w osobie Stanisława Leszczyńskiego.

Slide 7

Stanisław Leszczyński, którego wybrano pod osłona wojsk szwedzkich, był kandydatem proponowanym przez Karola XII króla Szwecji. W odpowiedzi zwolennicy Augusta II Mocnego zawiązali własną konfederację. Na nic się to zdało, gdyż August II po przegranej w Saksonii w 1706 r. musiał zrzec się korony Polski. Sprawa rozwiązała się dopiero w 1709 r. w czasie bitwy pod Połtawą, gdzie wojska szwedzkie zostały pokonane przez Rosję. Dzięki Piotrowi I carowi Rosji August II wrócił na tron Polski.

Slide 8

Sejm Niemy Rządy Wettina w Rzeczpospolitej spotykały się z ostrą krytyką i zawiązaniem kolejnej konfederacji antykrólewskiej w Tarnogrodzie w 1715 roku. Powodem jej zawiązania były jawne wpływy Piotra I w Polsce i próby wprowadzania wojsk saksońskich w granice kraju. Powstał otwarty konflikt pomiędzy królem a szlachtą. Do roli mediatora zaproszony został Piotr I miało to ogromne znaczenie dla dalszej sytuacji Polski. Do porozumienia doszło w 1717 r. podczas tzw. Sejmu Niemego.

Slide 9

Sejm Niemy 1717 1 II 1717 r. zatwierdzono zwołany na jeden dzień Sejm, który zyskał miano niemego gdyż z obawy przed zerwaniem obrad nie dopuszczono na nim do głosu nikogo z posłów (poza przewodniczącym obradom marszałkiem S. Ledóchowskim). Na sejmie postanowiono: zmniejszenie władzy hetmanów, sprawy wojska i skarbu z powrotem wróciły w ręce państwa; uchwalono podatki na zawodową armię, która miała składać się w 24 tys. żołnierzy (18 tys. w Koronie i 6 tys. na Litwie) choć w praktyce powołano tylko 12 tys. W ten sposób, Polska i Litwa zyskały minimum wewnętrznego ładu i bezpieczeństwa. Postanowienia te w żaden sposób nie zabezpieczały Polski przed obcą agresją. Przeciwnie - brak silnej armii uniemożliwiał prowadzenie aktywnej polityki zagranicznej.

Slide 10

Początek rosyjskiej ingerencji Najbardziej jednak złowieszczym aspektem uchwał Sejmu Niemego był drobny mogłoby się wydawać - szczegół: pod traktatem warszawskim, który zatwierdził Sejm Niemy, widniał podpis będącego jego faktycznym autorem rosyjskiego posła. W ten sposób Rosja - pod pretekstem odgrywania roli gwaranta układu między królem a szlachtą- zyskała możność legalnej ingerencji w wewnętrzne sprawy Polski.

Slide 11

Kryzys suwerenności państwa Udział w wojnie północnej, która zakończyła się dopiero w 1721 , przyniósł same straty dla Rzeczpospolitej zniszczenia, upadek rolnictwa i epidemie chorób. Dodatkowo podupadł autorytet dynastii Wettinów, za czasów których Rzeczpospolita utraciła suwerenność i zdolność prowadzenia samodzielnej polityki. Kolejne lata po sejmie niemym przyniosły dalszą ingerencję Rosji w sprawy polskie. Bezbronna rzeczpospolita nie była w stanie zahamować tego procesu, tym bardziej, że inne państwa Prusy, Austria i Francja, również zaczęły interesować się wewnętrznymi sprawami naszego kraju.

Slide 12

Bezkrólewie Okazją do powstrzymania tej sytuacji okazało się być bezkrólewie po śmierci Augusta II w 1733 r. Szlachta w wolnej elekcji wybrała królem Stanisława Leszczyńskiego teścia Ludwika XV. Ale Rosja, Austria i Prusy niechętne wpływom francuskim w Polsce przedstawiły swojego kandydata syna Augusta II Augusta III Wettina, który pod osłoną wojsk rosyjskich został koronowany na króla Polski w 1733 r.

Slide 13

Koronacja Augusta III miała swój wydźwięk w Europie, ponieważ Francja wypowiedziała wojnę Austrii pretekstem była obrona zasad wolnej elekcji w Polsce, a rzeczywiście chodziło o rywalizację Habsburgów z Burbonami. W wyniku działań Stanisław Leszczyński musiał uciekać z Polski, a w jego obronie zawiązano konfederację w Dzikowie w 1734 roku. Konfederaci spodziewali się pomocy Turcji, ale ta nie nadeszła i ponieśli szereg klęsk. Dlatego w 1736 r. sejm pacyfikacyjny zakończył wojnę, a konfederaci zostali w zamian za ukorzenie się przed królem, objęci amnestią.

Slide 14

karczma zajezdna W wyniku tego konfliktu Rzeczpospolita utraciła autorytet. Wojska pruskie, austriackie i rosyjskie dowolnie przekraczały granice, plądrowały i niszczyły kraj. Polskę zaczęto traktować jak karczmę zajezdną. Sytuacja ta doprowadziła do powstania stronnictw politycznych, na których czele stanęli przedstawiciele

Slide 15

Stronnictwa polityczne - Stronnictwo Potockich (republikanci) nawoływali do tradycji republiki; odrzucało projekty reform; starali się o pomoc Francji; - Familia skupiona wokół rodziny Czartoryskich i Poniatowskich dążyli do wprowadzania reform na wzór Wielkiej Brytanii, dążyli do współpracy z Rosją

Slide 16

Polska nierządem stoi Stronnictwa polityczne dążyły do zmiany sytuacji państwa. Jedni uważali że słabość państwa jest zaletą, bo nie stanie się ofiarą ataków państw ościennych , bo nie stanowi militarnego zagrożenia, inni uważali wprost odwrotnie. Niemniej stronnictwa te przedstawiały projekty reform, np. - 1743 Głos wolny wolność ubezpieczający postulowano ograniczenie władzy monarszej; - 1760 1763 O skutecznym rad sposobie autorstwa Stanisława Konarskiego, który zażądał zniesienia liberum veto i głosowania większością głosów;

Slide 17

Sytuacja gospodarcza Polski w dobie saskiej - Odbudowa kraju ze zniszczeń wojennych; - Szybka rozbudowa Warszawy (stała się centrum kulturalnym państwa); - Rozwój miast rezydencji magnaterii polskiej; - Próby modernizacji rolnictwa nowe uprawy, technologie; - Budowa licznych drukarni; - 1732 1739 z inicjatywy Stanisława Konarskiego zakon pijarów wydał tzw. Volumina legum 6 tomów zbiorów konstytucji ustaw sejmowych i innych aktów prawnych; - 1740 Stanisław Konarski założył nowoczesną szkołę dla młodzieży szlacheckiej Collegium Nobilium zaczęto w ten sposób reformę oświaty.