Slide 1
Żywność i żywienie Temat: Jak prawidłowo się odżywiać?
Slide 2
Jesteś tym co jesz
Slide 3
W skład pokarmów wchodzą podstawowe składniki odżywcze: białka, węglowodany (cukry), tłuszcze, witaminy, składniki mineralne.
Slide 4
Rola składników pokarmowych w organizmie: tłuszcze i węglowodany służą przede wszystkim jako źródło energii
Slide 5
białko i składniki mineralne spełniają rolę budulcową
Slide 6
witaminy i składniki mineralne ograniczają się do funkcji regulujących
Slide 7
BIAŁKO Białka stanowią główny składnik budulcowy wszystkich tkanek ustroju człowieka. Dobrym źródłem białka są: jaja, mleko i jego przetwory, sery oraz mięso czerwone - wołowina , wieprzowina, baranina (najlepiej chude), mięso białe - drób, ryby (bez skóry), soja, groch, fasola.
Slide 8
WĘGLOWODANY Węglowodany stanowią główne źródło energii dla organizmu człowieka. Węglowodany dzielą się na: proste - wchłaniane w krótkim czasie po spożyciu i dające szybki, krótkotrwały zastrzyk energii (glukoza, fruktoza) złożone - wchłaniane zdecydowanie wolniej i dostarczające energii w dłuższym okresie czasu (skrobia, błonnik) . Dobrym źródłem węglowodanów złożonych są: produkty zbożowe - pieczywo (najlepiej gruboziarniste, razowe), makarony, płatki owsiane, ryż (najlepiej pełnoziarnisty niełuskany), kasze (gryczana, jęczmienna).
Slide 9
BŁONNIK Błonnikiem (włóknikiem) pokarmowym nazywamy zespół substancji ścian komórkowych roślin nie trawionych i nie wchłanianych w przewodzie pokarmowym człowieka. Podstawowe właściwości błonnika: wchłania wodę, przyspiesza eliminację niestrawionych resztek i ułatwia regularne wypróżnienie, obniża poziom cholesterolu przez co zmniejsza ryzyko miażdżycy, stabilizuje stężenie glukozy we krwi, oczyszcza organizm z toksyn i metali ciężkich.
Slide 10
Źródła błonnika Występuje w warzywach oraz w zewnętrznych warstwach ziaren zbóż i nasion strączkowych. Najwięcej błonnika znajduje się w chlebie razowym, grubych kaszach, płatkach owsianych, warzywach korzennych i strączkowych oraz niektórych owocach ( maliny, truskawki, porzeczki)
Slide 11
TŁUSZCZE Tłuszcze dostarczają ponad dwukrotnie więcej energii niż białka czy węglowodany i są nośnikiem witamin, tzw. rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K. Dzielimy je na: nasycone nienasycone Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) nie są syntetyzowane w ustroju człowieka, dlatego muszą być dostarczone z pożywieniem. Występują przede wszystkim w olejach roślinnych oraz rybach. Powinny stanowić przynajmniej 23 wszystkich spożywanych tłuszczów.
Slide 12
WITAMINY Witaminy dzielą się na: rozpuszczalne w tłuszczach (A, E, D, i K) rozpuszczalne w wodzie (witaminy z grupy B i witamina C) Najlepszym źródłem witaminy C są surowe owoce (dzika róża, czarna porzeczka, truskawki, owoce cytrusowe) i warzywa (kapustne), witamin A, E, D: jaja, mleko, masło, ryby morskie, oleje roślinne, witamin z grupy B: gruboziarniste produkty zbożowe (ciemne pieczywo, naturalne płatki zbożowe, kasze) mleko, mięso, ryby, jaja, ciemnozielone rośliny liściaste oraz strączkowe.
Slide 13
SKŁADNIKI MINERALNE Składniki mineralne to pierwiastki chemiczne spełniające w ustroju różnorodne funkcje. W tej grupie można wyróżnić: makroelementy np. wapń, magnez, potas mikroelementy np. żelazo, cynk, miedź, jod
Slide 14
Co to jest dieta? Dieta sposób żywienia uwzględniający ilość i jakość spożywanych pokarmów. Dieta odnosi się szczególnie do ludzi chorych, ma znaczenie lecznicze i profilaktyczne.
Slide 15
Wybór diety Każda dieta powinna być dobrana w zależności od: płci, wieku, masy ciała, rodzaju aktywności fizycznej, stanu zdrowia.
