Mózg

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Prezentacja multimedialna poświęcona tematyce biologicznej - mózg. Pracę wykonali uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. St. Żeromskiego w Żyrardowie w roku szkolnym 200405.

Slide 2

Tematem tej prezentacji jest Mózg i wszystko co się z nim wiąże. Znajdziesz tu niezbędne informacje dotyczące jego budowy funkcji itp.. Praca została wykonana przez uczniów klasy II c w roku szkolnym 200405 pod kierunkiem nauczyciela Technologii informacyjnej Pani mgr Beaty Kobierskiej. Nadzór merytoryczny: Pani mgr Hanna Jóźwiak oraz Pani mgr Alina Nowakowska. Przyciski: Strona główna Poprzedni slajd Poprzedni temat Spis treści Następny slajd Następny temat Życzymy miłego oglądania

Slide 3

1. Schemat budowy mózgu 2. Budowa mózgu c.d. 3. Mózg. Jak działa ? 4. Zmysły 5. Udar mózgu 6. Częstotliwości rytmów mózgowych a stany świadomości. 7. Głuchota 8. Choroby mózgu 9. Ruch a mózg 10.Bibliografia 11.Autorzy

Slide 4

Okolice mózgu ludzkiego widziane na przekroju strzałkowym przez środek mózgu.

Slide 5

część dolna: orientacja przestrzenna, układ odniesienia konstruowany na podstawie wrażeń wzrokowych; pomiędzy i część przyśrodkowa: celowe ruchy; manipulacja obiektami przestrzennoruchowej. wymagająca rozumienie geometrycznych. symbolicznego, języka koordynacji integracja czucia i wzroku w jeden percept; integracja ruchu i wzroku; część górna: czucie dotyku, temperatury, bólu; umiejscowienie wrażeń czuciowych; pojęć i wyobraźni abstrakcyjnych,

Slide 6

Uszkodzenia płata ciemieniowego powoduje: całkowita niepodzielność uwagi; niezdolność do skupiania wzroku na określonym miejscu (apraksja wzrokowa); trudności w orientacji przestrzennej; trudności w integracji wrażeń wzrokowych w jedną całość (symultagnozja); trudności w koordynacji ruchu oczu i rąk; niezdolność do celowego działania wymagającego ruchu (apraksja), problemy w troszczeniu się o siebie; lewy - niezdolność do odróżnienia kierunków, lewa-prawa

Slide 7

Uszkodzenia płata ciemieniowego powoduje: niezdolność do nazwania obiektu (anomia); okolice lewego zakrętu kątowego - niezdolność do umiejscowienia słów pisanych (agrafia); problemy z czytaniem; prawy - brak świadomości niektórych obszarów przestrzeni i części ciała (jednostronne zaniedbanie); anozagnozja, zaprzeczanie niesprawności; trudności w rysowaniu; trudności w konstruowaniu obiektów; zaburzenia osobowości (zwykle lezje ciemieniowo-skroniowe).

Slide 8

Czynności: część górna - funkcje ruchowe, pierwotna kora ruchowa, kora przedruchowa, pamięć wyuczonych działań ruchowych, np. taniec, nawyki, specyficzne schematy zachowań, wyrazy twarzy; pola czołowe oczu (ruch gałek ocznych zależny od woli); część przedczołowa: zdawanie sobie sprawy; lewy płat - obszar Brocka (mowa);

Slide 9

planowanie i inicjacja działania w odpowiedzi na zdarzenia zewnętrzne; przewidywanie konsekwencji działań - symulacje w modelu świata; konfromizm społeczny, takt, wyczucie sytuacji; analiza i kontrola stanów emocjonalnych, ekspresji językowej; uczucia błogostanu (układ nagrody), frustracji, lęku i napięcia; lewy płat - kojarzenie znaczenia i symbolu (słowa), kojarzenie sytuacyjne; wola działania, podejmowanie decyzji;

Slide 10

Efekty uszkodzeń płata czołowego: utrata możliwości poruszania częściami ciała; afazja Brocka; niezdolność do planowania wykonania sekwencji ruchów przy wykonywaniu czynności; niezdolność do działań spontanicznych; schematyczność myślenia;

Slide 11

Efekty uszkodzeń płata czołowego: zapętlenie, uporczywe nawracanie do jednej myśli; trudności w koncentracji na danym zadaniu; trudności w rozwiązywaniu problemów; niestabilność emocjonalna; zmiany nastroju; nieakceptowane zachowania społeczne; zachowania agresywne; lewy płat - depresja, prawy - zadowolenie; prawy tylny - trudności w zrozumieniu kawałów i śmiesznych rysunków, preferencje dla niewybrednego humoru zmiany osobowości

Slide 12

Czynności: Skojarzenia wzrokowe, ocena, decyduje czy wrażenie jest analizowane i jaki jest jego priorytet. Widzenie; analiza koloru, ruchu, kształtu, głębi;

Slide 13

Wyniki uszkodzeń płata potylicznego: dziury w polach wzrokowych (skotoma); trudności w umiejscowieniu widzianych obiektów; halucynacje wzrokowe; niedokładne widzenie obiektów, widzenie aureoli; trudności w rozpoznawaniu kolorów; trudności w rozpoznawaniu znaków, symboli, słów pisanych; trudności w rozpoznawaniu rysunków; trudności w rozpoznawaniu ruchu obiektu; trudności z czytaniem ilub pisaniem.

Slide 14

Móżdżek, odcinek mózgu u kręgowców graniczący ze śródmózgowiem ( układ nerwowy) i rdzeniem przedłużonym, część tyłomózgowia - u kręgowców wyższych pokryty całkowicie przez półkule mózgowe. Móżdżek składa się z 2 półkul, które połączone są za pomocą tzw. robaka. Na przekroju poprzecznym móżdżku widoczna jest cienka istota szara, która stanowi korę móżdżku i objęta przez nią istota biała tworząca ciało rdzenne w którym znajdują się móżdżkowe jądra podkorowe - najlepiej rozwinięte u ssaków.

Slide 15

W móżdżku mieszczą się ośrodki odruchowe regulujące napięcie mięśni szkieletowych i siłę ich skurczu oraz ośrodki koordynujące ruchy i utrzymywanie równowagi. Poza tym móżdżek uczestniczy w kierowaniu mechanizmami regulującymi precyzję wykonywanych ruchów dowolnych i niektórych czynności wegetatywnych. Móżdżek otrzymuje informacje z proprioreceptów, z narządu równowagi (narząd przedsionkowy), z ośrodków wzrokowych i wyższych ośrodków nerwowych kresomózgowia.

Slide 16

Rdzeń przedłużony, opuszka, część mózgu ( ośrodkowego układu nerwowego) kręgowców, zawarta pomiędzy rdzeniem kręgowym a tyłomózgowiem. Znajdują się w nim włókna nerwowe i drogi przewodzące, skupiska komórek nerwowych ( neuronów), czyli jądra czuciowe, ruchowe i autonomiczne nerwów czaszkowych: IX, X, XI, XII, oraz ośrodki ważnych życiowo czynności fizjologicznych: oddychania (ośrodek oddechowy) i krążenia krwi (ośrodek sercowo-naczyniowy). Ponadto w rdzeniu przedłużonym mieści się część układu siatkowatego (twór siatkowaty), odpowiedzialnego m.in. za stan czuwania ( przytomność).

Slide 17

Most, część pnia podstawnej, łącząca mózgu zlokalizowana na jego powierzchni obydwie półkule móżdżku ramionami środkowymi. Most składa się z nakrywki i podstawy. Jest on odpowiedzialny z przewodzenie impulsów nerwowych z jednej półkuli, do drugiej.

Slide 18

Przysadka mózgowa, przedniego i gruczoł dokrewny zbudowany z płata tylnego (część nerwowa), zawieszony na szypule odchodzącej od międzymózgowia (mózgowe pęcherzyki), położony na siodełku tureckim w jamie czaszki. Jest narządem sterującym czynnością innych gruczołów dokrewnych (układ podwzgórzowo-przysadkowy, hormony przedniego płata przysadki).

