Upadek Rzeczpospolitej - II i III rozbiór Polski

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Upadek Rzeczpospolitej II i III rozbiór Polski

Slide 2

Konfederacja targowicka Przeciwko Konstytucji 3 maja zaprotestowali przywódcy stronnictwa hetmańskiego F.K. Branicki, Szczęsny Potocki i Seweryn Rzewuski. Udali się oni do carycy Katarzyny II do Petersburga aby uzyskać jej pomoc. W IV 1792 r. opracowany został akt konfederacji, która znosiła konstytucję i przywracała stary ustrój. Akt zawiązania konfederacji ogłoszono w

Slide 3

Konfederaci targowiccy zwrócili się do Rosji o pomoc militarną i w odpowiedzi w maju 1792 r. wojska rosyjskie przekroczyły granice Rzeczpospolitej. Polska podjęła walkę, mimo iż jej armia była znacznie ograniczona ilościowo (ok. 40 tys.) Do Polaków przyłączyli się również Litwini, którzy pod wodzą bratanka króla ks. Józefa Poniatowskiego, starali się powstrzymać pochód rosyjski. Największe zwycięstwo Poniatowski odniósł w bitwie pod Zieleńcami, i król, aby upamiętnić to wydarzenie, ustanowił order Virtuti Militari (męstwa wojennego).

Slide 4

Siła Rosjan była jednak przeważająca i nawet udział znakomitych dowódców takich jak np. Tadeusz Kościuszko , nie był w stanie zahamować ich pochodu na zachód. Sprawa była utrudniona tym bardziej, że na terenach zdobytych przez Rosjan władzę przejmowali konfederaci targowiccy. W lipcu, król Stanisław August Poniatowski, przekonany o nieuchronnej klęsce, przyłączył się do Targowicy i działania wojenne zostały wstrzymane. Część dowódców i polityków udała się na emigrację (T. Kościuszko), ponieważ w Rzeczpospolitej przywrócono stary ustrój.

Slide 5

II rozbiór Polski Konfederaci uzyskali zapewnienie od Katarzyny II, że nie dokona ona kolejnego rozbioru Polski, ale jej doradcy twierdzili, że trzeba ukarać buntowniczy kraj. Pretensje do ziem zachodnich wysunęły w tym czasie Prusy. W związku z tym 23 I 1793 r. w Petersburgu podpisano konwencję rozbiorową pomiędzy Rosją a Prusami. Zwołany do Grodna sejm rozbiorowy podpisał i zatwierdził traktaty rozbiorowe.

Slide 7

Konsekwencje II rozbioru - Katastrofa polityczna - Upadek gospodarczy państwa - okupacja 40 tys. armii Rosjan; koszty jej utrzymania ponosiła ludność Polski; - Planowano redukcję armii polskiej i częściowe jej wcielenie w szeregi armii rosyjskiej; - Pominięta w II rozbiorze Austria zaczęła się domagać kolejnego

Slide 8

Powstanie kościuszkowskie Na skutek II rozbioru nastroje w Rzeczpospolitej zaczęły się zaostrzać. W 1793 r. zawiązano sprzysiężenie, którego celem była organizacja powstania przeciwko Rosji. Na przywódcę powstania wybrano Tadeusza Kościuszkę. Plan przewidywał wystąpienie w Krakowie i ściągnięci w jego okolice przeważających sił Rosjan i jednoczesne powstanie w Warszawie, Krakowie i Lublinie. Kościuszko planując powstanie liczył na pomoc Francji, jednak przebywając tam nie uzyskał żadnych obietnic.

Slide 9

Sprzysiężenie zostało jednak wykryte dlatego pod naciskiem ambasadora rosyjskiego rozpoczęto gwałtowaną redukcję wojska polskiego. Jeden z dowódców brygady w Ostrołęce Antoni Madaliński odmówił wykonania rozkazu i 12 marca 1794 r z 1200 żołnierzami ruszył w kierunku Krakowa. W to samo miejsce zmierzał Kościuszko, dla którego było już jasne, że nie można odwlekać w czasie wybuchu powstania.

