Barok - charakterystyka epoki

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Barok

Slide 2

Barok styl w sztuce, architekturze i literaturze zapoczątkowany we Włoszech; wyrósł na podłożu renesansu i panował od XVI do XVIII wieku. Barok odznacza się ekspresyjnością, bogactwem formy i zdobnictwa, silnymi kontrastami, monumentalnością; linia prosta w sztuce i architekturze jest prawie nieobecna, jej miejsce zajmują linie faliste, załamania, występy, zaokrąglenia. Dzieła architektoniczne tego okresu bywają przeładowane dekoracją figuralną i ornamentyką. Nazywano go kiedyś zwyrodniałą formą renesansu. Nazwa epoki pochodzi od słowa barocco w języku włoskim: coś dziwacznego, przesadnego, zaś w języku portugalskim - perła o nieregularnym kształcie. Polscy reformatorzy oświeceniowi widzieli w baroku symbol upadku umysłowego, zacofania i panoszącego się sarmatyzmu. W okresie baroku stworzono wiele dzieł, które weszły do kanonu sztuki i stanowią punkt odniesienia także w naszej epoce (np. dramaty Szekspira wciąż na nowo odczytywane).

Slide 3

Cechy baroku 1. Olśnienia i zadziwienia odbiorcy wywołane były bogactwem ozdób, jak również niezwykłością wypowiedzi poetyckich; 2. Mnożenie wyszukanych przenośni; 3. Komponowanie struktur składniowych za pomocą inwersji; 4. Poszerzanie słownictwa o elementy potoczne, gwarowe, obcojęzyczne; 5. Budynki nie są kopiami, różnią się między sobą, w każdym można dostrzec styl indywidualny; 6. Króluje tematyka mitologiczna i religijna; 7. Rzeźba jest zazwyczaj jednobarwna; 8. Występuje dynamizm; 9. Wywołanie zaskoczenia; 10.Wielonurtowość.

Slide 4

Charakterystyka stylu Architektura Barok, podobnie jak renesans, opiera się na wzorach architektury klasycznej, architekci nadal korzystają z prac Vignoli. Jednak sposób korzystania z tych samych elementów inny. W starożytności i renesansie poszczególne formy zestawiano ze sobą zachowując umiar i dążąc do harmonijnej, spokojnej kompozycji. Barok te same elementy przeciwstawia sobie wprowadzając wrażenie ruch i niepokoju. Kompozycje są dynamiczne, ukształtowane rzeźbiarsko, teatralnie. Podobnie kształtowane są wnętrza o rozczłonkowanych płaszczyznach, wzbogacone rzeźbiarsko-malarskim wystrojem.

Slide 5

Przykłady architektury Baroku Fasada kościoła Santa Suzanna w Rzymie, projekt Carlo Madera Kościół Santa Maria della Salute w Wenecji, projekt Baldassare Longhena

Slide 6

Plac św. Piotra, projekt Berniniego

Slide 7

Święta Lipka Fontanna di Trevi

Slide 8

Barokowy Kościół w Mnichowie z XVIII wieku

Slide 9

Rozwój nauk empirycznych Mikroskop Hookea (z 1665 roku) Wiek XVI, XVII i XVIII to dalszy rozwój nauk empirycznych. Chemia powoli zaczęła się wyzwalać z zabobonu alchemii, powstały podstawy naukowej medycyny; William Harvey odkrył podwójny obieg krwi i przeprowadził, korzystając z metod wprowadzonych w XVI wieku przez ojca nowoczesnej anatomii Wesaliusza, liczne doświadczenia na zwierzętach, a także badania nad ciałem człowieka. Swe poglądy i wyniki doświadczeń zaprezentował na odczytach, a metody omówił w trakcie publicznych sekcji. Dzięki mikroskopowi biologia odkryła tajemniczy, niewidoczny gołym okiem świat, opisany przez Roberta Hookea w dziele Micrographia.

Slide 10

Wielcy uczeni baroku Galileusz 1564-1642 Włoski fizyk, matematyk, astronom i filozof, twórca podstaw ksperymentalnych metod w przyrodoznawstwie, a także, dzięki opracowaniu lunety astronomicznej, podstaw współczesnej astronomii obserwacyjnej.

