Urazy głowy, kończyn i tułowia

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

URAZY KOŃCZYN, GŁOWY I TUŁOWIA ALDONA FELKEL

Slide 2

Pierwsza pomoc przypadkowych świadków zdarzenia to pierwsze ogniwo łańcucha przeżycia. Często ogniwo najważniejsze, bo może zadecydować o dalszych losach osoby w nagłym zagrożeniu zdrowotnym. Dlatego tak ważnym jest, aby udzielana pierwsza pomoc była szybka, sprawna, możliwie skuteczna i kończyła się przekazaniem poszkodowanego w ręce zespołu ratownictwa medycznego. Wbrew pozorom, umiejętności te nie są bardzo trudne może je opanować każdy, kto ma trochę dobrej woli, wyobraźni i poczucie odpowiedzialności.

Slide 3

Epidemiologia urazów to skutek zmiany modelu życia, w wyniku przemian tj. zmiany systemów ekonomicznych, postępu technicznego, pogoni za pracą, dążenia do jak najszybszego przemieszczania się z miejsca na miejsce, braku odpoczynku, niefrasobliwości kierowców i wielu innych czynników, które trudno w tak krótkim czasie wymienić. Nie można jednak pominąć katastrofalnego stanu dróg, stanu technicznego pojazdów poruszających się po nich, zachowania kierowców czy organizacji ruchu.

Slide 4

Według danych WHO co roku na świecie urazów doznaje 75 milionów ludzi. Wypadki przy pracy (co jest cyfrą zastraszającą) stanowią 20 przyczyn urazów, dominują jednak wypadki komunikacyjne (40) oraz wypadki w domu i inne rodzaje urazów (upadki z wysokości, pobicia itd.). W Polsce przyczyny te rozkładają się podobnie. Mało kto zdaje sobie sprawę z faktu, że 23 ofiar urazów ginie lub doznaje trwałego uszczerbku na zdrowiu. Urazów przy pracy i komunikacyjnych (obarczonych największym odsetkiem śmiertelności i pourazowego inwalidztwa) doznają w większości młodzi mężczyźni, w wieku produkcyjnym, co jest przyczyną wymiernych kosztów ekonomicznych, ponoszonych przez całe społeczeństwo i niewymiernych kosztów społecznych.

Slide 5

Przyczyny i czynniki ryzyka Częstość urazów: 20-60 nowych przypadków rocznie na milion mieszkańców Osoby po urazie: 700-900 na milion mieszkańców Przyczyny urazów: 33-75 - urazy komunikacyjne 12-44 - upadki z wysokości 12-18 - skoki do wody, urazy sportowe do 16,6 - obrażenia związane z przemocą (dane z USA) Grupy ryzyka: Mężczyźni (4 razy częściej niż kobiety) Zachowania ryzykowne Osoby stanu wolnego Wiek 16-30 lat Schorzenia reumatyczne (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa)

Slide 6

Ocena stanu poszkodowanego. W celu dokonania oceny podstawowych funkcji życiowych pacjenta, należy sprawdzić czy poszkodowany : Jest przytomny ? Ratownik powinien głośno odezwać się do pacjenta (np. Jak PanPani się czuje) oraz sprawdzić reakcję na mocne dotknięcie (potrząsanie. klepnięcie w policzek) lub ból uszczypnięcie płatka usznego. W ten sposób można uniknąć przeprowadzania zabiegów reanimacyjnych u przytomnego pacjenta. Należy pamiętać, że jeśli mamy do czynienia z urazami głowy lub szyi, pacjenta można poruszyć tylko wtedy, jeśli jest to absolutnie niezbędne ! Nieprawidłowe poruszenie może doprowadzić do uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Slide 7

Oddycha ? Zatrzymanie oddechu stwierdza się w następujący sposób : objawem nasuwającym podejrzenie jest sine zabarwienie skóry ; przy dokładnej obserwacji nie widać ruchów oddechowych klatki piersiowej; ruchy te nie są wyczuwalne również po przyłożeniu dłoni ratownika do klatki piersiowej i brzucha ratowanego ; niesłyszalny i niewyczuwalny jest strumień powietrza wydychanego z ust i nosa pacjenta ; przy częściowej niedrożności dróg oddechowych słychać odgłosy chrapania i bulgotu.

Slide 8

Ma zachowane krążenie ? Objawy nagłego zatrzymania krążenia występują w następującym porządku czasowym : natychmiast : brak tętna na tętnicy szyjnej ; po 10-20 sekundach : utrata przytomności ; po 15-30 sekundach : zatrzymanie oddechu lub chwytanie powietrza ; po 60-90 sekundach : szerokie źrenice, bez reakcji na światło (tzw. sztywne) Bladość lub sinica skóry oraz szerokie źrenice nie stanowią jednak pewnych objawów zatrzymania krążenia, gdyż mogą towarzyszyć innym stanom chorobowym.

