Rola zasobów naturalnych we wzroście gospodarczym

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Wykład 3 Rola zasobów naturalnych we wzroście gospodarczym 1

Slide 2

Zasoby Komponenty środowiska geograficznego, wykorzystywane bezpośrednio lub pośrednio przez człowieka w procesach produkcji i konsumpcji 2

Slide 3

Eksploatowane na danym obszarze zasoby tworzą jego bazę zasobową. Baza obejmuje: 1. Zasoby naturalne, 2. Zasoby kulturowe, 3. Zasoby ludzkie 3

Slide 4

Zasoby naturalne Są to powstałe w procesach przyrodniczych elementy środowiska geograficznego, które są uznawane przez człowieka za użyteczne w danych warunkach, czasie i miejscu. Obejmują one minerały, źródła energii, warunki klimatyczne, gleby, roślinność naturalną, świat zwierzęcy, wody, krajobraz, formy terenu i przestrzeń. 4

Slide 5

Zasoby kulturowe Inaczej kapitałowe, są to antropogeniczne a więc stworzone przez człowieka elementy środowiska geograficznego. Tworzą istniejący na danym obszarze majątek trwały. 5

Slide 6

Zasoby ludzkie Ludność mieszkająca na danym obszarze, z uwzględnieniem jej płci, wieku, wykształcenia, zdolności do wykonywania pracy i konsumpcji. 6

Slide 7

Zasoby naturalne 1. 2. 3. 4. 5. Zasoby niewyczerpalne i niezmienialne, Zasoby niewyczerpalne ale zmienialne, Zasoby wyczerpywalne , lecz odnawialne, Zasoby wyczerpywalne lub zmienialne, Zasoby wyczerpywalne i nieodnawialne, 7

Slide 8

Rezerwy bilansowe o różnym stopniu rozpoznania i momencie eksploatacji 1. Zasoby sprawdzone 2. Zasoby przewidywane 3. Zasoby prawdopodobne 8

Slide 9

Zasoby naturalne a wzrost gospodarczy 1. Statyczna koncepcja zasobów T. Malthusa (1798) Szczupłość zasobów jest prawem naturalnym, istnieje pewna bezwzględna granica dostępności zasobów 9

Slide 10

Argumenty przeciwne statycznej teorii zasobów 1. Nie można określić wielkości zasobów bo zasoby rosną w czasie i w miarę postępu technicznego. To co dziś określamy mianem zasobów nie było nimi przed laty, a to, co będziemy nazywać zasobami w przyszłości nie jest nimi obecnie 10

Slide 11

2. Trudno określić czas końca zasobów, bo nie wiemy dla ilu pokoleń go szacować co również dynamizuje nam teorię i prowadzi do nieskończoności. Przykład raportu Granice wzrostu, przyjęto górną granicę stanu zasobów na 5 krotnie większą od tej znanej w 1970 r. Ale przy stabilizacji liczby ludności i produkcji przemysłowej granica bezpieczeństwa znajduje się w XXI wieku. A później? 11

Slide 12

Implikacje teorii statycznej dla gospodarki to: 1. 2. 3. 4. Wzrost cen surowców, Preferowanie surowcowego charakteru gospodarki, Zjawisko imperializmu surowcowego, Ograniczenie rozwoju produkcji przemysłowej na rzecz zdobycia większej liczby surowców 12

Slide 13

Zasoby naturalne a wzrost gospodarczy 2. Dynamiczna koncepcja zasobów D. Ricardo Zasoby naturalne są nieograniczone, natomiast ograniczona jest nasza wiedza na temat możliwości ich użytkowania, Nie istnieje absolutna granica zasobów w sensie ilościowym ale jakościowym. 13

Slide 14

Racjonalność gospodarowania zasobami oznacza dbałość o właściwy rozwój wiedzy ludzkiej, Nieważne jaka ilość zasobów pozostawimy kolejnym pokoleniom, ale jaką wiedze kreującą zasoby przekażemy im w spadku. 14

