Modele pracy socjalnej

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

Aby przejść do modeli pracy socjalnej, warto najpierw dowiedzieć się kim jest i co robi pracownik socjalny, w tym celu przytoczę krótką definicję. Pracownik socjalny zawód, w którego zakresie leży działalność w środowiskach społecznych, gdzie znajdują się jednostki wymagające pomocy w usamodzielnieniu, odzyskaniu lub umocnieniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie. Swoje czynności opiera on na ustalonej naukowo diagnozie społecznej. Ma on integrować działania wokół rodziny oraz jej środowiska społecznego i lokalnego. Praca jego ma na celu pedagogizowanie działań wsparcia oraz stosowanie profilaktyki, której zadaniem jest uzupełnić system polityki społecznej kierowanej do rodziny i osób samotnych.

Slide 3

Powinien on zadbać o zapewnienie swoim klientom podstawowych warunków do życia poprzez pomoc: finansową rzeczową psychiczną Pracownik socjalny powinien również przyczyniać się do wzmacniania zdolności swoich podopiecznych do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów oraz aktywizować zawodowo i społecznie, w czym współpracuje z doradcą zawodowym i psychologiem oraz innymi członkami zespołu interdyscyplinarnego.

Slide 4

Cele pracy socjalnej Cel ratowniczy - zapewnianie podstawowych warunków bytowych tym, którzy zostali ich pozbawieni (np. udzielanie schronienia osobom bezdomnym) Cel kompensacyjny - zaspokajanie potrzeb, których jednostki nie potrafią zaspokoić same, ani z pomocą innych instytucji (np. zapewnienie stałego zasiłku rodzinnego, gdzie głowa rodziny nie jest w stanie generować przychodu na skutek trwałego kalectwa) Cel protekcyjny - redukowanie niekorzystnego wpływu czynników, których nie da się zmienić bądź usunąć (np. praca socjalna we wspomnianej rodzinie, której cel stanowi trening dotyczący pokonywania problemów codziennego życia) Cel promocyjny - osiąganie bardziej zadowalającego poziomu oraz jakości życia, przez pomoc w pokonywaniu trudności oraz rozwiązywaniu problemów

Slide 5

Przedstawione cele podejmowane przez pracowników socjalnych w ich codziennej pracy, skłaniają do rozważenia za A. Minahan i A. Pinkusem tezy, że tą kategorię zawodową postrzegać można przez pryzmat czterech systemów: systemu przeprowadzania zmian systemu klienta systemu podmiotu systemu działania

Slide 7

Działalność pracownika socjalnego może przybierać różne formy. Generalnie rzecz biorąc wyróżniamy trzy metody pracy socjalnej: metodę indywidualnych przypadków, metodę pracy grupowej, i metodę tworzenia (organizowania) społeczności.

Slide 8

Pierwszą, wspomnianą metodą, jest metoda indywidualnych przypadków. Zdaniem Tadeusza Pilcha istotą tej metody jest wnikliwa obserwacja indywidualnych cech, zachowań, doświadczeń każdej jednostki. Istnieją różne modele pracy socjalnej według tej metody: model psychospołeczny, model funkcjonalny, model modyfikacji zachowań. Stosując tę metodę należy pamiętać o następujących zasadach: 1) akceptacji, czyli uznania praw, decyzji, cech charakteru osoby zwracającej się z prośbą o udzielenie pomocy; 2) komunikacji, czyli porozumiewaniu się uczestniczących w spotkaniu stron; wymiana zdań, myśli połączona z wzajemnym zrozumieniem i akceptacją, nawet w przypadku odmiennych poglądów; to rodzaj specyficznej łączności między stronami; 3) indywidualizacji, czyli odrębnym, jednostkowym traktowaniu każdego przypadku, w celu udzielenia najbardziej adekwatnej formy pomocy;

Slide 9

4) zasadzie uczestnictwa, czyli czynnym i rozmyślnym udziale potrzebującego pomocy w działaniach zmierzających do poprawy jego sytuacji życiowej; 5) zasadzie zaufania i poszanowania prywatności, czyli stwarzaniu warunków sprzyjających zawierzeniu, ufności szczerości potrzebującego względem pracownika socjalnego, z zachowaniem szacunku wobec jego zwierzeń; 6) zasadzie samoświadomości, czyli umiejętności rozdzielenia życia zawodowego od życia prywatnego (w tym także osobistych przekonań pracownika socjalnego). Techniki stosowane w pracy tą metodą to: wywiad, obserwacja oraz analiza dokumentów osobistych jednostki.

Slide 11

Drugą, wymienioną powyżej metodą pracy socjalnej, jest praca metodą grupową. Zdaniem Floriana Znanieckiego, grupa społeczna jest zgromadzeniem jednostek, które w ich opinii tworzy osobną całość. Aleksander Kamieński wyodrębnił trzy typy pracy grupowej: 1) grupy rozwojowo-wychowawcze, których zadaniem jest stymulowanie osobistego rozwoju wszystkich członków, którzy w różnym stopniu utożsamiają się z grupą (przykład takich grup stanowią organizacje młodzieżowe); 2) grupy rewalidacyjne, których zadaniem jest ułatwianie osobom częściowo nieprzystosowanym do życia spełnianie czynności społecznych (przykładem takich grup są placówki opiekuńczo-wychowawcze i kulturalno-oświatowe); 3) grupy psychoterapeutyczne, które w oparciu o metody psychologii klinicznej, ułatwiają potrzebującym pomocy osiąganie sprawności społecznej i psychicznej.

