Cukrzyca

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA 7 KWIETNIA 2016 Pokonaj cukrzycę! Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia PSSE Brzesko - Anna Piechnik

Slide 2

CEL ŚWIATOWEGO DNIA ZDROWIA 2016 Zmniejszenie o jedną trzecią liczby zgonów z powodu chorób niezakaźnych, w tym cukrzycy, do 2030 r. w ramach Celów Zrównoważonego Rozwoju. Zwiększenie wiedzy o rosnącym rozpowszechnieniu cukrzycy, ogromnym obciążeniu tą choroba i jej poważnych następstwach, zwłaszcza w krajach o niskich i średnich dochodach

Slide 3

KILKA FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY 1. Na cukrzycę choruję około 350 milionów osób na świecie. 2. WHO przewiduje, że do 2030 roku cukrzyca będzie stanowić 7 przyczynę zgonów na świecie. 3. Choroby układu krążenia są odpowiedzialne za 50-80 zgonów wśród chorych na cukrzycę. 4. W 2012 cukrzyca była bezpośrednią przyczyną zgonów u 1,5 miliona osób. 5. 80 zgonów z powodu cukrzycy występuje w krajach o niskim i średnim dochodzie. 6. Cukrzyca jest jedną z głównych przyczyn amputacji kończyn, niewydolności nerek, ślepoty. 7. W Polsce na cukrzycę choruje 2,6 mln osób, z czego aż 750 tysięcy nie zdaje sobie z tego sprawy. 8. Szacuje się, że do 2030 r. cukrzycę może mieć 4,8 mln Polaków.

Slide 4

CUKRZYCA INFORMACJE OGÓLNE Cukrzyca ogólnoustrojowa choroba przewlekła, charakteryzującą się hiperglikemią, czyli podwyższonym stężeniem glukozy (cukru) we krwi. Do choroby tej dochodzi, gdy organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub nie jest w stanie skutecznie wykorzystywać własnej insuliny w procesie metabolizmu cukrów pochodzących ze spożywanej żywności.

Slide 5

HIPERGLIKEMIA Stan, kiedy w surowicy krwi znajduje się dużo glukozy. Prawidłowo jej stężenie powinno wynosić na czczo 70-99 mgdl . Wspólna cecha wszystkich jednostek chorobowych zaliczanych do cukrzycy.

Slide 6

INSULINA Hormon regulujący poziom cukru we krwi, wytwarzany przez komórki ß tworzące w trzustce tak zwane wyspy Langerhansa. Umożliwia wnikanie glukozy do komórek. Obniża poziom cukru we krwi poprzez zwiększanie transportu jego cząsteczek do komórek organizmu. Hamuje proces syntezy glukozy z innych związków, np. aminokwasów tzw. glukoneogeneza. Zwiększa transport aminokwasów do komórek i pobudza je do produkcji białek. Stymuluje syntezę kwasów tłuszczowych i DNA. Hamuje rozkładanie tłuszczów oraz wstrzymuje proces samobójczej śmierci komórki.

Slide 7

PRZYCZYNY CUKRZYCY Problemy z wydzielaniem insuliny w trzustce lub nieprawidłowe działanie tego hormonu. Jeżeli glukoza nie może przeniknąć do komórek organizmu, w których jest spalana jako energia i pozostaje w krwioobiegu, jej stężenie może wzrastać do szkodliwego poziomu. Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolności różnych narządów, szczególnie: Oczu Nerek Nerwów Serca Naczyń krwionośnych

Slide 8

CUKRZYCA TYPU I Tzw. insulinozależna, jest spowodowana rzeczywistym brakiem insuliny na skutek uszkodzenia komórek trzustki, które są odpowiedzialne za produkcję tego hormonu przez własny układ odpornościowy. Choroba pojawia się najczęściej u dzieci i osób młodych (ujawnia się zazwyczaj u dzieci poniżej 10 roku życia, ale może także dotyczyć osób do 30 roku życia). Leczenie wymaga stałego podawania insuliny w formie iniekcji (zastrzyku).

Slide 9

CUKRZYCA TYPU II Najczęściej występujący rodzaj cukrzycy, dotyczy około 90 wszystkich przypadków zachorowań. Osoby z cukrzycą typu II najczęściej wytwarzają własna insulinę, ale w niewystarczającej ilości lub ich organizm nie jest w stanie jej właściwie wykorzystywać. U podstaw cukrzycy typu II, leży również tzw. insulinooporność - niewrażliwość komórek na działanie insuliny. Czynniki decydujące o rozwoju cukrzycy typu II: czynniki genetyczne, otyłość, zwłaszcza brzuszna ściśle związana z rozwojem insulinooporności, mała aktywność fizyczna, siedzący tryb życia oraz niezdrowe odżywianie się. Dotyka najczęściej ludzi starszych, zazwyczaj po 45 roku życia.

