Zagrożenie atmosfery

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

SPIS TREŚCI 1. 1.Podstawowe Podstawowepojęcia. pojęcia. 2. 2.Źródła Źródłazanieczyszczeń zanieczyszczeńnaturalnych. naturalnych. 3. 3.Źródła Źródłazanieczyszczeń zanieczyszczeńsztucznych. sztucznych. 4. 4.Rodzaje Rodzajezanieczyszczeń zanieczyszczeńatmosfery. atmosfery. 5. 5.Współczesne Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery. atmosfery. 6. 6.Współczesne Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery atmosferyc.d. c.d. 7. 7.Współczesne Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery atmosferyc.d. c.d. 8. 8.Współczesne Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery atmosferyc.d. c.d. 9. 9.Współczesne Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery atmosferyc.d. c.d. 10.Współczesne 10.Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery atmosferyc.d. c.d. 11.Współczesne 11.Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery atmosferyc.d. c.d. 12.Współczesne 12.Współczesnezagrożenia zagrożeniaatmosfery atmosferyc.d. c.d. 13. 13.Zanieczyszczenie Zanieczyszczeniepowietrza powietrzawwPolsce. Polsce. 14.Wpływ 14.Wpływzanieczyszczeń zanieczyszczeńpowietrza powietrzana nazdrowie zdrowieczłowieka. człowieka. 15.Wpływ 15.Wpływzanieczyszczeń zanieczyszczeńpowietrza powietrzana naprzyrodę przyrodęożywioną. ożywioną. 16.Wpływ 16.Wpływzanieczyszczeń zanieczyszczeńpowietrza powietrzana naprzyrodę przyrodęnieożywioną. nieożywioną. 17.Skutki 17.Skutkiniszczenia niszczenialasów lasówrównikowych. równikowych. 18.Zapobieganie 18.Zapobieganiezanieczyszczeniom zanieczyszczeniomi iich ichskutkom. skutkom. 19.Bibliografia 19.Bibliografiai inetografia. netografia.

Slide 3

1. PODSTAWOWE POJĘCIA 1. ATMOSFERA element środowiska, będący mieszaniną gazów następującym składzie: Plane azot (78,084 objętości powietrza), ta tlen (20,946), ZIEMI argon (0,934), A dwutlenek węgla (0,0385), gazy szlachetne (hel, neon, krypton i ksenon) śladowe ilości. o Składa się z następujących warstw (licząc od dołu): troposfera stratosfera mezosfera jonosfera egzosfra Ze względu na przemieszczanie się mas powietrza atmosfera jest szczególnie podatna na łatwe rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń na duże odległości. 1. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA fizyczne i chemiczne zmiany Zanieczyszczenia atmosfery mają wpływ na degradację pozostałych atmosfery, naturalne lub wywołane gospodarczą działalnością człowieka, elementów środowiska. które wpływają na stopień wykorzystania powietrza przez istoty żywe w procesach biologicznych. zanieczyszczenia naturalne wywołane czynnikami przyrodniczymi,

Slide 4

1. ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ NATURALNYCH

Slide 5

1. ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ SZTUCZNYCH

Slide 6

1. RODZAJE ZANIECZYSZCZEŃ ATMOSFERY 1. Zanieczyszczenia gazowe i pary związków chemicznych: tlenek węgla (CO) i dwutlenek węgla (CO2), dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu, amoniak (NH3), węglowodory, spaliny samochodowe, smog. 2. Cząstki stałe organiczne i nieorganiczne: popiół, sadza, pyły z produkcji cementu, azbest, pyły metalurgiczne. 3. Kropelki cieczy: kwasów, zasad, rozpuszczalników. 4. Mikroorganizmy odbiegające składem lub ilością od naturalnej mikroflory powietrza: wirusy, bakterie,