Slide 12

Natomiast zdaniem Charlesa Zastrowa, podział metod pracy przedstawia się następująco: 1) grupy rekreacyjne, mające za zadanie przygotowywanie zabaw, gier, wymagających aktywności fizycznej, tworzone samorzutnie i zwykle bez nadzoru (na przykład miłośnicy piłki nożnej czy jazdy rowerem); 2) grupy umiejętności rekreacyjnych, mające za zadanie rozwijanie umiejętności na przykład sportowych, łącznie z dostarczaniem przyjemnych wrażeń uczestnikom przyjemnych wrażeń, pod okiem osoby prowadzącej. Członkowie tych grup uczestniczą w zawodach z danej dyscypliny; 3) grupy socjalizacyjne, których zadaniem jest formowanie lub transformacja postępowania osób należących do grupy, w taki sposób, by odpowiadało ono normom społecznym; grupy te dążą do zwiększania zdolności interpersonalnych, podbudowywania wiary w siebie, stymulowania przyszłościowego myślenia. Na czele tych grup stoją najczęściej pracownicy socjalni;

Slide 13

4) grupy terapeutyczne, których członkami są jednostki z zaburzeniami psychicznymi bądź socjalnymi; w takich grupach dużą rolę odgrywają wzajemne relacje pomiędzy ich członkami, którzy wzajemnie się wspierają; wspólne szukanie rozwiązań problemów oraz zrozumienie kłopotów innych członków grupy, to podstawowe założenia tego rodzaju metod pracy; 5) grupy spotkaniowe, których celem jest ułatwianie zrozumienia siebie i pozostałych członków i nawiązywanie z nimi pozytywnych relacji; 6) grupy edukacyjne, których funkcją jest udzielanie praktycznych informacji z zakresu wychowania i opieki ( na przykład poradnie dla przyszłych rodziców); porady te są udzielane przez pracowników socjalnych specjalizujących się w danej dziedzinie; 7) grupy samopomocy, które powstają z inicjatywy osób, powiązanych tą samą przypadłością czy chorobą; zwykle bez specjalnego przewodnictwa ze strony pomocy społecznej (przykładem takiej grupy są Amazonki); 8) grupy problemowe i precyzyjne, tworzone z inicjatywy pracowników socjalnych, zainteresowanych daną kwestią.

Slide 15

Pierwszą fazą pracy grupowej jest powstanie grupy. Różniące się pod względem osobowości, doświadczeń postanawiają założyć grupę. Obserwujemy wówczas: poszukiwanie potencjalnych kandydatów do nawiązania bliższych relacji, tendencje do ustosunkowywania się do osoby prowadzącej grupę (stosunek ten może być podrzędny bądź nadrzędny), poszukiwanie pozycji w hierarchii tworzonej społeczności.

Slide 16

Druga faza pracy grupowej, istotna dla jej późniejszego funkcjonowania, to określenie układu i normy grupy. W tej fazie ustala się metody działania, które zdecydują o skuteczności grupy. Obserwujemy wówczas: przedsięwzięcia realizowane przez poszczególnych członków celem zajęcia określonej pozycji w układzie grupy, lęk przed zacieraniem się granic własnej odrębności, tak wyraźnych przed przystąpieniem do grupy, odzew osób tworzących grupę na przestrzeganie bądź łamanie formalnych zasad działania grupy.

Slide 17

Te naturalne podczas powstawania grupy procesy, muszą zachodzić pod czujnym okiem pracownika socjalnego, czuwającego nad tym, by nie przyniosły niepożądanych efektów. Trzecią fazą, fazą nastawioną na działanie jest urzeczywistnianie założeń grupy. Znający się już członkowie przystępują do aktywnych działań zmierzających do osiągania zamierzonych celów. Wszyscy uczestniczą w procesach decyzyjnych i w praktycznych działaniach. Ostatnią fazą pracy grupowej jest ewaluacja rezultatów podjętych działań i podejmowanie decyzji w kwestii dalszego funkcjonowania społeczności.

Slide 19

Trzecia i ostatnia metoda w pracy socjalnej - metoda organizowania środowiska, przebiega według następujących etapów: 1). Diagnozowanie zapotrzebowania, niedoboru, niebezpieczeństw występujących w badanej społeczności; 2). Powołanie odpowiednich grup, odpowiedzialnych za realizację poszczególnych zadań i opracowanie planu działania, przygotowanie odpowiedniej strategii informowania o przebiegu działań; Na tym etapie następuje dopracowywanie form pracy opiekuńczo-wspomagająco-rozwojowych, ciągłe odkrywanie istniejących objawów niedostatku i ich badanie. Na tym etapie konieczne jest często tzw. wtórne pobudzanie, czyli zachęcanie osób zainteresowanych do podejmowania kolejnych działań. Rezygnacja, jaką często obserwuje się w tej fazie, wynika z odkrywania coraz to nowych przejawów niedostatku.

Slide 20

Należy walczyć z tą rezygnacją poprzez przygotowywanie zabaw dla dzieci i różnych form rozrywki dla dorosłych. Jest to, najogólniej rzecz biorąc, nieustanne staranie o poprawę sytuacji życiowej członków danej społeczności poprzez realizowanie następujących założeń: usunięcie istniejących przeszkód społecznych, udzielanie specjalistycznej pomocy osobom będącym w potrzebie, aktywizacja ludności - wspólne akcje publiczne. 3). Obserwacja, ewaluacja wyników i wprowadzanie ulepszeń. Należy nieustannie przyglądać się badanej społeczności, by w przyszłości usprawnić udzielanie koniecznej pomocy i dostosować jej wymiar do oczekiwań i możliwości członków danej społeczności.