Modne zapożyczenia z języka angielskiego

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

MODNE ZAPOŻYCZENIA Z Czy aby zawsze uzasadnione ? JĘZYKA ANGIELSKIEGO

Slide 2

Wstęp Często nie zdajemy sobie sporawy, jak stary jest problem zapożyczeń, a także z tego, że obcym wpływom na polszczyznę od wieków towarzyszy krytyka, przede wszystkim ze strony purystów językowych. Nie zmienia to jednak faktu, że zapożyczenia są jednym z głównych sposobów wzbogacania zasobów leksykalnych języka, a pierwsze wyrazy obcego pochodzenia pojawiły się w polszczyźnie już w X wieku, wraz z przyjęciem chrześcijaństwa. Na skutek uwarunkowań historycznych i kontaktów międzykulturowych język polski powiększał swój słownik przede wszystkim pod wpływem łaciny, czeskiego, niemieckiego, węgierskiego, rosyjskiego, tureckiego, włoskiego, francuskiego i angielskiego. Dawne zapożyczenie (np. gmina, cegła z niemieckiego czy fryzjer z francuskiego) są obecnie już tak przyswojone, że w ogóle nie odczuwa się ich obcości. Należy pamiętać, że zapożyczenia w języku polskim zawsze budziły wiele kontrowersji i wzbudzały dyskusję, często krytykę ze strony językoznawców.

Slide 3

Wstęp Kontakty międzykulturowe sprawiają, że nie istnieje obecnie żaden język, który byłby wolny od obcych wpływów, także dominująca obecnie w mediach na całym świecie angielszczyzna ma w swych zasobach słownikowych ogromną liczbę wyrazów historycznie obcych. Jednak obecny rozwój technik komunikacyjnych przyśpiesza i ułatwia rozpowszechnianie nowych słów w sposób, jakiego nie można porównać z żadnymi procesami zachodzącymi w przeszłości

Slide 4

Definicja Zapożyczenia obce w strukturze danego języka wyrazy, zwroty, typy derywatów, formy fleksyjne, konstrukcje składniowe oraz związki frazeologiczne Nowy Słownik Poprawnej Polszczyzny PWN, pod red. Andrzeja Markowskiego, Warszawa 1999

Slide 5

Rodzaje zapożyczeń Istnieją trzy kryteria podziału zapożyczeń: ze względu na przedmiot zapożyczenia: zapożyczenia właściwe, strukturalne, semantyczne, sztuczne; ze względu na kryterium stopnia przyswojenia: cytaty, zapożyczenia częściowo przyswojone, zapożyczenia całkowite; ze względu na pochodzenie: anglicyzmy, białoruteinizmy, bohemizmy, galicyzmy, germanizmy, hungaryzmy, italianizmy, latynizmy, rusycyzmy, turcyzmy, ukrainizmy

Slide 6

Rodzaje zapożyczeń Zapożyczenia właściwe słowa przejęte z innego języka wraz z ich znaczeniem Zapożyczenia strukturalne (kalki językowe) wyrazy tłumaczone dosłownie Zapożyczenia semantyczne polega ono na dodaniu istniejącemu wyrazowi nowego znaczenia jakie posiada on w języku obcym Zapożyczenia sztuczne utworzone z obcych cząstek słowotwórczych, tworzące terminologie naukowo-techniczną

Slide 7

Współczesny język polski i jego odmiany Język polski wyrósł na podwalinę wielu transformacji zarówno leksykalnych, semantycznych, gramatycznych jak i składniowych. Współczesny język polski to przede wszystkim jego odmiany: język literacki język propagowany przez media ( telewizję, radio, czasopisma ) język młodzieżowy ( odmiana oficjalna i nieoficjalna ) język potoczny ( zależy w dużym stopniu od naszego wychowania, wykształcenia oraz regionu )

Slide 8

Cele i przyczyny zapożyczeń we współczesnym języku polskim Moda językowa i kulturowa Propagowana europeizacja i amerykanizacja polskiego społeczeństwa Snobizm Chęć bycia na topie czy bycia trendy (zapożyczenia funkcjonujące w języku młodzieżowym) Zapożyczenia językowe ogarnęły w różnym stopniu wszelkie odmiany współczesnego języka polskiego. Nie można generalizować że pojawiają się one tylko w języku potocznym lub tylko w języku młodzieżowym. Takie media jak radio czy telewizja powinny propagować czystość języka polskiego, niestety, dzieje się inaczej. Np. Szymon Majewski Show.. Słyszymy o newsach ze świata, dyrektor PKP mówi o faceliftingu Dworca Centralnego, a premier ciesząc się z przyjętego eurobudżetu krzyczy: Yes, yes, yes..