Slide 10

CUKRZYCA CIĘŻARNYCH Charakteryzuje się hiperglikemią lub podwyższonym poziomem cukru we krwi z wartościami powyżej prawidłowych, ale poniżej wartości diagnostycznych dla cukrzycy. Cukrzyca wśród ciężarnych zwiększa ryzyko powikłań w czasie ciąży i porodu. Zwiększa także, ryzyko wystąpienia u kobiety cukrzycy typu 2.

Slide 11

CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE RYZYKO POJAWIENIA SIĘ CUKRZYCY Otyłość i nadwaga Nieprawidłowa dieta Występowanie cukrzycy w rodzinie Wiek powyżej 40 lat Zawał serca lub udar

Slide 12

TYPOWE OBJAWY CUKRZYCY Wzmożone pragnienie i zwiększenie ilości oddawanego moczu (wielomocz) Utrata masy ciała, mimo wzmożonego apetytu Osłabienie Senność Szybkie męczenie się Stany zapalne skóry i śluzówki Zaburzenia widzenia Uczucie mrowienia w kończynach Trudności w koncentracji uwagi Zapach acetonu w wydychanym przez chorego powietrzu Objawy te częściej występują w cukrzycy typu I

Slide 13

TYPOWE OBJAWY CUKRZYCY Cukrzyca typu II długo nie daje żadnych objawów. Często pozostaje nierozpoznana i nieleczona, prowadząc do nieodwracalnych w skutkach uszkodzeń narządów. Pierwszym symptomem cukrzycy typu II jest skłonność do ropnych zakażeń skórnych.

Slide 14

OBJAWY PÓŹNE, CZYLI POWIKŁANIA, ZWŁASZCZA NIELECZONEJ LUB ŹLE WYRÓWNANEJ CUKRZYCY Nefropatia cukrzycowa - uszkodzenie i zaburzenia funkcji nerek, przejawiające się głównie białkomoczem. Neuropatia cukrzycowa - uszkodzenie nerwów, może się objawiać zaburzeniami czucia, ostrymi napadami bólu rąk i stóp, bolesnymi kurczami mięśni, mrowieniem. Retinopatia cukrzycowa uszkodzenie siatkówki - części oka odpowiedzialnej za widzenie. Stopa cukrzycowa występowanie głębokich, niegojących się ran i owrzodzeń na stopach. Miażdżyca naczyń krwionośnych niosąca ze sobą groźne następstwa (choroba niedokrwienna serca, zawał serca).

Slide 15

OSTRE POWIKŁANIA CUKRZYCY Mogą wystąpić zarówno w cukrzycy typu I, jaki i typu II. Zaliczamy do nich: Kwasicę i śpiączkę ketonową Nieketonową śpiączkę hipermolarną Hipoglikemię

Slide 16

KWASICA KETONOWA Przyczyny ostre zakażenia bakteryjne i wirusowe, przerwanie stosowania insuliny lub błędy w jej stosowaniu, opóźnione rozpoznanie cukrzycy. Powikłanie to dotyczy najczęściej chorych na cukrzycę typu I. Objawy: wzmożone pragnienie, uczucie suchości w jamie ustnej, oddawanie dużych ilości moczu, osłabienie, uczucie nadmiernego zmęczenia oraz senności. W miarę pogłębiania się niebezpiecznego stanu dochodzi do zaburzeń świadomości, ze śpiączką włącznie. Nieleczona kwasica ketonowa stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia i wymaga szybkiej interwencji lekarskiej.

Slide 17

NIEKETNOWOWA ŚPIĄCZKA HIPERMOLARNA Występuje głównie u pacjentów z cukrzycą typu II, u których obserwuje się resztkowe wydzielanie insuliny. Objawy: odwodnienie, zaburzenia świadomości, jednak w tym wypadku nie występują zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (nie dochodzi do zakwaszenia krwi). Przyczyny ostre zakażenia bakteryjne i wirusowe, przerwanie stosowania insuliny lub błędy w jej stosowaniu, opóźnione rozpoznanie cukrzycy.