Slide 7

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY

Slide 8

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY CD. GAZY PRZEMYSŁOWE I PYŁY GAZY PRZEMYSŁOWE I PYŁY Czynnikami powodującymi wyzwalanie do atmosfery tlenków węgla, siarki i Czynnikami powodującymi wyzwalanie do atmosfery tlenków węgla, siarki i azotu są: są:produkcyjne w zakładach przemysłowych, azotu procesy procesypaliw produkcyjne w zakładach przemysłowych, spalanie kopalnych (węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny), spalanie paliw kopalnych (węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny), sztuczne nawożenie pól, sztuczne nawożenie pól, spaliny samochodowe, spaliny samochodowe, elektrociepłownie, elektrociepłownie, gospodarstwa domowe ogrzewane węglem. gospodarstwa domowe ogrzewane węglem. Siarka występuje w powietrzu w postaci związków siarki: występuje w postaci związków siarki: Siarka kwas siarkowy (H2w SOpowietrzu 4), kwas siarkowy (H SO ), siarczany metali, 2 4 siarczany metali, siark dwutlenek siarki (SO2) bezbarwny, silnie toksyczny gaz. dwutlenek siarki (SO ) bezbarwny, silnie toksyczny gaz. 2 a Azot występuje w postaci: Azot występuje w postaci: tlenków azotu (NOX), tlenków azotu (NOX), kwasu azotowego (HNO 3), powstającego w wyniku połączenia tlenków z parą kwasu azotowego (HNO 3), powstającego w wyniku połączenia tlenków z parą wodną. wodną. związków azotu występuje naturalnie w atmosferze jednak ich nadmiar Większość Większość w związków azotu występuje naturalnie w atmosferze jednak ich nadmiar powstający wyniku działalności człowieka jest szkodliwy. powstający w czyli wyniku działalności człowieka jesttoksyczne, szkodliwy. nie ma smaku ani Tlenek węgla czad (CO) silne własności Tlenek łatwo węglarozprzestrzenia czyli czad (CO)się silne własności Łącząc toksyczne, ma smaku ani zapachu, w atmosferze. się znie hemoglobiną, zapachu, łatwo rozprzestrzenia się w atmosferze. Łącząc się z hemoglobiną, blokuje przenoszenie tlenu. blokuje przenoszenie Dwutlenek węgla (COtlenu. 2) - podobnie jak tlenek, powstaje wskutek spalania, a

Slide 9

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY CD. KWAŚNE OPADY (KWAŚNE DESZCZE) powstają w reakcji tlenków KWAŚNE OPADY (KWAŚNE DESZCZE) powstają w reakcji- ztlenków azotu i tlenków siarki, których źródłem są zakłady przemysłowe parą azotu zawartą i tlenkóww siarki, których źródłemkwasy: są zakłady - z parą wodną, powietrzu. Powstające azotowyprzemysłowe i siarkowy, stają się wodną, zawartą w powietrzu. Powstające kwasy: azotowy i siarkowy, stają się składnikami opadów atmosferycznych. składnikami opadówz atmosferycznych. Mogą one wędrować chmurami daleko od źródła jego Mogą one wędrować z chmurami daleko od źródła jego powstania. powstania. Skutki działania: Skutki działania: niszczą organizmy żywe, niszczą organizmy zakwaszają glebę, żywe, zakwaszają glebę,posągi i budowle kamienne, niszczą zabytkowe niszczą zabytkowe i budowle kamienne, powodują rdzewienieposągi metalowych konstrukcji, powodują metalowych dostając sięrdzewienie do zbiorników wodnych konstrukcji, niszczą rośliny dostając się do zbiorników wodnych niszczą rośliny i zwierzęta wodne, iwywołują zwierzętachoroby wodne,płuc, wywołująwodę choroby płuc, zatruwają pitną. zatruwają wodę pitną. Kwaśne deszcze przyczyniają się do zakłócenia naturalnej równowagi Kwaśne deszcze przyczyniają się do zakłócenia naturalnej równowag atmosfery. atmosfery. Do powstawania kwaśnych deszczów przyczyniają się w największym stopniu Do Stanypowstawania Zjednoczonekwaśnych i Europa. deszczów przyczyniają się w największym stopniu Stany Zjednoczone i Europa. Zapobieganie kwaśnym opadom: Zapobieganie kwaśnym opadom: odsiarczanie gazów za pomocą instalacji, wychwytujących tlenki siarki i odsiarczanie gazów za pomocą instalacji, wychwytujących tlenki siarki i

