Osadnictwo

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Osadnictwo 1

Slide 2

miasto Trudne do zdefiniowania Miasto to trwałe zagęszczenie ludzi i siedzib ludzkich, obejmujące znaczny obszar i położone w centralnym punkcie układu dróg komunikacyjnych (Ratzl) Miasto to skupisko ludzi dla których źródłem normalnych środków utrzymania jest koncentracja rodzajów pracy-handlu i przemysłu (Richthofer, Christaller). 2

Slide 3

miasto Miasto związane jest z pewnym stylem życia: (Vidala de la Blache) Miasto historycznie ukształtowany typ osiedla, wyznaczony istnieniem konkretnej społeczności lokalnej, skoncentrowanej na pewnym obszarze o odrębnej organizacji, uznanej i określonej prawnie oraz wytwarzającej w ramach swej działalności zespół trwałych urządzeń materialnych (DziewońskI) 3

Slide 4

Kryteria identyfikacji miast 1. 2. 3. 4. Prawno-administracyjne, Statystyczne, Funkcjonalne, Fizjonomiczne (zwartość osadnictwa). 4

Slide 5

Powstanie miast 1. Koncepcja ewolucyjna: miasto powstało w wyniku społecznego podziału pracy. 2. Koncepcja dyfuzyjna: istniały pewne źródłowe obszary wysoko rozwiniętej kultury i gospodarki, z których wzorce miejskie przenosiły się na inne tereny, decydując o ich rozwoju i przemianach społeczno-gospodarczych. 5

Slide 6

Urbanizacja Zjawisko rozwoju osadnictwa i życia miejskiego. Wieloaspektowość procesu urbanizacji: ekonomiczny, demograficzny, przestrzenny, społeczny. 6

Slide 7

Stadia rozwoju miast Różnorodność postaci współczesnego miasta wynika ze zróżnicowania cywilizacyjnego i gospodarczego świata. 1. Koncepcja Bella i Fourastieg Trzy fazy rozwoju miasta: miasto przedindustrialne, miasto przemysłowe i postindustrialne 2. Koncepcja stadiów rozwoju miasta: urbanizacja, suburbanizacja, dezurbanizacja i reurbanizacja. 7

Slide 8

Miasto przedindustrialne Małe ośrodki miejskie (do 20 tys. mieszkańców), Miasta funkcjonowały w społeczeństwach rolniczych. Miasta pełniły funkcje administracyjne, handlowe i religijne, Struktura społeczeństwa była hierarchiczna, Miasta nie przejawiały ekspansji terytorialnej, 8

Slide 9

Miasto przemysłowe W okresie rewolucji przemysłowej kształtuje się nowa postać miasta, skupiska ludności napływowej, pochodzenia wiejskiego. Podstawowe funkcje miasta są skierowane na zewnątrz, a funkcja przemysłowa dominuje nad innymi. wzrost liczby i wielkości miast, Zmiana relacji między miastem a otoczeniem, uległy zburzeniu mury miast. Miasto staje się miejscem awansu społecznego 9

Slide 10

Miasto postindustrialne Metropolie i megalopolizacja Dominują usługi Wzrost skali przestrzennej miast zjawisko eksplozji przestrzennej miast (motoryzacja indywidualna), Kryzys śródmieścia 10

Slide 11

Funkcje miast Relacje między częścią a całością i oznacza rolę jaką dany element odgrywa w danej całości życia społecznego Funkcje miast związane są z działalnością miast, miasta pełnią określone funkcje: przemysłową, kulturalną. Funkcje pełnione przez poszczególne miasta w społeczeństwie i i systemie gospodarki narodowej są wyrazem społecznego i przestrzennego podziału pracy 11

Slide 12

Koncepcja bazy ekonomicznej miasta Teoria ta wyjaśnia wzrost miasta w kategoriach podziału gospodarki miejskiej na dwa składniki: 1. Działalność świadczoną na rzecz świata zewnętrznego (f. miastotwórcze, egzogeniczne) 2. Działalności świadczone na rzecz rynku lokalnego (f. wewnątrzmiejskie, uzupełniające, endogeniczne) 12