Slide 9

Badanie tętna : tętno może być badane w trzech miejscach : na tętnicy szyjnej ; na tętnicy udowej ; na tętnicy promieniowej. Gdy u nieprzytomnego pacjenta nie ma bezpośredniego podejrzenia zatrzymania krążenia, można najpierw kontrolować tętno na tętnicy promieniowej. Przy niewyczuwalnym tętnie promieniowym, należy badać tętnicę szyjną. Brak tętna na tętnicy szyjnej rozstrzyga o zatrzymaniu krążenia. Dzięki temu można w ciągu kilku sekund rozpoznać utratę przytomności, zatrzymanie krążenia i oddychania.

Slide 10

URAZY KOŃCZYN. Do najczęstszych urazów kończyn zaliczamy skręcenie stawu, stłuczenie tkanek miękkich, złamanie kości, naciagnięcie i naderwanie mięśni i ścięgien oraz najrzadsze zwichnięcie. Złamanie jest to przerwanie ciągłości kości. Podział złamań: zamknięte nie ma przerwania ciągłości skóry w okolicy uszkodzonej kości otwarte uszkodzona jest także skóra; w tym przypadku zawsze przyjmujemy, że rana jest zakażona!

Slide 11

Do najczęstszych przyczyn złamań należą: uderzenia, zmiażdżenia, upadki, Przygniecenia, postrzały. Na miejscu wypadku należy przede wszystkim ustalić, czy mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, czy też zamkniętym. Przy złamaniu zamkniętym nie stwierdza się widocznej rany w okolicy miejsca złamania, odmiennie niż w przypadku złamania otwartego. Do cech pewnych złamania należą: nieprawidłowe ustawienie, lub patologiczna ruchomość, której oczywiście nie wolno prowokować.

Slide 13

Objawy złamania: ból obrzęk i zmiana zabarwienia skóry (zasinienie) zniekształcenie kończyny (wygięcie w nienaturalny sposób, skrócenie) przy złamaniu otwartym widoczne kości i tkanki je otaczające utrata funkcji złamanej kończyny czasami słyszalne tarcie o siebie odłamów kostnych. Uwaga! NIE WOLNO poruszać złamaną kończyną, by to sprawdzić, ponieważ złamane, ostre końce kości mogą spowodować uszkodzenie naczyń i nerwów biegnących w pobliżu! Złamania niosą ze sobą ryzyko dodatkowych niebezpieczeństw. Każdemu złamaniu może towarzyszyć krwawienie, dlatego szczególnie przy złamaniach dużych kości np. udowej należy przewidywać możliwość rozwinięcia się wstrząsu hipowolemicznego

Slide 14

Objawy wstrząsu. U pacjenta obserwuje się bladość i chłód skóry. Wargi tracą swą czerwoną barwę i przybierają odcień bladosiny. Bledną również łożyska paznokci i po ich uciśnięciu bardzo powoli znowu różowieją. Zwraca uwagę wyraźny niepokój chorego - drży, jest lękliwy i odurzony ( nie odpowiada na zadane pytania, sam natomiast zapytuje wielokrotnie o to samo ). Na czole występuje zimny, lepki pot, chory ma dreszcze.

Slide 15

W przypadku zwichnięcia lub złamania z przemieszczeniem absolutnie nie należy samemu reponować nastawiać takich obrażeń. Próba repozycji bez fachowej wiedzy może spowodować uszkodzenie naczynia lub nerwu ,splotu nerwów ,a ostatecznie trwałe kalectwo-amputacja, bezwład. Podstawowa zasada to unieruchomienie w takiej pozycji w jakiej jest ustawiona kończyna. Unieruchomić można np: podwieszając kończynę na temblaku ,bądź poprzez obłożenie kończyny łupkami, mogą to być gałęzie ,patyki itp oraz owinięcie kończyny bandażem. W przypadku złamań kończyny dolnej stabilizatorem może być druga kończyna-wystarczy chorą kończynę przywiązać do drugiej.

Slide 16

Skręcenie jest to uszkodzenie struktur okołostawowych (więzadeł, torebki stawowej itp.) Nie towarzyszy mu uszkodzenie kości. Najczęściej skręcenie ma miejsce w obrębie następujących stawów: barkowo-obojczykowego palców odcinka szyjnego kręgosłupa kolanowego skokowego. Objawy skręcenia: ból obrzęk oraz zmiana zabarwienia skóry (zasinienie) zniekształcenie stawu na skutek narastającego obrzęku utrata ruchomości stawu.

