Morza i oceany

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Morza i oceany

Slide 2

Zbiorniki wody słonej (morza i oceany) zajmują ponad 71 powierzchni Kuli Ziemskiej. Zbiór tych wszystkich zbiorników określamy pojęciem Wszechoceanu. Wyróżniamy cztery oceany otaczające swymi wodami kontynenty: Pacyficzny (Spokojny), Atlantycki, Indyjski, Arktyczny. Ocean Indyjski Ocean Atlantycki

Slide 3

Pacyfik Ocean Arktyczny

Slide 4

Oprócz oceanów wyróżniamy zbiorniki morskie, tj. zbiorniki które posiadają bezpośrednią łączność z nimi poprzez cieśniny. Morza są zatokami oceanów. Wyróżniamy następujące typy zbiorników morskich (względu na stopień izolacji od oceanu): 1. przybrzeżne nie posiadają wyraźnej granicy ze zbiornikiem oceanicznym (Beringa, Ochockie, Północne) 2. śródlądowe wewnątrzkontynentalne występują wewnątrz jednego kontynentu (Bałtyckie) śródkontynentalne rozdzielają kontynenty (Martwe, Śródziemne, Czerwone) Morze Czerwone

Slide 5

3. międzywyspowe (Banda, Celebes) Morze Celebes

Slide 6

4. 5. otwarte nie posiadają granic morfologicznych, zasięg zbiornika wyznaczają prądy morskie (Sargassowe - część O. Atlantyckiego, w zwrotnikowych szerokościach geogr. półkuli pn., między 23 a 35N oraz 68 a 30W, wewnątrz antycyklonalnej (na półkuli pn. zgodnie z ruchem wskazówek zegara) cyrkulacji prądów powierzchniowych Północnorównikowym, Antylskim, Zatokowym, Północnoatlantyckim i Kanaryjskim; pow. 67 mln km2, zmienna wskutek braku stałej granicy wsch. i częściowo pd.; średnia głęb. ok. 5000 m, maks. 6995 m (Basen Północnoamerykański); w części zach. wyspy Bermudy. M.S. jest akwenem względnego bezruchu mas wodnych i bujnego rozwoju sargasów (gronorosty) i związanych z nimi organizmów, o łącznej masie 411 mln t) półotwarte ograniczone półwyspami, wyspami od oceanu (Japoński, Południowochińskie) Częścią oceanów i mórz są zatoki morskie oraz zalewy tj. zatoki w znacznej mierze odcięte od zbiornika. Podstawową cechą wód morskich jest zasolenie tzn. mineralizacja głównie związkami chlorków i soli. Uzależnione jest ono głównie od parowania. Średnie zasolenie Wszechoceanu wynosi 35 ooo. W strefach suchych gorących miejscami wynosi nawet do 60 ooo w Zatoce Perskiej czy Morzu Martwym. Zbiorniki do których dostarczane są znaczne ilości wód słodki posiadają zasolenie poniżej 30 ooo. Morze Bałtyckie posiada średnią mineralizację 19 ooo, w Polskiej strefie przybrzeżnej 7 ooo, a w cieśninach duńskich ok. 20 ooo

Slide 7

Średnia temperatura, zasolenie i gęstość wód oceanicznych w oceanach Temperatura wód uzależniona jest przypowierzchniowo od kąta promieniowania słonecznego. przyjmuje się że średnio spada wraz z szerokością geograficzną o 0.5 o C100km.

Slide 8

Kolejną bardzo istotną cechą wód morskich jest ich ruch, tak w płaszczyźnie poziomej jak i pionowej: - fale wiatrowe są efektem uderzania podmuchów wiatru o powierzchnię, cząsteczki wody poruszają się w ruchu pionowym po okręgu. Okrąg ten wygasa wraz z głębokością. W miejscu hamowania ruchu kołowego zaczyna się powstawanie kolejnego typu fali, Pierwsza część ryciny jak i druga odnoszą się do fal wiatrowych. Druga część (a,b, ...) związana jest z powstawaniem kolejnego typu fal, falą przyboju

Slide 9

- fale przyboju (grzywacze, bałwany morskie) (uderzenie fali o dno) martwa fala jest echem, pozostałością po fali sztormowej - Tsunami fala tektoniczna wywołana trzęsieniami ziemi i wybuchami podmorskich wulkanów - zimne i ciepłe prądy morskie ich geneza związana jest z oddziaływaniem wiatru i siłą Coriolisa. Zróżnicowanie termiczne odnosi się do wód otoczenia

Slide 10

Schemat krążenia i wymiany wód oceanicznych

Slide 11

- prądy głębinowe związane są z zapadaniem się chłodnych wód (downwelling) i podnoszeniem wód ciepłych (upwelling)

Slide 12

- pływy morskie przypływy i odpływy związane są z oddziaływaniem przyciągania księżyca i mniejszym stopniu słońca

Slide 13

Warto jeszcze pamiętać, że budowa zbiorników oceanicznych jak i rozmieszczenie świata organicznego są silnie zróżnicowane