Śląskie stroje ludowe wersja rybnicka

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Śląskie stroje ludowe wersja rybnicka Gabriela Bonk Rybnik 2006

Slide 2

Kolorowy WIERZCHEŃ, szeroka ZOPASKA, na głowie kolorowa GALANDA, najlepiej z opadającymi na czoło mieniącymi się koralikami to popularny wizerunek śląskiego stroju.

Slide 3

Barwny, często czerwony WIECHRZEŃ to element stroju rozbarskiego, który nie występował w okolicach Rybnika

Slide 4

W okolicach Żor, Rybnika, Gliwic i Rudy Śląskiej stroje ludowe mają cechy mieszane. W ich formie i detalach widać wpływy stroju opolskiego, raciborskiego i bytomskiego.

Slide 5

Strój ludowy prezentowany w Miejskim Ośrodku Kultury w Żorach i wykorzystany w czasie pokazu kiszenia kapusty przez zespół Osiny.

Slide 6

Strój ludowy w regionie Rybnika w zasadniczych założeniach nie różnił się od stroju górnośląskiego.

Slide 7

Najwięcej wspólnych cech miał ze strojem bytomsko rozbarskim i raciborskim

Slide 8

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 9

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 10

Kobieta w odświętnym stroju raciborskim 1958 rok

Slide 11

Komplet kobiecego stroju ludowego w rybnickim od połowy XIX wieku do lat 40-tych XX wieku tworzyły

Slide 12

Długa, pofałdowana KIECA na staniku LAJBIKU o półokrągłym dekolcie.

Slide 13

Pod KIECKĄ zakładano kilka spódnic krochmalonych, nadających kobiecie stożkowaty wygląd.

Slide 14

Na przełomie XIX i XX wieku kobiety nosiły pod KIECKĄ grube WATÓWKI, tj. spódnice przymocowane do LAJBIKA i pikowane jak kołdry.

Slide 15

JAKLA była wierzchnim okryciem w formie luźnej, rozszerzonej ku dołowi bluzki, z długimi rękawami i stójką.

Slide 16

Całość kompletu zdobiła ZOPASKA szyta z atłasu lub jedwabiu.

Slide 17

Komplety takie nosiły mężatki i panny

Slide 18

Stroje ludowe naszych prababć były niezwykle urodziwe

Slide 19

Tradycyjny strój rybnicki mężatek

Slide 20

Stroje ludowe ze Starej Wsi obok Raciborza. Pierwszy z prawej interesujący strój wkładany z okazji chrztu.

Slide 21

Panny ubierały także biały płócienny KABOTEK (bluzkę) z rękawami zdobionymi do łokcia wraz z dekoltem i koronkową kryzą.

Slide 22

Ramiona zakrywano jedwabną lub bawełnianą chustką tzw. MERYNKĄ w białej lub kremowej tonacji, często z wzorem drukowanych kwiatów i brzegiem wykończonym długimi frędzlami.

Slide 23

MERYNKĘ noszono zamiast pszczyńskiego OPLECKA albo rozbarskiego WIERZCHNIA

Slide 24

Piękne stroje ludowe ziemi rybnickiej.

Slide 25

Dziewczęta w strojach ludowych fotografia z archiwum Sióstr Urszulanek (około 1933 roku)

Slide 26

Ubranie codzienne składało się szerokiej, w drobne fałdy układanej KIECKI, przyszytej do LAJBIKA, oraz JAKLI. Całość uzupełniała skromna ZOPASKA płócienna i chustka

Slide 27

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 28

Starka

Slide 29

Strój codzienny Piekary Śląskie

Slide 30

Babcia Śląska

Slide 31

Na co dzień dziewczyny chodziły bez okrycia głowy, z warkoczami spuszczonymi w dół których zaplatane były kolorowe wstążki.

Slide 32

Ludowy obrzęd umywania rąk i nóg w Wielki Piątek

Slide 33

Marzanna

Slide 34

Podobny zestaw stroju wykorzystywano w celach reprezentacyjnych. Najważniejszą różnicą było nakrycie głowy.

Slide 35

Panny w uroczystych chwilach zakładały GALANDĘ

Slide 36

Mężatki zaś układały warkocze wokoło głowy w DUDLIK i nosiły czepiec zaopatrzony z przodu w duże kolorowe wstążki związane pod brodą.

Slide 37

Mężatki ubierały czepiec

Slide 38

Anna Szendzielorz w stroju starszej kobiety ze Starej Wsi spod Raciborza

Slide 39

Paweł Steller: Stara Ślązaczka (drzeworyt)

Slide 40

lub chustkę PURPURKĘ związana na ŻUROK

Slide 41

Na głowie i ŻUROKU noszono luźno nałożoną czarną chustkę tzw. TYBETKĘ, zawiązaną z przodu.

