Sytuacja gospodarcza ziem polskich pod zaborami

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Sytuacja gospodarcza ziem polskich pod zaborami

Slide 2

Uwłaszczenie chłopów W XIX wieku na ziemiach polskich nastąpił proces uwłaszczenia chłopów. Uwłaszczenie to nadanie chłopom na własność ziemi przez nich użytkowanej wraz ze zniesieniem feudalnych obciążeń na rzecz panów. Proces ten najszybciej , bo już w 1811 r. rozpoczął się w zaborze pruskim. Edykt nadany w 1811 i zmieniony w 1823 nie nadawał chłopom ziemi na własność ale umożliwiał jej nabycie za pełnym odszkodowaniem dla dziedziców.

Slide 3

Uwłaszczenie w Galicji W Galicji uwłaszczenie nastąpiło podczas Wiosny Ludów w 1848 roku. Zagrożone cesarstwo zabiegało wtedy o poparcie chłopów. Na mocy patentu cesarza chłopi otrzymywali użytkowane grunty na własność. Zniesione zostały także powinności feudalne. Odszkodowane dla dziedziców wypłacało państwo.

Slide 4

Królestwo Polskie W Królestwie Polskim ukaz uwłaszczeniowy ogłoszony został dopiero w 1864 roku, w trakcie powstania styczniowego. Car miał na celu zniechęcenie ludności chłopskiej do wzięcia udziału w powstaniu. Chłopi otrzymywali na własność ziemię, którą uprawiali i jednocześnie zostali zwolnieni od powinności pańszczyźnianych.

Slide 5

Dokument zawierający wykaz chłopów uwłaszczonych w 1864 r.

Slide 6

Korzyści z uwłaszczenia Korzyści społeczne - zdecydowanie większe na terenie Galicji i zaboru rosyjskiego chłopi otrzymywali ziemię, którą uprawiali od pokoleń Korzyści ekonomiczne zabór pruski umożliwiało powstawanie wielkich własności ziemskich, które lepie radziły sobie w nowych warunkach rynkowych;

Slide 7

Skutki uwłaszczenia - Mniej przedsiębiorczy chłopi nie potrafili zarządzać swoja ziemią i zmuszeni byli odsprzedawać ją bogatszym chłopom lub byłym panom; - Rozdrobnienie własności rolnej ojciec rozdzielał parcele ziemskie na swych synów; - Narastanie różnic w rozwoju gospodarczym rozwój w zaborze pruskim a ubożenie na terenach Galicji;

Slide 8

Przemysł Ziemie polskie miały głównie charakter rolniczy, natomiast handel i przemysł odgrywały mniejszą rolę. W Królestwie Polskim przemysł rozwijał się głównie w trzech ośrodkach: warszawskim, gdzie dominował przemysł maszynowy, metalowy skórzany i obuwniczy; łódzkim z dominującym przemysłem włókienniczym częstochowsko sosnowieckim , gdzie główną rolę odgrywało górnictwo węgla kamiennego i hutnictwo; Mimo tych ośrodków przemysł Królestwa Polskiego był opóźniony w stosunku do Europy o ok. 20 lat.

Slide 9

Walka Moskwy z Łodzią W latach 60 i 70. XIX wieku nastąpiło pogorszenie przemysłu w Królestwie Polskim. Spowodowane było to m.in.. Podwyższaniem ceł na te produkty które Polacy musieli sprowadzać z Rosji. Zastępowano wówczas surowce do produkcji innymi, sprowadzanymi z Czech i Niemiec. Politykę szachowania przemysłu Królestwa Polskiego nazwano walką Moskwy z Łodzią. Skutkiem tego był dwukrotnie szybszy rozwój przemysłu Królestwa Polskiego niż Rosji. W odpowiedzi Moskwa obciążyła Królestwo wyższymi podatkami przemysłowymi.

Slide 10

Zabór pruski Ziemie zaboru pruskiego przeżywały więc okres swego rozwoju. Rozkwit przeżywał, począwszy od II połowy XIX wieku przemysł spożywczy, drzewny, czy meblarski. Na bardzo wysokim poziomie technologicznym stały cukrownie, gorzelnie, browary i serownie. W Kruszwicy mieściła się największa cukrownia. Ich właścicielami byli polscy ziemianie. Powstawały także liczne zakłady narzędzi i maszyn rolniczych oraz warsztaty kolejowe. Poznański przemysł maszynowy symbolizowały zakłady Hipolita Cegielskiego. W Gdańsku działała stocznia cesarska, w Elblągu zaś zakłady metalurgiczne Schichauwa, które zatrudniały ponad 5 tysięcy robotników. Zamówienia rządowe wpłynęły w ogromny sposób na rozwój Gdańska i Elbląga, które obok Poznania stały się najbardziej zmodernizowanymi i zurbanizowanymi miastami na ziemiach polskich zaboru pruskiego. Rozwój przemysłu wspierały także, powstające wówczas dość licznie kasy, banki oraz instytucje kredytowe.

Slide 11

Galicja Mimo, iż także w przemyśle galicyjskim dał się zaobserwować pewien rozwój, to jego produkcja na tle innych krajów była dość znikoma. Przemysł galicyjski  był zredukowany głównie do kopalni soli w Wieliczce i ropy w Borysławiu. Dynamiką charakteryzował się także przemysł przetwórczy: browary z Żywcu i w Okocimiu, fabryka wódek i likierów J. A. Baczeskiego we Lwowie, która posiadała europejska rangę. W Krakowie i we Lwowie powstało wówczas dość sporo firm poligraficznych i drukarń. Mimo rozwoju gospodarczego, Galicja nie dysponowała taka ilością produktów wysoko przetworzonych, by mogły one konkurować na rynku austriackim, czy europejskim. Zakładów przemysłowych była dość spora ilość (w 1902 roku zakłady te stanowiły 15.8 ogółu firm przemysłowych), ale były one niewielkie i nie posiadały nowoczesnych środków produkcji.

Slide 12

Przemysł naftowy w Galicji

Slide 13

Ulotka reklamowa jednej z firm w Warszawie

Slide 14

Quiz

Slide 15

Pytanie 1. Gdzie najwszcześniej rozpoczął się proces uwłaszczenia chłopów? a) b) c) W Galicji Wlk. Ks. Poznańskim Na ziemiach zaboru pruskiego

Slide 16

Pytanie 2. Największe korzyści ekonomiczne z uwłaszczenia osiągnęli chłopi : a) b) c) w zaborze pruskim w zaborze rosyjskim w Galicji

Slide 17

Pytanie 3. Zakłady Cegielskiego powstały w: a) b) c) w Poznaniu w Krakowie we Lwowie

Slide 18

Pytanie 4. Uwłaszczenie chłopów w Galicji nastąpiło w: a) b) c) 1856 1863 1848

Slide 19

Pytanie 5. Przemysł najlepiej rozwijał się na terenach: a) b) c) zaboru rosyjskiego zaboru pruskiego w Galicji

Slide 20

Koniec