Slide 13

Koncepcja bazy ekonomicznej miasta Teoria ta zakłada, że oba składniki są ściśle współzależne, a zmiany w zaludnieniu i zatrudnieniu są warunkowane zmianami w sektorze egzogenicznym. 1. Mechanizm bazy ekonomicznej: 13

Slide 14

Polski układ obszarów zurbanizowanych Sieć osadnictwa miejskiego kształtowała się w X i XI wieku. Rozwój następował w warunkach ciągłych zmian położenia, wielkości i kształtu terytorium państwowego, (rozbiory, zmiana granic po II wojnie światowej). Dzisiejsza sieć osadnictwa miejskiego obejmuje miasta stare, nowe, przemysłowe i najnowsze. 14

Slide 15

Czynniki wpływające na zróżnicowanie polskiej przestrzeni 1. Zmiany zachodzące w średniowieczu i renesansie: ukształtowanie systemu osadniczego, układu komunikacyjnego, 2. Przebieg pierwszej rewolucji przemysłowej 3. Integrację przestrzeni II Rzeczpospolitej 4. Socjalistyczny model industrializacji, 5. Transformacja systemowa. 15

Slide 16

Formy przestrzenne miast 1. Aglomeracje miejskie duże miasto skupiające różnorodne formy działalności społecznej i gospodarczej. Powstają silne oddziaływania otoczenia z miastem. 2. Konurbacje typowa forma dla osiedli górniczych, występowanie kilku, kilkunastu miast powiązanych silnie. Żaden ośrodek nie ma funkcji dominującej, 16

Slide 17

3. Megalopolis połączenie miast i osiedli w jeden zwarty region miejski. Cechą aglomeracji jest to że rozwijają się szybciej niż miasta średnie i małe, bo: Migracje, produkcja przemysłowa, usługi, Funkcje administracyjne, kulturalne, społeczne, polityczne, 17

Slide 18

Urbanizacja nie zanika, zmienia się tylko jej forma 18

Slide 19

Na przestrzeni 100 lat 1920-2020 największy przyrost WU oczekiwany jest w d. ZSRR o 64 punkty, i Ameryce Łacińskiej o 61 punktów . Przyczyny to: 1. Wzrost gospodarczy, 2. Migracje, eksplozja demograficzna 3. Rolnictwo wielkoobszarowe, 19

Slide 20

Poziom urbanizacji w Ameryce Południowej Wenezuela, Argentyna, Urugwaj - WU -90 Chile 86, Brazylia 82, Kolumbia 76, Peru 73. 20

Slide 21

Poziom urbanizacji w Azji Zwiazek miedzy poziomem rozowju gospdoarczego a wskaxnikiem urbanizacji widoczny jest także w Azji WU wrósł w Turcji o 40 punktów, Arabia Saudyjska 47, Malezja 24, Korea Południowa 61 21

Slide 22

Poziom urbanizacji w KSR Najniższy poziom rozwoju i jednocześnie najniższy WU Sri Lanka 23, tajlandia 20, Papu Nowa Gwinea 17. Chiny - WU 37 KSR i kraje rozwijaj mają dość wysoką dynamikę wzrostu urbanizacji.( 3,3, 5,2, KWR tylko 0,7 22

Slide 23

y KWR mają słabnącą tendencję wzrostu urbanizacji ze względu na: 1. Negatywne następstwa urbanizacji; gnicie rdzenia miasta, powstanie obszarów zdegradowanych, rozrost przedmieści, niszczenie krajobrazu, ubytki terenów rolniczych, patologii społecznych, wzrost kosztów, 23

