Romantyzm

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Powtórka z epok Romantyzm

Slide 2

Ramy czasowe: Europa pierwsza połowa XIX w.w od Rewolucji Francuskiej do Wiosny Ludów (1848r.) Polska od 1818 r. (lub 1822 r.) do 1863 r. r 1818 r. r teoretyczny początek romantyzmu: Kazimierz Brodziński wydał traktat O klasyczności i romantyczności. 1822 r. praktyczny początek romantyzmu: Adam Mickiewicz wydał Ballady i romanse. 1863- wybuch powstania styczniowego wyrosłego z tradycji romantycznych i dających im kres.

Slide 3

Ważne wydarzenia historyczne : 1789- Wielka Rewolucja Francuska 1794- Powstanie Kościuszkowskie 1795- III rozbiór Polski 1797- Powstanie Legionów Dabrowskiego 1807- Utworzenie Księstwa Warszawskiego 1815- Utworzenie Księstwa Kongresowego 1830 powstanie listopadowe, zakończone w 1831 r. klęską. W konsekwencji żałoba narodowa, represje powstaniowe, zsyłki, konfiskaty dóbr i Wielka Emigracja. 1848 Wiosna Ludów, walki Polaków w Europie, epoka napoleońska. 1863 powstanie styczniowe, zakończone

Slide 4

Nazwa epoki romantyzm- od łac. romanus. lingua romana w średniowieczu oznaczało języki nierzymskie. Język romański-przeciwstawiany był lingua latina; to język ludowy powstały z wymieszania łaciny i języków germańskich oraz galicyjskich. romance, romans, romant powieści o niezwykłych, awanturniczych i fantastycznych przygodach. Romantyk- idealista, marzyciel, ktoś przesadnie uczuciowy. W odniesieniu do pejzażu, otoczenia- coś malowniczego, nastrojowego, budzącego silne emocje

Slide 5

Sławne powiedzenie Goethego: Klasyczne jest to, co zdrowe, romantyczne to, co chore.

Slide 6

ROMANTYZM 2 znaczenia pojęcia: Prąd ideowy, artystyczny i filozoficzny końca XVIII i początku XIX w., będący reakcją na założenia racjonalizmu i klasycyzmu. Typ osobowości, typ zjawisk, których cechami charakterystycznymi są: skłonność do marzeń, oderwanie od rzeczywistości, tajemniczość, malowniczość, poetyczność, fantastyka.

Slide 7

ROMANTYZM: założenia oświeceniowego Podważał klasycyzmu. Nurt w literaturze i sztuce kwestionujący potęgę rozumu. Sposobem poznania świata ma być wiara, czucie, objawienie, intuicja a nie rozum. Przeciwstawiał : racjonalizmowi- religijność, duchowość, uczuciowość; obiektywizmowi- indywidualizm; uniwersalizmowiwzrost poczucia narodowego i propagowanie rodzimości; Uwielbienie natury, które potwierdzają słowa A.Mickiewicza:

Slide 8

Hasło epoki: Czucie i wiara silniej mówią do mnie, Niż mędrca szkiełko i oko A.Mickiewicz Romantyczność

Slide 9

Ważne pojęcia : Irracjonalizm wiara w pozarozumowe metody poznawania świata, w poszukiwanie prawdy drogą uczucia, wiary, wizji inaczej niż droga naukowego eksperymentu (racjonalnie). Profetyzm dar przewidywania przyszłości, jasnowidzenia, jaki przypisywano niektórym jednostkom. Mistycyzm wiara w możliwości kontaktu z bóstwem poprzez widzenie, wizję, sen, skłonność do popadania w takie stany, wiara w to, że każda rzecz ma inną, niewidzialną, niepoznawalną stronę. Historyzm zainteresowanie historią (zwłaszcza średniowieczem), czerpanie z niej tematów i inspiracji.

Slide 10

Ważne pojęcia : Mesjanizm wiara w posłuszeństwo, w misję do spełnienia wobec całego narodu lub społeczeństwa, przypisywane jednostką (np. poecie) lub całym narodom (np. Polsce). Ludowość zainteresowanie twórczością i kulturą ludu, moralnością, obyczajowością jako źródłem kultury. Indywidualizm cecha romantyków, poczucie odrębności, jednostkowości i wyobcowania z tłumu. Orientalizm- odwoływanie się do tematów i osiągnięć o charakterze orientalnym. Fantastyka

