Paleontologia

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Podstawy paleontologii Izabela Jamorska

Slide 2

PREKAMBR 4,5 mld- 540 mln lat temu Obejmuje dwa eony: archaik i proterozoik; obejmuje 85 dziejów Ziemi; najstarsze ślady życia to pojedyncze komórki utożsamiane z bakteriami i sinicami, stwierdzone w skałach o wieku 3,8 mld lat (seria Isua w N-W Grenlandii) sinice- miały zdolność do budowania struktur wapiennych w postaci mat z cienkimi warstewkami przyrostowymi tzw. stromatolity;

Slide 3

C.D. Prekambru Masowy rozwój stromatolitów rozpoczął się ok. 2,8 mld lat temu i trwał niemal do końca proterozoiku; 1,5 mld lat temu pojawiły się pierwsze Eucaryota;planktonicz ne akritarchy;

Slide 4

C.D. Prekambru Ok. 700 mln lat temu w zbiornikach wodnych wyodrębniły się organizmy tkankowe; najważniejsze stanowisko zajęła fauna z Edicara (rys.); pod koniec eonu proterozoicznego nastąpił gwałtowny rozwój życia organicznego;

Slide 5

C.D. Prekambru Miało t związek ze zwiększeniem się ilości tlenu w atmosferze; pojawił się on w wyniku działalności glonów zdolnych do fotosyntezy, a atmosfera zmieniała swój charakter z redukcyjnego na utleniający; skały prekambryjskie występują: w Sudetach, na przedpolu Karpat, w podłożu GZW oraz w Polsce północno- wschodniej;

Slide 6

ERA PALEOZOICZNA Nazwa: era paleozoiczna oznacza erę starego życia; dolna granica paleozoiku pokrywa się z dolną granicą kambru, wyznacza masowe pojawienie się bezkręgowców; górna granica, pokrywa się z górną granicą permu, wyznacza masowe wymieranie wielu grup organizmów;

Slide 7

KAMBR Nazwa tego okresu pochodzi od łacińskiej nazwy N- Walii, Cambria; nastąpiło gwałtowne przyspieszenie ewolucyjne i pojawiły się wszystkie znane współcześnie typy zwierząt bezkręgowych; skały kambryjskie w Polsce występują na powierzchni tylko w Górach Świętokrzyskich i w Sudetach;

Slide 8

c.d. Kambru Świat organiczny: archeocjaty robaki8 ramienionogi Linguella Trylobity (Falotaspis,Holmia, Paradoxides,Olenus)

Slide 9

c.d. Kambru Archeocjaty skamieniałości przewodnie o szkielecie wapiennym,zarówno osobnicze jak i kolonijne żyjące tylko we wczesnym i środkowym kambrze;

Slide 10

c.d. Kambru Rozkład kontynentów i oceanów w Kambrze

Slide 11

ORDOWIK Nazwa pochodzi od celtyckiego plemienia Ordowików zamieszkujących dawniej Anglię; świat organiczny jest kontynuacją ewolucji typów i gromad kambryjskich, oraz szybkiego różnicowania się nowych grup;

Slide 12

c.d. Ordowiku Organizmy ortostratygraficzne: graptolity Organiczmy parastratygraficzne: trylobity konodonty ramienionogi małże

Slide 13

c.d. Ordowiku konodonty

Slide 14

c.d. Ordowiku Rozkład kontynentów i oceanów w Ordowiku

Slide 15

SYLUR Nazwa pochodzi od celtyckiego plemienia Sylurów zamieszkującego niegdyś Anglię; świat organiczny stanowi kontynuacje świata ordowiku, był złożony i podlegał dalszemu rozwojowi i różnicowaniu;

Slide 16

c.d. Syluru Organizmy orto- : graptolity Organizmy para- : trylobity tentakulity konodonty ramienionogi małżoraczki Pojawiły się pierwsze rośliny lądowe - psylofity (cooksonie)

Slide 17

c.d. Syluru W sylurze pojawiają się strunowce m.in. bezszczękowce oraz ryby pancerne, których przedstawicielami są Climatius i Lunaspis.

Slide 18

c.d. Syluru Rozkład kontynentów i oceanów w Sylurze.

Slide 19

DEWON Nazwa okresu pochodzi od hrabstwa Devon w S-W Anglii; powstają nowe grupy zwierząt i roślin mające duże znaczenie jako skamieniałości przewodnie; nastąpił rozkwit kręgowców morskich i lądowych oraz roślin lądowych;

Slide 20

c.d. Dewonu Organizmy orto: graptolity głowonogi amonitowate (goniatyty i klimenie) Organizmy para: ramienionogi (spirifery, terebratule); trylobity tentakulity małżoraczki konodonty Goniatyt

Slide 21

c.d. Dewonu W Dewonie środkowym wymierają Psylofity. Dochodzi do rozwoju roślin wysokich, drzewiastych:widłakowe, skrzypowe, paprocie właściwe i nasienne. Pierwsze organizmy lądowe: bezkręgowce(pajęczaki) owady bezskrzydłe

Slide 22

c.d. Dewonu W świecie kręgowców nastąpiły dwa rewolucyjne wydarzenia: ukształtował się chwytny aparat szczękowy u niektórych ryb oraz pojawiły się ryby dwudyszne i trzonopłetwe. Były to pierwsze kręgowce zdolne do przebywania przynajmniej przez pewien czas na lądzie. Dewon to złoty okres rozwoju ryb!!