Slide 19

Szyszynka, twór położony z tyłu III komory międzymózgowia, długości 8-12 mm, zbudowany z pineocytów i tkanki glejowej(od ok. 7 roku życia ilość jej wzrasta kosztem coraz mniejszej ilości pineocytów). Szyszynka należy do gruczołów wewnątrzwydzielniczych, wydziela substancje hormonalne: melanotoninę, serotoninę oraz hormony hamujące wydzielanie odpowiedzialnych za dojrzewanie płciowe. noradrenalinę, gonadotropin

Slide 20

Przypisuje się jej także sterowanie powstawaniem pigmentu za pomocą hormonu - melatoniny, która działa przeciwnie do melanotropiny. Tak więc skutkiem jest rozjaśnienie skóry. Czynność wydzielnicza szyszynki przebiega zgodnie z rytmem biologicznym związanym z cyklicznymi dobowymi zmianami oświetlenia, mającymi z kolei wpływ na funkcje fizjologiczne organizmu.

Slide 21

Mózg zbudowany jest z pięciu zasadniczych części. Licząc od przodu, wyróżnia się: Tyłomózgowie wtórne (tworzy je przede wszystkim móżdżek i most (łać. Metencephalon), Rdzeniomózgowie (łać. Myelencephalo). Kresomózgowie (łać. Telencephalon), Międzymózgowie (łać. Diencephalon), OBRAZKI

Slide 24

Komputerowy obraz mózgu

Slide 25

Przekrój móżdżku, bardzo silnie powiększony ukazujący splątane ścieżki nerwowe:

Slide 26

Ta część mózgu człowieka jest niewielkim odcinkiem pnia mózgu związanym między innymi z koordynacją pracy mięśni gałki ocznej.

Slide 27

Międzymózgowie także jest stosunkowo niewielkie, ale odgrywa znacznie istotniejszą rolę nią śródmózgowie. Przede koordynacji nerwowej międzymózgowiu wszystkim stanowi i hormonalnej. znajdują się ważne centrum W ośrodki motywacyjne ukł. nerwowego: pokarmowy (głodu i sytości), pragnienia, agresji i ucieczki oraz termoregulacji i rozrodczy.

Slide 28

Największą częścią naszego mózgu jest kresomózgowie. Tworzą je dwie półkule mózgowe połączone spoidłem wielkim. Powierzchnia półkul jest silnie pofałdowana. Dla kresomózgowia kterystyczna jest charakora mózgowa, którą tworzy sześć warstw komórek nerwowych. W każdej półkuli wyróżnić można charakterystyczne płaty:

Slide 29

Mózg i rdzeń kręgowy (który razem z mózgiem tworzy układ nerwowy łącznotkankowymi człowieka) błonami - otoczone oponami są mózgowo- rdzeniowymi. Należą do nich: twardówka (najbardziej zewnętrzna), pajęczynówka (przestrzeń pod nią wypełniana jest płynem mózgowo-rdzeniowym) oraz naczyniówka (ściśle przylega do mózgu i rdzenia kręgowego) OBRAZKI

Slide 30

Schemat układu opon mózgowo-rdzeniowych

Slide 31

Czym jest mózg ? Jak jest zbudowany ? Jak działa mózg ? Wzorce myślenia Odbiór i przetwarzanie informacji Przetwarzanie informacji Kanały sensoryczne Wzorce Mistyka Układ nerwowy Komórka nerwowa neuron

Slide 32

Mózg jest komputerem naszego ciała, maszynerią, która ma nieskończenie wiele zadań do wykonania. Niestety na progu XXI wieku wciąż zbyt mało wiemy na temat tego doskonałego organu, który jest w stanie kierować wieloma funkcjami i procesami zachodzącymi w ludzkim organizmie. Sposób funkcjonowania mózgu pozostaje do dziś jedną z większych zagadek naukowych. Naukowcy wciąż trudzą się nad zdefiniowaniem tego fenomenu. Pod koniec lat sześćdziesiątych rozpoczęto w Kalifornii badania mające przyczynić się do przełomu w dotychczasowej wiedzy na temat funkcjonowania mózgu. Roger Sperry (Nagroda Nobla) oraz Robert Ornstein przyczynili się swoimi badaniami do dzisiejszej wiedzy na temat mózgu. Odkryli oni, że mózg ma dwie strony lub, jak kto woli, dwie półkule, połączone ze sobą niewyobrażalnie skomplikowaną siecią włókien nerwowych, która po łacinie nazywa się corpus collosum. Każda z nich zawiaduje odmiennymi rodzajami aktywności umysłu. Każda półkula odpowiada i kontroluje przeciwną stronę ciała. Mówi się o tym, że mamy raczej dwa mózgi pracujące ze sobą w cudownej harmonii, niż jeden mózg podzielony na dwa. Lewa i prawa półkula zawiadują innymi funkcjami intelektualnymi. Za jakie więc funkcje odpowiedzialna jest lewa, a za jakie prawa półkula?

Slide 33

Mózg zbudowany jest z komórek zwanych neuronami, które przypominają w kształcie rozgwiazdę. Neurony przesyłają sobie impulsy za pomocą wypustek czyli dendrytów. Liczba neuronów szacowana jest na około 100 miliardów. Jednak inteligencja człowieka nie zależy od liczby neuronów, lecz od połączeń, jakie te komórki są w stanie między sobą wykonać. Każdy neuron może komunikować się z sąsiednimi na wiele różnych sposobów. Obliczono, że w ciągu minuty następuje w mózgu od 100 000 do 1 000 000 różnych reakcji chemicznych !!! Liczba możliwych połączeń między neuronami jest tak ogromna, że zapisanie ich normalnymi, ręcznie pisanymi literami stworzyłoby wers długości 10,5 miliona kilometrów. Dysponując takimi możliwościami, mózg przypomina klawiaturę, na której można zagrać setki milionów rozmaitych melodii- są nimi przejawy naszej inteligencji, zachowania i reakcje. Nie było i nie ma dotąd na Ziemi człowieka, który chociaż zbliżyłby się do całkowitego wykorzystania możliwości swojego mózgu. Nie przyjmujemy do wiadomości żadnych ograniczeń potęgi umysłu- nie istnieją dla niej żadne bariery. OBRAZKI

Slide 34

Budowa mózgu

Slide 35

Wzorzec myślenia to indywidualny sposób odbierania, przetwarzania i reagowania naszego mózgu na informacje docierające do niego poprzez nasze kanały sensoryczne. Wzorzec myślenia jest indywidualnym instrumentem poznawczym, dzięki któremu mózg nasz uczy się i reaguje na świat zewnętrzny. Jest sześć wzorców myślenia. Sześć instrumentów poznawczych. Dzieci posługujące się różnymi wzorcami zupełnie inaczej odbierają i reagują na świat, inaczej się uczą pisać, inaczej czytać, inaczej reagują na dźwięki, inaczej na obrazy. Inna jest pobudliwość tych dzieci. Choć każdy wzorzec jest inny, wszystkie są bardzo dobre i sprawne. Posługuje się nim przecież genialny mózg twojego dziecka. Dramatyczne jest to, że w szkole preferowane i w pełni wykorzystywane są tylko dwa wzorce! Uczniowie posługujący się pozostałymi czterema mają problemy w szkole, są uważani za dzieci mniej zdolne, nadpobudliwe a nawet opóźnione w rozwoju. Nie ma dzieci niezdolnych, są tylko dzieci, u których nie potrafimy wykorzystać tkwiącego w nich potencjału.

