4
Skroplenie powietrza Karol Olszewski (1846 - 1915), polski chemik i fizyk Powietrze, azot i tlen po raz pierwszy skroplili dwaj polscy uczeni, profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego Zygmunt F. Wróblewski i Karol Olszewski . Ich współpraca doprowadziła do osiągnięcia wyniku o światowym znaczeniu.
5
AZOT około - 200 C 0 POWIETRZE schładzane pod wysokim ciśnieniem -196 0 C wrze CIEKŁE POWIETRZE ARGO N - 1860 C wrze TLEN podgrzanie skraplanie -1830 C wrze Ze skroplonego powietrza można otrzymać tlen i azot, ponieważ gazy te różnią się między sobą temperaturami wrzenia Substancja Temperatura wrzenia (0 C) azot - 196 tlen -183 argon -186 tlenek węgla(IV) -78,5 wodór -253
6
Na powierzchni wody w krystalizatorze umieść małą zapaloną świeczkę. Przykryj ją cylindrem miarowym. Zapisz obserwacje. 15 Rys.1 Świeca pali się przez chwilę i podnosi się wraz z wodą napełniającą cylinder. Płomień gaśnie, gdy woda zajmuje około 15 objętości menzurki (rys1). Paląca świeca zużyła 15 objętości powietrza zawartego w cylindrze.
7
Tlen - pierwiastek chemiczny, który umożliwia spalanie stanowi 15 objętości. Pozostałe 45 objętości powietrza stanowią składniki niepodtrzymujące palenia słabo rozpuszcza się w wodzie mieszanina jednorodna bez smaku gaz bezwonne bezbarwne W temperaturze 20 0 C, pod ciśnieniem 1013 hPa w 1 m3 wody rozpuszcza się 0, 0288 m3 powietrza W warunkach normalnych kg gęstość powietrza wynosi 1,28 m3 Warunki normalne: ciśnienie -1013 hPa temperatura - 273 0 K 0 0C
8
Po burzy w powietrzu można stwierdzić obecność jeszcze jednego gazu - ozonu. Powstaje on podczas wyładowań atmosferycznych. Jest to odmiana tlenu O3
10
gaz bezbarwny bez zapachu bez smaku nieco lżejszy od powietrza bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie niemetal nie pali się nie podtrzymuje palenia trudno łączy się z innymi pierwiastkami Przy podwyższonym ciśnieniu azot dobrze rozpuszcza się we krwi. Po obniżeniu ciśnienia może wydzielać się w postaci pęcherzyków, które blokują naczynia krwionośne- jest to tzw. choroba kesonowa. Grozi ona nurkom pracującym na dużych głębokościach. Dlatego nie oddychają oni powietrzem, tylko mieszaniną helowo-tlenową.
11
Najważniejszy pierwiastek w przyrodzie, niezbędny do życia roślin i zwierząt. Jest głównym składnikiem mieszanek gazów stosowanych przez nurków i alpinistów. Z jego udziałem przebiega proces korozji oraz rozkład organizmów roślinnych i zwierzęcych.
12
gaz bezwonny bezbarwny bez smaku nieco cięższy od powietrza słabo rozpuszczalny w wodzie niemetal łączy się z wieloma pierwiastkami tworząc tlenki nie pali się podtrzymuje palenie Tlen jest najbardziej rozpowszechniony m pierwiastkiem chemicznym w skorupie ziemskiej (około 50 objętościowych). Jest składnikiem piasku, wody, skał i rud metali. Bez tlenu giną zwierzęta i rośliny. Przy obniżeniu zawartości tlenu w powietrzu do 15 występują zaburzenia w organizmie człowieka.
13
medycyna: podtrzymywanie procesu oddychania ogniwa paliwowe: wodorowo tlenowe spawalnictwo: palniki acetylenowo-tlenowe butle tlenowe wykorzystywane przy pracach na głębokościach i wysokościach
14
OZON O3 tlenu trójatomowa cząsteczka
