21

W gwiazdach bardziej masywnych niż 2,5 M jądro W gwiazdach bardziej masywnych niż 2,5 M jądro węglowe zaczyna się kurczyć, aż osiągnie temperaturę węglowe zaczyna się kurczyć, aż osiągnie temperaturę około 8108 8 K. Wtedy następują reakcje przemiany około 810 K. Wtedy następują reakcje przemiany neonu, następnie tlenu, krzemu i na końcu żelaza. neonu, następnie tlenu, krzemu i na końcu żelaza. Proces spalania się kolejnych pierwiastków przechodzi Proces spalania się kolejnych pierwiastków przechodzi z warstwy niższej do wyższej. z warstwy niższej do wyższej. Ostatecznie w masywnych gwiazdach tworzy się jądro Ostatecznie w masywnych gwiazdach tworzy się jądro żelazowo - niklowe. Jądro pozostanie stabilne tak długo, żelazowo - niklowe. Jądro pozostanie stabilne tak długo, dopóki siły grawitacyjne i ciśnienie gazu dopóki siły grawitacyjne i ciśnienie gazu zdegenerowanych elektronów pozostają w równowadze. zdegenerowanych elektronów pozostają w równowadze. Kiedy jądro uzyska masę 1,4 M nastąpi rozpad żelaza Kiedy jądro uzyska masę 1,4 M nastąpi rozpad żelaza na hel i neutrony oraz wystąpi proces przechwytu na hel i neutrony oraz wystąpi proces przechwytu elektronów przez jądra żelaza i niklu (odwrotny rozpad elektronów przez jądra żelaza i niklu (odwrotny rozpad beta). Zmniejszy się ciśnienie gazu, obniży się beta). Zmniejszy się ciśnienie gazu, obniży się temperatura jądra, nastąpi zachwianie równowagi temperatura jądra, nastąpi zachwianie równowagi pomiędzy ciśnieniem gazu i siłą grawitacji. Jądro bardzo pomiędzy ciśnieniem gazu i siłą grawitacji. Jądro bardzo gwałtownie zmniejszy swoje rozmiary (implozja). gwałtownie zmniejszy swoje rozmiary (implozja). Gęstość jądra jest teraz równa gęstości materii Gęstość jądra jest teraz równa gęstości materii jądrowej. W tym czasie kolejne warstwy gwiazdy zaczną jądrowej. W tym czasie kolejne warstwy gwiazdy zaczną opadać na jądro i zostaną odbite. Efekt ten następuje opadać na jądro i zostaną odbite. Efekt ten następuje lawinowo. Następuje wybuch supernowej i powstaje lawinowo. Następuje wybuch supernowej i powstaje pulsar - gwiazda neutronowa. Cały powyższy opis pulsar - gwiazda neutronowa. Cały powyższy opis zachowania się gwiazdy po utracie stabilności trwa zachowania się gwiazdy po utracie stabilności trwa około 0,1 sek. około 0,1 sek. W przypadku, kiedy masa gwiazdy przekracza 8 M W przypadku, kiedy masa gwiazdy przekracza 8 M powyższa sytuacja przebiega prawie tak samo, z tą powyższa sytuacja przebiega prawie tak samo, z tą różnicą, że zapadające się jądro nie jest w stanie różnicą, że zapadające się jądro nie jest w stanie przeciwstawić się sile zapadających się kolejnych przeciwstawić się sile zapadających się kolejnych warstw gwiazdy. Prowadzi to do dalszego wzrostu masy warstw gwiazdy. Prowadzi to do dalszego wzrostu masy jądra i kolapsu (zapadnięcia się) gwiazdy. Powstaje jądra i kolapsu (zapadnięcia się) gwiazdy. Powstaje czarna dziura. czarna dziura. Czarna dziura w centrum galaktyki Czarna NGC 4438dziura w centrum galaktyki NGC 4438

22

Podstawowe informacje na temat gwiazd uzyskuje się poprzez badanie ich widm uzyskanych podczas Podstawowe informacje na temat gwiazd uzyskuje się poprzez badanie ich widm uzyskanych podczas obserwacji. Na podstawie widm można określić temperaturę zewnętrznych warstw gwiazd, skład obserwacji. Na podstawie widm można określić temperaturę zewnętrznych warstw gwiazd, skład chemiczny, gęstość chemiczny, gęstość i ciśnienie. Na podstawie danych uzyskanych w obserwatorium Uniwersytetu Harwardzkiego panowie i ciśnienie. Na podstawie danych uzyskanych w obserwatorium Uniwersytetu Harwardzkiego panowie Morgan Morgan i Keenan zaproponowali dwuwymiarowy system klasyfikacji widm. System ten jest stosowany do dziś i Keenan zaproponowali dwuwymiarowy system klasyfikacji widm. System ten jest stosowany do dziś i nosi nazwę - system MK. W systemie tym każdej gwieździe jest przypisany typ widmowy i klasa i nosi nazwę - system MK. W systemie tym każdej gwieździe jest przypisany typ widmowy i klasa jasności. jasności. Ponadto każdy z siedmiu typów głównych dzieli Ponadto każdy z siedmiu typów głównych dzieli się na 10 podtypów oznaczonych cyframi od 0 do się na 10 podtypów oznaczonych cyframi od 0 do 9. Klasy jasności, które są charakteryzowane 9. Klasy jasności, które są charakteryzowane przez jasność absolutną dzieli się na: przez jasność absolutną dzieli się na: Nadolbrzymy Nadolbrzymy Jasne olbrzymy Jasne olbrzymy Olbrzymy Olbrzymy Podolbrzymy Podolbrzymy Karły Karły Podkarły Podkarły Białe karły Białe karły Gwiazda WR124 WR124Strzelca z Gwiazda gwiazdozbioru z gwiazdozbioru Strzelca