Slide 36

Mózg nasz odbiera i przetwarza informacje na trzech różnych poziomach. Poziom, na którym odbierane są informacje ściśle wpływa na stan umysłu, w którym się znajdujemy. wyróżniamy poziomstan świadomy, poziomstan podświadomy i poziomstan nieświadomy. Jeżeli odbieramy informacje w stanie świadomym jesteśmy pobudzeni, ożywieni i skoncentrowani. Na tym poziomie najłatwiej i bezkrytycznie przyswajamy informacje. Jeżeli jesteśmy w stanie podświadomym, odbierane przez na informacje wzbudzają pewien chaos, niepokój. W tym stanie pojawiają się emocje i uczucia. Na tym poziomie dokonujemy oceny wartości informacji. Jeżeli jesteśmy w stanie nieświadomym, można powiedzieć, że jesteśmy wyłączeni. Nie uświadamiamy sobie informacji, które odbieramy. Nie słyszymy i nie widzimy, co się dookoła nas dzieje. Zobaczmy, jak różnie będą zachowywały się dzieci podczas wykładu w zależności od poziomu, na którym będą odbierały informacje. Dziecko ze słuchem w świadomości: osoba taka podczas wykładu będzie skoncentrowana i ożywiona. Z łatwością będzie odbierała treść wykładu, wtrącając błyskotliwe i trafne komentarze, i udzielając jasnych odpowiedzi. Dziecko ze słuchem w podświadomości: osoba ta może wydawać się pozornie nie skoncentrowana. Może się nam wydawać, ze bezmyślnie kreśli rysunki w zeszycie lub szuka zajęcia dla rąk. Dziecko to doskonale kontroluje treść wykładu, dokonując jednocześnie oceny i weryfikacji tego co słyszy. Informacje mogą wzbudzać uczucia i emocje. Jeżeli zapytamy o czym był wykład, dziecko odpowie nam, często własnymi słowami, co będzie świadczyło o głębszym zrozumieniu treści. Dziecko ze słuchem w nieświadomości: zbyt długi komunikat słowny powoduje wyłączenie się dziecka. Zapytane znienacka będzie musiało poświęcić chwilę na uświadomienie sobie, gdzie się znajduje, bo przed momentem było na księżycu. Dosłownie. Osoba ta nie słyszała treści wykładu. Nie dlatego, że jest głucha, impertynencka czy bezczelna. Dziecko to zawsze będzie się wyłączało, jeśli będzie odbierać zbyt dużo bodźców słuchowych. Często jest karane za nieuwagę. Przeżywa bardzo dużo frustracji w szkole.

Slide 37

Mózg nasz nieustannie przetwarza ogromne ilości informacji. Każda informacja przechodzi przez wszystkie poziomystany umysłu. Na poziomie świadomym przyjmujemy informacje bezkrytycznie. Tylko ją rejestrujemy. Na poziomie podświadomym oceniamy wartość informacji. Wywołuje to pewien chaos. Pojawiają się emocje i uczucia. Potrafimy dojrzeć problem z różnych stron. Dochodzi do głosu nasz wewnętrzny system wartości. Często pojawia się wahanie. Podświadomość to również pamięć. Na poziomie nieświadomym informacja ujawnia się nam tylko w postaci wizji, snów i symboli. Tu dokonują się procesy wbudowywania informacji w nasze nieświadome modele myślowe (lęki, kompleksy). Tu zachodzą twórcze związki myślowe oraz myślenie intuicyjne. To z tego poziomu pochodzą przebłyski geniuszu, nagłe rozwiązanie problemu, irracjonalne i pozbawione logiki, pochodzące nie wiadomo skąd. Jest to najbardziej fascynująca część naszej osobowości. Dalej, w podświadomości widzimy informacje w zupełnie innym świetle lub rozwiązanie problemu. Zachodzi proces uczenia się i wyciągania wniosków, którymi jesteśmy w stanie podzielić się (uporządkować) w stanie świadomym. Tu następuje ekspresja. Jest to ostatni etap procesu przetwarzania informacji. Myśl ciągle krąży a podświadomość pełni rolę wahadła. Nieustannie przerzuca informacje z poziomu na poziom. Uruchomienie podświadomości ma olbrzymie znaczenie w prawidłowym przebiegu procesów myślowych. Jest kluczem do efektywnej pracy każdego wzorca myślenia.

Slide 38

Mózg nasz jest ślepy, głuchy i nieczuły. Aby mógł odbierać informacje, potrzebuje naszego oka, ucha, ręki ...itd. Tak więc informacje docierają do naszego mózgu tylko poprzez kanały sensoryczne (kanały zmysłowe). Wzrok (W) - jest to wszystko, co widzę i czemu się przyglądam. Z tym kanałem związane są : pisanie, czytanie, rysowanie, projektowanie. Wzrok to również wizje wewnętrzne. Jest to wyobraźnia. Słuch (S) wszystko, co słyszę i czemu się przysłuchuję. Kanał ten związany jest z mową, ze śpiewem, słuchaniem muzyki oraz grą na instrumencie. Słuch to również wewnętrzne głosy. Jest to proces myślenia. Ruch (R) - pod tym pojęciem kryje się wszystko, co związane jest ze zmysłami czuciowymi. Ruch oznacza dotyk, smak, węch. Z ruchem związany jest : sport, prace ręczne, praca z ciałem. Ruch to także działanie.

Slide 39

Mózg nasz odbiera informacje na trzech poziomach (świadomym (S), podświadomym (P) i nieświadomym (N)), trzema kanałami sensorycznymi (słuch (S), wzrok (W) i ruch (R)). Na każdym poziomie świadomości odbiór informacji dokonuje się tylko przez jeden kanał sensoryczny. Każdy kanał sensoryczny odbiera informacje na innym poziomie świadomości. Kolejność rozmieszczenia kanałów sensorycznych na poszczególnych poziomach świadomości jest schematem odbierania i przetwarzania informacji przez nasz mózg. Schemat ten jest indywidualnym wzorcem myślenia. Mamy sześć możliwych kombinacji rozmieszczenia kanałów na poszczególnych poziomach. Daje nam to sześć różnych sposobów organizacji pracy mózgu, czyli sześć wzorców myślenia. Nie wiemy, dlaczego mózg decyduje się posługiwać takim a nie innym modelem myślowym i nie wiemy kiedy decyzja ta zapada. Wiemy tylko, że jest ona nieodwołalna i ostateczna. Możemy podnosić sprawność pracy według swojego indywidualnego wzorca, ale nie możemy zamienić go na inny. Do końca życia będziemy się posługiwać wzorcem nabytym w dzieciństwie.

Slide 40

Mózg jest organem, który kontroluje cały organizm. Jest niczym mikroprocesor w komputerze - ogrywa rolę jednostki centralnej. Dusza podjęła się ukształtowania ciała ludzkiego. Ona też ma pełną kontrolę nad mózgiem. Sieć neuronów ma bezpośrednią styczność z wyższymi falami, na jakich pracuje dusza. Za pośrednictwem mózgu ma ona kontakt ze światem zewnętrznym. Jednakże przebywanie w tak ograniczonej maszynie, jest dla niej męczące. Pragnie się wyzwolić z pod panowania umysłu, mózgu i ciała. Dlatego święci tak łatwo wychodzili poza ludzki mózg i ciało. Przykładem niech będzie wielu wybitnych mistyków. W XX wieku był nim św. Ojciec Pio, dla którego bilokacja nie była magiczną sztuczką lecz rzeczywistością. Człowiek jest istota wyższą i może osiągnąć swoją formę duchowego ciała. Wspomina o tym św., Paweł: Zasiewa się zniszczalne - powstaje zaś niezniszczalne; sieje się niechwalebne - powstaje chwalebne; sieje się słabe - powstaje mocne; zasiewa się ciało zmysłowe - powstaje ciało duchowe. Jeżeli jest ciało ziemskie powstanie też ciało niebieskie. (1 list do Koryntian 15:42-46) Myślenie nie ma nic wspólnego z ciałem ani z mózgiem. Dusza myśli niezależnie od mózgu. Jedynie niedoskonałe narzędzie jakim jest mózg ogranicza ją. W tym doświadczeniu życia, dusza zdana jest na ludzką powłokę. Gdyby zamiast mózgu w głowie była woda, człowiek i tak by myślał. Ponieważ człowiek nie jest ciałem lecz duszą umieszczoną w gorsecie ciała (wygnanie z raju). Człowiek w śnie, lub gdy jest nieprzytomny nie oznacza dla niego, że nie myśli - jak najbardziej myśli, jedynie (dusza) nie ma kontaktu z neuronami, z nerwami i nie reaguje na bodźce zewnętrzne.