Slide 11

NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY LITERATURY ROMANTYCZNEJ: ROMANTYCZNEJ Przeszłość i przyszłość- kult pamiątek przeszłości, dążenie do radykalnego przeobrażenia świata nawet przez krwawą rewolucję. Nawiązanie do średniowiecza, baroku, pogańskiej Litwy, słowiańszczyzny przed chrześcijaństwem. Nieskończoność- świat tajemnic, szukanie drogi do zaświatów, łączenie elementów różnych religii. Irracjonalizm- kult uczucia i fantastyki, dystans wobec nauki, nieufnośc wobec rozumu. Indywidualizm, skłócenie z otoczeniem, ucieczka w

Slide 12

Motywy w literaturze i sztuce: Mit dworku szlacheckiego ostoi narodowej. Topos nieszczęśliwej miłości niespełnionej (albo z powodów patriotycznych ojczyzna rywalką dziewczyny, albo nierówności społecznej). Obraz Polski jako Chrystusa Narodów (mesjanizm narodowy). Klęska powstania i okrucieństwo caratu. Typ bohatera romantycznego. Postawa buntu wobec Boga.

Slide 13

ULUBIONE TEMATY ROMANTYKÓW: Piękno i groza natury. Siła i współistnienie natury. Miłość nieszczęśliwa. Młodość. Walka o wolność, bunt przeciw zaborcom. Misja poety i poezji. Romantyczny często poeta. bohater- wybitna jednostka,

Slide 14

ROMANTYCZNY ŚWIAT to ŚWIAT: FANTAZJI- odwoływanie się do świata duchów, rusałek, zjaw, widm. W oświeceniu uważano to za zabobon. WYOBRAŹNI- wizje, sny, rusałki-to świat piękny, tajemniczy, straszny, w którym twórcy romantyzmu dobrze się czuli. DUCHOWY- sprawdzalny tylko przez wiarę i czucie, powoływany przez wyobraźnię, fantazję.

Slide 15

ŹRÓDŁA TEMATÓW I POMYSŁÓW: PRZYRODA jako potężna siła wulkany, sztormy, burze, monumentalne góry LUDOWE PODANIA- z polskiej wsi, nie z antyku, widoczne np. w twórczości A.Mickiewicza. HISTORIAzwłaszcza średniowieczna stare zamczyska, grobowce, rycerze, czary, księżniczki zamknięte w wieżach. EGZOTYKA WSCHODU orientalizm- widoczna w twórczości A.Mickiewicza TWÓRCZOŚĆ SZEKSPIRA- zachwycano się nim, bo pisał o tym, czym zainteresowani byli romantycy- o nieszczęśliwej miłości, krwawych zbrodniach, przepowiedniach itp.

Slide 16

BOHATER ROMANTYCZNY Wybitny, utalentowany, poeta, prorok. Człowiek młody, zbuntowany. Ktoś, kto za młodu przezywa tragedię osobistą, nieszczęśliwą miłość. Ktoś, kto zmienia się, np. w spiskowca, patriotę, bojownika walki o wolność.

Slide 17

Postawy bohaterów romantycznych: Werteryzm szczególna wrażliwość, melancholia, wyjątkowe osamotnienie, pesymizm, poczucie bezcelowości życia (tzw. ból istnienia), prowadzący często do samobójstwa; postawie takiej towarzyszy wielka, tragiczna miłość. Bajronizm bohater to nieprzeciętna indywidualność, człowiek zbuntowany, zrozpaczony, naznaczony zbrodnią i napiętnowany wyrzutami sumienia. Wallenrodyzm postawa człowieka, który poświęca życie słusznej walce z wrogiem ojczyzny, ale w swoim działaniu stosuje metody podstępu i zdrady. Prometeizm postawa samotnego buntu przeciw Bogu, siłą natury i ograniczeniom ludzkiej wolności; to także poświęcenie się dla szczęścia ludzkości, cierpienie za ideę;

Slide 18

ROMANTYCZNA MIŁOŚĆ Nieszczęśliwaczęsto z powodów różnic społecznych między zakochanymi on bogaty, ona biedna i odwrotnie Prowadziła do obłędu, odcinając człowieka od innych spraw. To związek dusz- romantycy zapominali o stronie zmysłowej tego uczucia. Wszechogarniająca. NagłaNagła od pierwszego spojrzenia. Romantycznie było cierpieć z powodu miłości, a nawet próbować popełnić dla niej samobójstwo. Próby samobójcze najczęściej były nieudane, by romantyczny bohater odrzucił swoje prywatne sprawy i z kamienną twarzą ruszył do walki za ojczyznę.

