Zbiorniki zapadliskowe

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Zbiorniki zapadliskowe (zatopiska).Charakterystyk a, znaczenie i zagospodarowanie. Marta Ścipior grupa VIII

Slide 2

ZATOPISKA - CHARAKTERYSTYKA Zbiorniki zapadliskowe to typowy element krajobrazu Wyżyny Śląskiej, na której powszechna jest podziemna eksploatacja górnicza.Powstały one w nieckach zapadania lub w zapadliskach na skutek wydobycia węgla kamiennego, rud cynku i ołowiu oraz piasku podsadzkowego. Przebieg procesu powstawania zatopiska: - wydobycie węgla, rud cynku i ołowiu, piasku podsadzkowego, - zapadanie się terenu i powstanie bezodpływowego zapadliska, - gromadzenie się wód ze spływu powierzchniowego oraz podziemnego, - powstanie sztucznego zbiornika wodnego tzw. Zatopiska o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie PH i lekkim zmineralizowaniu.

Slide 3

Charakterystyczną cechą zbiorników zapadliskowych, która odróżnia je od zbiorników powyrobiskowych, jest brak stromych zboczy. Co więcej, zatopiska są znacznie płytsze niż zbiorniki powyrobiskowe.

Slide 4

Zatopisko z wystającymi ponad powierzchnię wody drzewami

Slide 5

Zbiorniki zapadliskowe są usytuowane na terenach uprzemysłowionych i zurbanizowanych co powoduje, że stają się odbiornikami zanieczyszcze komunalnych i przemysłowych. W głównej mierze są to dopływy słonych wód kopalnianych a także skała płona z wyrobisk kopalni, która często stosowana jest do umacniania brzegów zatopiska. Zasolone wody oraz trucizny chemiczne uniemożliwiają prawidłowy rozwój roślinności wodne (nie występuje np. Nymphea alba, czyli Grzybień biały).Warto jednak podkreślić, że występują rośliny w strefie przybrzeżnej i zarośli szuwarowych oraz w strefie przejściowej do zbiorowisk lądowych (leśnych, łąkowych).

Slide 6

ROŚLINY CHARAKTERYSTYCZNE DLA OBSZARU ZATOPISKA: - Betula pendula (Brzoza brodawkowa) - Phragmites australis (Trzcina pospolita) - Reynoutria sachalinensis (Rdestowiec sachaliński) - Salix fragilis (Wierzba krucha) - Silene vulgaris (Lepnica rozdęta) - Solidago gigantea [Nawłoć późna(olbrzymia)] - Typha latifolia (Pałka rozdęta)

Slide 7

Reynoutria sachalinensis (charakterystyczny kształt liścia)

Slide 8

ZNACZENIE I ZAGOSPODAROWANIE ZATOPISK Ponieważ na Wyżynie Śląskiej brak jest naturalnych zbiorników wodnych topiska są obok rzek główną ostoją fauny słodkowodnej. Zatopiska pogórnicze pozostawione przyrodzie zmieniają się w enklawy nteresującą florą i fauną, dlatego nie należy stosować rekultywacji legającej na zasypywaniu zbiornika skałą płoną. Zatopiska stanowią doskonałe miejsce dla rekreacji. Zagospodarowanie zbiornika polega często na włączeniu go do zespołu zyrodniczo-krajobrazowego.

Slide 9

Zatopisko z obumierającym drzewostanem olszowym

Slide 10

ZESPÓŁ PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWY UROCZYSKO BUCZYNA Mieści się w Chorzowie i zajmuje powierzchnię 65,32 ha. Jego znaczną część stanowi zatopisko (powstałe w wyniku wydobycia węgla przez kopalnię KWK Śląsk), które dzięki samoistnej regeneracji zapewnia idealne warunki siedliskowe licznym gatunkom flory i fauny przyczyniając się w ten sposób do zwiększania bioróżnorodności. Zaobserwować tutaj można między innymi liczne gatunki ważek (żagnica, szablak, ważka płaskobrzucha), płazów (żaba zielona) i ptaków. Obszar Uroczyska Buczyna jest idealnym miejscem rekreacyjnym.

Slide 11

Zatopisko powstałe w wyniku wydobycia węgla kamiennego znajdujące się na obszarze Uroczyska Buczyna

Slide 12

ZESPÓŁ PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWY ŻABIE DOŁY Zajmuje powierzchnię 226,24 ha Zaobserwowano tu 129 gatunków ptaków wodnobłotnych (w tym gatunki rzadko spotykane), np. Perkoz rdzawoszyi, Bąk, Bączek, Cyraneczka, Kokoszka wodna, Płaskonos. Na uwagę zasługuje obecność skąposzczeta z gatunku Potamothrix bavaricus. Jest to gatunek kosmopolityczny, jednak w Polsce rzadko spotykany. Utworzona ścieżka dydaktyczna umożliwia poznanie walorów przyrodniczych zbiorników zapadliskowych i nie tylko.

Slide 13

PRZYKŁADY ZALEWISK POGÓRNICZYCH WYŻYNY ŚLĄSKIEJ: 1. Zalewisko przy KWK Powstańców Śląskich w Bytomiu: - powierzchnia 3,8 ha - pojemność 185 tys. m3 2. Zalewisko przy KWK Jaworzno w Jaworznie: - powierzchnia 1,58 ha - pojemność 21 tys. m3 3. Zalewiska przy KWK Knurów w Knurowie: - I zbiornik: pow. 0,5 ha; poj. 8 tys. m3 - II zbiornik: pow. 5,7 ha; poj. 120 tys. m3

Slide 14

LITERATURA: Maciak F., Ochrona i rekultywacja środowiska, 1996 r., Warszawa Rostański K., Tokarska-Guzik B., Kania E., Acta Biologica Silesiana 25 (42): 7-18, 1994 r. http:chorzowpieczatka.plpubbuczyna1.pdf http:chorzowpieczatka.plpubbuczyna2.pdf http:pth.home.plXIIWarsztBentstreszczenia.htm: Skąposzczety denne zbiorników zapadliskowych Wyżyny Śląskiej http:silesiaregion.plprzestplanekofiz5wnioskivwnioskidoplanu.pdf