Budowa i grupy krwi

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

GRUPY KRWI UKŁAD Rh

Slide 2

KREW (łac. sanguis, gr. αἷμα, haima) płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportową, oraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu. Krew jest formalnie płynną tkanką łączną, krążącą w naczyniach krwionośnych ( układ krwionośny zamknięty) lub w jamie ciała (układ krwionośny otwarty). W szerokiej definicji obejmuje krew obwodową i tkankę krwiotwórczą, a w wąskiej tylko tę pierwszą. Jako jedyna (wraz z limfą) występuje w stanie płynnym. Dziedzina medycyny zajmująca się krwią to hematologia. Krew

Slide 3

Budowa krwi Budowa i skład krwi erytrocyt (czerwona krwinka) odpowiedzialny za transport tlenu do wszystkich komórek organizmu. Zawierają hemoglobinę, która nadaje charakterystyczną czerwoną barwę krwi. 4,5-5 mln3mm trombocyt (płytka krwi) najmniejszy element morfotyczny (składnik krwi). To one zapoczątkowują proces krzepnięcia krwi. 150-350 tyś3mm leukocyt (biała krwinka) krwinka wytwarzana głównie w szpiku kostnym czerwonym, najważniejszą jej funkcją jest obrona przed wirusami i innymi szkodliwymi ciałami obcymi. 4-10 tyś3mm

Slide 4

FUNKCJE KRWI funkcja odżywcza krew transportuje niezbędne do życia tlen i substancje odżywcze do wszystkich komórek i zabiera z nich jednocześnie dwutlenek węgla i zbędne produkty przemiany materii; - funkcja transportująca krew przenosi produkowane przez gruczoły dokrewne hormony do narządów docelowych w ten sposób przekazywane są informacje z jednych części ciała do drugich; - funkcja przeciwkrwotoczna w momencie rozerwania naczynia krwionośnego krew w miejscu zranienia gromadzi trombocyty i leukocyty, rozpoczynając w ten sposób proces krzepnięcia; - funkcja termoregulacyjna krew i sieć naczyń krwionośnych stanowi swego rodzaju system grzewczy, który rozprowadza ciepło po całym organizmie; - funkcja obronna krew przenosi leukocyty i przeciwciała, które bronią organizm przed chorobotwórczymi drobnoustrojami.

Slide 5

Krew a oddychanie W transporcie gazów oddechowych, czyli tlenu i dwutlenku węgla, uczestniczą erytrocyty oraz osocze. Erytrocyty prawie w całości transportują tlen dostający się do organizmu oraz około 20 dwutlenku węgla powstającego w czasie procesów przemiany materii. Osocze rozprowadza pozostałe 80 CO2. Transport tlenu w erytrocytach może odbywać się dzięki hemoglobinie. Taką połączoną z tlenem hemoglobinę nazywa się oksyhemoglobiną, a reakcję która prowadzi do jej powstania, utlenowaniem. W naczyniach włosowatych płuc, gdzie stężenie tlenu jest wysokie, a dwutlenku węgla niskie, tlen przenika do erytrocytów i hemoglobina zostaje przekształcona w oksyhemoglobiną. Ponieważ komórki zużywają tlen w reakcjach przemiany materii, stężenie tego gazu jest tam niższe niż erytrocytach dopływających z płuc. Dzięki temu odbywa się dyfuzja tlenu z erytrocytów do komórek, skąd jednocześnie przenika do erytrocytów dwutlenek węgla.

Slide 6

GRUPY KRWI Podział na grupy krwi jest ściśle związany z budową erytrocytów. Pomimo, że czerwone krwinki u wszystkich ludzi wyglądają bardzo podobnie, odróżnia je zawartość charakterystycznych białek, nazywanych antygenami grup krwi. Jest kilka układów grupowych krwi, jednak najważniejsze są układ grup głównych (AB0) i układ Rh. Ze względu na obecność (lub brak) substancji A i B na czerwonych krwinkach wyróżnia się cztery główne grupy krwi: A (obecność substancji A; ok. 40 Polaków ma tę grupę krwi) B (obecność substancji B; 12 ludności w Polsce)

Slide 7

Grupa krwi 0 oznacza brak antygenów A i B na erytrocytach, grupa A - to obecność antygenu A i brak antygenu B, grupa B - odwrotnie, a AB obecność obydwu antygenów. Jako, że zdrowy organizm nigdy nie produkuje przeciwciał przeciw własnym antygenom, to u ludzi z grupą AB nie ma przeciwciał ani przeciw A, ani przeciw B. Mogą oni zatem dostawać krew od wszystkich 4 typów dawców (krew 0, A, B, AB). Mówimy, że grupa AB cechuje uniwersalnych biorców. Ludzie z grupą 0 mają przeciwciała zarówno przeciw A jak i B, więc mogą oni dostać krew jedynie od grupy 0, bo grupy A, B i AB spowodowałyby u nich atak na obce antygeny. Z drugiej strony, mogą oni oddawać krew wszystkim, bo ich erytrocyty wolne są od antygenów A i B, które mogłyby w przeciwnym razie wywołać zgubną odpowiedź immunologiczną. Mówimy, że grupa 0 cechuje uniwersalnych dawców. Spójrzmy na poniższą tabelę:

Slide 8

Komu mogę oddać krew BIORCA GRUPY KRWI A B AB 0 D A tak nie tak nie A B nie tak tak nie W AB nie nie tak nie C 0 tak tak tak tak A

Slide 9

Układ Rh Układ antygenowy, wykryty pierwotnie w krwinkach małpy Rhesus i dlatego określany mianem Rh, jest złożoną mieszaniną, antygenów, wśród których najważniejszy jest antygen D. Występuje on nie wszystkich ludzi, w związku z czym rozróżnia się grupy Rh i Rh-, co jest równoznaczne z obecnością lub brakiem antygenu D w krwinkach czerwonych.

Slide 10

CIEKAWOSTKA Układ Rh- pojawił się jako mutacja w Europie ok. 25-35 tys. lat temu, obecnie ma ten układ ok. 16 Europejczyków (najczęściej spotykany wśród Basków - ok. 35). Układ Rh- występuje bardzo rzadko u rdzennych mieszkańców innych kontynentów (którzy nie mają przodków Europejczyków) - ma go zaledwie 9 na 10 000 osób w Afryce i 1 na 10 000 w pozostałych kontynentach. Spośród mieszkańców USA ok. 15 osób ma układ Rh-, gdyż wielu z nich ma korzenie europejskie (układ ten występuje np. u ok. 510 Afroamerykanów). Genotyp Dd ma ok. 40-45 Europejczyków, 3 rdzennych Afrykańczyków i mniej niż 1 rdzennych mieszkańców Azji, Ameryki i wysp Pacyfiku.

Slide 11

Konflikt serologiczny U wielu przyszłych matek istnieje lęk przed konfliktem serologicznym i jego skutkami, czyli chorobą cytotoksyczną noworodków. Lęk jest zbyt wielki, a często niepotrzebny. Zasadnicze wiadomości na temat tego schorzenia pozwolą matkom z cechą krwi Rh-ujemną spokojniej oczekiwać potomstwa. Podstawą powstawania konfliktu serologicznego jest niezgodność czynników krwi między matką a jej dzieckiem. Każdy człowiek ma jedną z czterech grup krwi 0, A, B, AB, a oprócz nich cechę Rh. Część populacji nie ma cechy Rh i są to tzw. osoby Rh-ujemne. Przyczyną powstawania objawów chorobowych jest wytwarzanie przeciwciał w ustroju matczynym przeciw cechom krwinek płodu. Najczęstszą przyczyną występowania konfliktu jest niezgodność w zakresie czynnika Rh. Jeśli przyszła matka nie ma cechy Rh, czyli czynnik Rh w jej krwi jest Rh-ujemny, a jej dziecko odziedziczyło po ojcu cechę Rh, czyli ma czynnik Rh-dodatni, to wytwarza się między dwoma ustrojami niezgodność serologiczna. Cecha Rh-dodatnia płodu jest jakby czynnikiem obcym, drażniącym w stosunku do Rh-ujemnych krwinek matki. Matka zostaje uczulona przez krwinki swego płodu. Następuje dramatyczna sytuacja, w której w ustroju matki, bez jej świadomości, powstają przeciwciała, jak gdyby broń

Slide 12

Przenikanie przeciwciał

Slide 13

Ratunek dla malca Jeśli poziom przeciwciał zagraża dziecku, można mu przetoczyć krew przez pępowinę jeszcze w łonie matki. Częściej jednak wykonuje się u dziecka tzw. przetoczenia wymienne krwi przez pępowinę zaraz po urodzeniu. Taka sytuacja ma miejsce, gdy poziom bilirubiny u noworodka przekracza 150 mg na litr krwi. Jeśli kobieta ciężarna ma krew Rh-, powinna oprócz rutynowych kontroli badać krew na obecność przeciwciał w osoczu. Żeby zapobiec konfliktowi serologicznemu, kobiecie o krwi Rh- podaje się w ciągu 72 godzin po każdym porodzie (lub poronieniu) specjalną immunoglobulinę (anty-D), która blokuje wytwarzanie przeciwciał. Dzięki temu kolejne dziecko będzie bezpieczne w brzuchu matki.

Slide 14

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