Slide 41

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym oraz integrację narządów wewnętrznych. Kontakt ze światem zewnętrznym zapewniają narządy zmysłów, natomiast doznania z narządów wewnętrznych rejestrowane są przez zakończenia czuciowe w poszczególnych narządach. Układ nerwowy uczestniczy w rejestrowaniu, przekazywaniu i analizie napływających pobudzeń z zakończeń czuciowych oraz bierze udział w realizacji prawidłowych reakcji adaptacyjnych na zmieniające się warunki świata zewnętrznego i środowiska wewnętrznego. Podstawowe reakcje adaptacyjne są wrodzone (np. reakcje odruchowe), inne wykształcają się w trakcie życia osobniczego (np. reakcje psychiczne). Podłożem fizjologicznym reakcji odruchowych jest łuk odruchowy. Każdy łuk odruchowy składa się z drogi doprowadzającej, która przewodzi pobudzenia od receptora do ośrodka scalającego (mózg, rdzeń kręgowy) oraz drogi odprowadzającej, przenoszącej pobudzenia do narządu wykonawczego (mięśni, gruczołów wydzielania wewnętrznego).

Slide 42

Komórka nerwowa - neuron - jest najważniejszym elementem składowym układu nerwowego. W obrębie komórki nerwowej wyróżnia się ciało komórki i dwa rodzaje wypustek: wypustkę długą (akson) i liczne wypustki krótkie (dendryty). Aksony przenoszą informacje z ciała komórki do innych komórek nerwowych lub narządów wykonawczych (efektorów), dendryty natomiast przekazują pobudzenia do ciała komórki nerwowej. Poszczególne komórki nerwowe łączą się ze sobą poprzez złącza (synapsy), które pośredniczą w przekazywaniu informacji. W zależności od rodzaju substancji chemicznej pośredniczącej w przekazywaniu pobudzenia, wyróżnia się synapsy pobudzające i hamujące. Komórkom nerwowym towarzyszą komórki glejowe, które spełniają funkcje pomocnicze (odżywcze, izolacyjne, podporowe) w stosunku do neuronów. OBRAZKI

Slide 43

Neuron

Slide 44

Neuron

Slide 45

Neuron - schemat Ciało komórki Dendryty z kolcami dendrytycznymi Jądro Akson Węzły Ranviera Osłonka mielinowa Osłonka komórkowa Odgałęzienie boczne (kolaterala) Zakończenie aksonu Kolbki synaptyczne

Slide 46

Ten niezwykły organ intryguje ludzi od wieków. Jak bardzo zmieniały się poglądy z nimi związane łatwo zauważyć śledząc historię. Przed wiekami ludzie uważali mózg za gaz znajdujący się poza naszym ciałem. Starożytni Grecy (w tym sam Arystoteles) twierdzili, że za wszystkie nasze uczucia, a także pamięć - odpowiada serce. Hipokrates prawdopodobnie jako pierwszy zauważył niezwykłą zależność uszkodzenia mózgu pośród zranionych na wojnie żołnierzy. Zwrócił uwagę na fakt występowania objawów po przeciwnej stronie ciała (uszkodzona prawa cześć mózgu, powodowała paraliż lub niedowład w lewej i odwrotnie). W miarę rozwoju nauki, ludzie zaczęli wiązać z mózgiem coraz więcej funkcji. Dopiero w XX wiek postęp techniczny spowodował większe zainteresowanie tym narządem. Jeszcze w latach trzydziestych sądzono, że mózg jest bardzo prostym i nieskomplikowanym fragmentem naszego ciała. Taki model utrzymywał się do lat pięćdziesiątych. Wtedy to nastąpił prawdziwy boom na wszelkiego rodzaju eksperymenty związane z mózgiem. Okazało się, że nasz mózg jest niesamowitą skarbnicą wiedzy, o wręcz nieograniczonej możliwości pojmowania i zapamiętywania. Problem stanowi jedynie fakt, że nie potrafimy korzystać w niego w pełni. Niektórzy mówią o wykorzystaniu 10, inni 5, a jeszcze inni tylko 1 naszych zdolności. Najważniejszym odkryciem było dowiedzenie, że nasz mózg składa się z dwóch półkul, zbliżonym do dwóch uzupełniających się narządów, tworzących to, co nazywamy mózgiem. Każda z nich specjalizuje się w innych zadaniach. Prawa półkula, dominuje w sferze umysłowej. Znajdują się w niej ośrodki odpowiedzialne za wyobraźnię, holistyczność (odbiera wiele informacji jednocześnie, myślenie kompleksowe), przestrzenność, metaforyczność, emocjonalność, uduchowienie, muzykalność, uzdolnienia plastyczne, seks i sny. Poza tym kontroluje lewą stronę naszego ciała. Lewa półkula - określana jako logiczna - zajmuje się mową, analizą i logiką. Ma również charakter sekwencyjny, matematyczny i dosłowny. Kontroluje prawą stroną twojego ciała. Udowodniono, że osoby korzystające tylko z jednej półkuli, mają problemy z drugą. Przyjęło się, że osoby o umysłach ścisłych, często nie mają zdolności humanistycznych i na odwrót. Problem może leżeć w braku chęci (czy też zrozumienia) rozwijania ich w sposób systematyczny i równomierny. Być może zbyt wiele uwagi ludzie przykładają do rozwijania konkretnych umiejętności, całkowicie rezygnując z pracy nad całokształtem. Nowoczesne sposoby nauczania bazują na efektywnym wykorzystaniu całego mózgu. Dlatego ścisłe poznawanie regułek, czy też pamięciowe przyswajanie wiedzy, będziemy łączyć z ruchem, obrazem, uczuciem, w taki sposób, aby proces zapamiętywania był kompleksowy, a tym samym prostszy i efektywny.

Slide 47

Świat odbieramy przez 5 zmysłów: Wzroku Słuchu Dotyku Smaku Węchu Jednakże to mózg interpretuje docierające do nas sygnały, czasami może zostać oszukany. Bez względu na to, jak rzeczywisty wydaje się świat, jest on pełen złudzeń.

Slide 48

Widzenie zależy od obecności światła, oczu służących do jego odbioru oraz mózgu tłumaczącego sygnały pochodzące od oczu. Większość światła biegnie do oczu w dwóch etapach. Wysłane przez słońce lub lampę, pada ono na różne obiekty, ulegając na nich rozproszeniu w taki sposób, że pewna jego część dociera do oczu. To rozproszone światło zawiera rodzaj kodu, z informacją potrzebną do wyobrażenia sobie, jak wyglądają te obiekty. Słowo wyobrażenie zostało użyte rozmyślnie, ponieważ jest to właśnie czynność, którą wykonuje mózg. Jednakże znacznie częściej proces ten nazywany jest postrzeganiem. Bardzo łatwo jest mózgowi wyobrazić sobie rzeczy nieprawidłowo, nawet wtedy , gdy oczy funkcjonują sprawnie. Czasem dzieje się tak przez przypadek. Gdy siedzisz w kawiarni naprzeciwko wielkiego lustra, może ci się wydawać, że spoglądasz na ludzi po drugiej stronie ściany, a przecież to są tylko odbicia. Niekiedy mózg rozmyślnie bywa wprowadzony w błąd. Przykładem tego są złudzenia optyczne lub sztuczki magiczne. Hinduska sztuczka z liną pokazana w 1935 r. Najpierw lina wyrzucana jest w powietrze, a następnie wspina się po niej chłopiec. Powstaje złudzenie, ponieważ mózg spodziewa się, że lina jest giętka i nawet nie bierze pod uwagę ewentualności, że może ona być sztywna