Slide 9

Cele i przyczyny zapożyczeń we współczesnym języku polskim Najważniejsza kwestia jaką trzeba rozstrzygnąć, to pytanie, czy dany wyraz (lub inny typ zapożyczenia) jest w języku potrzebny, np. wypełnia istniejącą lukę w nazewnictwie. Przede wszystkim zw. to jest z ekonomią, terminologią techniczną, internetem i ogólnie rozumianą europeizacją

Slide 10

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Najwięcej zapożyczeń we współczesnym języku polskim pochodzi z języka angielskiego. Obejmują one takie sfery tematyczne jak: terminologia naukowo-techniczna: kompakt, komputer, walkman, trend słownictwo sportowe: derby, doping, nokaut, ring, walkower rozrywki młodzieżowe: blues, disco, playback, singel, song słownictwo komputerowe: bajt, driver, serwer, skaner ekonomia: biznesmen, bizneswoman boss, broker, leasing, menedżer, życie codzienne: market, cheeseburger, fast food, grill, chipsy, happy end, logo, marker, notebook, ranking, show, weekend

Slide 11

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Często zdarza się, że pojawiają się nowe rzeczy lub zjawiska i równolegle zostają zapożyczone ich nazwy. Przykładem może być słownictwo związane z relatywnie nowym stylem spożywania posiłków barami szybkiej obsługi, które niekoniecznie wzbogaciło język potoczny i młodzieżowy. Nieznane jeszcze kilkanaście lat temu produkty zostały wprowadzone do Polski wraz z obcymi nazwami (fast food, shake, big mac). Nie wszystkie te wyrazy mają rodzime odpowiedniki, a próby spolszczenia tych nazw na siłę (wieśmac, wieprzmac) ze wzgledów estetytcznych i fonetycznych nie okazały się udane.

Slide 12

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Młodzież wolny czas spędza w McDonalds. Używa zwrotów typu: sorry, thanks, hallo, hi, wyraża swoje emocję za pomocą zwrotów: wow, ekstra, cool. Wolny czas spędze w kafejkach serfując na necie, czatując i pisząc maile. Wieczorem idą na party, słuchać rapu lub tańczyć hip-hop. Niestety, tego typu wyrażenia prowadza tylko do prymitywizacji języka.

Slide 13

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Problem braku polskich określeń na nowe rzeczy i zjawiska dotyczy także wyrazów z zakresu sportu i spędzania wolnego czasu, jest to więc jedna z dziedzin, gdzie zapożyczeń pojawia się bardzo dużo. Nazwy nieznanych wcześniej aktywności, takich jak carving, fitness, survival, snowboard czy windsurfing pochodzą z angielskiego, ponieważ moda na te zajęcia przychodzi przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych. Zapożyczenia te należy ocenić pozytywnie, ponieważ nie powielają już istniejących polskich wyrazów, lecz nazywają nieznane wcześniej desygnaty.

Slide 14

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Inną dziedziną, w której występuje obecnie coraz więcej zapożyczeń z językja angielskiego, jest kosmetyka. Także w tym przypadku nowe słownictwo określa nieznane wcześniej produkty i zabiegi, jednak poza potrzebą wypełnienia luki nazewniczej, duże znaczenie mają względy estetyczne. Wyraz peeling, lifting czy liposuction pozbawione są przykrej dosłowności, jaka kryłaby się w ich potencjalnych odpowiednikach: złuszczanie, napinanie skóry albo odsysanie tłuszczu, można więc uznać je za potrzebne

Slide 15

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Jeżeli chodzi o zapożyczenia zwązane z technologią komputerową i internetem, to wiążą się one przede wszystkim z brakiem polskich odpowiedników, a więc w dużej mierze wypełniają lukę w języku polskim. Określenie tego typu funkcjonują w słownictwie potocznym, młodzieżowym, ale również są kreowane przez media i pojawiają się w czasopismach specjalistycznych. Np. CD-ROM, e-mail, inferfejs, palmtop, webmaster, home, menu, link. Wyrazy te nazywają nowe, nieznane wcześniej desygnaty, co więcej, stosowanie podobnego nazewnictwa na całym świecie umożliwia szybkie wdrażanie nowych technologii, należy więc uznać tego typu zapożyczenia za udane.