Slide 16
W przypadku chorób istnieje możliwość zmodyfikowania diety poprzez czasowe wykluczenie lub ograniczenie: chlorku sodu dieta niskosodowa, zalecana w nadciśnieniu tętniczym cukru dieta niskocukrowa tłuszczu dieta ubogotłuszczowa, niskocholesterolowa glutenu dieta bezglutenowa, stosowana w glutenozależnej chorobie trzewnej
Slide 17
Istnieją także diety, w których zwiększa się podaż składników pokarmowych lub mineralnych np. : dieta bogatobiałkowa, bogatoenergetyczna, bogatopotasowa
Slide 18
Nieprawidłowa dieta powoduje: niedobory witamin, soli mineralnych i innych składników przedwczesne starzenie osłabienie organów wewnętrznych, choroby wysoki poziom toksyn i tkanki tłuszczowej brak energii i sił do życia, depresja, irytacja, apatia
Slide 19
Prawidłowo zestawiona dieta dla młodzieży powinna dostarczać: 10-15 energii z białka 30 energii z tłuszczu 55-60 energii z węglowodanów
Slide 20
Skąd bierze się energia? Energia bierze się z 4 składników pokarmowych: węglowodanów tłuszczów białek Każdy z tych składników rozkładając się w organizmie dostarcza określonej ilości energii, którą mierzymy w kilokaloriach(kcal): 1 g węglowodanów 4,1kcal, 1 g białka 4,1 kcal , 1 g tłuszczów 9,3 kcal
Slide 21
Rozkład posiłków w ciągu dnia Dobowe zapotrzebowanie energetyczne organizmu 100 Posiłek Procent dobowego zapotrzebowania na energię 1. I Śniadanie: 20-25 2. II śniadanie: 15-20 3. Obiad: 35-40 4. Podwieczorek: 5. Kolacja: 5-10 10-15 Przynajmniej jeden posiłek powinien być spożyty w szkole
Slide 22
Dżul i kaloria 1 kaloria [cal] jest to ilość ciepła potrzebna do ogrzania 1 [g] wody o 1 stopień Celsjusza przy ciśnieniu 1 atmosfery. Podstawową jednostką energii w międzynarodowych układzie SI jest Jul (Dżul) - [J] 1 kilokaloria [kcal] 1000 [cal] 1 kilojul [kJ] 1000 [J] 1 [kcal] 4,184 [kJ]
Slide 23
Dzienne zapotrzebowanie energetyczne w [kcal]: młodzież męska 13-15 lat 3000-3300 młodzież żeńska 13-15 lat 2600-2800
Slide 24
Fast food Fast food (z ang. dosłownie szybka żywność) to rodzaj pożywienia szybko przygotowywanego i serwowanego na poczekaniu, na ogół taniego. Zwykle posiada ono wysoką wartość kaloryczną zawiera dużą ilość tłuszczów i węglowodanów, przy równoczesnym niedoborze cennych dla organizmu substancji błonnika, witamin i minerałów.
Slide 25
Dlaczego sięgamy po fast food? Powody: brak czasu wygoda niska cena szybkie zaspokojenie głodu atrakcyjność, aromatyczność, szeroki wybór
Slide 26
Poznajmy, zatem niekorzystne aspekty żywności typu fast-food. Na każde 100 g spożytego fast-fooda przypada około 500 kcal. I tak, zjadając na przykład całą pizzę ważącą ok. 500 g dostarczamy sobie 2500 kcal. Nasze dzienne zapotrzebowanie energetyczne wynosi średnio 2000 kcal dla kobiet i 2500 kcal dla mężczyzn Jak widać jeden posiłek typu fast-food pokryje nasze całodzienne zapotrzebowanie na energię.
Slide 27
Szybka żywność nie jest zdrowa również ze względu na swój skład chemiczny. Wysoka wartość kaloryczna wynika głównie z bardzo dużej zawartości tłuszczu w tych produktach. Co gorsza jest to zazwyczaj tłuszcz zwierzęcy, w dodatku ukryty. Co to oznacza? Jedząc hamburgera czy hot-doga wydaje nam się, że produkty te nie zawierają dużej ilości tłuszczu, gdyż nie jest on widoczny gołym okiem, tak jak na przykład w boczku. Tłuszcz w produkcie, został dodany podczas obróbki technologicznej. Pozornie chude mięso np. w hamburgerze okazuje się zawierać nawet 50 tłuszczu!
