Historia pisma

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

PISMO, system znaków, pozwalających na widzialne utrwalenie myśli konkretnym języku. Pismo pojawiło się stosunkowo późno (ok.. 5-6 tys. lat temu). Istniały też społeczeństwa wysoko rozwinięte, które nie posiadały swojego pisma, nawet dziś nie posługuje się nim wiele mln. ludzi. Pismo wynajdywano kilkakrotnie i całkowicie odrębnie w wielu centrach kulturowych.

Slide 3

PISMO W STAROŻYTNYM EGIPCIE Hieroglify były pismem starożytnych Egipcjan, znakami niezrozumiałymi poza ich krajem, ale i dla większości jego ludności. Sztuka pisania stanowiła tajemnicze, ekskluzywne narzędzie, jej znajomością mogli się szczycić tylko nieliczni spośród mieszkańców Egiptu. Z upływem czasu, w związku z przemianami kulturowymi, nastaniem ery chrześcijańskiej, księgi zapisane hieroglifami stawały się jeszcze mniej zrozumiałe, a wiele z nich uległo zniszczeniu.

Slide 4

Determinatywy-obrazki umieszczane na końcu słowa, nie mające wartości fonetycznej.

Slide 5

Pierwszym stosowanym przez Egipcjan materiałem do pisania był kamień.

Slide 6

PISMO KOPTYJSKIE Gdy Egipt zaczął ulegać wpływom kultury greckiej ukształtował się nowy rodzaj pisma oparty na alfabecie greckim. Do tegoż alfabetu Egipcjanie dodali siedem znaków tworząc w ten sposób pismo koptyjskie. Weszło ono do użytku ok. III w. n.e. Posługiwali się nim chrześcijanie egipscy, których zwano Koptami

Slide 7

Ostrakon koptyjski pochodzący z VI w. n.e., zawiera list biskupi. Pismo koptyjskie stosowane było najczęściej do korespondencji prywatnej, urzędowej, do dokumentacji urzędowej i administracyjnej. Rzadko spotyka się utrwalone tym pismem teksty literackie lub naukowe.

Slide 8

PISMO HIERATYCZNE Jedną z form pisma ukształtowaną w starożytnym Egipcie ok. trzeciego tysiąclecia było pismo hieratyczne, używane głównie na potrzeby handlu, ze względu na prostotę i łatwość utrwalania. Stosowano w nim proste i pochyłe znaki, stąd nazywa się je także kursywą.

Slide 9

                                                                                                                                                                 Papirus z pismem hieratycznym

Slide 10

PISMO DEMOTYCZNE Pismo demotyczne ukształtowało się w VII w., stopniowo wypierając pismo hieratyczne. Było ono jeszcze bardziej uproszczone w stosunku do porzednika. Tak jak poprzednika, zapisywano demotykę na ostrakonach i papirusach, póżniej na stelach kamiennych do napisów nagrobnych. Dokumenty demotyczne to głównie pisma o treści prawniczej, administracyjnej i handlowej.

Slide 11

Najbardziej znanym przykładem zastosowania pisma demotycznego jest Kamień z Rosetty. Demotyka jest jednym z trzech charakterów pisma wyrytych w sławnym kamieniu obok hieratyki i alfabetu greckiego.

Slide 12

PISMO ARABSKIE Pismo arabskie wywodzi się z pisma aramejskiego, rozwinęło się i rozpowszechniło w Arabii wraz z islamem. Przyjęte zostało przez kraje muzułmańskie, które posługiwały się innymi językami, obecnie stosowane jest w państwach Afryki północnej, należy do najbardziej rozpowszechnionych pism na świecie.

Slide 13

PISMO GRECKIE Początkowo sposób zapisywania był nieco odmienny od współczesnego, mianowicie od prawej do lewej strony (tak pisali Fenicjanie), następnie zmodyfikowano ten sposób pisząc raz od prawej, raz od lewej tzw. bustrofedon (zgodnie z ruchem wołów przy orce), aż w końcu pisano już w sposób przyjęty aż do dziś od lewej do prawej

Slide 14

Grecka majuskuła Majuskuła (łac. majuskulus ozn. większy) to pismo, którego wszystkie litery są duże i posiadają jednakową wysokość. Używano jej w piśmie książkowym oraz do rycia w kamieniu. Była to pierwotna wersja pisma zarówno w starożytnej Grecji, jak i w Rzymie.

Slide 15

Grecka uncjała Zmiana materiału pisarskiego z papirusu na pergamin wpłynęła na modyfikację pisma. Gładki pergamin pozwalał na kreślenie linii zaokrąglonych. Tak powstała uncjała. Pismo to zaczęto stosować na początku naszej ery. Najstarszy zachowany zabytek z tym stylem pochodzi z III w., są to inskrypcje z Timigadu.

