Ruch obrotowy Ziemi i jego nastepstwa

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

Wymagania na poszczególne oceny Uczeń na ocenę Dopuszczającą (2) Wskaż na globusie półkulę wschodnia , zachodnią, północną i południową Odczytaj na globusie współrzędne dla Polski z dokładnoscia do 10 stopni Dostateczną (3) Podaj cechy południków i równolezników Dobrą (4) Wyjaśnij pojecia: siatka geograficzna, współrzędne geograficzne Bardzo dobrą (5) Odczytaj współrzędne geograficzne na róznych mapach

Slide 3

temat RUCH OBROTOWY ZIEMI powoduje że po nocy jest dzień

Slide 4

Wiecie już ,że planeta ziemia nie tkwi w bezruchu w przestworzach, ale wykonuje pewne ruchy. Jakie są to ruchy?

Slide 5

Ziemia krazy wokół własnej osi co wywołuje wrażenie ruchu Słońca po niebie , co nie jest prawdą

Slide 7

Ruch Obrotowy Ruch obrotowy (wirowy) to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez :Biegun Północny Biegun Południowy. Nasza planeta wiruje Zach zawsze w kierunku Wsch z zachodu na wschód. Biegun północny noc dzień Biegun południowy

Slide 8

Czas jednego obrotu Ziemi Czas jednego pełnego obrotu Ziemi wynosi: - 24 godziny doba słoneczna

Slide 9

Pokaz na globusie podświetlanym ruch obrotowy Ziemi Na danym południku jest zawsze ta sama pora dnia i nocy Oś ziemska nie zmienia swego położenia w czasie tego ruchu.

Slide 10

STREFY CZASU NA ZIEMI KONSEKWENCJE RUCHU WIROWEGO: dobowa zmiana czasu; Dobowa zmiana czasu w tym samym momencie dla jednych punktów na Ziemi Słońce wschodzi, dla innych góruje (osiąga najwyższy punkt na horyzoncie podczas widomej wędrówki), a dla jeszcze innych zachodzi; różne położenie Słońca w jednej chwili nad różnymi południkami pozowliło określić czas słoneczny, na podstawie którego wprowadzono czas strefowy i urzędowy.

Slide 12

Czas Czas słoneczny słoneczny to czas o kreślony na podstawie momentu górowania Słońca na danym południku. Wszystkie kolejne południki położone w kierunku na wschód mają czas późniejszy, a na zachód wcześniejszy. Wiedząc że każdy punkt na Ziemi wykonuje pełny obrót w ciągu 24 godzin, można określić różnice czasu między poszczególnymi południkami: 360 długości geograficznej 24 godziny różnicy czasu, 180 długości geograficznej 12 godziny różnicy czasu, 15 długości geograficznej 1 godzina różnicy czasu, 1 długości geograficznej 4 minuty różnicy czasu.

Slide 13

Spłaszczenie Ziemi przy biegunach to wynik siły odśrodkowej, która działa na każde ciało będące w ruchu wirowym; siła ta skierowana jest prostopadle do osi Ziemi i powoduje jej rozszerzenie wokół Równika

Slide 14

Widome ruchy gwiazd obracająca się z zachodu na wschód Ziemia wywołuje wędrówkę po niebie (w odwrotnym kierunku) wszystkich ciał niebieskich (z wyjątkiem Gwiazdy Polarnej, która znajduje się na przedłużeniu osi Ziemi);

Slide 15

siła Coriolisa to siła bezwładności powodująca odchylenie kierunku poruszania się ciał (w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej);

Slide 16

Pływy morskie pływy morskie (przypływy i odpływy) są one wywołane grawitacyjnym przyciąganiem Księżyca i Słońca;

Slide 17

Dobowa zmiana oświetlenia następujące po sobie dni i noce oraz dobowy rytm zmian wysokości Słońca na horyzoncie wpływają na przebieg wszystkich procesów zależnych od dostawy energii słonecznej, np. procesu fotosyntezy.

Slide 18

Obliczanie czasu słonecznego Obliczając czas dowolnego miejsca należy wykonać następujące czynności: 1) Odczytać długość geograficzną wybranego miejsca i długość geogr. Miejsca, w którym czas jest znany 2) Sprawdzić na jakich półkulach dane punkty ( miejsca) się znajdują

