Filozofia grecka

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

Filozofia (gr. philosophia) określenie to pochodzi (prawdopodobnie) od matematyka i filozofa Pitagorasa żyjącego w VI wieku p.n.e. Pierwotnie miało sens dosłowny i oznaczało poszukiwanie, umiłowanie mądrości (gr. phileo kochać, sophia mądrość). W uproszczeniu można powiedzieć, że filozofia zajmuje się ogólnymi, podstawowymi zagadkami świata: naturą istnienia i rzeczywistości, poznawalnością prawdy czy tym, jakie działanie jest pożądane. Dzieli się ją na: ontologię (teoria bytu), epistemologię (teoria poznania), aksjologię (teoria wartości), antropologię filozoficzną i filozofię społeczną. Możemy wyróżnić trzy grupy podstawowych zagadnień filozoficznych: Zagadnienia epistemologii dotyczące stosunku poznania do rzeczywistości. Obszar aksjologii czyli zagadnienia dotyczące nie wiedzy lecz działania.

Slide 3

Filozofia Zachodu to określenie filozofii powstałej w europejskim kręgu kulturowym i wyrastającej z jednej strony z tradycji starożytnych Grecji i Rzymu, a z tradycji judeochrześcijańskiej z drugiej. Były w niej okresy wpływów wschodnich (neoplatonizm) i arabskich (średniowiecze). Rafael, Szkoła Ateńska. Na obrazie znajdują się: Zenon z Kition, Epikur, Awerroes, Pitagoras, Alkibiades, Ksenofont, Sokrates, Heraklit, Platon, Arystoteles, Diogenes, Euklides, Zaratustra i Ptolemeusz

Slide 4

Filozofia europejska narodziła się w greckich koloniach. Historię filozofii starożytnej dzieli się zwykle na : okres presokratejski (VII-V wiek p.n.e.) okres klasyczny (IV wiek p.n.e.) okres hellenistyczny (III p.n.e. V n.e.).

Slide 5

Okres presokratejski Z okresem presokratejskim wiąże się zagadnienie źródeł filozofii. Mówi się, że filozofia powstała z dążenia do wiedzy, które było efektem zdziwienia nad nieprzejrzystą naturą świata. Myślenie filozoficzne zaczęło się, gdy ktoś spróbował podważyć mity religijne i obiegowe, powszechnie przyjmowane opinie. W centrum zainteresowania filozofów presokratyjskich była głównie przyroda, a ich odpowiedzi na to, co jest jej istotą, sprowadzały się do stwierdzeń typu woda (Tales, zm. 543 p.n.e.), powietrze (Anaksymenes), bezkresduch (Anaksymander) ogień (Heraklit) czy cztery żywioły (Empedokles).

Slide 6

Okres klasyczny Okres klasyczny rozpoczęli sofiści (Protagoras, Spokrates) kierujący swą uwagę na człowieka. Jeden z nich, Sokrates, rozmawiający z przypadkowo napotkanymi Ateńczykami o prawdzie, pięknie i dobru, za sprawą swej niezłomnej i bezkompromisowej postawy, stał się dla przyszłych pokoleń ideałem filozofa. Jego uczeń Platon podzielił rzeczywistość na świat zmysłowy zmienny, przemijający i będący pozorem i świat idei wieczny i niezmienny. Z kolei uczeń Platona, Arystoteles stworzył logikę, ugruntował metafizykę i dał światu wizję świata niepodważaną do czasów Kopernika.

Slide 7

Okres hellenistyczny Za początek okresu hellenistycznego uznaje się śmierć Stagiryty (Sokratesa). To okres powstania do dziś żywych koncepcji etycznych: epikureizmu mówiącego, że sensem życia jest doznawanie przyjemności i stoicyzmu (IV wiek p.n.e. II n.e.) dającego wzór postawy mędrca wobec śmierci (Zenon z Kition,, Seneka, mistrz retoryki Cyceron i Marek Aureliusz, filozof na tronie).

Slide 8

Najwięksi filozofowie greccy Tales z Miletu - poszukiwał pierwotnej zasady wszechświata. Uznawał wodę za początek wszechrzeczy. Przypisuje mu się sformułowanie twierdzenia Talesa oraz przewidywanie zaćmień Słońca.