Slide 11

Osiągnięcia Galileusza 1581: Zbadał prawa ruchu wahadła (izochronizm). 1609: Zbudował pierwszy lunetę 1611: Opublikował opisy swoich obserwacji astronomicznych w dziele Gwiezdny posłaniec, w tym: - kratery na Księżycu; - plamy na Słońcu, dzięki którym stwierdził obrót Słońca wokół osi i wyznaczył okres jego obrotu; - cztery największe księżyce Jowisza (zwane do dziś galileuszowymi). 1613: Zaobserwował fazy Wenus, jeden z ważniejszych wtedy dowodów na słuszność heliocentrycznego systemu Kopernika.

Slide 12

Isaac Newton W swoim słynnym dziele Philosophiae Naturalis Principia Mathematica przedstawił prawo powszechnego ciążenia, a także prawa ruchu leżące u podstaw mechaniki klasycznej. Niezależnie od Gottfrieda Leibniza przyczynił się do rozwoju rachunku różniczkowego i całkowego. Jako pierwszy wykazał, że te same prawa rządzą ruchem ciał na Ziemi jak i ruchem ciał niebieskich. Jego dociekania doprowadziły do rewolucji naukowej i przyjęcia teorii heliocentryzmu. Podał matematyczne uzasadnienie dla praw Keplera i rozszerzył je udowadniając, że orbity (w większości komet) są nie tylko eliptyczne, ale mogą być też hiperboliczne i paraboliczne. Głosił, że światło ma naturę korpuskularną, czyli że składa się z cząstek. Był pierwszym, który zdał sobie sprawę, że widmo barw obserwowane podczas padania białego światła na pryzmat jest cechą padającego światła, a nie pryzmatu, jak głosił 400 lat wcześniej Roger Bacon. Rozwinął prawo stygnięcia. Sformułował twierdzenie o dwumianie i zasady zachowania pędu oraz momentu pędu. Zajmował się też pomiarami prędkości dźwięku w powietrzu i ogłosił teorię pochodzenia gwiazd. Był twórcą rachunku wariacyjnego. Jako pierwszy opisał matematycznie zjawisko pływów morskich (1687).

Slide 13

Isaac Newton

Slide 14

Polska literatura barokowa Polski barok dzieli się zazwyczaj na trzy podokresy: wczesny (na przełomie renesansu i baroku; 15801620), dojrzały (około 1620-1680) i późny, przechodzący w oświecenie (około 1680-1764). Wyśmiany przez polskich myślicieli oświecenia, nie był jednak niczym innym niż tylko odzwierciedleniem nurtów światowych na polskim gruncie. Literatura barokowa w Polsce to przede wszystkim znakomite naśladownictwo Mariniego (Jan Andrzej Morsztyn i Daniel Naborowski), poezja ziemiańska w wydaniu Szymonowica i Morsztyna. Epikę sarmacką reprezentowali: Jan Chryzostom Pasek (Pamiętniki) i Wacław Potocki (Nierządem Polska stoi).

Slide 15

Jan Andrzej Morsztyn Jan Chryzostom Pasek Szymon Szymonowic Wacław Potocki

Slide 16

Charakterystyka stylu Muzyka Muzyka baroku nauczyła się korzystać z wielu środków wyrazu i posługiwała się bogatą stylistyką. Rozwinęła się opera, oratorium i kantata, muzyka instrumentalna sięgnęła też po takie formy jak sonaty, koncerty i uwertury. Do największych twórców epoki baroku muzykolodzy zaliczają przede wszystkim Jana Sebastiana Bacha, Jerzego Fryderyka Händla oraz Antonia Vivaldiego. Jana Sebastiana Bacha Jerzego Fryderyka Händla Antonia Vivaldiego

Slide 17

Charakterystyka stylu Rzeźba Jak cała sztuka baroku, również rzeźba barokowa narodziła się we Włoszech, jej początki widzimy w dziełach da Bologne. Głównymi jej przedstawicielami byli: Bernini, A. Algardi, S. Maderna i pochodzący z Brukseli Duquesnoy. W rzeźbie, podobnie jak w malarstwie, przejawiło się dążenie do silnych kontrastów, oddania iluzji ruchu; ulubionymi tematami stały się ekstaza religijna, silne przeżycia duchowe i namiętności Andreas Schlueter - Umierający wojownik

Slide 18

Charakterystyka stylu Malarstwo W malarstwie religijnym przeważała tematyka mistyczno-symboliczna, natomiast malarstwo świeckie opisywało przede wszystkim sceny mitologiczne i alegoryczne; rozwinął się portret; bujny rozkwit przeżył też pejzaż i martwa natura. Włoskie malarstwo barokowe reprezentowane było głównie przez następujące szkoły: bolońską i neapolitańską. Rubens - Autoportret