Slide 16

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Słownictwo związane z ekonomią również w dużej mierze jest oparte na zapożyczeniach. Przyczyną tych zapożyczeń jest brak polskich odpowiedników, ale należy zaznaczyć że nadużywanie ich oraz przejmowanie nowych wyrazów nie zawsze jest uzasadnione. ..Na giełdzie panuje hossa, na zakończenie dzisiejszych notować 8 z 13 indeksów Warszawskiej Giełdy poprawiło swoje historyczne maksima, rekordowe poziomy osiągnęły dziś także 4 z 6 subindeksów sektorowych.. Specjalistyczne wyrażenia nie są zrozumiałe dla laików i wprowadzają duże zamieszanie w systemie komunikacji językowej dla przeciętnego Polaka i nie funkcjonują w języku potocznym.

Slide 17

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Istnieją jednak takie zapożyczenia z języka angielskiego, które wynikają tylko i wyłącznie z mody i snobizmu, powielają znaczenie innego, już istniejącego w polszczyźnie wyrazu i nie wypełniają żadnej luki w słownictwie. Przykładami mogą być słowa takie jak poster plakat, tip napiwek, czy bodyguard ochroniarz, będące dokladnymi synonimami polskich odpowiedników. Używanie takich zapożyczeń jest niepotrzebne i może być podyktowane chęcią ozdobienia wypowiedzi, co zasługuje na zdecydowaną krytykę. Skutkiem takich zapożyczeń jest zaśmiecanie rodzimego języka.

Slide 18

Rodzaje zapożyczeń z języka angielskiego Cele, przyczyny, skutki Niestety, znaczna liczba nowych znaczeń dodawanych wyrazom pod wpływem języka angielskiego jest zupełnie niepotrzebna i wynika wyłącznie z bezmyślnego, opartego na podobieństwie brzmieniowym tłumaczenia obcych słów na polski. Jako przykład może posłużyć wyraz kondycja, którego od niedawna używano jedynie w znaczeniu sprawność fizyczna, a od jakiegoś czasu, wyraźnie pod wpływem angielskiego condition oznacza również stan, położenie i odnosi się nie tylko do ludzi i zwierząt, lecz także do rzeczy i pojęć. Proces taki powoduje bowiem niepotrzebne mnożenie znaczeń a więc jest sprzeczny z zasadą ekonomiczności języka i może powodować trudności komunikacyjne.

Slide 19

Podsumowanie Podsumowując, można stwierdzić, że nawet najbardziej udane i potrzebne zapożyczenia mogą stać się jednak dla użytkowników języka nie lada problemem, przede wszystkim na niepolskąpisownie oraz często niejasne znaczenie. Pochodzące z obcych języków wyrazy często są stosowane w nieodpowiednim kontekście lub w zniekształconej formie. Dbajmy o to, abyśmy posługiwali się w języku potocznym poprawnymi formami i unikali niepotrzebnych zapożyczeń. Niech nasze dzieci nie chodzą na kinderbale, a młodzież niech nie luka przez window, sprawdzając jaka jest pogoda.

Slide 20

Rada Języka Polskiego W 1996 roku została powołana Rada Języka Polskiego, od maja 2000 roku działa na mocy Ustawy o języku polskim z dnia 7.10.1999r. Członkowie Rady apelują: Bądźmy rozsądni i nie nadużywajmy bez potrzeby zapożyczeń z innych języków. Pamiętajmy, że mamy swój bogaty zasób słownictwa i dbajmy o jego poprawność. To jeden z dowodów patriotyzmu !

Slide 21

Pracę wykonał Mateusz Piekarski

Slide 22

Dziękuję za uwagę