Slide 23

c.d. Dewonu Rozkład kontynentów i oceanów w Dewonie

Slide 24

KARBON Nazwa okresu pochodzi od łacińskiej nazwy węgla carbo, którego ogromne złoża powstały właśnie w tym okresie; Nastąpił dynamiczny rozwój roślin i zwierząt lądowych. Podstawowe znaczenie stratygraficzne mają nadal bezkręgowce morskie;

Slide 25

c.d. Karbonu Organizmy orto: Goniatyty Prolekanity Organizmy para: otwornice (Fuzuliny) małże (Posidonia) ramienionogi małżoraczki korale (Rugosa) konodonty

Slide 26

c.d. Karbonu Skrzypowe: klinolisty, kalamity; Zdolność wytwarzania nasion!! Bujny rozwój roślin lądowych tworzących pokłady węgla (widłakowe, skrzypowe, paprocie); 1-sze rośliny nagonasienne (r. Iglaste)- Kordaity; Widłakowe: lepidodendrony ok. 40 m wysokości; Stigmarie- podziemne pędy Sigilaria

Slide 27

c.d. Karbonu Labiryntodont W późnym karbonie pojawiły się pierwsze gady, mogące żyć bez środowiska wodnego; płazy (woda do rozmnażania) owady praskrzydłe(boczna linia rozwojowa ważki, rozpiętość skrzydeł 70 cm) owady biegające:karaluchy, pluskwy;

Slide 28

c.d. Karbonu Rozkład kontynentów i oceanów w Karbonie

Slide 29

PERM Nazwa pochodzi od miasta Perm na południu obszaru przeduralskiego; Nastąpiła radykalna zmiana klimatu: duża powierzchnia obszarów lądowych, często pustynnych; warunki salinarne panujące w płytkich morzach na półkuli N, a na S ze znacznym udziałem lodowców;

Slide 30

c.d. Permu Kręgowce permu:dimitrodon Perm dolnywystępowanie roślin lądowych podobnie jak w Karbonie; dominują rośliny szpilkowe(benetyty, miłorzębowe, sagowce) Pod koniec permu pojawiają się pierwsze ssaki;

Slide 31

c.d. Permu Organizmy orto: Goniatyty Organizmy para: otwornice małże ramienionogi konodonty

Slide 32

c.d. Permu Rozkład kontynentów i oceanów w Permie

Slide 33

ERA MEZOZOICZNA Obejmuje średniowieczne dzieje Ziemi i została wydzielona na podstawie ewolucji świata organicznego. Życie w erze mezozoicznej zaczęło się rozwijać bujnie po kryzysie jaki nastąpił w Permie.

Slide 34

TRIAS Organizmy orto: głowonogi amonitowate konodonty Organizmy para: małże ramienionogi liliowce (wap. Krynoidowy) otwornice liliowiec

Slide 35

c.d. Triasu Rozwój gadów: wodne: Sauropoda lądowe: Tekodonty, Terapsidy Flora: lądowa: rozwój roślin nagonasiennych (np.miłorzębowe) wodna: rozwój glonów, zielenic, ramienic pod koniec górnego triasu pojawiły się ssaki!!!

Slide 36

c.d. Triasu Rozkład kontynentów i oceanów w Triasie

Slide 37

JURA Organizmy orto: amonity właściwe belemnity Organizmy para: otwornice kalpionelle ramienionogi małżoraczki

Slide 38

c.d. Jury amonit belemnity

Slide 39

c.d. Jury Ichtiozaury (20 m) Nastąpił rozwój dinozaurów wszystkich środowisk: gady wodne: Ichtiozaury(mięsożerne), Plezjozaury(drapieżne) Plezjozaur

Slide 40

c.d. Jury Gady płytkowodne Ornitopoda Stegozaury

Slide 41

c.d. Jury Sauropoda Terapoda

Slide 42

c.d. Jury Gady latające: Pterodaktyle (Archeopteryks)

Slide 43

c.d. Jury Rozkład kontynentów i oceanów w Jurze

Slide 44

KREDA Nazwa okresu pochodzi od rodzaju skały - kredy piszącej, która powszechnie występuje w osadach górnej części systemu w zbiornikach oceanicznych i epikontynentalnych; na lądzie wciąż panowały dinozaury;

Slide 45

c.d. Kredy Organizmy orto: amonity właściwe (tendencja do rozkręcania muszli, śr. 2m); Organizmy para: belemnity ramienionogi cocolity(kreda pisząca) kalpionelle otwornice(globigeriny) małże Globigerina