Slide 17

Zwichnięcie jest to przemieszczenie przylegających do siebie powierzchni stawowych. Może towarzyszyć mu uszkodzenie torebki stawowej. Pomiędzy przemieszczone powierzchnie stawowe mogą dostać się tkanki miękkie, co zdecydowanie utrudnia nastawienie zwichniętego stawu. Zwichnięciu może towarzyszyć uszkodzenie sąsiadujących naczyń i nerwów, podobnie jak w złamaniu.

Slide 18

Zwichnięcia (urazowe) najczęściej dotyczą następujących stawów: ramiennego łokciowego palców skokowego. Objawy zwichnięcia: ból zniekształcenie stawu przymusowe ułożenie zasinienie kończyny, ochłodzenie, brak wyczuwalnego tętna obwodowo w stosunku do zwichnięcia jeśli ma miejsce ucisk na naczynia brak czucia, porażenie kończyny obwodowo w stosunku do zwichnięcia jeśli ma miejsce uszkodzenie nerwów.

Slide 19

Postępowanie przy złamaniach, skręceniach i zwichnięciach: 1. Jeśli są obecne rany przykrycie jałowym opatrunkiem. 2. Jeśli jest obecne krwawienie zatamowanie. 3. Stabilizacja uszkodzonej kończyny poprzez unieruchomienie w pozycji w jakiej się znajduje. 4. Usunięcie odzieży znad miejsca uszkodzenia, można rozciąć. Nastawienie kończyny może spowodować dodatkowe powikłania między innymi nasilenie krwawienia, uszkodzenie naczyń i nerwów oraz przy złamaniach zamkniętych możliwość spowodowania złamania otwartego!

Slide 20

Pierwsza pomoc w przypadku złamania kości: Odsłoń i obejrzyj uszkodzone miejsce: - zwracaj uwagę na deformację, otwarte rany, nadwrażliwość, obrzęk, - dotykając zbadaj miejsce urazu (deformacji), delikatnie poruszaj, - poszkodowanemu zadaj pytanie o ból, porównaj uszkodzoną kończynę z nieuszkodzoną. Unieruchom uszkodzone części, staraj się, aby nie uległy przemieszczeniu: - zachowaj ostrożność, - możesz unieruchomić uszkodzoną kończynę swoimi dłońmi, do czasu przybycia wezwanej pomocy medycznej, - jeżeli przyjazd pomocy medycznej będzie opóźniony, lub jeżeli sam będziesz wiózł poszkodowanego do punktu pomocy medycznej, miejsce urazu unieruchom szyną.

Slide 21

3. Jeżeli złamanie jest otwarte, nie należy przyciskać wystających fragmentów kości. Nałożyć jałową gazę na ranę i odłamki kości. Następnie przybandażować ją, nie uciskając. Bandaż spowoduje unieruchomienie kości. 4. Przyłożenie lodu, opatrunku schładzającego spowoduje zmniejszenie obrzęku i bólu. 5. Dzwoń po pomoc medyczną pod nr 112 lub 999 zawsze, jeżeli jest otwarte złamanie lub gdy uszkodzone są duże kości oraz kiedy transport w celu uzyskania medycznej pomocy jest trudny albo pogorszyłby stan poszkodowanego.

Slide 22

Zmiażdżeniowe złamanie wewnątrzstawowe dalszej nasady piszczeli.

Slide 23

Zasada unieruchomienia przy złamaniach unieruchamia się dwa sąsiadujące stawy przy uszkodzeniach stawu unieruchamia się staw i sąsiadujące z nim kości przy złamaniach kończyn palce ZAWSZE muszą być widoczne dla zapewnienia kontroli prawidłowego ukrwienia kończyny! jeśli na miejscu zdarzenia nie ma materiału do unieruchomienia to: o jeśli złamana jest kończyny górna można ją unieruchomić, mocując do tułowia o jeśli złamana jest kończyny dolna, można ją unieruchomić razem z drugą kończyną dolną materiał stosowany do unieruchamiania musi być przymocowany za pomocą np. bandaża lub chust i dzieli się na miękki części odzieży, poduszki oraz sztywny np. elementy drewniane, metalowe itp.

Slide 24

Unieruchomienie Unieruchomienie i pomoc poszkodowanemu ma na celu: - zmniejszenie bólu, - zapobieganie dalszemu krwawieniu, uszkodzeniu mięśni i nerwów, - zapobieganie, aby zamknięte złamanie nie stało się złamaniem otwartym, - zmniejszenie krwawienia i obrzęku.

