Polskie Państwo Podziemne

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Polskie Państwo Podziemne październik 1939 czerwiec 1941

Slide 2

Powstanie polskiego rządu na emigracji Rząd polski z 1718 września 1939 r. wycofał się do Rumunii, gdzie, wbrew wszelkim umowom, został internowany. Ówczesny prezydent Ignacy Mościcki skorzystał z możliwości jakie dawała mu konstytucja kwietniowa i wyznaczył swego następcę na czas wojny. Nowym prezydentem został prezes Światowego Związku Polaków Władysław Raczkiewicz. Przebywający już we Francji Raczkiewicz 30 IX 1939 r. powołał nowy rząd, którego premierem został gen. Sikorski. Pierwszą siedzibą rządu polskiego był Paryż, a od listopada 1939 Angers.

Slide 3

Rząd emigracyjny W skład emigracyjnego rządu weszły ugrupowania antysanacyjne: SN, SP, SL, PPS. Podstawą prawną funkcjonowania rządu była konstytucja kwietniowa, przy czym prezydent Raczkiewicz stwierdził, że wszelkich decyzji będzie dokonywał w porozumieniu z premierem. Obok tradycyjnych organów władzy Raczkiewicz powołał do życia Radę Narodową organ doradczy, w skład którego wchodzili przewodniczący partii rządowych. Na czele RN stanął Ignacy Paderewski.

Slide 4

Program rządu emigracyjnego - Walka z hitleryzmem i odzyskanie niepodległości przy współdziałaniu z państwami alianckimi (rząd emigracyjny nie został uznany przez ZSRR); - Organizacja ruchu oporu w okupowanym kraju (powołanie funkcji Delegata Rządu na Kraj pierwszym został Cyryl Ratajski); - Utworzenie Armii Polskiej na

Slide 5

Stosunek państw Europy do rządu emigracyjnego - Klęska Polski w wojnie obronnej 1939 r. została odebrana jako słabość Państwa Polskiego; - Anglia i Francja uważały ze wskrzeszenie państwa polskiego jest ważne aby zachować równowagę sił pomiędzy Niemcami a ZSRR; Polska była traktowany jako sojusznik II kategorii; - Przychylnie nastawiony wobec Polski był papież Pius XII;

Slide 6

Powstanie Polskiego Państwa Podziemnego Już we wrześniu 1939 r. rozpoczęło się organizowanie polskiego podziemia. Pierwsza inicjatywa wyszła od gen. Michała Tokarzewskiego- Karaszewicza, który przyczynił się do powstania w październiku 1939 r. Tajnej organizacji wojskowo-politycznej pod nazwą Służba Zwycięstwu Polski (SZP). Premier Sikorski jednak krytycznie odniósł się do łączenia zadań politycznych i wojskowych i doprowadził do delegalizacji SZP.

Slide 7

W miejsce SZP Sikorski utworzył ZWZ Związek Walki Zbrojnej podporządkowany rządowi emigracyjnemu. Celem istnienia ZWZ było prowadzenie akcji bojowych i sabotażowych. Na czele ZWZ stanął gen. Sosnkowski. W 1942 r. ZWZ zmieniło nazwę na AK Armię Krajową. Dowództwo AK: 1939 40 gen. Sosnkowski 1940 43 gen. Grot Rowecki 1943 - 44 gen. Bór Komorowski 1944 1945 gen. Okulicki Niedźwiadek

Slide 8

Działalność AK AK działała w granicach państwa polskiego sprzed 1 IX 1939, a jej dowódcy podporządkowani byli rządowi na emigracji. Organem kierującym działaniami AK była Komenda Główna, na która składało się 7 oddziałów ( m.in. Informacyjno wywiadowczy, organizacyjny, finansowy itd.) a od 1943 istniał jeszcze Kierownictwo Dywersji tzw. Kedyw, na którego czele stał płk. E. Fieldorf Nil.