Slide 9

Demokryt z Abdery ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.) myśliciel i podróżnik, znany jako śmiejący się filozof. Według Demokryta prawdziwe poznanie wychodzi od zmysłów, ale da się osiągnąć tylko umysłem, który odróżnia złudne własności zmysłowe, od właściwej poza nimi leżącej istoty. Głosił etyczny postulat zachowania umiaru.

Slide 10

Pitagoras (ok. 572 497 p.n.e.) Pitagoras uważany jest za twórcę koncepcji harmonii kosmosu. Głosił, ze dusza jest od ciała niezależna i trwalsza, a jedynie przez grzechy musi łączyć się z ciałem. Wyzwolenie duszy może nastąpić przez pokutę i misteria. Autor twierdzenia Pitagorasa i twórca teorii liczb.

Slide 11

Sokrates: Jeden z największych filozofów greckich. Urodził się i zmarł w Atenach. Był synem kamieniarza Sofroniskosa i akuszerki Fainarete. Miał trzech synów, których matką była jego żona, Ksantypa. Mieszkał w Atenach, gdzie nauczał prowadząc dysputy z przypadkowymi przechodniami na ulicach miasta, zyskując zarówno popularność jak i wrogość. Sokrates trzykrotnie brał udział w wyprawach wojennych Autor powiedzenia Wiem, że nic nie wiem

Slide 12

Wiara w absolutne znaczenie dobra i cnoty. Sokrates głosił, że cnota (gr. arete, starożytne pojęcie oznaczające tężyznę życiową, szlachetność, dzielność) jest dobrem bezwzględnym, Według Sokratesa cnota jest wiedzą (Jest to jedno i to samo wiedzieć, co jest sprawiedliwe i być sprawiedliwym.). Ludzie czynią źle z niewiedzy, czy raczej wiedzy pozornej. Stanowisko takie nazywa się intelektualizmem etycznym. Wynika z niego, że cnoty można się nauczyć, a od nas samych zależy, czy dobro to nabędziemy. Wypracowanie metody dochodzenia do prawdy, a tym samym do cnoty: jest nią specjalnego rodzaju dyskusja, zwana dialektyką

Slide 13

Diogenes z Synopy (ok. 413 323 p.n.e.) Diogenes głosił potrzebę wyrzeczenia się dóbr materialnych i życia zgodnego z naturą. Sam najprawdopodobniej żył według zasad, które głosił. Mieszkał w cysternie (beczce) a nagabywany przez Aleksandra Wielkiego, czy ma jakieś prośby do władcy, odrzekł mu, że chciałby aby ten odsłonił mu słońce.

Slide 14

Platon (427 347 p.n.e.) Plátōn, ur. 427 p.n.e prawdopodobnie w Atenach (wg niektórych świadectw na wyspie Eginie), zm. 347 p.n.e. w Atenach) (inne źródła podają, że żył 428-348 p.n.e.) - powszechnie uznawany za jednego z najwybitniejszych filozofów starożytności. Przez Senekę był nazwany Księciem Filozofów. Był twórcą systemu filozoficznego zwanego obecnie idealizmem platońskim. Zaciekle zwalczany przez jednych, broniony przez innych, system Platona w ten czy inny sposób obecny jest stale w europejskiej tradycji filozoficznej. Uważa się, że to od Platona zaczyna się właściwa filozofia europejska, rozumiana jako systematyczna nauka, a nie przypadkowe spekulacje

Slide 15

Podstawą systemu Platona było przyjęcie, że prawdziwy wieczny byt to idee, a rzeczywistość materialna jest jedynie odbiciem wiecznotrwałych, niezmiennych idei. Zdaniem Platona, relacja między światem idei a światem rzeczywistym jest podobna do relacji prawdziwych przedmiotów i ich odbić w mętnym świetle. Naczelnymi ideami u Platona były: dobro, piękno i prawda. Idea była dla Platona piątym i ostatnim etapem, który należy przejść, żeby osiągnąć doskonałość. Pozostałe to kolejno: nazwa, definicja, obraz i wiedza.

Slide 16

JASKINIA PLATONA - to symboliczna ilustracja koncepcji. Platon mówi o ludziach siedzących w jaskini, patrzących przed siebie, przykutych do swego miejsca. Z tyłu - za nimi płonie prawdziwy ogień - oni widzą jednak tylko poruszające się na ścianie cienie - prawdziwej idei spostrzec nie mogą.