Slide 25

Typy unieruchomień Unieruchomienie ma zapobiegać przemieszczeniu kości. Opatrunek unieruchamiający wykonujemy z gotowych służących do tego celu materiałów np. z szyny Kramera. Można go również zaimprowizować, używając np. deseczki, zwiniętych w rulon gazet itp. Brak profesjonalnego sprzętu nie może powodować zaniechania unieruchomienia! Unieruchomienie powinno być dopasowane do uszkodzonej kończyny. Długość unieruchomienia musi sięgać stawu powyżej i poniżej. Unieruchomienie poduszką, czy złożonym kocem, możemy zastosować przy złamanym stawie, do którego trudno jest dopasować sztywny materiał. Unieruchomienie anatomiczne, to połączenie uszkodzonej części ze zdrową, np. 2 palców.

Slide 26

W obrażeniach lub złamaniach obojczyka, kości ramiennej albo kości przedramienia w celu unieruchomienia stosuje się temblak lub chustę trójkątną Jeśli założenie szyny jest niemożliwe, należy zastosować najprostsze z możliwych unieruchomienie, np. temblak, lub przybandażować kończynę do tułowia. Temblak - najprostsze unieruchomienie za pomocą chusty trójkątnej w przypadku złamania obojczyka lub kości ramiennej

Slide 27

Powszechnie używa się także szyn Kramera (metalowa szyna owinięta watą lub ligniną i bandażem Dzięki możliwości zginania, szynę Kramera dopasowujemy do kształtu kończyny. Szyny Kramera stosuje się w unieruchamianiu obrażeń i złamań kości kończyn górnych i dolnych: - szyna przedramienno-ramienna obrażenia ramienia, łokcia lub bliższej części przedramienia - szyna przedramienno-dłoniowa obrażenia przedramienia, okolicy nadgarstka i dłoni - szyna stopowo-udowa - obrażenia uda (przy złamaniu uda powinna sięgać wysoko, co najmniej do pośladka), kolana i bliższej części podudzia - szyna stopowo-podudziowa obrażenia goleni, stawu skokowego i stopy

Slide 29

URAZY MIEDNICY Najczęstsze okoliczności urazów miednicy to upadki z wysokości i wypadki komunikacyjne. Skutki: Urazy miednicy mogą manifestować się jako złamania kości miednicy, którym często towarzyszy masywne krwawienie. Może dojść do uszkodzenia układu moczowego (pęcherza i cewki moczowej), układu pokarmowego (odbytnicy), a także do uszkodzenia nerwów i naczyń krwionośnych tej okolicy.

Slide 30

Objawy: ból (głownie towarzyszący złamaniom) niemożność poruszania kończynami dolnymi, chodzenia krwotok (zewnętrzny lub wewnętrzny) i rozwijające się objawy wstrząsu krwiomocz (przy uszkodzeniu układu moczowego). Postępowanie: 1.Wezwanie pomocy 2.Ocena stanu poszkodowanego (szczególnie istotna przy współistniejącym krwawieniu) 3.Unieruchomienie miednicy i obu kończyn dolnych 4.Okresowa kontrola oddechu, tętna.

Slide 31

URAZY GŁOWY U każdego poszkodowanego należy podejrzewać uraz czaszkowo-mózgowy w następujących przypadkach upadku z wysokości znalezieniu poszkodowanego, który jest nieprzytomny po zadziałaniu tępego urazu przy skokach do wody (szczególnie płytkiej) przy rażeniu piorunem lub porażeniu prądem przy uszkodzeniach zabezpieczeń głowy, takich jak np. kask lub niewystarczających zabezpieczeniach przy uprawianiu sportów odciążonych wysoką urazowością.

Slide 32

Obrażenia powłok czaszki Uszkodzenie w obrębie powłok czaszki może spowodować masywne krwawienie, ponieważ okolica ta jest obficie unaczyniona. Postępowanie: Założenie opatrunku na miejsce krwawienia i jego uciśnięcie.

Slide 33

Złamania kości czaszki Mogą dotyczyć: mózgoczaszki twarzoczaszki podstawy czaszki Objawy złamania podstawy czaszki: ból głowy wymioty różnego stopnia zaburzenia świadomości zmiana zabarwienia skóry wokół oczu (często koloru fioletowo niebieskiego), tzw. krwiak okularowy zmiana zabarwienia skóry w okolicy wyrostka sutkowatego możliwość wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego ilub krwi z uszu, nosa lub po tylnej ścianie gardła tętno zwolnione jeśli dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego, przyśpieszone jeśli współistnieje wstrząs hipowolemiczny.