Slide 19

Przykłady na obliczanie czasu słonecznego Gdy oba miejsca znajdują się na tej samej półkuli Gdy oba miejsca leżą na innych półkulach 1. W Krakowie (20o E) jest 715. Jaki jest 1. W Krakowie (20o E) jest 450 Jaki jest czas słoneczny w Amsterdamie (5o E). czas słoneczny w Rejkiawiku o o o Oblicz różnicę długości. 20 - 5 15 (22oW)? (Podany sposób obliczania Pomnóż wynik przez 4 minuty różnicy czasu nie obejmuje 15o 4 min60min, czyli 1h sytuacji, gdy musielibyśmy Oblicz czas w Amsterdamie od czasu przechodzić przez południk 180o). słonecznego Krakowa odejmij 20o22o42o obliczoną różnicę czasu. 715-1h615 42o4min168min, czyli 2h48min 450 - 2h48min 202 2. W Krakowie( 20o E) jest 715 jaki jest czas słoneczny w Tokio (140o E)? Oblicz różnicę długości 140o -20o 120o Wynik pomnóż przez 4 minuty 120o 4480min, czyli 8h Oblicz godzinę w Tokio do czasu słonecznego Krakowa dodaj obliczoną różnicę czasu 15 15 2. W Lizbonie( 9o W) jest 1230. Jaki jest czas słoneczny w Krakowie (20o E) ? 9o20o29o 29o4min116min, czyli 1h 56min 12301h56min13861426

Slide 20

Strefy czasowe

Slide 21

Strefy czasu Czas strefowy to czas dla każdej strefy obejmującej 15 długości geograficznej. Określa się go na podstawie górowania Słońca nad południkiem środkowym dla danej strefy. W strefach bezpośrednio z sobą sąsiadujących czasy strefowe różnią się o jedną godzinę. Czas strefowy obejmuje 24 strefy różniące się czasem o 1 godzinę. Obszar każdej strefy rozciąga się od jednego bieguna do drugiego bieguna między dwoma granicznymi południkami. Szerokość tego pasa ustalono dzieląc 360 na 24 godziny, co daje 15 . Południki mające długość geograficzną równą wielokrotności 15 stopni są środkami strefy, np. 15 E, 30 E, 120 W. Pierwsza strefa czasu obejmuje obszar położony pomiędzy południkami 730W a 730E. Środkowym jest tu południk 0, którego czas, wraz z czasem całej strefy, nazywany jest czasem uniwersalnym (GMT- Greenwich Mean Time od nazwy Królewskiego Obserwatorium w Greenwich). W stosunku do niego określa się czas pozostałych stref, dodając pełne godziny na półkuli wschodniej i odejmując na półkuli zachodniej. Czas strefowy stosuje się w rzeczywistej postaci na morzach, a na lądach obowiązuje czas urzędowy, który tylko w pewnym stopniu pokrywa się ze strefowym.

Slide 22

Strefy czasowe na świecie

Slide 23

Strefy czasowe i czasy urzędowe w Europie W Europie niektórym strefom czasowym nadano nazwy, np. Czas strefowy południka 15 E nazywany jest czasem środkowoeuropejskim, Czas południka 30E to czas wschodnioeuropejski Strefa południka 45E ma czas moskiewski 22o 30 W 7o 30 W 7o 30 E Czas uniwersalny 22o 30 E Czas środkowoeuropejski 37o 30 E Czas wschodnioeuropejski

Slide 24

Czas letni i zimowy Urzędowa zmiana czasu z zimowego na letni i odwrotnie wprowadzana jest w wielu krajach, mniej więcej w półrocznym odstępie. Działania te maja na celu lepsze wykorzystanie energii słonecznej do oświetlenia i ogrzewania, przy jednoczesnym ograniczeniu zużycia energii elektrycznej Czas uniwersalny i strefy czasowe zostały zaproponowane w 1878 roku przez kanadyjskiego wynalazcę Sandforda Fleminga, zaś wprowadzono je w 1884 roku. Większość obszarów Polski znajduje się w strefie czasu środkowoeuropejskiego, dlatego też ten czas został wprowadzony u nas jako czas urzędowy (pomimo, że część terenów polskich leży również w strefie czasu wschodnioeuropejskiego). W okresie zimowym czas wskazywany przez zegary na całym obszarze Polski jest czasem odpowiadającym czasowi miejscowemu południka 15. W lecie w Polsce zegarki pokazują czas letni, powiększony w stosunku do poprzedniego (zimowego) o jedną godzinę, co oznacza, że nasz czas odpowiada wtedy czasowi słonecznemu południka 30 - tzn. strefy czasu wschodnioeuropejskiego. Wprowadzenie czasu letniego środkowoeuropejskiego polega na zmianie wskazówek zegara z godziny 200 na godzinę 300, która będzie godziną początkową czasu letniego środkowoeuropejskiego. Zmianę tą dokonuje się w ostatnią niedzielę marca na czas letni, i w ostatnią niedzielę października na czas zimowy.

Slide 25

Linia zmiany daty umowna linia na mapie stref czasowych, przebiegająca głównie wzdłuż południka 180 stopni (występują niewielkie odchylenia w przypadku miejsc zamieszkanych przez ludzi), przy której przekraczaniu zmienia się datę. Przesunięcia tej linii od południka 180 stopni występują w przypadku Aleutów (zachód) oraz Półwyspu Czukockiego, Kiribati, wysp Tonga, Fidżi, Kermadec. Na wschód od niej data jest o jedną dobę mniejsza niż na zachód. Przekraczając linię zmiany daty ze wschodu na zachód należy dodać jedna dobę, natomiast przy przekroczeniu z zachodu na wschód odjąć jedną dobę.