Slide 18

Arystoteles (384 322 p.n.e.) Arystoteles urodził się w roku 384 p.n.e. w greckiej kolonii Stagirus u wybrzeży Tracji. Jego ojciec był nadwornym lekarzem macedońskiego króla Amynasa. W wieku 17 lat Arystoteles został wysłany do Aten aby odebrać staranne wykształcenie w Akademii Platońskiej. W Akademii Arystoteles spędził w sumie 20 lat, w czasie których najpierw był studentem, potem asystentem Platona i w końcu samodzielnym wykładowcą Arystoteles w Atenach założył własną, konkurencyjną do Akademii szkołę filozoficzną zwaną Liceum (łac. Lyceum, gr. Lykeion), która była wspierana przez Aleksandra Macedońskiego i wkrótce przyćmiła Akademię. Po śmierci Aleksandra i upadku pro-macedońskiego rządu w Atenach Ateńczycy zamknęli Liceum a sam Arystoteles musiał uciekać z miasta.

Slide 19

Twórca logiki Zdaniem Arystotelesa celem nauki jest wyprowadzenie (apodeixis) stanu faktycznego z jego przyczyn. Ten proces ma dwie możliwe formy: wnioskowanie o szczególnych przypadkach ze znanej ogólnej reguły (dedukcja) i wnioskowanie o ogólnej regule ze znanych poszczególnych przypadków (indukcja). Poprawności wnioskowania miała natomiast służyć logika jako metoda porządkowania myślenia według jego formy, a nie treści (logika formalna). Arystoteles stworzył zupełny system tak zwanej teorii sylogizmu, która obecnie stanowi część klasycznego rachunku zdań.

Slide 20

Zenon z Kition (333-262 p.n.e.) Zenon uważał, że człowiekowi szczęście może dać jedynie cnota oraz życie zgodne z naturą i rozumem; powinna ona go doprowadzić do obojętności wobec wszystkiego; postulował wyzbycie się uczuć, które uważał za źródło zła;

Slide 21

Epikur (341 270 p.n.e.) Epikur za główne zadanie człowieka uznawał zapewnienie sobie szczęśliwego życia przyjemności wyrażającej się spokojem i brakiem trosk;

Slide 22

Sokra tes: -Wiem , że n ic nie -Ws wiem . obie s am ka żdy n - Cno o si sw ta jes ój ska t odm rb. ianą m ądroś ci. zną. c e ł o ą sp Platon: -Co do bre, to jest i pi ękne. - Nieg odziwie c bardz niż dus iej koch zę. a ciało - Życie je człowie st coś warte w k piękn t o samo edy, gdy ogląda . w sobie les: e istot t t o t elem s s c e j y i y Ar r atu iem n k t z o ą d k z wie oc lu. r: rzać p e e u i c t k i s m o - Czło z p e E ćj weg usi s ś m o o e i . ć k n n gdy ś a o j o : m k g n a y e e l i e j k z e i y w śliw środ . - Prz - Dz czło otyc śmierć ę ć o d y z ą g b n c e e y g z i iw , gd as sn gdy osią i e a , c e w i n właśc y a ż c o ż właś , którą m cale rci nie m a. e i w n ć y r b zy Śmie my, śmie już nie m - Było iwał wied k as eje poszu istni hodzi, n c przy

Slide 23

Heraklit z Efezu: Nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki. przytoczone przez Platona w Kratylu Nie wystarczy dużo wiedzieć, żeby być mądrym. Wszystko płynie Panta rhei. (łac.) Pitagoras: Kto mówi, sieje, kto słucha, zbiera. Liczba jest istotą wszystkich rzeczy. Zły język zdradza złe serce. Diogenes: Nie zasłaniaj mi Słońca Jestem obywatelem świata. (A ja) jestem Diogenes, pies. Opis: Reakcja na słowa Jestem Aleksander, Wielki Król wypowiedziane przez Aleksandra Macedońskiego. Zenon z Kition Chętnego Losy prowadzą, niechętnego wloką. Volentem Fata ducunt, nolentem trahunt (łac.)