Slide 19

Gatunki: Nowe: ballada powieść poetycka dramat romantyczny poemat dygresyjny Stare: oda eposepopeja pieśń bajka sonet rapsod

Slide 20

Gatunki literackie: Ballada - wierszowana opowieść, łącząca cechy liryki, epiki i dramatu, której tematem są niezwykłe wydarzenia. Gatunek synkretyczny. Powieść poetycka - Gatunek synkretyczny, łączący w sobie elementy dramatu, epiki i liryki. Powstanie powieści poetyckiej wiąże się z popularną w romantyzmie opozycją do poetyki klasycystycznej - młodzi twórcy chętnie naruszali jej surowe reguły. Pisana jest wierszem, występuje w niej narrator.

Slide 21

Dramat romantyczny - typ dramatu ukształtowany w okresie romantyzmu w opozycji do poetyki dramatu klasycystycznego, a w nawiązaniu do twórczości Williama Szekspira, barokowego dramatu hiszpańskiego i dramaturgii mieszczańskiej, zwłaszcza melodramatu. Poemat dygresyjny - odmiana poematu epickiego powstała w epoce romantyzmu. Utwór wierszowany, o charakterze fabularnym, o luźnej, fragmentarycznej kompozycji, najczęściej związanej prowadzącym cały tekst motywem podróży bohatera.

Slide 22

Twórcy epoki romantyzmu Teksty wyróżnione na czerwono powinieneś znać!

Slide 23

Adam Mickiewicz: Ballady i romanse- ballady- Lilije , Świtezianka Konrad Wallenrod (powieść poetycka) Grażyna (powieść poetycka) Sonety krymskie (sonety) Dziady. Część II (dramat romantyczny) Pan Tadeusz -epos Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (proza biblijna) liryki lozańskie Wiersze-np.:Niepewność

Slide 24

Juliusz Słowacki: Kordian (dramat romantyczny) Beniowski (poemat dygresyjny) Balladyna (tragedia) Fantazy (dramat) liryka: Hymn-Smutno mi, Boże, Testament mój, Twórczość genezyjska: Genesis z ducha, Uspokojenie.

Slide 25

Zygmunt Krasiński: Nie Boska komedia (dramat romantyczny) Psalmy przyszłości Przedświt (poemat) Cyprian Kamil Norwid: W Weronie Promethidion cykl Vade mecum Bema pamięci żałobny rapsod

Slide 26

ZDOBYCZE NAUKI I TECHNIKI 1816- utworzenie Uniwersytetu Warszawskiego 1820- odkrycie pola magnetycznego 1825- pismo Braillea 1829- pierwszy silnik elektryczny 1830- otwarcie połączenia kolejowego LiverpolMenchester 1831- pierwszy motor elektryczny 1835- pierwszy samochód napędzany silnikiem elektrycznym 1840- alfabet Morsea 1846- odkrycie nowej planety- Neptuna 1852- wynalezienie lampy naftowej Łukasiewicz 1861- rozmowa telefoniczna Bella 1867- odkrycie dynamitu przez Nobla.

Slide 27

ARCHITEKTURA Nie wykształciła się odmienna, typowo romantyczna architektura. Nazwą tą określa się czasem budowle utrzymane w nurcie historyzmu, zwł. neogotyckie zamki, wille i pałace. Popularny jest także ogród angielski z budowlami w różnych stylach bądź ruinami... Romantycy budowali często ogromne zamczyska, które miały nawiązywać do średniowiecza. Ściany często były zdobione malowidłami z postaciami przodków.

Slide 28

                                                                                                   Zamek w Turku (fot. archiwum)                                                                                                               Muzeum Narodowe w Helsinkach (fot. archiwum)                                                                                                                                                                    Katedra w Turku (fot. archiwum)

Slide 29

Malarstwo romantyczne ściśle związane z postawą światopoglądową epoki, uwydatnienie poetyckiej indywidualności, odrzucenie estetyki opartej na klasycyzmie, Poszukiwanie inspiracji w średniowieczu i Oriencie, oraz w twórczości ludowej, zwrot ku poznaniu intuicyjnemu i twórczej roli wyobraźni, rozszerzenie repertuaru tematycznego wyobrażeń, różnorodność form artystycznych, źródłami nowych tematów stały się północne mitologie celtycko-germańskie poezja nieklasyczna (Dante, W. Szekspir, J. Milton) i współczesna (J.W. Goethe, G. Byron), ludowe podania i legendy.

Slide 30

Wędrowiec nad morzem chmur, obraz Caspara Davida Friedricha Caspar David Friedrich Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc (1819) Francisco Goya Rozstrzelanie strzelców Madryckich (1819)

Slide 31

Francisco Goya- obrazy z cyklu KAPRYSY Kiedy rozum śpi, Rodzą się potwory, Nie uciekniesz