51

Podział norm społecznych Normy prawne są ustanawiane przez upoważniony do tego organ ustawodawczy., władzę państwową lub samorządową. Normy prawne mają charakter powszechny i stanowiony. W równym stopniu obowiązują wszystkich obywateli. Sankcje za ich nieprzestrzeganie mają charakter formalny, np. mandat, pozbawienie wolności. Normy religijne obowiązują tylko przedstawicieli danego wyznania. Wyróżniamy dwa rodzaje norm religijnych: pochodzące od Boga i od organizacji religijnych. Część norm religijnych, zwłaszcza te dotyczące stosunków międzyludzkich, ma charakter norm moralnych. Sankcje mają charakter religijny, np. ekskomunika. Normy moralne wskazują, co jest dobre, a co złe. Niektóre z nich, zwłaszcza te, które występują w większości doktryn religijnych, są niezmienne, np. zakaz zabijania. Mają też charakter absolutny, co oznacza bezwzględny zakaz lub nakaz określonego zachowania. Dotyczą nie tylko jednostek, ale także grup społecznych. Nieprzestrzeganie ich pociąga za sobą sankcje nieformalne. Normy obyczajowe to sposoby zachowania, postępowania oraz rytuały, które zostały ukształtowane w wyniku nawyków i uznane w danej społeczności za obowiązujące. Ich przestrzeganie wynika z przekonania, że tak należy postępować, bo tak każe tradycja. Nieprzestrzeganie norm obyczajowych pociąga za sobą sankcje nieformalne.

52

Procesy społeczne Procesami społecznymi określa się zjawiska połączone związkami przyczynowo-skutkowymi, które zachodzą w osobowości jednostki, między jednostkami, jednostką a grupą lub między grupami. Najważniejsze procesy społeczne to: Socjalizacja To przyswajanie ról społecznych, zasad postępowania, ideałów i umiejętności niezbędnych do życia w społeczeństwie. Współpraca Oznacza uzgodnione działanie zmierzające do osiągnięcia wspólnych celów. Współpraca rodzi poczucie identyfikacji z zespołem, identyfikacja zaś jest niezbędnym warunkiem współpracy, ponieważ gwarantuje jej trwanie nawet w wypadku pojawienia się konfliktu. Przystosowanie To proces polegający na zmianie dotychczasowych wzorów działań i kryteriów ocen w sytuacji, gdy uniemożliwiają one uczestnictwo w życiu zbiorowości. Proces ten dokonuje się w sytuacji, kiedy jednostka lub grupa styka się z nowym otoczeniem (uczeń zmienia szkołę).

53

Współzawodnictwo To rywalizacja o osiąganie celów lub dóbr, które występują w ograniczonych ilościach. Może mieć charakter antagonistyczny lub nieantagonistyczny. Konflikt społeczny To proces, który zachodzi wtedy, gdy między grupami lub częściami grup społecznych istnieje sprzeczność interesów, a realizacja aspiracji jednej grupy odbywa się kosztem drugiej. Zwykle konflikty są postrzegane jako zjawiska negatywne. Z drugiej jednak strony są czynnikami, które wzmacniają spoistość grup społecznych i przyczyniają się do zmian społecznych. Konflikty mogą przybierać bardzo różne formy. Dezintegracja społeczna Polega na osłabieniu kontroli społecznej, zaniku jasnych kryteriów oceny oralnej i dużym przyzwoleniu na zachowania uważane powszechnie za niewłaściwe. Dezintegracja przejawia się wzrostem takich zjawisk, jak alkoholizm, narkomania, przestępczość, dewiacje seksualne. Ruchliwość społeczna To przemieszczania się ludzi między poszczególnymi szczeblami hierarchii społecznej lub w przestrzeni.

54

Instytucje społeczne Instytucjami społecznymi najczęściej określa się trwałe elementy ładu społecznego (rodzina, własność, prawo), uregulowane formy działalności (szkolnictwo, sądownictwo) oraz pewnego typu organizacje pełniące określone funkcje (szpitale, więzienia). Gdy organizacje regulują stosunki w grupach, skłaniają członków do wypełniania powierzonych im zadań, mówimy wówczas o ich roli regulacyjnej. Jeśli zaspokajają podstawowe potrzeby jednostek, mamy do czynienia z funkcją zaspokajania potrzeb. O roli integracyjnej mówimy zaś, gdy scalają zbiorowości wokół określonych celów społecznych. Statystyki instytucje cieszące się zaufaniem społecznym Statystyki- zawody cieszące się zaufaniem społecznym Statystyki zaufanie do polityków (2009)

55

Polityczne Ich podstawowym celem jest zdobycie, sprawowanie i utrzymanie władzy (partie polityczne, parlament, rząd). Socjalne Są powoływane do rozwiązywania problemów społecznych lub zaspokajania określonego rodzaju potrzeb (organizacje charytatywne). Rodzaje instytucji społecznych Wychowawczo - kulturalne Zajmują się edukacją i wychowaniem i edukacją młodego pokolenia, przekazywanie dziedzictwa kulturowego oraz zaspokojenie potrzeb kulturalnych społeczeństwa. Ekonomiczne Zajmują się produkcją i dystrybucją dóbr i usług oraz obrotem pieniędzy (zakłady przemysłowe, banki, firmy handlowe). Religijne Organizują relacje człowieka z istotą wyższą i zaspokajają potrzeby duchowe członków duchowości (kościoły, związki religijne).

Kategorie

Informatyka