Slide 24

Fazy urbanizacji 1. Urbanizacja koncentracja ludności w miastach, wzrost zatrudnienia w przemyśle i usługach. Urbanizacja w sensie ekonomicznym i demograficznym 2. Suburbanizacja- rozrastanie zewnętrznych stref miasta, do urbanizacji w sensie demograficznym i ekonomicznym dochodzi urbanizacja przestrzenna. 24

Slide 25

Urbanizacja w Polsce Pierwsze miasta powstały w XIII wieku prawie ostateczna sieć miast ukształtowała się w wieku XVI. W 1600 r. na obszarze dzisiejszej Polski istniało 950 miast, tj. o 150 miast więcej niż obecnie. 25

Slide 26

Urbanizacja w Polsce Pierwsze miasta powstały w XIII wieku prawie ostateczna sieć miast ukształtowała się w wieku XVI. W 1600 r. na obszarze dzisiejszej Polski istniało 950 miast, tj. o 150 miast więcej niż obecnie. 26

Slide 27

Urbanizacja w Polsce 62 ludności mieszka w miastach Silne zróżnicowanie regionalne: poziom uprzemysłowienia, pracochłonność przemysłu, stopień rozdrobnienia rolnictwa, Najbardziej zurbanizowane województwa to: śląskie (79), dolnośląskie (71), zachodniopomorskie 69 i pomorskie 68, Najniższy wskaźnik rejestrują części regionów np. Wschodnie Mazowsze , południowa cześć Podlasia, Podkarpacia (40), 27

Slide 28

Urbanizacja w Polsce 884 jednostki osadnicze mają prawa miejskie, Największe miasto Warszawa 1,6 mln mieszkańców, dalej Łódź, konurbacja śląska, System osadniczy Polski jest wszechstronnie i równomiernie rozwinięty. 28

Slide 29

Osadnictwo wiejskie Na wsi mieszka 14,8 mln osób Głównie ludność wiejska koncentruje się w południowej i południowo-wschodniej części kraju. Przeciętna wieś nie przekracza 200 osób, 29

Slide 30

Teoria progów Jednostki osadnicze w swym rozwoju napotykają na różne przeszkody, bariery wynikające z prowadzonej działalności społecznej i gospodarczej, charakterystycznej dla form endogenicznych i egzogenicznych. 30

Slide 31

Ograniczenia 1. 2. 3. 4. Fizyczne, Środowiskowe, Funkcjonalne, infrastrukturalne, 31

Slide 32

Ograniczenia mają różny charakter stad bariery: Przestrzenne, Strukturalne, ilosciowe 32

Slide 33

Teoria progów B. Malisza Założenia: 1. Miasta nie rozwijają się w sposób ciągły ale skokowo, 2. Nakłady związane z rozwojem miast są nakładami: Normalnymi, Progowymi, Eksploatacyjnymi, 33

Slide 34

Teoria progów B. Malisza 1. Zwiększenie liczby ludności miast , jeżeli nie doprowadza do obniżenia standardu życia to musi prowadzić do wzrostu powierzchni miasta, rozbudowy urządzeń komunalnych, 2. Trzeba pokonywać ograniczenia rozwojowe, czyli ponosić koszty nieproporcjonalne, 34

Slide 35

Teoria progów B. Malisza 3. Poniesienie tych nakadów otwiera nowe tereny do użytkowania, zwiksza na wyrost mozliwosci osiedleńcze, 4. Nakłady i koszty wynikaja ze specyfiki i ekonomiki urządzeń miejskich, 5. Wzrost miasta nie jest funkcją ciągłą, ale odbywa się skokowo 35

Slide 36

Teoria progów B. Malisza 6. Krzywa kosztów progowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca ma kształt sinusoidy, 7. Im większe miasto tym kosztowniejsze progi rozwojowe, 8. Różne ograniczenia mogą się nakładać tworząc warkocz krzywych progowych 36

Slide 37

Występowanie progów rodzi dwa problemy ekonomiczne. 1. Zamrożenie środków, 2. Mogą pojawić się progi zbyt kosztowne dla określonych miast. 37

Slide 38

38