Slide 26

CZAS URZĘDOWY Na mapie stref czasowych można zauważyć, że granice stref nie pokrywają się z granicami państw. Dlatego decyzje o czasie obowiązującym w danym kraju podejmują jego władze, a czas taki nazywamy czasem urzędowym. W krajach o bardzo dużym terytorium pozostawia się kilka stref czasu, na przykład w Kanadzie jest ich 5 a w Rosji 11, gdzie różnica czasu strefowego między wschodnimi a zachodnimi krańcami wynosi 9 godzin. Niektóre kraje ustaliły urzędowo na swoim terytorium czas różniący się niepełną liczbą stref. Takim krajem jest Iran, który od czasu uniwersalnego dzielą 3 godziny i 30 min. Obszar Polski leży w dwóch strefach czasu środkowoeuropejskiej i wschodnioeuropejskiej. Aby uniknąć konieczności przesuwania czasu przy przekraczaniu granicy stref, ustalono u nas jeden czas urzędowy środkowoeuropejski. W niektórych państwach, w tym w Polsce, wprowadza się urzędowy czas letni, który jest przesunięty o godzinę do przodu w stosunku do czasu zimowego. Wpływa to na oszczędność energii elektrycznej poprzez efektywniejsze wykorzystanie długich dni wiosennych i letnich. Polska przyjmuje latem urzędowy czas wschodnioeuropejski. Nieliczne państwa, jak na przykład Arabia Saudyjska, pozostawiły na swoim terytorium czas słoneczny. Czas strefowy stosuje się tylko w komunikacji międzynarodowej. Na całym terytorium Chin, kraju który ma rozciągłość równoleżnikową ponad 60o długości geograficznej odpowiadającej 4 strefom czasu, przyjęto tylko 1 strefę czasu różniącą się o 8godzin od czasu uniwersalnego

Slide 27

Strefy czasu w Polsce 14o 15o 16o 17o 18o 19o 20o 21o 22o 23o 24o 22o 30 Czas słoneczny Czas strefowy Czas urzędowy 12oo 12o4 12o8 1212 1216 1220 1224 1228 12oo (środkowoeuropejska) 12oo (zimowy) 13oo (letni) 1232 1236 13oo (wschodnio -europejski)

Slide 28

Obszary, które przyjęły zmianę czasu Obszary, które kiedyś przyjęły zmianę czasu, ale obecnie z niej nie korzystają Obszary, na których nie wprowadzono zmiany czasu W Europie tylko Islandia nie zmienia czasu.

Slide 29

Obliczanie czasu strefowego Czas miejsca leżącego na wschód od nas nasz czas strefowy liczba stref czasu między nimi. Czas miejsca leżącego na zachód od nas nasz czas strefowy liczba stref Przykład zadania: O godzinie 13.00 jesteś w Krakowie (20 oE) i chcesz znać czas strefowy w Sydney (151 oE) 1. Obliczasz różnicę długości geograficznej: 151o - 20o 131 o 2. Następnie trzeba wyznaczyć liczbę stref: 131o:15o ( bo rozciągłość 1 strefy wynosi 15 o) 8,73339 stref, co daje 9 godzin różnicy. Ponieważ Sydney leży na wschód od Krakowa dodajemy 9 godzin ( czas strefowy jest o 9 godz. późniejszy) 13.00 9 22.00 czasu strefowego. Odp. W Sydney jest godzina 22.00

Slide 30

Zad. 2. Którą godzinę wskazuje zegar na ratuszu w Nowym Jorku, jeżeli w Poznaniu jest godzina 12.00 czasu strefowego? określenie wartości długości geograficznej na podstawie mapy: Poznań - 1653E (czas strefowy wg południka 15E) Nowy Jork - 7400W (czas strefowy wg południka 75W) ustalenie stref czasu, w których leżą Poznań oraz Nowy Jork: Poznań leży w strefie 15E Nowy Jork leży w strefie 75W obliczenie różnicy czasu pomiędzy strefami na podstawie zależności, że różnica czasu pomiędzy sąsiadującymi strefami wynosi 1 godzinę: 75 15 90 90: 15 6 różnica czasu między Poznaniem a Nowym Jorkiem wynosi 6 godzin; mając na uwadze kierunek ruchu obrotowego Ziemi (z zachodu na wschód), stwierdzamy, że: czas strefowy w Nowym Jorku jest mniejszy niż czas strefowy w Poznaniu. Odpowiedź: Jeżeli w Poznaniu jest godzina 12.00 czasu strefowego, to w Nowym Jorku jest godz. 6.00.

Slide 31

Zad 1-4 str48-49