Slide 34

POSTĘPOWANIE 1. Założenie opatrunku na miejsce uszkodzenia, ale przy złamaniu otwartym bez stosowania ucisku 2. Jeśli wycieka płyn mózgowo-rdzeniowy nie należy hamować wpływu, gdyż grozi to wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego można tylko przyłożyć jałowy opatrunek 3. Jeśli u poszkodowanego stwierdza się obecność penetrujących w głąb czaszki ciał obcych, nie wolno ich usuwać tylko zabezpieczyć w miejscu, w którym się znajdują (przy użyciu opatrunku). Ciała obce o takim umiejscowieniu mogą być usunięte tylko w warunkach sali operacyjnej.

Slide 35

WSTRZĄŚNIENIE MÓZGU Wstrząśnienie mózgu stan, w którym na skutek nagłego zadziałania siły (przyśpieszenie, hamowanie) dochodzi do przeniesienia się drżeń na mózgowie i jego czasowych odkształceń. W tym przypadku nie ma uszkodzenia mózgu. Objawy: nagła, chwilowa utrata przytomności niepamięć wsteczna po odzyskaniu przytomności poszkodowany nie pamięta co się stało nudności, wymioty ból głowy.

Slide 36

Postępowanie i opieka nad poszkodowanym z podejrzeniem wstrząśnienia mózgu 1. Obserwuj oddychanie, sprawdzaj regularnie stan poszkodowanego. 2. Staraj się unieruchomić głowę i kręgosłup szyjny. 3. Kontroluj krwawienie, załóż opatrunek, zastosuj ucisk. Jeżeli podejrzewasz pęknięcie czaszki, stosuj ucisk wokół rany, a nie bezpośrednio na miejsce uszkodzenia. 4. Jeżeli występują wymioty, ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej bezpiecznej, udrażniaj drogi oddechowe, głowę i kręgosłup szyjny utrzymuj w linii ciała. 5. Wezwij pomoc medyczną.

Slide 37

Stłuczenie mózgu Jest to różnego stopnia uszkodzenie mózgu (wynaczynienie krwi, rany, rozerwanie) powstające na skutek znacznej różnicy ciśnień w jamie czaszki. Objawy: zmienny stopień zaburzeń świadomości w zależności od miejsca uszkodzenia (np. przy stłuczeniu płata czołowego poszkodowany może być przytomny, przy stłuczeniu pnia mózgu poszkodowany jest nieprzytomny i może dojść do natychmiastowego zgonu) różnego stopnia zaburzenia neurologiczne w zależności od miejsca stłuczenia (np. zaburzenia mowy, pamięci przy uszkodzeniu płata skroniowego, zaburzenia widzenia przy uszkodzeniu płata potylicznego itp.) porażenia nerwów czaszkowych.

Slide 38

Krwawienie wewnątrzczaszkowe to wyciekanie krwi poza naczynia krwionośne i w konsekwencji gromadzenie się jej (powstawanie krwiaka) w następujących przestrzeniach wewnątrz czaszki: między czaszką a oponą twardą nazywane krwiakiem nadtwardówkowym między oponą twardą a mózgiem nazywane krwiakiem podtwardówkowym krew wnika do mózgu nazywane krwiakiem śródmózgowym. W zależności od szybkości narastania krwawienia wyróżnia się: krwiak ostry krwiak podostry krwiak przewlekły.

Slide 39

Postępowanie w przypadku urazu głowy 1. Ocena zagrożenia poszkodowanego i ratownika na miejscu zdarzenia, oraz w przypadku grożącego niebezpieczeństwa, przeniesienie poszkodowanego w inne, bezpieczne miejsce 2. Wezwanie pomocy Bardzo istotne dla dalszego postępowania jest dokładne zebranie wywiadu dotyczącego mechanizmu urazu oraz tego, czy doszło do utraty przytomności, jeśli tak to na jaki okres czasu

Slide 40

o o o o o Zbadanie poszkodowanego: w przypadku sytuacji wysokiego ryzyka uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa wykonanie stabilizacji szyi i głowy z równoczesnym udrożnieniem dróg oddechowych (rękoczyn wysunięcia żuchwy, bez odginania głowy ku tyłowi) ocena oddechu i tętna i w razie konieczności rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo oddechowej ocena ryzyka wymiotów i zabezpieczenie dróg oddechowych jeśli poszkodowany ma prowadzoną stabilizację głowy i kręgosłupa, to w przypadku wystąpienia wymiotów należy cały czas kontynuując stabilizację obrócić go na bok ocena i zatamowanie ewentualnych krwawień, unieruchomienie złamań.

Slide 41

1. Zabezpieczenie poszkodowanego przed utratą ciepła Okresowa kontrola funkcji życiowych Uwaga! Należy pamiętać, że ciężkim urazom głowy towarzyszą często uszkodzenia kręgosłupa szyjnego. Z tego względu w celu zapobiegnięcia niepożądanym ruchom głowy wskazane jest obłożenie głowy woreczkami z piaskiem, zrolowanymi poduszkami lub kocem.