Slide 49

W wypadku niektórych złudzeń optycznych mózg na podstawie prawdziwej informacji wciąga pochopnie mylne wnioski. Na podstawie otrzymanej informacji twój mózg stara się stworzyć najbardziej prawdopodobny obraz. Niektóre złudzenia optyczne powstają wskutek zmęczenia oczu. Kiedy wpatrujesz się w białe kropki na czarny tle, znajdujące się z tyłu twoich oczu światłoczułe komórki szybko się męczą, odbierając sygnały od jaskrawych części obrazka. Dlatego gdy przesuniesz wzrok na kawałek zwykłego białego papieru, zmęczone komórki przekażą znacznie ciemniejszy obraz niż pozostałe. W rezultacie widzisz ciemne kropki, w miejscu, gdzie przednio znajdowały się białe. Jeszcze inny rodzaj złudzenia optycznego występuje wówczas, gdy mózg jest tak przyzwyczajony do konkretnego obrazu, że postrzega coś, co w rzeczywistości nie istnieje. Jeśli praca twojego mózgu jest w jakikolwiek sposób zaburzona z powodu gorączki czy zażywania lekarstw, możesz sobie wyobrazić najdziwniejsze rzeczy. Doznania te zwane są halucynacjami. Podobnych wrażeń doznajesz podczas snu. Mózg wyobraża sobie rzeczy, które wydają się rzeczywiste, nawet gdy twoich pięć zmysłów nie działa. Złudzenia mogą powstawać przy udziale innych zmysłów niż wzrok. W porównaniu ze zwierzętami człowiek ma słaby węch, ale bardzo bobrze pamięta zapachy i potrafi je sobie łatwo wyobrazić.

Slide 50

Wydaje się że na obrazku narysowany Jest także biały trójkąt, ale tonie prawda To twój mózg postrzega nie zamalowane. Części narysowanych kół i trójkąta, zakłada że muszą one tworzyć trójkąt. Dziewięć elementów o kształcie rombu można ułożyć w różny sposób 1. Wyglądają jak trzy różnobarwne sześciany. 2. Obszary ułożenia światła i cienia są inne. Mózg jest zbity z tropu i uważa obraz za niepokojący. 3. Wydaje się że mamy trzy jednakowe sześciany w jednakowym kolorze. W tym przypadku mózg uważa że różnice kolorów wynikają z różnic między światłem a cieniem. Wpatruj się w ten obrazek przez 10 sek. nie poruszając oczami,a następnie przenieś wzrok na kartkę białego papieru .Powinieneś zobaczyć czarne kropki tam gdzie dotychczas były białe.

Slide 51

Mózg płata też figle związane ze słuchem. Czasem ludzie słyszą dźwięki, których w rzeczywistości nie ma, na przykład dźwięk dzwonka do drzwi. Kiedy indziej nie słyszymy pewnych dźwięków pomimo docierających do mózgu sygnałów. To bywa korzystne. Gdy na przykład koncentrujesz się na nauce , możesz być kompletnie nieświadomy głośnego tykania zegara ściennego znajdującego się w pokoju Ludzie mieszkający w pobliżu linii kolejowych nie zawsze słyszą odgłosy przejeżdżających pociągów. Dzieje się tak dlatego, że mózg rozwinął w sobie umiejętność ignorowania dźwięków, które wydają nam się nieważne. Ta umiejętność ułatwia przetrwanie. W dawnych czasach słyszenie odgłosów zwierząt i nie rozpraszanie uwagi innymi dźwiękami było bardzo ważne dla przeżycia myśliwych! Inną ważną właściwością mózgu jest szybkość rozpoznawania dźwięków. Pomyśl, ile różnych głosów jest na świecie, a ty zawsze możesz rozpoznać przez telefon głos kolegi, nawet jeśli go dawno nie słyszałeś. Wiele sygnałów mózg przetwarza bez udziału twojej świadomości. Na przykład gdy mówiący znajduje się w dużym pomieszczeniu, wydaje ci się, że słyszysz każde jego słowo tylko raz. Dźwięk jednak odbija się od ścian i sufitu, docierając do twoich uszu różnymi drogami w różnym czasie. Mózg przyjmuje, że jeśli ten sam dźwięk jest słyszany wielokrotnie w odpowiednio krótkich odstępach czasu, to prawdopodobnie jest słyszany tylko raz. Mózg dokonuje jeszcze jednej sztuczki związanej z przetwarzaniem sygnałów. Na przykładna podstawie różnic w opóźnieniu docierających do niego dźwięków przekazuje podświadomości informacje o rozmiarach pomieszczenia. Możesz to sam sprawdzić. Gdy znajdujesz się w zamknięty dużym pokoju czy szafie, możesz- przysłuchując się odgłosom wokół siebie, ocenić przybliżone rozmiary pomieszczenia.

Slide 52

Bez zmysłu dotyku twoje ciało łatwo uległoby zranieniu. Musisz polegać na dotyku, który powie ci, jak gorące lub zimne są przedmioty. Gdy podnosisz jakiś przedmiot, zmysł dotyku wysyła z powrotem do mózgu sygnał, aby przekazać jak silny jest twój chwyt. Bez tego sprzężenia zwrotnego byś mógł przedmiot upuścić lub zgiąć. Dotyk jest także niezbędny, aby kontrolować ruch pióra lub ołówka podczas pisania czy rysowania. Twój zmysł dotyku zależy od znajdujących się w skórze zakończeń nerwowych. Ich wrażliwość w różnych częściach ciała jest niejednakowa. Wielu ludzi twierdzi, że najwrażliwsze są opuszki palców, ale możesz udowodnić, że to nie prawda. Stań naprzeciw lustra i delikatnie dotknij swoich włosów jednym, palcem- wyczujesz je z trudem ,natomiast zakończenia nerwowe znajdujące się w skórze głowy wyczują najlżejszy ruch włosów. Sygnały które pochodzą od naszych zmysłów, zależą od tego, co się wydarzyło bezpośrednio przedtem. Na przykład gdy twoje ręce są zmarznięte, ciepła woda wydaje się gorąca. Zapach wydaje ci się najsilniejszy, gdy poczujesz go pierwszy raz w życiu. Gdy przejdziesz z jasno oświetlonego do zaciemnionego pokoju, wszystko dokoła zdaje się czarne jak smoła, zanim oczy przyzwyczają się do mroku. Życie codzienne pełne jest takich fałszywych wrażeń .Niektóre z nich mogą być niebezpieczne. Gdy kierowcy zwalniają po długiej, szybkiej jedźie autostradą ,może im się wydawać że poruszają się w żółwim tempie .W rzeczywistości nadal jadą szybciej niż jest to dozwolone na zwykłej drodze. Nie wszystkie fałszywe wrażenia stwarzają problemy. Kino i telewizja wykorzystują fakt,że oczy widza przedmioty w danym miejscu trochę dłużej niż rzeczywiście one się tam znajdują. Zjawisko to nazywane jest trwaniem wrażenia wzrokowego .Dzięki temu nie jesteśmy świadomi tego ,że na ekranie pojedyncze statyczne obrazy wyświetlane są jeden po drugim.

Slide 53

Zmysły pozwalają nam przeżywać niewiarygodną różnorodność otaczającego nas świata, ale nie zawsze są bezpiecznym i wiarygodnym przewodnikiem .Na otwartej przestrzeni lub morzu ,w warunkach słabej widoczności i bez kompasu ,ludzie mogą się kręcić w kółko.Będąc w chmurach ,pilot bez przyrządu zwanego sztucznym horyzontem może znajdować się w locie nurkującym lub głową do ziemi, ciągle wierząc. Naukowcy używają przyrządów pomiarowych aby poszerzyć możliwości ludzkich zmysłów. Za ich pomocą mogą gruntowniej zbadać dalej spojrzeć dokładniej obliczyć i zobaczyć rzeczy które są niewidzialne dla ludzkiego oka. Muszą jednak sobie zdawać sprawę ,że mózg może błędnie interpretować sygnały w przeciwnym razie wyciągali by fałszywe wnioski. Dlatego powtarzają eksperymenty wielokrotnie i wykonują je w różny sposób. Polegają na wielu przyrządach ,ale istnieje tylko jeden na którym mogą polegać bardziej niż na innych rozum ludzki.

