O odmiennych i nieodmiennych częściach mowy

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

O ODMIENNYCH I NIEODMIENNYCH CZĘŚCIACH MOWY Wykonawcy: Patrycja Kamińska, Paulina Posadzy, Paulina Rezler

Slide 2

Czasownik to odmienna część mowy, która nazywa czynności i stany. Odpowiada na pytania Co robi?, Co się z nim dzieje? Strony Liczby Odmienia się przez Tryby Osoby Rodzaje Czasy

Slide 3

Bezokolicznik (zakończone na -c lub -ć) Zakończone na -no lub -to

Slide 4

Tryb oznajmujący- czasownik informuje o wykonywaniu danej czynności, np. gramy, szukam Tryb rozkazujący- czasownik przedstawia nakaz, np. graj, strzelaj Tryb przypuszczający- przypuszczenie, tworzymy go przez dodanie cząstki -bydo czasownika w czasie przeszłym, np. poleciałbyś, śpiewałbym

Slide 5

Cząstkę -by- można umieszczać na końcu wyrazu( piszemy razem) jak i na początku ( piszemy oddzielnie). Cząstkę tę piszemy również ze spójnikami gdyby, jeśliby, toby, żeby (razem). Wyjątki! Trzeba by, warto by, można by ( piszemy oddzielnie)

Slide 6

W trybie oznajmującym l. pojedyncza l. mnoga 1.os. gram 1.os. gramy 2.os. grasz 2.os. gracie 3.os. gra 3.os. grają W trybie rozkazującym l. pojedyncza l. mnoga 1.os. -------- 1.os. grajmy 2.os. graj 2.os. grajcie 3.os. niech gra 3.os. niech grają W trybie przypuszczającym l. pojedyncza l. mnoga 1.os. grałabym 1.os. grałybyśmy Gralibyśmy 2.os. grałbyś 2.os. grałybyście Gralibyście 3os. grałby 2.os. grałyby grałaby grałoby graliby

Slide 7

( strona czynna) Kosmita opuścił planetę. ( strona bierna) Planeta została opuszczona przez kosmitę. ( strona zwrotna) Kosmita umył się.

Slide 8

Dokonany Jest to czynność, która została zakończona lub zostanie wykonana w przyszłości, np. napisałam, będę się myć. Niedokonany Jest to czynność, która jeszcze nie została zakończona, np. myję się, pisałam.

Slide 9

Złożony Używany jest w czasowniku niedokonanym, np. będzie pisał, będę grać. Prosty Używany jest w czasowniku dokonanym, np. napiszę, zagram.

Slide 10

nie z czasownikami piszemy oddzielnie.

Slide 11

Rzeczownik to odmienna część mowy, która nazywa rzeczy, rośliny, zjawiska, zwierzęta, osoby. Odpowiada na pytania Kto? Co?

Slide 12

własne(Kuba, Wisła, Polska) pospolite( piłka, talerz, chłopiec) konkretne(widelec, temperówka, zeszyt) abstrakcyjne( miłość, młodość, radość) osobowe(lekarz, Ania, dziewczynka) nieosobowe(kot, mysz, pies)

Slide 13

SKRÓ T LICZBA POJEDYNCZA LICZBA MNOGA M. żaba żaby D. żaby żab C. żabie żabom B. żabę żaby N. żabą żabami Msc. żabie żabach W. żabo żaby

Slide 14

Rzeczownik jest budowany z tematu, który nie zmienia się przy odmianie. Może zachodzić w nim wymiana głosek, którą nazywamy obocznością. Końcówka to ta część wyrazu, która zmienia się przy odmianie. Jak wskazać temat rzeczownika? Odpowiedzi szukamy w mianowniku liczby pojedynczej. Rzeczowniki rodzaju męskiego będą najczęściej zbudowane z tylko z tematu, końcówka pojawi się w kolejnych przypadkach. W rzeczownikach rodzaju żeńskiego temat odnajdujemy, odcinając końcowe a, a w przypadku słów w rodzaju nijakim- odcinając końcowe o lub e.

Slide 15

Jest odmienną częścią mowy. Jest określeniem rzeczownika. Podlega stopniowaniu. Odpowiada na pytania Jaki? Jaka? Jakie? Który? Odmienia się przez przypadki, liczby i rodzaje. W liczbie pojedynczej jest rodzaj męski, żeński i nijaki, a w liczbie mnogiej męskoosobowy i niemęskoosobowy.

Slide 16

Rodzaj stopniowania Stopień równy Stopień wyższy ładniejszy Stopień najwyższy regularne ładny opisowe gorąco nieregularne duży większy największy mały mniejszy najmniejszy dobry lepszy najlepszy zły gorszy najgorszy bardziej mniej gorąco najładniejszy najbardziej najmniej gorąco

Slide 17

Jest odmienną częścią mowy. Oznacza liczbę lub kolejność. Odpowiada na pytania Ile? Ilu? Który z kolei? Dzieli się na główny, porządkowy, zbiorowy i ułamkowy.

Slide 18

główne- określają ilość porządkowe- oznaczają kolejność zbiorowe- określają zbiorowość bez wskazania na płeć ułamkowe- nazywają ułamki nieokreślone- oznaczają liczby niedokładnie w przybliżeniu

Slide 19

Przypade Końcówka k D. -ga C. -gu N. -giem Msc. -gu

Slide 20

połowa ćwierć 1 półtora chleba (r. męski) półtorej szklanki (r. żeński)

Slide 21

Zastępuje inne części mowy. Odmieniają się w ten sam sposób co zamieniana część mowy. Wyróżniamy zaimki: rzeczowne (np. kto, co, ktoś, coś) przymiotne (np. jaki, taki, mój, swój) przysłowne (np. jak, gdzie, kiedy, tam) liczebne (np. ile, tyle)

Slide 22

Jest nieodmiennym określeniem czasownika. Może pochodzić od przymiotnika (ulega stopniowaniu). Odpowiada na pytania Jak? Gdzie? Kiedy?

Slide 23

Nieodmienna i niesamodzielna część mowy (najczęściej krótkie wyrazy) Połączone z rzeczownikiem tworzą wyrażenie przyimkowe. Dzielą się na: proste(za, przy, w) złożone( poprzez, zza)

Slide 25

Łączy części zdania. Jest wyrazem niesamodzielnym . Nie ma osobnego, właściwego sobie pytania. Najczęściej spotykane to: i, który, ale, lub, czyli, dlatego że, natomiast, lecz, żeby, zatem, więc.