Slide 43

Urazy głowy Typy urazów głowy   Postępowanie Rany głowy nałóż jałowy opatrunek i zastosuj ucisk   lekko unieś głowę poszkodowanego, jeżeli nie podejrzewasz urazu kręgosłupa szyjnego   wezwij wykwalifikowaną pomoc medyczną       Pęknięcie czaszki i wstrząśnienie mózgu obserwuj oddychanie, sprawdzaj regularnie stan poszkodowanego   staraj się unieruchomić głowę i kręgosłup szyjny   kontroluj krwawienie, załóż opatrunek, zastosuj ucisk. Jeżeli podejrzewasz złamanie czaszki, stosuj ucisk wokół rany, a nie bezpośrednio na miejsce uszkodzenia   wezwij wykwalifikowaną pomoc medyczną

Slide 44

Urazy głowy Jak rozpoznać Co robić Urazy skóry głowy   Krwawienie Pęknięcia czaszki 1. Załóż jałowy opatrunek oraz zastosuj bezpośredni ucisk, aby kontrolować krwawienie 2. Utrzymuj głowę i ramiona poszkodowanego uniesione 3. Dzwoń po medyczną pomoc pod nr 112 lub 999 Ból w miejscu urazu, 1. Obserwuj oddech Zniekształcenie czaszki, 2. Opanuj krwawienie uciskając wokół ranę Jasny lub krwisty wyciek z uszu, nosa 3. Unieruchom głowę i szyję Krwiaki wokół oczu, za uszami 4. Dzwoń po medyczną pomoc pod nr 112 lub 999 Źrenice różnej wielkości   Obfite krwawienie z uszkodzonej skóry czaszki   Penetrujące rany  

Slide 45

Urazy mózgu   Bezmyślny wyraz twarzy 1. Obserwuj oddech Brak możliwości liczenia od tyłu (od 10 do 1) 2. Unieruchom głowę i szyję Spowolnione odpowiedzi na pytania 3. Kontroluj krwawienie ze skóry głowy Brak orientacji w czasie 4. Dzwoń po medyczną pomoc pod nr 112 lub 999 Zaburzenia mowy (niewyraźna mowa)   Wybuch płaczu bez powodu   Bezkrytyczne zachowanie   Zachowanie nieodpowiednie do sytuacji  

Slide 46

Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego Zawsze należy je podejrzewać w następujących okolicznościach: uraz spowodował utratę przytomności poszkodowanego uraz dotyczył górnej połowy ciała, a szczególnie szyi i głowy uraz spowodował zaburzenia świadomości w przypadku zatrucia lekami i alkoholem.

Slide 47

Urazy, które predysponują do uszkodzeń kręgosłupa są następujące: upadki z wysokości skoki na głowę do płytkiej wody wypadki komunikacyjne (szczególni motocyklowe) uderzenia w głowę.

Slide 48

Uraz kręgosłupa można podejrzewać, gdy u poszkodowanego zauważamy następujące objawy: - widoczne na zewnątrz obrażenia kręgów; - opasujący ból lub przymusowe ułożenie szyi (wtedy należy podejrzewać uraz odcinka szyjnego); - krwiaki, otarcia, stłuczenia czy przesunięcia kręgów wyczuwalne pod palcami w badaniu urazowym; - uskoki, garby, ból wyrostków kolczystych lub zmiana odstępu między nimi; - niedowład (całkowity lub częściowy) i zaburzenia czucia; - samoistne oddanie kału, moczu, a u mężczyzn priapizm (bolesny wzwód prącia); - zaburzenia oddychania (w zależności od wysokości uszkodzenia rdzenia); - zaburzenia termoregulacji.

Slide 49

Objawy uszkodzenia kręgosłupa: ból w przypadku złamania kręgów stwierdzana przy badaniu poszkodowanego bolesność wyrostków kościstych zniekształcenie kręgosłupa (nienaturalne wybrzuszenie), zniekształcenie krzywizn kręgosłupa: garb, uskok ograniczenie ruchomości kręgosłupa, np. przymusowe ustawienie głowy.

Slide 50

Uszkodzenia rdzenia kręgowego: możliwość wystąpienia zaburzeń oddychania w zależności od wysokości uszkodzenia rdzenia wystąpienie tzw. wstrząsu rdzeniowego na skutek uszkodzenia ośrodków współczulnych nagle dochodzi do rozszerzenia naczyń, w których zalega krew (jest to sytuacja analogiczna do omdlenia) porażenie kończyn i tułowia porażenie pęcherza moczowego (tzw. pęcherz neurogenny) i zwieracza odbytu.