Slide 15

Argumenty za odrzuceniem teorii statycznej i przyjęciem dynamicznej: 1. 2. 3. W sferze teorii niezgodność statycznej teorii zasobów z dynamicznym charakterem świata, W sferze metodologii niemożność ustalenia ostatecznej wielkości zasobów przy obecnym stanie wiedzy ludzkiej, W sferze praktyki niemożność ustalenia realnej polityki surowcowej i gospodarczej, prowadzącej do rozwoju zasobów 15

Slide 16

Zasoby naturalne a wzrost gospodarczy 3. optymistyczna teoria zasobów J.S. Milla Istnieją wielkie nie wykorzystane rezerwy zasobów , a bariera zasobowa ma charakter lokalny bądź regionalny. 16

Slide 17

Dynamiczna teoria zasobów naturalnych 1. Istnieje naturalny mechanizm stabilizacji, który działa w ogólnym mechanizmie funkcjonowania świata, Podstawowa funkcja tego mechanizmu jest prawo logicznego wzrostu, można na nie wpływać, np. Kontrolując liczbę narodzin, ale i tak stabilizacja jest pewną obiektywna koniecznością Można obalić teorię Malthusa (liczba ludności rośnie w postępie geometrycznym natomiast pozyskiwanie żywności w postępie arytmetycznym), czy raport Klubu Rzymskiego, gdyż decydującą role odgrywa czynnik ekonomiczny 17

Slide 18

Stabilizacja potrzeb wyższego rzędu może być osiągnięta poprzez czas, który jest tu czynnikiem stabilizującym Stabilizacja materii i energii wynika ze zmian w procesie produkcji, nowe gałęzie produkcji są bowiem mało energo i materiałochłonne. Dotyczy to krajów wysoko gospodarczo rozwiniętych Teoria obiegu zamkniętego polega na przekonaniu, iż materia nie ulega zniszczeniu, ale po wykorzystaniu przez człowieka wraca do gospodarki w postaci surowców wtórnych. Dziś człowiek w taki sposób odzyskuje jedynie cześć materii, głównie metale. 18

Slide 19

Dynamiczne ujecie granicy zasobów naturalnych Krzywa ludzkiej wiedzy jest wciąż rosnąca, choć tempo jej wzrostu może stopniowo maleć, a z teorii nasycenia i stabilizacji wiadomo, iż zapotrzebowanie na zasoby nie będzie wykazywać tendencji do dalszego wzrostu. 19

Slide 20

Ekonomiczne ujecie granicy zasobów naturalnych Zasoby naturalne są pojęciem ekonomicznym , a nie fizycznym. Ekonomiczny charakter wynika z funkcji zasobów, tj. zaspokajania potrzeb człowieka. Warunkiem wzrostu gospodarczego jest malejący względny koszt pozyskiwania zasobów (prawo ekonomiczne), 20

Slide 21

Surowce energetyczne - - - Są podstawą rozwoju energetyki i niezbędnym zasobem dla rozwoju gospodarki. Rosnące zużycie energii stało się jedną cech rozwoju gospodarczego. Pierwotne (węgiel kamienny, brunatny ropa naftowa, gaz ziemny, siła wód, drewno, torf, odpady organiczne) i wtórne (energia elektryczna, produkty naftowe, energia cieplna i mechaniczna) źródła energii 21

Slide 22

Surowce energetyczne 1. 2. 3. 4. Kryzys energetyczny lat 70 zwrócił uwagę na problem uzależnienia się gospodarek od dostaw ropy naftowej. Skutki wzrostu cen ropy naftowej to: Racjonalne zużycie, Poszukiwanie i eksploatacja nowych złóż, Poszukiwanie nowych źródeł energii Wdrażanie program 22

Slide 23

Ropa naftowa 62 z 164 mld t ma rejon Zatoki Perskiej Istnienie kartelu naftowego przyczyniło się do wzrostu dochodu takich państwa jak; Arabia Saudyjska, ZEA i Kuwejt. Korzystna sytuacja występuje także w Rosji (zagłębie Zachodniosyberyjskie, WołżańskoUralskie, rejon M. Kaspijskiego, Z. TimańskoPeczorskie i na Sachalinie) i w Wenezueli 23