Slide 54

Czym jest udar mózgu i jakie są jego następstwa? Jakie jest ryzyko wystąpienia ponownego udaru mózgu oraz jakie są metody leczenia udaru? Jakie są przyczyny udaru i jak można im zapobiegać? Typy udarów Udar mózgu w Polsce Ile osób choruje na udar mózgu?

Slide 55

Do udaru mózgu dochodzi, kiedy zostaje przerwana ciągłość ściany naczynia krwionośnego wewnątrz struktur mózgu lub zamknięcie jego światła. O udarze mózgu mówi się, jeżeli objawy świadczące o uszkodzeniu mózgu trwają powyżej 24 godzin. Udar mózgu wywołany pęknięciem ściany naczynia nazywany jest udarem krwotocznym. Natomiast udar, do którego dochodzi w następstwie zamknięcia światła naczynia to udar niedokrwienny. Udary niedokrwienne występują znacznie częściej. Mikroudar powodujący objawy trwające poniżej 24 godzin, które nie prowadzą do śmierci, ani inwalidztwa określa się jako przemijające niedokrwienie mózgu (transient ischaemic attack - TIA). Część chorych przeżywa udar mózgu bez większych powikłań, ale wielu umiera lub ulega trwałemu inwalidztwu (udar może powodować między innymi niedowłady, osłabienie siły mięśniowej lub zaburzenia mowy). Udar krwotoczny częściej niż udar niedokrwienny prowadzi do zgonu lub inwalidztwa.

Slide 56

Niedokrwienne (ok.80) o Spowodowane zmianami zakrzepowymi w dużych naczyniach szyjnych i mózgowych (ok.30) o Spowodowane zmianami w małych tętnicach mózgowych (ok.20) o Spowodowane zatorem (ok.30) Krwotoczne (ok.20) o Krwotoki śrómózgowe (ok.15) o Krwotoki podpajęczynówkowe (ok.5)

Slide 57

Bardzo ważnym czynnikiem prognostycznym obu rodzajów udaru mózgu są wartości ciśnienia tętniczego. Im wyższe ciśnienie tętnicze, tym ryzyko udaru jest wyższe i na odwrót - im niższe ciśnienie, tym niższe ryzyko. Nie udało się określić dolnej granicy ciśnienia tętniczego, poniżej której nie obserwuje się redukcji ryzyka udaru mózgu. Istotnymi przyczynami udaru niedokrwiennego są również: palenie tytoniu, cukrzyca i niektóre formy zaburzeń rytmu serca (przede wszystkim migotanie przedsionków). Ważne są również inne czynniki ryzyka powodujące przyspieszony rozwój miażdżycy (podobnie jak w chorobie niedokrwiennej serca). Ryzyko zachorowania na każdy rodzaj udaru wzrasta gwałtownie wraz z wiekiem. Wykazano, że u chorych z nadciśnieniem tętniczym stosowanie leków obniżających ciśnienie (tzw. leków hipotensyjnych) zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru o ponad 30. Stosowanie leczenia przeciwzakrzepowego, na przykład acenokumarolu lub warfaryny, u chorych z migotaniem przedsionków również zapobiega udarom. Zaprzestanie palenia tytoniu także poprawia rokowanie i obniża ryzyko zachorowania.

Slide 58

Zgony W roku 1998 udar mózgu był trzecią co do częstości przyczyną zgonów na świecie. W wyniku udarów zmarło 5,1 miliona osób. Liczba zgonów wśród kobiet i mężczyzn była zbliżona. Warto zaznaczyć, że w krajach o niskiej i średniej wysokości dochodu narodowego odnotowano względnie wyraźnie więcej zgonów w wyniku udaru w porównaniu z krajami bogatszymi. Przypuszcza się, że do roku 2020 średnio około 7,6 miliona ludzi będzie umierać każdego roku z powodu udaru mózgu Inwalidztwo W 1998 roku, poza pacjentami, którzy zmarli z powodu udaru mózgu, ponad 15 milionów osób na całym świecie przeżyło udar. Wydaje się, że choroba była w przybliżeniu przyczyną utraty aż 42 milionów lat zdrowego życia.

Slide 59

Różnice dotyczące zapadalności na udar mózgu w poszczególnych regionach świata. Zapadalność na udar w poszczególnych krajach znacznie się różni. Szczególnie wysokie wskaźniki odnotowuje się w Chinach, gdzie choroba stanowi wiodącą przyczynę zgonów i trzecią co do częstości przyczynę utraty zdrowia. Szacuje się, że wskaźniki zachorowalności na udar w Chinach są czterokrotnie wyższe niż w Stanach Zjednoczonych lub krajach Europy Zachodniej. Szacunki na przyszłość. Ocenia się, że w okresie dwóch następnych dekad liczba zgonów z powodu udaru mózgu zwiększy się z 5 do 7 milionów. Podobnie zwiększy się liczba chorych, u których wystąpi udar nie prowadzący bezpośrednio do zgonu. Największy wzrost zachorowań nastąpi w krajach o niskim i średnim poziomie dochodu, zwłaszcza w rejonie Azji i Pacyfiku.

Slide 60

Udar mózgu jest w Polsce trzecią co do częstości przyczyną zgonów. Każdego roku z powodu udaru umiera więcej niż 30 tysięcy Polaków, a kolejnych 40 tysięcy zapada na udar nie kończący się zgonem. Udar mózgu jest także czwartą najczęstszą przyczyną utraty lat zdrowego życia oraz główną przyczyną inwalidztwa u osób po 40 roku życia. Udar mózgu stanowi olbrzymie obciążenie finansowe dla społeczeństwa. Ocenia się, że w Polsce całkowite koszty związane jedynie z wtórnymi udarami mózgu wynoszą rocznie około 432 mln złotych, z czego ponad połowa przypada na koszty medyczne i pielęgnacyjne.

Slide 61

Ryzyko wystąpienia ponownego udaru mózgu u osób, które przeżyły udar lub TIA jest bardzo wysokie. Ocenia się że 30-40 pacjentów zachoruje ponownie na udar mózgu w okresie 5 lat. Stosowanie kwasu acetylosalicylowego u osób po udarze niedokrwiennym lub TIA zmniejsza ryzyko ponownego zachorowania o około 14 - 13. Obecnie większość chorych jest leczona w taki właśnie sposób. Leki przeciwzakrzepowe (takie jak acenokumarol) również mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia powtórnego udaru u osób z migotaniem przedsionków, które wcześniej chorowały na udar lub TIA. Przeprowadzenie operacji, mającej na celu udrożnienie znacznie zwężonej tętnicy szyjnej doprowadzającej krew do mózgu, także prowadzi do zmniejszenia ryzyka udaru u niektórych osób, które przebyły udar niedokrwienny lub TIA. Jednak względnie niewielki odsetek pacjentów kwalifikuje się do takiej metody postępowania chirurgicznego.

Slide 62

Uważa się, że terapia obniżająca wartości ciśnienia tętniczego może zmniejszyć ryzyko ponownego zachorowania u pacjentów po udarze niedokrwiennym lub krwotocznym. Jednak do czasu przeprowadzenia badania PROGRESS dostępne były jedynie informacje wskazujące na potencjalne korzyści wynikające z obniżania ciśnienia tętniczego u chorych z wysokim nadciśnieniem. Nie udokumentowano natomiast korzyści wynikających z leczenia chorych ze średnim lub niewielkim podwyższeniem wartości ciśnienia oraz chorych bez nadciśnienia tętniczego. Celem badania PROGRESS było określenie, czy intensywne leczenie obniżające ciśnienie tętnicze za pomocą peryndoprylu przyniesie korzyści u większości chorych zarówno po udarze krwotocznym, jak i po udarze niedokrwiennym lub TIA.