Slide 28
Tłuszcze zwierzęce spożywane w nadmiarze mogą doprowadzić nie tylko do otyłości, ale również do pogorszenia stanu naszego zdrowia. Wpływają one na podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi powodując jego odkładanie w naczyniach krwionośnych. Sytuacja taka stwarza ogromne ryzyko powstania choroby wieńcowej i może doprowadzić nawet do zawału serca.
Slide 29
Przyjrzyjmy się teraz kolejnym składnikom odżywczym węglowodanom. W żywności typu fast-food znajdują się właściwie wyłącznie mocno przetworzone węglowodany. Ukrywają się one w bułkach do hamburgerów, hot-dogów, gyrosa, zapiekanek, cieście do pizzy, frytkach. Stanowią one źródło bardzo szybko przyswajalnej energii, a spożywanie ich w nadmiarze powoduje, że zostają przekształcone w tłuszcz i zmagazynowane w postaci tkanki tłuszczowej. Mocno przetworzona żywność zawiera także znaczne ilości soli. Spożywanie jej w dużych ilościach powoduje zatrzymanie wody w organizmie i prowadzi do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi.
Slide 30
10 zasad żywieniowych 1. 2. 3. 4. Jedz co najmniej 5 posiłków dziennie Zawsze jedz śniadanie- jest to najważniejszy posiłek w ciągu dnia i pierwszy paliwo dla twojego organizmu po nocnej odbudowie twój samochód potrzebuje paliwa, oleju, płynów chłodzących by działać na najwyższych obrotach Jedz jak najmniej przetworzone produkty, jeśli to możliwe jedz tylko to co jest naturalne, zapomnij o gotowych daniach i konserwach Przestań solić dania- żywność którą jemy na codzień jest naszpikowana solą a jej nadmiar w organizmie powoduje podwyższenie ciśnienia i wiele innych nieciekawych rzeczy
Slide 31
5. Jedz jak najwięcej warzyw są najlepszym źródłem witamin , minerałów oraz antyoksydantów , które chronią twoje stawy przed starzeniem się 6. Nie jedz nic co najmniej na 1,5 godziny przed treningiem 7. Miej zawsze wodę mineralną lub napój izotoniczny na treningu co najmniej 1,5 litra8. Po treningu zjedz posiłek złożony z węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym- np. banany, miód 9. Nie jedz fastfoodów- ich szkodliwość została udowodniona w setkach prac naukowych 10. Staraj się jeść co najmniej co 2-3 godziny aby twój organizm miał regularne dostawy energii przez cały dzień
Slide 32
SPRAWDŹ, CZY MASZ PRAWIDŁOWĄ MASĘ CIAŁA BMI (Body Mass Index) wskaźnik masy ciała BMI masa ciała (kg) wzrost (m)2 niedowaga (BMI 18,5) prawidłowa masa ciała (BMI 20 - 25) nadwaga (BMI 25 - 29,9) otyłość (BMI 30 - 39,9) otyłość dużego stopnia (BMI 40)
Slide 33
Przykładowe obliczanie BMI Ważysz 55 kg Twój wzrost, to 160 cm (czyli 1,6 m) A teraz licz ! BMI 55 : (1,6)2 BMI 55 : 2,56 BMI 21,48
Slide 34
NOTATKA 1. Dieta sposób żywienia uwzględniający ilość i jakość spożywanych pokarmów. 2. W skład pokarmów wchodzą podstawowe składniki odżywcze: . białka, . węglowodany (cukry), . tłuszcze, . witaminy, . składniki mineralne.
Slide 35
3. Białka stanowią główny składnik budulcowy wszystkich tkanek ustroju człowieka. Dobrym źródłem białka są: jaja, mleko i jego przetwory, sery oraz mięso czerwone - wołowina , wieprzowina, baranina (najlepiej chude), mięso białe - drób, ryby (bez skóry), soja, groch, fasola.
Slide 36
4. Węglowodany stanowią główne źródło energii dla organizmu człowieka. Dzielą się na: . proste - wchłaniane w krótkim czasie po spożyciu i dające szybki, krótkotrwały zastrzyk energii (glukoza, fruktoza) . złożone - wchłaniane zdecydowanie wolniej i dostarczające energii w dłuższym okresie czasu (skrobia, błonnik) Dobrym źródłem węglowodanów złożonych są: produkty zbożowe - pieczywo (najlepiej gruboziarniste, razowe), makarony, płatki owsiane, ryż (najlepiej pełnoziarnisty - niełuskany), kasze (gryczana, jęczmienna).