Slide 16

Grecka minuskuła Nazwa od łac. minusculus - bardzo mały. Pismo składające się z małych liter o różnej wysokości. Dają się one wpisać między cztery poziome linie: a b c d e f g. Minuskuła była używana nieco później, z przekształcenia greckiej kursywy (pisma pochyłego) i wydłużania kresek pionowych.

Slide 17

PISMO ŁACIŃSKIE Alfabet łaciński rozprzestrzenił się razem z armią rzymską w niemal całej Europie. Dziś używany jest na ogromnych obszarach kuli ziemskiej. Do najstarszych zabytków tego pisma należą inskrypcje, najsłynniejszą jest tzw. Stela Romulusa (łac. lapis Niger), oprócz tego waza Duenosa, złota szpilka z Praeneste (łac. fibula Praenestina). Wczesny alfabet składał się z 21 liter, w I w. dodano Z i Y.

Slide 19

PISMO RUNICZNE Nazwa tego pisma pochodzi od gockiego słowa runa, czyli tajemnica. Używana jest też inna nazwa - futhark, która wzięła się od sześciu pierwszych liter alfabetu. Znaki runiczne są najstarszym typem pisma ludów barbarzyńskich zamieszkujących północną Europę. Było to proste pismo alfabetyczne, nadające się do wielu celów: pamiątkowych, prawnych i praktycznych.

Slide 20

Najdawniejsze inskrypcje runiczne pochodzą z II i III wieku n.e.

Slide 21

TWÓRCA PISMA DLA NIEWIDOMYCH Braille Louis (1809-1852) - twórca systemu pisma punktowego (dotykowego) dla niewidomych; Francuz, uczeń, a następnie nauczyciel w paryskim Instytucie Ociemniałych, sam niewidomy od 3 r. życia; w wieku niespełna 16 l. opracował podstawy, a w 1829 r. ogłosił zasady swojego systemu pisma punktowego (zob. Braillea pismo), które przez kilka następnych lat doskonalił i uzupełniał; w 1837 r. wydano pierwszą książkę w systemie Braillea, od 1879 r. jest on powszechnie stosowany w zakładach kształcenia niewidomych; w 1952 r. w 100-lecie śmierci Braillea jego prochy złożono w paryskim Panteonie.

Slide 22

PISMO DLA NIEWIDOMYCH Braillea pismo - pismo niewidomych, uniwersalny system pisma punktowego (dotykowego), używany we wszystkich językach świata; jego podstawą jest sześciopunkt w kształcie prostokąta, w ramach którego z różnej ilości i konfiguracji punktów wypukłych uzyskuje się 63 znaki; punkty sześciopunktu posiadają umowną numerację: lewa kolumna (z góry na dół) - numery 1, 2, 3, prawa - 4, 5, 6; wszystkie znaki podzielone są na 7 serii; powierzchnia znaku nie przekracza pola dotyku opuszki palca; system pisma Braillea jest stosowany w notacji matematycznej, fizycznej, chemicznej, muzycznej; pismem punktowym jest wydawana literatura piękna, popularnonaukowa, podręczniki oraz czasopisma.

Slide 23

W Polsce alfabet Braillea przyjął się na dobre dopiero w 1934 r.

Slide 25

NARZĘDZIA PISARSKIE

Slide 26

Narzędzia egipskiego skryby Ilustracja przedstawia warsztat pracy dawnego skryby. Na rozłożonym papirusie leżą: od lewej etui z trzcinowymi piórami, u dołu tabliczka do wygładzania papirusu, na niej podwójny kałamarz na atrament czerwony i czarny; po prawej - nóż do papirusu zakończony kaczym dziobem.

Slide 27

Rylce do wyciskania pisma klinowego Tabliczka sumeryjska z Teb, ok. 2360 r. p.Chr. Obok rylce z trzciny do pisma klinowego. Istniały prawdopodobnie trzy rodzaje rylców: 1. trójkątny - do rysowania kątów; 2. wyżłobione - do tworzenia gwoździ ; 3. zaokrąglone - do pisania liczb.

Slide 28

Narzędzia do pisania w starożytnym Rzymie Stylus i kałamarz

Slide 29

Chińskie pędzelki Pędzelki chińskie z dekoracją z laki, pochodzą z okresu dynastii Ming. Przechowywane są w Muzeum Narodowym w Taipei.

Slide 30

Opracowała : Anna z Gimnazjum Kucała im. mjr. Jana Piwnika Ponurego w