Slide 51

Postępowanie: 1. 2. 3. o Wezwanie pomocy Unieruchomienie głowy i szyi oraz tułowia Ocena funkcji życiowych oddech, tętno: jeśli poszkodowany wymaga prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej udrożnienie dróg oddechowych poprzez wysunięcie żuchwy, o jeśli poszkodowany nie wymaga prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej, tamowania krwawień oraz innych nagłych działań. Nie należy go poruszać do czasu przyjazdu pogotowia ratunkowego!

Slide 53

1. Za pomocą rąk i kolan ustabilizuj głowę i odcinek szyjny kręgosłupa poszkodowanego przed założeniem kołnierza. Jeśli jest dwóch ratowników, to jeden z nich cały czas stabilizuje głowę rannego łącznie z kręgosłupem szyjnym 2. Załóż poszkodowanemu kołnierz ortopedyczny jeżeli go nie posiadasz, do przyjazdu karetki stabilizuj głowę oraz kręgosłup szyjny za pomocą dłoni i kolan 3. Nogi ustabilizuj, wiążąc je chustami trójkątnymi w dwóch lub trzech miejscach. Dodatkowo możesz obłożyć osobę poszkodowaną np. zrolowanymi kocami, kurtkami czy torbami

Slide 54

4. Zabezpiecz poszkodowanego przed wychłodzeniem, przykrywając go kocem termoizolacyjnym; jeżeli go nie masz, użyj kurtki, koca lub marynarki 5. Do przyjazdu pogotowia monitoruj funkcje życiowe poszkodowanego - jeżeli jest przytomny, utrzymuj z nim kontakt słowny, nie zezwalaj na poruszanie

Slide 56

Stabilizacja kręgosłupa. W ratowaniu osób z urazami, najczęściej jeden z ratowników zostaje przydzielony do stabilizacji kręgosłupa poszkodowanego. Unieruchamianie kręgosłupa szyjnego, często łączy się z udrażnianiem dróg oddechowych wysunięcie żuchwy. U pacjenta leżącego początkowo do unieruchamiana kręgosłupa służą najczęściej własne ręce i kolana (ratownika). Większą trudność sprawia unieruchomienie kręgosłupa szyjnego u pacjenta siedzącego.

Slide 57

Sposoby ręcznej stabilizacji kręgosłupa (postępowanie doraźne) - od boku jedną ręką podparcie potylicy, a drugą kości jarzmowych lub żuchwy. - od tyłu kciuki pod potylicę, a wskaziciele pod kości jarzmowe i małe palce pod żuchwę. - od przodu kciuki pod kości jarzmowe, pozostałe palce pod potylicę. Unieruchamianie kręgosłupa szyjnego do transportu: - kołnierz ortopedyczny i system unieruchamiania głowy z deską orotopedyczą, - kołnierz ortopedyczny i KED (kamizelka Kendricka) - wypełnienie lordozy szyjnej specjalnym wałkiem, zastosowane łącznie z klockami lub kamizelką KED. - kołnierz ortopedyczny i prawidłowo usztywniony materac próżniowy.

Slide 60

Urazy kręgosłupa Jak rozpoznać Co robić Drętwienie, osłabienie, zaburzenia czucia w kończynach 1. Unieruchom głowę i kręgosłup szyjny Niemożność wykonania ruchu ręką lubi nogą 2. Gdy poszkodowany jest nieprzytomny, dzwoń po medyczną pomoc pod numer 112 lub 999 Zniekształcenia (głowy, okolicy kręgosłupa)   Ból szyi i pleców  

Slide 61

URAZY I USZKODZENIA KLATKI PIERSIOWEJ Klatka piersiowa może ulec uszkodzeniu zamkniętemu otwartemu. Uszkodzenia zamknięte są urazem częstszym. O zamkniętym urazie klatki piersiowej mówimy wówczas, kiedy skóra poszkodowanego nie jest uszkodzona. Ten typ urazu spowodowany jest najczęściej tępym uderzeniem.

Slide 62

O otwartym urazie klatki piersiowej mówimy, jeżeli skóra jest uszkodzona, a czasem ciało obce tkwi w klatce piersiowej np. wbity nóż, siekiera. Ważne, aby ofiara z urazem klatki piersiowej siedziała, a jeżeli to niemożliwe, aby rana klatki piersiowej skierowana była w dół. Taka pozycja powoduje, że krew wydostaje się na zewnątrz i nie przedostaje się do nieuszkodzonej części klatki piersiowej.