Slide 63

Rytmy mózgowe przybierają różne wartości w zależności od stanu świadomości, w jakim aktualnie się znajdujemy oraz umiejscowienia (części kory mózgowej lub ośrodków podkorowych, których rytmy badamy). W dostępnym sobie zakresie rytmy mózgowe mogą przybrać dowolną wartość. Tradycyjnie wyróżnia się cztery najbardziej charakterystyczne zakresy fal odpowiadające przede wszystkim różnym stanom świadomości. Obrazuje je poniższy rysunek (wysokość fali odpowiada średniemu napięciu puli neuronów, których rytm został zarejestrowany). Widać tu cztery zakresy: beta - od ok. 13 Hz do ok. 30 HZ alfa - od ok. 7 Hz do ok. 13 Hz theta - od ok. 3 Hz do ok. 7 Hz delta - poniżej 3 Hz

Slide 64

Fale beta są dominujące w mózgu człowieka czuwającego, pracującego, aktywnego. Niskie napięcie rejestrowane przez elektrody oznacza niewielką synchronizację fal. Czym większa częstotliwość, tym większe pobudzenie, które często osiąga nadmierny poziom prowadzący do powstania reakcji stresowej. Fale alfa o wyraźnie mniejszej częstotliwości i wyższym napięciu (a zatem także synchronizacji) są oznaką relaksu, odprężenia. W korze potylicy zaczynają być dominujące natychmiast po zamknięciu oczu. Tzw. wyższe harmoniczne alfa oznaczają także wytężoną uwagę człowieka oczekującego na pojawienie się bodźca. Dolną granicę częstotliwości alfa osiąga mózg znajdujący się na granicy snu i czuwania. Wtedy właśnie zaczynamy obserwować rosnącą częstotliwość theta. Wtedy też często spontanicznie pojawia się tzw. hipersynchronia hipnagogiczna (czyli hipnagogia) polegająca na krótkookresowym występowaniu wysokonapięciowych fal o częstotliwości theta i bardo wysokich wskaźnikach synchronizacji. W stanie tym obserwuje się krótkie marzenia senne, iluzje, omamy, ale przy zachowaniu pełnej świadomości. W biografiach wielu wynalazców i odkrywców można spotkać się z relacjami, zgodnie z którymi ich wielkie odkrycia przyśniły im się w półśnie, który wystąpił w kilka minut po popadnięciu w drzemkę. Ów półsen tożsamy ze stanem hipnagogii można wytrenować. Po fazie theta następuje najgłębszy sen faza delta - fale najwolniejsze, ostre mocno zsynchronizowane. W tej części snu następuje regeneracja fizycznych sił organizmu.

Slide 65

Po fazie delta czeka nas już tylko faza REM - marzenia senne ze swoją nietypową i bardzo charakterystyczną aktywnością elektryczną. Najnowszym odkryciem neurologów jest zarejestrowanie fal gamma - rytmów o częstotliwości rozciągającej się od ok. 30 Hz według najśmielszych doniesień aż do 200 Hz. Takie wysokie częstotliwości prawdopodobnie obserwuje się przede wszystkim w stanie silnego pobudzenia z jednoczesnym maksymalnym skupieniem, np. w sytuacji, gdy z niezwykłą pasją pracujemy nad czymś, co intryguje nas od dłuższego czasu i właśnie czujemy, że wpadliśmy na trop genialnego rozwiązania problemu. Sprawne poruszanie się pomiędzy wspomnianymi częstotliwościami nie jest proste. Zachowanie świadomości w stanie theta oraz delta jest równoznaczne z osiągnięciem głębokiej medytacji.

Slide 66

Synchronizacja to stan, w którym poszczególne części mózgu pracują w tym samym rytmie. Dzięki temu osiągają maksimum i minimum pobudzenia w tym samym czasie. Umożliwia to sprawne przekazywanie pobudzeń z jednej części mózgu do drugiej - wymianę informacji. Lewa (na ogół lewa) półkula rozumie mowę, prawa nadaje jej rytm i melodykę. Lewa przeanalizuje dzieło stuki, prawa spojrzy na nie jako jedną całość i umieści w szerszym kontekście. Dopiero pełna synchronizacja pozwoli na zjednoczenie analizy i syntezy w niepodzielny akt poznania. Tymi rozdrobnionym aspektami poznania mogą być nie tylko bodźce zewnętrzne. Mogą nimi być także części Twojej osobowości. Jedna jej część chce sukcesu, inna boi się porażki. Jedna pcha ku działaniu, druga każe unikać go, aby nie wystawić się na pośmiewisko. Taka ambiwalencja (zazwyczaj nieuświadomiona) kończy się nerwicą, sprzecznymi działaniami, a w rezultacie poczuciem niskiej wartości, lękiem, depresją. Uświadomienie sobie wszystkich części Twojej psychiki i scalenie ich to 90 sukcesu terapii i sukcesu w życiu.

Slide 67

Głuchota, utrata zdolności słyszenia i rozróżniania dźwięków. Głuchota nie jest chorobą, lecz objawem lub skutkiem różnych chorób ucha.

Slide 68

Dziedziczna Wrodzona powstaje w życiu płodowym na skutek wad rozwojowych lub choroby ucha przebytej podczas ciąży. Nabyta wynika z działania czynników uszkadzających słuchu w życiu pozapłodowym.

Slide 69

Zapalne - gdy dotyczą ucha zewnętrznego lub środkowego to powodują głuchotę przewodzeniową, natomiast procesy dotyczące ucha wewnętrznego głuchotę odbiorczą. Uszkodzenia nerwu słuchowego mogą wywoływać też uogólnione choroby zakaźne wirusowe i bakteryjne, np. świnka, grypa, dury, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Czynniki ototoksyczne leki (salicylany, streptomycyna, neomycyna, kanamycyna), substancje chemiczne (fosfor, ołów, tlenek węgla, anilina).

Slide 70

Czynniki zawodowe hałas, gwałtowne zmiany ciśnienia (np. podczas wybuchu, przy nurkowaniu, pracownicy kesonów). Uraz psychiczny u osób wrażliwych mimo braku organicznego uszkodzenia, jest to tzw. głuchota czynnościowa np. (w histerii). Nowotwory uszkadzające ucho, nerw słuchowy lub drogi i ośrodki w mózgu.

Slide 71

Przewodzeniową powstająca wskutek uszkodzenia aparatu przewodzącego dźwięk (choroby przewodu słuchowego zewnętrznego, uszkodzenie błony bębenkowej, kosteczek słuchowych, niedrożność trąbki słuchowej). Odbiorczą powstającą w wyniku uszkodzenia zakończeń nerwu słuchowego w uchu wewnętrznym lub pnia nerwu. Mieszaną powstającą w przewodzącego i odbiorczego. Centralną powstającą po uszkodzeniu szlaków i ośrodków słuchowych w mózgu. wyniku uszkodzenia aparatu

Slide 72

Leczenie - przyczynowe: zmian zapalnych, leczenie trwałych zmianach słuchowym, które operacyjne nie leczeniu zachowawczemu. w przy aparacie poddają się

Slide 73

Głuchota starcza, niedosłuch zaczynający się u ludzi w 40-60 roku życia, którego przyczyną jest miażdżyca tętnic ucha wewnętrznego. Objawia się stopniowym niesłyszenie obniżeniem dzwonka ostrości telefonu), słuchu trudnościami (np. w rozumieniu mowy w hałaśliwym otoczeniu i szumami usznymi.

Slide 74

Leczenie: preparaty hormonalne, jodowe, witaminy, środki przeciwmiażdżycowe, diatermia krótkofalowa, jonizacja. Dużą rolę odgrywa wypoczynek, unormowany tryb życia, właściwa dieta.