Slide 42

Większe rozmiary posiadała wełniana chusta turecka SZPIGIEL składana w trójkąt i wkładana na głowę, sięgała poniżej połowy kiecki, noszona tylko w uroczysty dzień.

Slide 43

Odświętne stroje zimowe okolic Bytomia i Raciborza początek XX wieku

Slide 44

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 45

Do stroju odświętnego należała obszerna KIECKA obszyta u dołu szeroką wstążką z przyszytym LAJBIKIEM

Slide 46

Ozdobą stroju był duży krzyż wieszany na sznurach czerwonych korali.

Slide 47

Na początku XIX wieku gospodarze nosili spodnie GALOTY szyte z jeleniej skóry i kamizelkę z długim KAPUDROKIEM (surdutem) szytym z granatowego sukna.

Slide 48

Koszule pod szyją podwiązywano JEDWOBKĄ, którą wiązano z przodu na węzeł.

Slide 49

Latem wkładali na głowę czarny wysoki kapelusz KŁOBUK, w porze zimowej tchórzówkę albo baranicę.

Slide 50

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 51

Pod koniec XIX wieku męski strój ludowy zaniknął.

Slide 52

Pod wpływem mody miejskiej wykształcił się na Śląsku tzw. ANCUG (garnitur)

Slide 53

ANCUG składał się z marynarki, spodni i WESTY (kamizelki).

Slide 54

W święta mężczyźni ubierali czarny ANCUG, koszulę ze sztywnym KRAGLIKIEM i krawatem lub JEDWOBKĄ. Na głowie nosili meloniki.

Slide 55

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 56

Do szycia garniturów używano także materiałów w pionowe prążki, co odzwierciedlało się w kompletach ślubnych w postaci sztuczkowych spodni, które wraz z surdutem tworzyły wytworny komplet.

Slide 57

Kobiecy strój ślubny zależał od majętności wstępującej w związek małżeński, ale zawsze był niezwykle uroczysty i odznaczał się powagą. Nigdy nie występował w nim kolor czerwony.

Slide 58

Elegancka czerń była głównym kolorem stroju panny młodej jeszcze do końca I wojny światowej. W tym kolorze była JAKLA, również ciemna była KIECA. Komplet ten uzupełniała kolorowa, acz zawsze stonowana ZOPASKA.

Slide 59

W rejonie Rybnika występował także chłopski strój ślubny w białej tonacji, zdarzało się to jednak niezwykle rzadko. Orzepowice 1917 zdjęcie pochodzi ze zbiorów Muzeum w Rybniku

Slide 60

Oprócz aspektu symbolicznego był on wynikiem przejmowania mody miejskiej przez środowiska wiejskie. Niedobczyce 1920 zdjęcie pochodzi ze zbiorów Muzeum w Rybniku

Slide 61

Dla porównania odświętne stroje rozbarskie z Dąbrówki Wielkiej

Slide 62

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 63

Odświętne stroje pszczyńskie

Slide 64

ŚLĄSKIE stroje ludowe naszego regionu Centrum Regionalne przy SP nr 7 w Osinach ; opisy Zofia Przeliorz ; rysunki Ewa Getler, Irena Przeliorz. Żory : Drukarnia Oldprint, 2001.

Slide 65

Barbara Bazielich: Śląskie stroje ludowe. Katowice: Śląsk, 1988. ISBN 83-216-0512-5 Barbara Bazielich: Strój ludowy na Śląsku. Chorzów: Ittis, 2001. ISBN 83-914403-2-X Barbara Bazielich jest autorką pozycji traktujących o śląskim stroju ludowym

Slide 66

W prezentacji wykorzystano informacje uzyskane w Rybnickim Muzeum oraz artykuł z tygodnika Nowiny: Mit czerwonego wierzchnia. Materiały ilustracyjne pochodzą głównie z książek Barbary Bazielich oraz z kalendarza: Z tej ziemi. Śląski kalendarz katolicki na rok 1996. Katowice: Księgarnia Świętego Jacka, 1995. ISBN 83-7030166-5 Wykorzystano także przedwojenne publikacje książkowe, album rodzinny oraz materiały z kartoteki regionalnej Biblioteki Zespołu Szkół Urszulańskich w Rybniku

Slide 67

Za pomoc uzyskaną w Muzeum Rybnickim serdecznie dziękuję Gabriela Bonk

Slide 68

Tę prezentację, oraz kilka innych o tematyce regionalnej można pobrać z witryny: http:www.rybnik.plbsip