Slide 10

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY CD. jest to wzrost temperatury przy EFEKT CIEPLARNIANY (SZKLARNIOWY) powierzchni Ziemi, spowodowany zmianą bilansu energetycznego, możliwego dzięki istnieniu atmosfery. Jej brak skutkowałby obniżeniem temperatury na Ziemi do -180C, zamarznięciem wód i zagładą życia na Ziemi. Ciepło promieniowania słonecznego przenika przez gazy, wchodzące w skład atmosfery do powierzchni Ziemi, powodując jej ogrzanie, a następnie część tego ciepła jest odbijana od lądów i oceanów i zatrzymywana w atmosferze przez tzw. gazy cieplarniane (szklarniowe). Jeśli proporcje gazów cieplarnianych zostaną zakłócone przez zanieczyszczenia, wówczas pochłonięta ilość ciepła znacznie się zwiększy i nie mogąc ulecieć w kosmos, powoduje ocieplenie się Ziemi.

Slide 11

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY GLOBALNE GLOBALNEOCIEPLENIE OCIEPLENIEjest jestto toocieplanie ocieplaniesię sięklimatu klimatuna naZiemi, Ziemi,do do CD. którego któregoprzyczynił przyczyniłsię sięmiędzy międzyinnymi innymiefekt efektcieplarniany. cieplarniany. Przewiduje Przewidujesię, się,że żeww2050 2050roku rokuśrednia średnia temperatura temperaturana nanaszej naszejplanecie planecie 0 co może grozić wzrośnie wzrośnieoo2,5 2,50C, C, co może grozić katastrofą. katastrofą. Skutki Skutkiglobalnego globalnegoocieplenia: ocieplenia: stopnienie stopnienielodów lodówAntarktydy, Antarktydy, podniesienie podniesieniepoziomu poziomuwód wódna naZiemi Ziemii isezonowe sezonowe podtopienia podtopienialub lubcałkowite całkowitezalanie zalanieterenów terenów przybrzeżnych, przybrzeżnych, przesunięcie przesunięciesię sięstrefy strefylasów lasówwwkierunku kierunkubiegunów, biegunów, przekształcenie przekształceniesię sięstepów stepówi isawann sawannwwpustynie, pustynie, kraje krajedotknięte dotkniętenawracającymi nawracającymiklęskami klęskamisuszy suszy przekształcą przekształcąsię sięwwpozbawione pozbawioneprodukcji produkcjirolniczej rolniczej pustynie, pustynie, jednoczesne jednoczesnewystępowanie występowaniena nakuli kuliziemskiej ziemskiej przeciwstawnych przeciwstawnychzjawisk zjawiskatmosferycznych atmosferycznych- -burze, burze, opady opadyi ilawiny lawinywwjednych jednychregionach, regionach,aasusze suszei iupały upaływw innych, innych,powodujące powodującebrak brakwody, wody,pożary pożaryi iśmierć śmierćludzi, ludzi, zmniejszenie zmniejszeniepopulacji populacjilub lubwyginięcie wyginięcieniektórych niektórych

Slide 12

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY CD. ZANIKANIE WARSTWY Warstwa ozonowa Freony - węglowodory OZONOWEJ (DZIURA OZONOWA) Ozon (O3) - trójatomowa cząsteczka tlenu o niebieskiej barwie, toksyczna dla organizmów żywych. Występuje w 90 w stratosferze i w 10 w troposferze. Tworzy warstwę, chroniącą nas przed nadfioletowym promieniowaniem słonecznym. W górnych warstwach atmosfery jest niezbędny do istnienia życia, natomiast w dolnych warstwach wywiera niekorzystny wpływ na organizmy żywe - prowadzi do zaniku fotosyntezy u roślin oraz jest nietrwała i łatwo ulega zniszczeniu przy podwyższeniu temperatury otoczenia lub w wyniku emisji zanieczyszczeń (głównie freonów), do atmosfery. zawierające węgiel, chlor i fluor. Były stosowane do niedawna w chłodnictwie oraz w środkach chemicznych w aerozolu ( np. dezodoranty ). Po dostaniu się do stratosfery ulegają reakcjom fotochemicznym, a uwolniony z nich chlor reaguje z ozonem (O3), przekształcając go w zwykły tlen cząsteczkowy (O2). Podobne działanie Dziura ozonowa nad wykazują tlenki azotu, Antarktydą które nadal są (zdjęcie pochodzi z serwisu emitowane do atmosfery. http:pl.wikipedia.org) Proces niszczenia