Slide 9

Wybrane akcje organizowane przez AK Atak na Franza Kutscherę - szefa Gestapo w 1944; Szereg akcji pod pseudonimem Wachlarz- akcje dywersyjno sabotażowe organizowane od Wilna po Lwów; Akcje odbijania transportów więźniów (np. Pińsk); Akcja Wieniec detonacje linii kolejowych wokół Warszawy; Odbijanie więźniów Gestapo przewożonych z siedziby przy Al. Szucha na Pawiak (Jan Bytnar Rudy z batalionu Zośka); Organizowanie pomocy dla ludności żydowskiej np. wsparcie dla ŻOB- u, akcja ŻEGOTA; Akcja Burza plan powstania w gettcie warszawskim; Likwidacja fabryki pocisków V- 1 na wyspie Uznam; Organizacja tajnego nauczania TON Tajna Organizacja Nauczycielska; Akcje Małego Sabotażu Wawer organizowane przez szare Szeregi pod dowództwem Aleksandra Kamińskiego;

Slide 10

Polskie Państwo Podziemne czerwiec 1941 kwiecień 1943

Slide 11

Układ Sikorski - Majski Atak Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 r. zmienił sytuację polityczną i napawał Polaków nadzieją na unieważnienie niemiecko sowieckich umów z 1939 roku oraz na amnestię dla wszystkich polskich jeńców uwięzionych na terenie ZSRR. Na początku lipca 1941 r. gen. Sikorskiemu udało się nawiązać kontakt z przedstawicielami ZSRR.

Slide 12

Strona radziecka przyznała, że chce odbudowy państwa polskiego ale w granicach wyznaczonych na zasadzie etnicznej oraz zgodziła się na zawarcie sojuszu z RP. Polska natomiast zażądała potwierdzenia traktatu ryskiego, utworzenia ambasady polskiej w Moskwie oraz uwolnienia wszystkich Polaków z więzień i łagrów i utworzenia Armii Polskiej w ZSRR. Strona brytyjska naciskała na szybkie nawiązanie współpracy, więc Polska póki co musiała zadowolić się unieważnieniem traktatów rozbiorowych z 1939 roku.

Slide 14

30 VII 1941 r. podpisany został w Londynie układ między rządem RP a rządem ZSRR układ Sikorski Majski. Jednym z najważniejszych postanowień układu była decyzja o amnestii więźniów polskich w ZSRR i utworzenie Armii Polskiej pod dowództwem wyznaczonym przez rząd emigracyjny. Uzupełnieniem do układu był pakt wojskowy podpisany 14 VIII 1939 r. W sprawie organizowania Armii Polskiej w ZSRR pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Miała to być część Polskich Sił Zbrojnych podporządkowanych dowództwu ZSRR. Na miejsce zbiórki ochotników wyznaczono Buzułuk koło Kujbyszewa. Do miejsca tego dotarła jednak tylko część zwolnionych, niemniej na nowo odżyła sprawa polskich oficerów.

Slide 15

Ewakuacja Armii W lutym 1942 r. Armia Polska w ZSRR liczyła już 75 tys. W marcu 1942 r. Stalin zmniejszył racje żywnościowe z 70 tys. Do 27 tys. Gen. Andersowi udało się wynegocjować podniesienie racji do 44 tys. Niemniej jasne stało się to, że Armia Polska stała się dla ZSRR ciężarem. Gen. Anders interweniował u Stalina i ten ostatecznie zgodził się na ewakuację części Armii do Iranu ( ok. 30 tys. Żołnierzy i 12 tys. cywilów).

Slide 16

Tymczasem Gen. Anders próbował znaleźć sposób by do Iranu ewakuować resztę Armii. W maju 1942 r. Churchill zaproponował by Armię Andersa wysłać na Bliski Wschód by tam wspomagała oddziały brytyjskie. Tym sposobem Stalin zgodził się na ewakuację reszty Armii poza granice ZSRR. Wyjazdu do Iranu odmówiła grupa żołnierzy z ppłk. Berlingiem na czele, która przygotowywana była przez Kreml, w razie kolejnej amnestii Polaków, do której ZSRR miałby być ponownie zmuszony.

Slide 18

Alianci wobec sprawy polskiej Po ewakuacji Armii Polskiej do Iranu, stosunki Polski z ZSRR znalazły się w głębokim impasie. ZSRR nie zapowiadał utworzenia kolejnej armii z polskich ochotników, mimo iż rząd emigracyjny tego się domagał. Gen. Sikorski próbował interweniować w tej sprawie u Churchilla i Roosevelta prezydenta USA, jednak propozycje, jakie Sikorski wysuwał (m.in. Koncepcje nowych granic Polski) nie znalazły poparcia. Tymczasem w styczniu 1943 r. Churchill i Roosevelt spotkali się w Casablance, gdzie zapadła decyzja o bezwarunkowej kapitulacji Niemiec co oznaczało przyzwolenie na wkroczenie Armii Czerwonej na tereny ziem polskich.