Slide 63

Rozpoznawanie złamań żeber Złamania żeber zaliczane są do zamkniętych urazów klatki piersiowej. Najczęstszym powodem złamań żeber jest tępy uraz. Cepowata klatka piersiowa to rezultat urazu, który spowodował złamanie kilku żeber po jednej stronie. Pierwsza pomoc przy złamaniu jednego, jak również wielu żeber jest taka sama. Złamanie żebra możemy rozpoznać po: - ostrym bólu, nasilającym się podczas wdechu, - spłyconym oddechu, - zachowaniu poszkodowanego, który osłania miejsce urazu w celu zmniejszenia bólu. Postępowanie: Nie ma specjalnego postępowania w przypadku złamania żebra nie jest zalecane unieruchamianie klatki piersiowej poprzez założenie opaski elastycznej.

Slide 64

Niestabilna klatka piersiowa Definicja o niestabilnej klatce piersiowej można mówić w przypadku złamania trzech lub więcej żeber w dwóch miejscach. Objawy: ból zaburzenia oddychania opaczne ruchy klatki piersiowej oddech paradoksalny. Oddech paradoksalny w tym przypadku polega na tym, że w trakcie wdechu uszkodzona część klatki piersiowej zapada się, a pozostała unosi. Podczas wdechu ruchy klatki piersiowej wykonywane są odwrotne.

Slide 65

Postępowanie: 1.Wezwanie pomocy 2.Udrożnienie dróg oddechowych 3.Ustabilizowanie klatki piersiowej, poprzez unieruchomienie złamanych żeber. Początkowo mogą to być ręce ratownika. Można poszkodowanego położyć na uszkodzonym boku pozycja taka stabilizuje złamane żebra oraz poprawia oddychanie i zmniejsza ból.

Slide 66

Uszkodzenia otwarte Obok obrażenia narządów klatki piersiowej uszkodzenia otwarte powodują odmę oraz spadnięcie płuca po stronie urazu. Odma opłucnej (łac. pneumothorax) wtargnięcie powietrza lub innych gazów do jamy opłucnej spowodowane najczęściej uszkodzeniem miąższu płucnego lub przedziurawieniem ściany klatki piersiowej. Odma opłucnowa jest jednym ze stanów nagłych i jako taka wymaga niezwłocznej interwencji chirurgicznej. Wyróżniamy: odmę zamkniętą odmę otwartą odmę zastawkową samoistną Pourazowa

Slide 67

Objawy odmy prężnej: duszność trudności w oddychaniu przepełnienie żył szyjnych ewentualna asymetria klatki piersiowej wstrząs

Slide 68

Poznać ją po słyszalnym syku powietrza towarzyszącemu ruchom oddechowym w miejscu uszkodzenia ściany klatki piersiowej spowodowany przeciekiem powietrza. Pierwsza pomoc 1.Udrożnienie dróg oddechowych. 2.Otwartą ranę klatki piersiowej zabezpieczyć szczelnym, najlepiej foliowym, jałowym opatrunkiem. Ma to za zadanie zapobiec dalszemu dopełnianiu się odmy. Jeśli nim nie dysponujemy, ranę przykryć ręką lub należy poszukać innego materiału, aby ranę zamknąć. 3.Ciało obce penetrujące ścianę klatki piersiowej należy pozostawić w miejscu penetracji. Trzeba je ustabilizować tak, aby nie powodowało dalszych uszkodzeń i uszczelnić opatrunkiem ranę wokół. 4.Ułożenie poszkodowanego na chorym boku. 5.Wezwanie pomocy. 6.Regularna kontrola podstawowych funkcji życiowych. W razie utraty podstawowych funkcji życiowych tj.brak oddechu, brak krążenia, niezwłocznie przystąpić do rescuscytacji krążeniowooddechowej.

Slide 70

Urazy klatki piersiowej Złamanie żeber Postępowanie ostry ból przy nabieraniu powietrza 1. Ułóż poszkodowanego w wygodnej pozycji spłycony oddech 2. Dzwoń po pomoc medyczną pod nr 112 lub 999 osłanianie miejsca urazu w celu zmniejszenia bólu Ciało obce wbite w klatkę piersiową Postępowanie   1. Nie wyjmuj przedmiotu z rany   2. Załóż opatrunek unieruchamiający     Odma prężna 3. Dzwoń po pomoc medyczną pod nr 112 lub 999 Postępowanie wypływająca spieniona krew 1. Uszczelnij ranę, ułóż poszkodowanego na boku dźwięk zasysanego powietrza 2. Przyklej z 3 stron plastikową folię     3. Usuń opatrunek, jeżeli stan się pogarsza     4. Dzwoń po pomoc medyczną pod nr 112 lub 999

Slide 73

DZIĘKUJĘ.