Slide 76

Choroby układu nerwowego, ze względu na szczególną rolę tego układu, mogą mieć i nierzadko mają wyjątkowo dramatyczny przebieg, zwłaszcza przy ostro przebiegających schorzeniach mózgowia dotykających ośrodków kontrolujących podstawowe funkcje życiowe organizmu. Choroby układu nerwowego mogą się rozwijać jako schorzenia pierwotne lub zajmować układ nerwowy wtórnie jako powikłanie innego schorzenia, którego pierwotne ognisko mieści się poza tym układem. Układ nerwowy - obok innych - może być też wciągany przez chorobę ogólnoustrojową, tj. taką, w której zajmowane są różne narządy i układy, w tym układ nerwowy (np. przez miażdżyce). Choroby układu nerwowego mogą dotyczyć jego części ośrodkowej (urazy, guzy, udary, padaczka, zespoły otępienie, neuroinfekcje, wady rozwojowe) lub obwodowej (uszkodzenia, zapalenia nerwów, zespoły korzeniowe, polineuropatie). Są też takie schorzenia neurologiczne, w których dochodzi jednocześnie do uszkodzeń części ośrodkowej i do zmian na obwodzie. Tak się dzieje w chorobach demielinizacyjnych, np. w stwardnieniu rozsianym. Są wreszcie schorzenia, które wybiórczo dotyczą rdzenia kręgowego. Do schorzeń neurologicznych zaliczają się także rozmaite choroby mięśni (np. miastenia czy dystrofie mięśniowe), w których występują zaburzenia w zakresie transmisji nerwowo-mięśniowej. Choroby psychiczne nie są zaliczane do schorzeń neurologicznych, choć ich pierwotne siedlisko znajduje się w korze mózgu. Są jednak liczne przypadłości traktowane jako neurologiczne, w których na pierwszy plan czasem mogą się wybić zaburzenia psychiczne. Chorobami z pogranicza są przede wszystkim rozmaite zespoły otępienie, zwłaszcza zaś choroba Alzheimera, oraz rozmaite encefalopatie: metaboliczne, pourazowe czy niedokrwienne. Zdarza się, że w klasycznej chorobie neurologicznej, jaką jest padaczka, mogą, zwłaszcza w późnym jej okresie, występować objawy psychiczne wynikające z licznych mikrouszkodzen ośrodkowego układu nerwowego.

Slide 77

Choroba Alzheimera polega na zwyrodnieniu tkanki mózgowej, które powoduje zanik komórek nerwowych (a nie pojawia się na skutek narastania zmian miażdżycowych naczyń mózgowych) j objawia się to otępieniem - chory przestaje interesować się otoczeniem, traci pamięć, poczucie czasu i miejsca. Choroba Alzheimera to zanik mózgu, spowodowany odkładaniem się w mózgu substancji białkowej, zwanej amyloidem. Obecność amyloidu utrudnia pracę komórki nerwowej, która, pozbawiona możliwości kontaktu z innymi komórkami nerwowymi, przestaje spełniać swoje zadania. Uważa się także, że amyloid może być toksyczny (trujący) dla komórki nerwowej i powoduje jej śmierć. Być może amyloid powoduje także zwyrodnienie komórki polegające na odkładaniu się w jej wnętrzu nieprawidłowych włókien, co po pewnym czasie powoduje rozpad komórki.

Slide 78

Porażenie opon mózgowych jest spowodowane defektem mózgu. Najwyraźniejszymi oznakami fizycznymi choroby są nieskoordynowane, gwałtowne ruchy głowy i zaburzenia mowy. Jest to właściwie zespół dolegliwości różnych rodzajów i o rożnym stopniu zaawansowania. U chorych dotkniętych porażeniem mózgowym mogą wystąpić zróżnicowane objawy. U niektórych pojawiają się zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu, które poza niesprawnością fizyczną prowadzą czasem także do upośledzenia procesów umysłowych. Czasami występują u nich trudności z uczeniem się albo niedorozwój umysłowy, jednak niektórzy pacjenci wykazują normalną albo nawet wyjątkową inteligencję, a są niesprawni fizycznie. Niektórzy chorzy mają kłopoty ze wzrokiem lub słuchem. Ze względu na wyjątkowo duże zróżnicowanie objawów uważa się, że jest tyle odmian porażenia mózgowego, ilu jest ludzi dotkniętych tą chorobą. Porażenie mózgowe może rozwinąć się w okresie życia płodowego, na skutek uszkodzeń powstałych w czasie porodu lub wkrótce po nim, jednak często dopiero po upływie kilku lat widać, jak jest rozległe. OBRAZKI

Slide 79

Położenie opon mózgowych Opony mózgowe Czaszka Rdzeń kręgowy Płyn mózgowo-rdzeniowy

Slide 80

Choroba Parkinsona (Parkinson disease, PD) jest postępującą, degeneracyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego, dotykającą obecnie ponad milion Amerykanów. W przebiegu PD dochodzi do degradacji komórek nerwowych w istocie czarnej mózgu, odpowiedzialnych za produkcję dopaminy. Jest to mediator kontrolujący prawidłową aktywność mięśni. Objawami tej choroby są: drżenie spoczynkowe zanikające podczas ruchu, sztywność mięśni kończyn i tułowia powodująca niezdolność inicjowania spontanicznych ruchów, spowolnienie wszelkich spontanicznych ruchów, maskowata twarz, utrudniona wymowa, depresja oraz ostatecznie demencja ujawniająca się w późniejszym etapie choroby. Również odwrotnie- w przebiegu choroby Alzheimera, pacjenci mogą mieć objawy typowe dla PD. Obecnie stosowanymi lekami są Levodopa i Deprenyl. Levodopa ma zdolność przekraczania bariery krew-mózg, co nie jest możliwe dla samej dopaminy. Po przekroczeniu tej bariery, Levodopa jest przekształcana w dopaminę uzupełniając w ten sposób jej braki w tkance nerwowej mózgu. Deprenyl natomiast zapobiega degradacji komórek nerwowych zawierających dopaminę. Oba leki zapobiegają i redukują objawy PD związane z układem motorycznym, nie mają jednak wpływu na zmiany umysłowe i psychiczne, które już nastąpiły.

Slide 82

Oprócz analizy danych zmysłowych najważniejszym zadaniem mózgu jest kontrola ruchów. 640 mięśni szkieletowych; nawet najprostsze ruchy wymagają bardzo złożonej kontroli. Najważniejsze szlaki ruchowe: kora ruchowa śródmózgowie, most, rdzeń przedłużony rdzeń kręgowy mięśnie. kora ruchowa móżdżek, most, rdzeń przedłużony rdzeń kręgowy mięśnie. OBRAZKI

Slide 83

Rdzeń kręgowy Neuron ruchowy Neuron czuciowy Mięsień Wrzecionko mięśniowe Organ ścięgnisty Golgiego

Slide 84

Trzy główne obszary ruchowe: Pierwotna kora ruchowa (MI, obszar 4 Brodmana) Kora przedruchowa (MII, obszar 6 Brodmana) Dodatkowa kora ruchowa (SMA, obszar 6 Brodmana) OBRAZKI

Slide 86

Pobudzenia wywołują precyzyjne ruchy, pojedyncze mięśnieścięgna (latencja 60-80 ms). Mięśnie twarzy i głowy pobudzane obustronnie, pozostałe przeciwlegle. Pobudzenia z: kory czuciowej (rekacje na bodźce), brzusznobocznego jądra wzgórza (połączonego silnie z móżdżkiem) kory przedruchowej MII (ruchy planowane).

Slide 87

Solomon E. P., Berg L. R., Martin D. W., Ville C. A. Biologia. Warszawa 1997 Aleksandrowicz R. Mały atlas anatomiczny. Warszawa 2003 Holak E., Lewiński W., Łaszczyca M., Skirmuntt G., Walkiewicz J. Biologia 2 (zakres rozszerzony). Gdynia 2004 http:www.zdrowie.med.pl http:www.pwn.pl

Slide 88

Bartosz Kurowski Przygotowanie i obróbka prezentacji Konrad Barszcz Redakcja i koordynacja oraz Schemat Budowy Mózgu Tomek Miastowski Budowa mózgu c.d. Łukasz Trawiński Mózg. Jak działa ? Ewelina Pawłowska Zmysły Magda Michałowska Udar mózgu Agnieszka Kuś Częstotliwości rytmów mózgowych a stany świadomości. Kasia Szlaga Głuchota Marta Cybulska Choroby mózgu Karina Maciągowska Ruch a mózg Radek Odolczyk Informacje o neuronach I inni