Slide 46

c.d Kredy Flora Kredy dolnej była zbliżona do jurajskiej, a więc dominowały rośliny nagonasienne; W Kredzie górnej pojawiły się rośliny okrytonasienne (dwuliścienne), czyli drzewa liściaste (buki, topole, rośliny zielne); W końcu kredy nastąpił kryzys w świecie organicznym. Wymarły amonity i znaczna ilość belemnitów oraz wielkie gady (dinozaury). Przyczyny tego wielkiego wymierania związane są najprawdopodobniej ze zmianami środowiska, wywołanymi upadkiem dużego ciała kosmicznego na Ziemię.

Slide 47

c.d. Kredy Prawdopodobna przyczyna wielkiego wymierania zwierząt pod koniec Kredy

Slide 48

ERA KENOZOICZNA Era kenozoiczna rozpoczęła się ok. 65,5 mln lat temu i trwa do dziś; sama nazwa oznacza erę nowego życia; stopniowo pojawiały się w niej nowe grupy organizmów coraz bardziej podobne do współczesnych; po wielkim wymieraniu na granicy CPg nastąpiło gwałtowne przyspieszenie ewolucji ssaków; pod koniec tej ery pojawił się człowiek,

Slide 49

Paleogen Grupą org. mających znaczenie stratygraficzne były otwornice (Globigerina, Hastigerina, Nummulites, Assilina); Ponadto występowały także: mszywioły ramienionogi szkarłupnie - jeżowce (skamieniałości przewodnie); od początku paleogenu nastąpiło ożywienie ewolucji ssaków, które na lądach zastąpiły mezozoiczne gady; Jeżowiec

Slide 50

c.d. Paleogenu W Eocenie pojawiły się : pierwsze konie; pierwsze wieloryby; pierwsze małpy; Mezohippus (pół koń) Wieloryby

Slide 51

c.d. Paleogen sagowce miłorzębowe W Oligocenie pojawiły się pierwsze małpy człekokształtne. Wśród flory duże znaczenie miały kokolitowce (śr. Wodne) Florę lądową stanowiły: mszaki, widłakowe, skrzypowe,paprociowe, oraz nagonasienne sagowce, miłorzebowe,szpilkowe; Wiele było roślin okrytonasiennych;

Slide 52

NEOGEN murex Natica Świat zwierzęcy i roślinny miocenu i pliocenu był już bardzo zbliżony do współczesnego; Największe znaczenie jako skamieniałości przewodnie miały otwornice; zwiększyła się rola mszywiołów; duże znaczenie mają mięczaki, a wśród nich ślimaki (Natica, Conus, Murex, Turitella) i małże (Venus, Ostrea, Corbula)

Slide 53

c.d. Neogenu Na lądzie nadal panowały ssaki; W miocenie pojawiły się pierwsze człowiekowate; Duży wpływ na życie w neogenie miały zmiany klimatyczne , które wywołały wielkie migracje zwierząt; Na przełomie Paleogenu i Neogenu rozkład kontynentów był już bardzo zbliżony do współczesnego;

Slide 54

c.d. Neogenu

Slide 55

CZWARTORZĘD Jest obecnie nieformalną jednostka stratygraficzną, obejmującą najmłodsze dzieje Ziemi; O wyróżnieniu tego okresy zadecydowała odrębność klimatyczna: wyróżniała się ona istnieniem okresów zimniejszych (glacjałów) i okresów cieplejszych (interglacjałów); Jedna z najważniejszych cech czwartorzędu było pojawienie się i ekspansja człowieka; Czwartorzęd dzielony jest na plejstocen i holocen; W holocenie pojawiła się roślinność trawiasta (tundra, stepy);

Slide 56

c.d. Czwartorzędu Nosorożec włochaty Wśród organizmów morskich dużą rolę w stratygrafii odgrywają nadal otwornice a także mięczaki; duże znaczenie mają kręgowce.Role dominującą odgrywały ssaki; dwie grupy szczególnie charakterystyczne to koniowate i słoniowate (mastodon);

Slide 57

c.d. Czwartorzędu Już w Oligocenie wyodrębniła się linia człowiekowatych. Pierwsze formy były naziemnymi małpami stepowymi, prowadzącymi wędrowny tryb życia. We wczesnym miocenie pojawiły się pierwsze formy o postawie pionowej. Cecha ta została ukształtowana z końcem pliocenu i od tej pory ewolucja następowała głównie w kierunku rozwoju mózgu.

Slide 58

Kluczowe dane Izabela Jamorska iza.jamorskaumk.pl Literatura: Geologia historyczna dla geografów-W. Mizerski http:archeo.blox.pl www.juraparksolec.pl Dzieje życia na Ziemi -S.J. Gould www.pgi.gov.pl

Slide 59

Ulubione miejsca Http:www.microsoft.com