Slide 13

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY CD. METALAMI CIĘŻKIMI ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA METALAMI Metale ciężkie są szczególnie szkodliwe dla ludzi, powodującCIĘŻKIMI zatrucia układu Metale ciężkie są szczególnie szkodliwe dla ludzi, powodując zatrucia układu oddechowego, krążenia i nerwowego oraz mają działanie rakotwórcze. oddechowego, krążenia i nerwowego oraz mają działanie rakotwórcze. Źródła zanieczyszczeń metalami ciężkimi Źródła zanieczyszczeń metalami ciężkimi przemysł, zwłaszcza metalurgiczny np. huty, przemysł, zwłaszcza metalurgiczny np. huty, środki transportu, środki transportu, elektrownie, kotłownie, elektrownie, kotłownie, nawozy sztuczne i środki ochrony roślin, nawozy sztuczne i środkiodpadów. ochrony roślin, niewłaściwe składowanie niewłaściwe składowanie odpadów. Właściwości metali ciężkich Właściwości metali ciężkich Kadm jest toksyczny, łatwo wchłania się w organizmie i kumuluje się w Kadm jest toksyczny, łatwo wchłania się w organizmie i kumuluje się w tkankach. Uszkadza wątrobę, nerki, powoduje niedokrwistość, odwapnienie tkankach. Uszkadza wątrobę, nerki, powoduje niedokrwistość, kości. Jest jednym z najbardziej niebezpiecznych zanieczyszczeń odwapnienie dla ludzi i kości. Jest jednym z najbardziej niebezpiecznych zanieczyszczeń dla ludzi i zwierząt. zwierząt. Chrom w niewielkich ilościach pomaga w procesach metabolizmu u ludzi i Chrom natomiast w niewielkich pomaga w procesach metabolizmu ludzi i zwierząt, w ilościach większym stężeniu powoduje choroby u układu zwierząt, natomiast w skóry, większym stężeniu powoduje oddechowego, krążenia, może uszkadzać nerki, choroby wątrobę układu oraz oddechowego, krążenia, skóry, może uszkadzać nerki, wątrobę oraz wywoływać alergię i zmiany nowotworowe. wywoływać i zmiany drogą nowotworowe. Ołów wnikaalergię do organizmu oddechową, pokarmową lub przez skórę. Ołów wnika do organizmu drogą pokarmowąJego lub przez skórę. Największe zagrożenie stanowi dla oddechową, młodych organizmów. kumulacja Największe zagrożeniezatruć, stanowi dla młodych Jego kumulacja prowadzi do groźnych których objawemorganizmów. może być niedokrwistość,

Slide 14

1. WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA ATMOSFERY CD. TOKSYCZNE ZWIĄZKI W ATMOSFERZE TOKSYCZNE ZWIĄZKI W ATMOSFERZE Azbest tworzą minerały krzemianowe w formie włóknistej. Jest substancją Azbest tworzą krzemianowe w formieduża włóknistej. Jest substancją niepalną. Cechujeminerały go sprężystość, elastyczność, wytrzymałość niepalną. Cechuje go odporność sprężystość, duża wytrzymałość mechaniczna, wysoka naelastyczność, działanie czynników fizycznych, mechaniczna, wysoka odporność na działanie czynników fizycznych, chemicznych i na chemikalia. Jeszcze w latach chemicznych i na XX chemikalia. w latach siedemdziesiątych wieku byłJeszcze powszechnie stosowany w Polsce. siedemdziesiątych XX wieku był powszechnie stosowany w Polsce. Dawne zastosowanie azbestu Dawne zastosowanie azbestu w budownictwie - do krycia dachów oraz jako izolacja budynków (złe w budownictwie - do krycia dachów oraz jako izolacja budynków (złe przewodnictwo cieplne i elektryczne), przewodnictwo i elektryczne), do produkcji rurcieplne do wykonywania instalacji wodociągowych, do produkcji rur do wykonywania instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych i centralnego ogrzewania, kanalizacyjnych i centralnego do produkcji wyrobów (tkaninogrzewania, i farb) ogniotrwałych. do produkcji wyrobów (tkanin i farb) ogniotrwałych. Ze względu na dużą szkodliwość azbestu na organizm w 2002 roku przyjęto Ze względu nausuwania dużą szkodliwość na organizm roku przyjęto Polsce program wyrobów azbestu azbestowych. Zgodniewz2002 rozporządzeniem Polsce program usuwania Zgodnie z rozporządzeniem ministra gospodarki, pracy wyrobów azbestowych. i polityki socjalnej z 23.10.2003 r. ministra gospodarki, pracy i polityki socjalnej z 23.10.2003 dopuszcza się warunkowo stosowanie wyrobów zawierających azbest nie r. dopuszcza się31.12.2032 warunkowor. stosowanie wyrobów nie dłużej niż do Składuje się je na zawierających składowiskach azbest odpadów dłużej niż do 31.12.2032 Składuje się je na składowiskach odpadów niebezpiecznych, a następnie r. poddaje się utylizacji. niebezpiecznych, a następnie poddaje się utylizacji. Szkodliwość azbestu dla ludzi - choroby Szkodliwość azbestu dla ludzi - choroby pylica azbestowa (azbestoza), pylica azbestowa (azbestoza),