Slide 10

Wybuch powstania Rosjanie spodziewali się wybuchu powstania w Warszawie, dlatego tam skoncentrowali większość sił. Tymczasem 24 marca 1794 r. Kościuszko korzystając z opuszczenia Krakowa przez garnizony rosyjskie, złożył uroczyście na rynku krakowskim przysięgę na wierność Rzeczpospolitej i przyjął tytuł Najwyższego Naczelnika Sił Zbrojnych Narodowych, a następnie ogłosił akt powstańczy.

Slide 12

Walki powstańcze Kościuszko wyruszył na Warszawę ( miał zaledwie 6 tys. żołnierzy w tym 2 tys. kosynierów), ale nie dotarł do stolicy, ponieważ już 4 IV 1794 r. w bitwie pod Racławicami rozgromił garnizon rosyjski. Szczególną zasługę w zwycięstwie odznaczyli się kosynierzy. Zwycięstwo to miało ogromne znaczenie moralne. Na wieść o nim 17 IV w Warszawie wybuchło powstanie. W ciągu 2 dni garnizon rosyjski został wyparty z miasta.

Slide 13

Kościuszko pod Racławicami

Slide 14

Bohater insurekcji kościuszkowskiej, Wojciech Bartos, bo bitwie racławickiej, w związku z nominacja na chorążego, zmienił nazwisko na Bartosz Głowacki. Został zwolniony z poddaństwa i otrzymał w dziedziczne posiadanie zamieszkiwaną zagrodę. Stał się symbolem chłopa-bojownika o niepodległość Polski. W dniach 22 23 IV powstanie wybuchło też w Wilnie, gdzie w bardzo krwawy sposób rozprawiono się z przywódcami i zwolennikami Targowicy (Sąd Kryminalny skazał na śmierć m.in. Hetmana wielkiego litewskiego Szymona Kossakowskiego, hetmana Piotra Ożarowskiego, Józefa Zabiełłę, Józefa Ankwicza i bpa Józefa Kossakowskiego)

Slide 15

Uniwersał w Połańcu Po bitwie pod Racławicami, na znak uznania dla kosynierów, Kościuszko nosił sukmanę chłopską zamiast munduru. 7 maja 1794 r. w obozie pod Połańcem wydał uniwersał w sprawie chłopskiej: - Znosił poddaństwo osobiste chłopów - Gwarantował chłopom nieusuwalność z ziemi; - Zawieszał pańszczyznę na czas powstania

Slide 16

Upadek powstania Sytuacja militarna powstańców pogorszyła się jednak 10 maja, kiedy do wojny przyłączyły się Prusy. Polacy ponosili szereg porażek: pod Szczekocinami, na Litwie powstanie dogasało, a na czele rosyjskiej armii stanął nowy dowódca Aleksander Suworow. Dodatkowo 10 października po klęsce pod Maciejowicami, do niewoli dostał się Tadeusz Kościuszko. Nowym naczelnikiem został Tomasz Wawrzecki, który jednak nie zapobiegł zajęciu Warszawy przez Rosjan. 4 listopada oddziały Suworowa dokonały rzezi Pragi, a 16 listopada armia powstańcza skapitulowała. Kościuszko został wywieziony do Petersburga, gdzie był więziony do 1799 r.

Slide 17

III rozbiór Polski Jeszcze w czasie trwania powstania rozważano kolejny rozbiór Polski ( między Prusami i Austrią niemal nie doszło do wojny o łupy). Ostatecznie przebieg granic ustalono 24 października 1795 r., a ostateczna konwencja rozbiorowa została podpisana w Petersburgu w 1797 roku. W 1795 r. Stanisław August Poniatowski wyjechał do Grodna, gdzie ogłosił abdykację i zmarł w 1798 r.