Slide 18

NIEDOCUKRZENIE HIPOGLIKEMIA Gwałtowny spadek stężenia glukozy we krwi, poniżej fizjologicznych norm (70 mgdl). Niedocukrzenie jest najczęstszym ostrym powikłaniem w cukrzycy typu 1 i występuje praktycznie u wszystkich osób otrzymujących insulinę.

Slide 19

NIEDOCUKRZENIE HIPOGLIKEMIA Przyczyny: podanie zbyt dużej ilości jednostek insuliny Postępowanie Pacjent przytomny: podać do spożycia glukozę (sok owocowy, coca-colę, mocno osłodzoną herbatę itd.) Pacjent nieprzytomny: podać glukagon (hormon o działanie przeciwstawnym do insuliny) w gotowych ampułkostrzykawkach bądź dożylnie glukozę

Slide 20

DIAGNOSTYKA CUKRZYCY Cukrzyce rozpoznajemy, jeżeli: Stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej na czczo przekroczy 126 mgdl w dwóch niezależnych badaniach. Występują objawy cukrzycy oraz w przygodnym (nie na czczo) badaniu glukozy we krwi żylnej jej poziom przekroczył 200 mgdl. Wykonamy tak zwany test doustnego obciążenia glukozą (OGTT).

Slide 21

LECZENIE CUKRZYCY Celem leczenia jest osiągnięcie normoglikemii tzn. stężenia glukozy we krwi jak najbardziej zbliżonego do wartości prawidłowych. Cel ten osiąga się za pomocą insuliny lub leków doustnych. W leczeniu cukrzycy typu I, od początku stosuje się insulinoterapię. Insulinę można wstrzykiwać podskórnie, kilka razy dziennie, stosując odpowiedni schemat, za pomocą tzw. penów lub podawać w ciągłym wlewie podskórnym z zastosowaniem osobistych pomp insulinowych. W leczeniu cukrzycy typu II pierwszym postępowaniem jest zmiana stylu życia chorego, zmniejszenie masy ciała u osób otyłych, wzrost aktywności fizycznej oraz wprowadzenie odpowiedniej diety. Polega ona na zwiększeniu zawartości złożonych węglowodanów w pożywieniu, zmniejszeniu spożycia tłuszczu zwierzęcego oraz umiarkowaniu ilości soli i alkoholu. Kiedy zmiana stylu życia oraz utrata masy ciała nie wystarczają do uregulowania poziomu cukru we krwi, należy włączyć leczenie farmakologiczne.

Slide 22

LECZENIE CUKRZYCY W cukrzycy typu II zastosowanie znajdują leki doustne, które obniżają poziom cukru we krwi. Należą do nich: Pochodne sulfonylomocznika, np. glibenklamid, glimepiryd, gliklazyd. Glinidy, np. Nateglinid, repaglinid. Metformina. Inhibitory alfa-glukozydazy, np. akarboza. Glitazony, np. pioglitazon, rozyglitazon. W razie nieskuteczności leczenia doustnego konieczne staje się włączenie insuliny. Każdy cukrzyk powinien wiedzieć, że regulacja poziomu cukru we krwi w przebiegu cukrzycy jest bardzo ważna, ponieważ opóźnia rozwój powikłań choroby, a więc i znacznie przedłuża życie.

Slide 23

ZAPOBIEGANIE CUKRZYCY Cukrzyca typu I może mieć uwarunkowania genetyczne, a więc osoby, u których w rodzinie zdarzały się zachorowania na ten typ cukrzycy powinny kontrolować poziom glukozy przynajmniej raz do roku. Istotne znaczenie w zapobieganiu obu typom cukrzycy ma waga ciała oraz aktywność fizyczna, która powinna obejmować ćwiczenia fizyczne co najmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut. U wszystkich osób w wieku powyżej 45 roku życia wskazane jest wykonywanie tzw. badań przesiewowych, czyli oznaczania poziomu glukozy na czczo przynajmniej raz do roku. Badania przesiewowe powinny też obejmować osoby młodsze z grupy zwiększonego ryzyka rozwoju cukrzycy, a więc z nadwagą, otyłością, nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami gospodarki lipidowej oraz dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy.

Slide 24

LITERATURA http:www.who.un.org.pl http:www.mz.gov.pl https:portal.abczdrowie.plcukrzyca http:www.medonet.pl http:www.nhs.uktranslationpolishdocumentsdiabetespolishfinal.pdf Prezentacja PSSE Kraków dot. Światowego Dnia Zdrowia