Slide 37
5. Tłuszcze dostarczają ponad dwukrotnie więcej energii niż białka czy węglowodany i są nośnikiem witamin, tzw. rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K. Dzielimy je na: nasycone nienasycone Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) nie są syntetyzowane w ustroju człowieka, dlatego muszą być dostarczone z pożywieniem. Występują przede wszystkim w olejach roślinnych oraz rybach. Powinny stanowić przynajmniej 23 wszystkich spożywanych tłuszczów.
Slide 38
6. Witaminy dzielą się na: rozpuszczalne w tłuszczach (A, E, D, i K) rozpuszczalne w wodzie (witaminy z grupy B i witamina C) Najlepszym źródłem witaminy C są surowe owoce (dzika róża, czarna porzeczka, truskawki, owoce cytrusowe) i warzywa (kapustne), witamin A, E, D: jaja, mleko, masło, ryby morskie, oleje roślinne, witamin z grupy B: gruboziarniste produkty zbożowe (ciemne pieczywo, naturalne płatki zbożowe, kasze) mleko, mięso, ryby, jaja, ciemnozielone rośliny liściaste oraz strączkowe.
Slide 39
7. Składniki mineralne to pierwiastki chemiczne spełniające w ustroju różnorodne funkcje. W tej grupie można wyróżnić: . makroelementy np. wapń, magnez, potas . mikroelementy np. żelazo, cynk, miedź, jod
Slide 40
8. Każda dieta powinna być dobrana w zależności od: . płci, . wieku, . masy ciała, . rodzaju aktywności fizycznej, . stanu zdrowia.
Slide 41
9. Diety lecznicze i zdrowotne: . dieta niskosodowa, zalecana w nadciśnieniu tętniczym . dieta niskocukrowa, zalecana w zrzucaniu wagi . dieta ubogotłuszczowa, niskocholesterolowa, zalecana w schorzeniach naczyń wieńcowych . dieta bezglutenowa, stosowana w glutenozależnej chorobie trzewnej
Slide 42
10. Nieprawidłowa dieta powoduje: . niedobory witamin, soli mineralnych i innych składników . przedwczesne starzenie . osłabienie organów wewnętrznych, choroby . wysoki poziom toksyn i tkanki tłuszczowej . brak energii i sił do życia, depresja, irytacja, apatia
Slide 43
11. Prawidłowo zestawiona dieta dla młodzieży powinna dostarczać: 10-15 energii z białka 30 energii z tłuszczu 55-60 energii z węglowodanów
Slide 44
12.Energia bierze się z 4 składników pokarmowych: węglowodanów tłuszczów białek Każdy z tych składników rozkładając się w organizmie dostarcza określonej ilości energii, którą mierzymy w kilokaloriach(kcal): 1 g węglowodanów 4,1kcal, 1 g białka 4,1 kcal , 1 g tłuszczów 9,3 kcal
Slide 45
13. Jedna kaloria [cal] jest to ilość ciepła potrzebna do ogrzania 1 [g] wody o 1 stopień Celsjusza przy ciśnieniu 1 atmosfery. Podstawową jednostką energii w międzynarodowych układzie SI jest Jul (Dżul) - [J] 1 kilokaloria [kcal] 1000 [cal] 1 kilojul [kJ] 1000 [J] 1 [kcal] 4,184 [kJ]
Slide 46
14. Dobowe zapotrzebowanie energetyczne organizmu 100 Posiłek Procent dobowego zapotrzebowania na energię 1. I Śniadanie: 20-25 2. II śniadanie: 15-20 3. Obiad: 35-40 4. Podwieczorek: 5. Kolacja: 5-10 10-15
Slide 47
15. Obliczanie BMI. BMI masa ciała (kg) wzrost (m)2 . niedowaga (BMI 18,5) . prawidłowa masa ciała (BMI 20 - 25) . nadwaga (BMI 25 - 29,9) . otyłość (BMI 30 - 39,9) . otyłość dużego stopnia (BMI 40)
Nie znalazłeść potrzebnej prezentacji multimedialnej? Wypełnij formularz a my zrobimy to za Ciebie i poinformujemy mailowo. Wszystko w mniej niż 24 godziny!