23

Gwiazda neutronowa powstaje na skutek Gwiazda neutronowa powstaje na jądra skutek rozpadnięcia się zdegenerowanego rozpadnięcia się zdegenerowanego jądra gwiazdy supernowej. Na początku gwiazdy temperatura supernowej. Naneutronowej początku powstania gwiazdy powstania temperatura gwiazdy neutronowej przekracza 1010 10K. Ponieważ gwiazda nie przekracza 10 K. Ponieważ gwiazda nie posiada żadnych źródeł promieniowania, posiadadosyć żadnych źródełNajpierw promieniowania, stygnie szybko. ciepło stygnie dosyć szybko. Najpierw tracone jest poprzez zjawisko emisji ciepło par tracone- antyneutrino, jest poprzeza zjawisko neutrino następnieemisji par antyneutrino, a termicznego. następnie naneutrino drodze -promieniowania na drodzewybuchu promieniowania termicznego. Podczas supernowej, powstała Podczas wybuchu supernowej, gwiazda neutronowa zachowujepowstała cały gwiazda neutronowa zachowuje cały moment pędu pierwotnej gwiazdy pędu jej pierwotnej comoment powoduje bardzo gwiazdy szybką rotację. co powoduje jej bardzo Ponadto następuje znacznyszybką wzrost rotację. pola Ponadto następuje znaczny wzrost pola magnetycznego (od 1012 Gausów). Istnienie 12 magnetycznego (od 10 Gausów). Istnienie tak silnego pola magnetycznego silnego polaogromnej magnetycznego i tak jednocześnie rotacji powoduje i jednocześnie powoduje powstanie wokół ogromnej gwiazdy rotacji magnetosfery. powstanie wokół gwiazdy magnetosfery. Opis zjawisk zachodzących zjawisk zachodzących wOpis magnetosferze jest dosyć skomplikowany. w magnetosferze jestdodosyć skomplikowany. Ograniczymy się tylko stwierdzenia, że się tylko do stwierdzenia, wOgraniczymy silnym polu magnetycznym poruszają że się w silnym polu magnetycznym poruszają się naładowane cząstki. Ich ruchom towarzyszy naładowane cząstki. Ich ruchom towarzyszy określona emisja promieniowania określona emisja Okres promieniowania elektromagnetycznego. impulsów elektromagnetycznego. Okres promieniowania może zmieniać się impulsów może się odpromieniowania ułamka sekundy dozmieniać kilku sekund. Taki od ułamka sekundy do kilku sekund. Taki model pozwala zrozumieć główne cechy model pozwala zrozumieć główne cechy pulsara. Obiekty takie zostały wykryte Obiekty takie zostały wpulsara. 1967 roku przez zespół A. wykryte Hewisha na w 1967 roku przez zespół A. Hewisha na drodze radiowej. drodze radiowej. Pulsar w mgławicy Pulsar w mgławicy Kraba Kraba

24

Paulina Szczepaniak dozór nad wykonaniem prezentacji i informacje o gwizdach Paulina Rucińska dział o Planetach Agnieszka Gruszka dział o Gwiazdach Marcin Sczepaniak dział o Układzie Planetarnym

25

W skład Układu Planetarnego wchodzą: Słońce, 9 planet, 66 księżyców, planetoidy, komety, materia międzyplanetarna. Słońce jest centralną gwiazdą układu. Obiega je 9 planet po orbitach eliptycznych. Planety można podzielić na dwie grupy: planety wewnętrzne (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars) i planety zewnętrzne (Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton). Planety zewnętrzne i wewnętrzne są oddzielone od siebie pasem planetoid. Orbity planet są bardzo zbliżone do orbit kołowych (z wyjątkiem Merkurego i Plutona). Leżą one mniej więcej w płaszczyźnie ekliptyki. Jedynie orbita Plutona jest odchylona od ekliptyki o około 10. Wszystkie planety obiegają Słońce w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Większość planet wiruje też wokół własnej osi. Wyjątek stanowią Wenus, Uran i Pluton.

Kategorie

Religia