Slide 15

1. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA W POLSCE 60 50 5 10 10 15 40 60 16 0 25 20 50 20 30 0 15 0 16 80 27 0 16 0 63 0 30 0 20 0 gazy pyły 20 0 30 0 90 15 0 30 14 0 0 41 0 54 40 90 0 opień zanieczyszczenia powietrza przez pyły i gazy w Polsce [w tys. ton]

Slide 16

1. WPŁYW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA 1. Schorzenia wywołane zanieczyszczeniami powietrza: ZDROWIE CZŁOWIEKA schorzenia układu oddechowego - duszność, zapalenie górnych dróg oddechowych, pylica płuc, nieżyty lub nowotwory gardła, krtani i płuc, zdrow rozedma płuc, dychawica oskrzelowa (astma); e łzawienie, podrażnienie, uszkodzenie lub choroby oczu np. zaćma; podrażnienie naskórka, choroby alergiczne; zaburzenia centralnego układu nerwowego: bezsenność, bóle głowy; chore ciężkie zatrucia, a nawet śmierć organizmu, niedotlenienie organizmu w szczególności mózgu i mięśnia sercowego (przy zatruciu czadem); uszkodzenie systemu odpornościowego organizmu i większa podatność na infekcje; przyspieszenie procesu starzenia się skóry, plamy wątrobowe, piegi; zaburzenie pracy układu krążenia, choroby serca, niedokrwistość hemolityczna; zatrucie mózgu, szpiku kostnego, nerek, wątroby, jelit; zaburzenia reprodukcji, występowanie mutacji genetycznych; krzywica, zwiększenie śmiertelności niemowląt. 1. Ochrona przed skutkami nadmiernego promieniowania UV. Promieniowanie ultrafioletowe w niewielkich dawkach jest pożądane dla człowieka, gdyż powoduje wytworzenie w organizmie witaminy D. Aby jednak chronić się przed ich nadmiarem, który jest szkodliwy dla zdrowia należy:

Slide 17

1. 1.WPŁYW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA PRZYRODĘ OŻYWIONĄ Wpływ zanieczyszczeń na rośliny zaburzenia procesu fotosyntezy, transpiracji, oddychania; utrudnianie dostępu światła do liści i zatykanie aparatów szparkowych; zanik chlorofilu, ograniczenie fotosyntezy; uszkodzenie lub obumieranie igieł i liści u drzew, toksyczny wpływ na korzenie drzew; zakłócenie odżywiania i bilansu wodnego; ograniczenie lub ustanie symbiozy korzeni i grzybów mikoryzowych; chloroza młodych liści; uszkodzenie stożków wzrostu; działanie zabójcze na drobne glony; zmniejszenie odporności lasów na szkodniki i choroby oraz ich obumieranie (szczególnie wrażliwa jest jodła); ograniczenie produkcji planktonu roślinnego; zmiany długości okresu wegetacji w różnych rejonach globu, a w konsekwencji zmiana szaty roślinnej, zmniejszenie liczby gatunków roślin; spadek wydajności w rolnictwie, pogorszenie jakości żywności. 2. Wpływ zanieczyszczeń na zwierzęta negatywne działanie na układ oddechowy - obrzęk płuc; podrażnienie oczu; toksyczny wpływ na ryby w jeziorach i wymieranie ich oraz zmniejszenie połowów; ograniczenie produkcji planktonu zwierzęcego. 1.Wpływ zanieczyszczeń na mikroorganizmy

Slide 18

1. WPŁYW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA PRZYRODĘ NIEOŻYWIONĄ Zmiany klimatyczne i anomalie pogodowe np. zachmurzenie nieba, więcej dni mglistych; Podniesienie się temperatury na Ziemi; Nagły wzrost ilości opadów; Podniesienie się poziomu mórz i oceanów; Topnienie lodowców górskich i pokrywy lodowej Arktyki i Antarktydy; Katastrofalne powodzie i zatopienie niżej położonych części kontynentów; Susze i powiększenie się obszarów pustyń i stepów; Zakłócenie cyrkulacji powietrza i prądów morskich oraz huraganowe wiatry; Wtórne zanieczyszczenie gleby, jej zakwaszenie i degradacja; Wtórne zanieczyszczenie wód, zatruwanie wody pitnej; Wydłużanie czasu wysychania farb i lakierów; Niszczenie zabytkowych posągów i budowli kamiennych, zabytków zbudowanych z wapienia lub piaskowca, papieru, odzieży; Korozja Uciążliwe działanie na otoczenie substancji zapachowych, zawartych w metalu zanieczyszczeniach.

Slide 19

1. SKUTKI NISZCZENIA LASÓW RÓWNIKOWYCH Wskutek niszczenia lasów tropikalnych, które pochłaniają znaczną ilość energii słonecznej, następuje zmiana stosunku promieniowania odbitego od Ziemi do promieniowania padającego; Naruszona zostaje konwekcja (wymiana powietrza i ciepła); Podczas spalania lasów do atmosfery dostaje się ogromna ilość dwutlenku węgla i ozonu, a zmiana ilości poszczególnych gazów w atmosferze powoduje efekt cieplarniany; Po wycięciu lub spaleniu lasów tropikalnych, pozbawiona roślinności ziemia nie gromadzi wody z deszczy zenitalnych; Wycinanie drzew w górnym biegu rzeki zagraża życiu ryb i innych organizmów wodnych, żyjących na całej jej długości; Niszczenie dużych kompleksów leśnych nie pozwala przyswoić tyle węgla z powietrza

Slide 20

1. ZAPOBIEGANIE ZANIECZYSZCZENIOM I ICH źródeł SKUTKOM Wykorzystywanie alternatywnych energii np. energia słoneczna, wiatrowa. Zlikwidowanie lub udoskonalenie przestarzałych technologii produkcyjnych o silnych emisjach pyłowo-gazowych. Zainstalowanie urządzeń redukujących i neutralizujących zanieczyszczenia, tzw. technologie bezodpadowe. Ochrona wilgotnych lasów tropikalnych i ponowne zalesienie zdewastowanych przez kwaśne deszcze obszarów. Odpowiednia organizacja ruchu drogowego polegająca na kierowaniu ruchu tranzytowego poza osiedla mieszkaniowe. KOLEKTOR SŁONECZNY Staranny dobór roślin do uprawy w miejskich ogródkach działkowych. Ograniczenie emisji freonów poprzez zaniechanie korzystania z dezodorantów i odświeżaczy powietrza w sprayu. Stosowanie: - paliw bezołowiowych i bezsiarkowych oraz katalizatorów, - urządzeń ochrony atmosfery o wysokiej skuteczności ( filtry, odpylacze), - biologicznych metod ochrony - pasy zieleni, otuliny itp. Ograniczenie korzystania z samochodów na rzecz rowerów jako pojazdów przyjaznych środowisku.

Slide 21

1. BIBLIOGRAFIA I NETOGRAFIA 1. Program nauczania biologii w gimnazjum. Wyd. WSiP. 2. PAKIET III. Wyd. WSiP - Ciekawa biologia. Podręcznik dla gimnazjum. Część 3. Człowiek zmienia świat przyrody - Ciekawa biologia. Zeszyt ćwiczeń dla gimnazjum. Część 3. Człowiek zmienia świat przyrody - Ciekawa biologia. Poradnik dla nauczyciela. Część 3. 1. Nowa encyklopedia powszechna PWN. Wyd. Naukowe PWN. 2. Wikipedia