Zagrożenia gleb

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 2

1. Gleby i ich rodzaje. 2. Zagrożenia gleb ważne pojęcia. 3. Zagrożenia gleb ważne pojęcia cd. 4. Typy zagrożeń gleb. 5. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń gleb. 6. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń gleb cd. 7. Składniki zanieczyszczeń gleb. 8. Składniki zanieczyszczeń gleb cd. 9. Problem odpadów i ich składowania. 10. Skutki zanieczyszczeń gleb. 11. Skutki zanieczyszczeń gleb cd. 12.Skutki zanieczyszczeń gleb przykład. 13. Zjawisko pustynnienia gleb. 14. Zapobieganie zagrożeniom gleb. 15. Bibliografia i netografia.

Slide 3

Gleba zewnętrzna, zwietrzała warstwa litosfery (do 2 m miąższości). Składa się z luźnych cząstek mineralnych i organicznych, powietrza, wody oraz organizmów glebowych i ich szczątków. Powstała ze skały macierzystej pod wpływem czynników glebotwórczych, takich jak klimat, woda, organizmy glebowe oraz działalność TYP GLEBY CHARAKTERYSTYKA człowieka. Gleby bielicowe Gleby brunatne Czarnoziemy ich cechą charakterystyczną jest biały, górny poziom wymywania, ubogi w próchnicę. są dość żyzne, zasobne w próchnicę. Brunatna barwa gleb pochodzi od żelaza, uwolnionego w procesie brunatnienia i otaczającego ziarenka glebowe. należą do najżyźniejszych gleb na świecie, a ich czarna barwa pochodzi od dużej zawartości próchnicy, powstałej z butwiejących roślin. Czarne ziemie na ogół żyzne, pobagienne gleby. Powstały ze skał macierzystych, zasobnych w wapń przy udziale roślinności łąkowej. Rędziny powstały ze skał węglanowych i siarczanowych. Zasobne w próchnicę, odczyn zasadowy, zasobne w wapń. Mady żyzne, występują w dolinach rzecznych i wybrzeży morskich. Powstały w wyniku nanoszenia osadów przez wylewające okresowo rzeki. Gleby bagienne mało urodzajne, występują na terenach podmokłych. Niedostatek tlenu w glebie hamuje rozkład szczątków roślinnych i prowadzi do torfu. bardzo zróżnicowane, zależne od typu podłoża, Gleby górskie powstawania słabo wykształcone, nachylenia stoków, klimatu oraz składu roślinności, która cechuje się

Slide 4

Zagrożenia gleb stanowią: 1. Zanieczyszczenia gleb. 2. Degradacja gleb. 3. Dewastacja gleb. Pojęcie zanieczyszczeń gleb Zanieczyszczenia gleb to substancje chemiczne i radioaktywne oraz mikroorganizmy, występujące w glebach w ilościach, przekraczających ich normalną zawartość. Powodują zmianę właściwości, nie pozwalającą na normalne ich użytkowanie. Pojęcie degradacji gleb Degradacja gleb to zmiany, powodujące pogorszenie ich wartości użytkowej i obniżenie możliwości produkcyjnych. Zachodzące w glebie procesy pogarszają jej właściwości fizyczne (zniszczenie struktury), chemiczne (zakwaszenie, zasolenie lub zatrucie metalami ciężkimi) i biologiczne (zmniejszenie ilości i jakości próchnicy). Za degradację gleby odpowiedzialny jest człowiek, ale też czynniki naturalne np. erozja gleby i zmiany klimatyczne. Pojęcie dewastacji gleb Dewastacja jest to całkowita utrata wartości użytkowej gleby. Jest to

Slide 5

EROZJA Niszczenie struktury gleby przez wodę, wiatr lub działalność człowieka, prowadzące do obniżenia jej jakości a nawet zanikania. Rodzaje erozji Erozja wodna Spłukiwanie cząstek luźnej, wierzchniej warstwy gleby przez wody deszczowe lub wody rzek. Skutki pogorszenie struktury gleby, wypłukiwanie składników pokarmowych, zmniejszanie miąższości gleby, niszczenie roślin uprawnych i pogorszenie ilości i jakości plonów. Erozja wietrzna Przenoszenie cząstek gleby i rozkruszonych skał przez wiatr i ich akumulacja w innym miejscu (wydmy). Erozja wywołana działalnością człowieka Przyczyny niewłaściwie wykonywane melioracje, wycinanie i wypalanie lasów oraz wypalanie ugorów, ściernisk i łąk, niewłaściwe metody agrotechniki, zbyt intensywny wypas zwierząt, likwidacja miedz, zadrzewień i zakrzewień śródpolnych.

Slide 6

Zagrożenia naturalne 1. 2. 3. 4. 5. Erozja wodna, wietrzna Pożary Susza Trzęsienie Ziemi Wybuchy wulkanów Skutki trzęsienia Ziemi Zagrożenia wywołane działalnością człowieka 1. Zanieczyszczenia gleb: przemysłowe przemysł wydobywczy, energetyczny, hutniczy, metalurgiczny, chemiczny; rolnicze zbyt intensywne nawożenie, nadmierne stosowanie pestycydów; komunalne ścieki i odpady stałe; komunikacyjne substancje toksyczne i metale ciężkie zawarte w spalinach, posypywanie solą zlodzonych dróg; pochodzące z atmosfery zakwaszenie gleb kwaśnymi deszczami; pochodzące ze zbiorników wodnych np. zakwaszenie , eutrofizacja wód powierzchniowych; wysypiska odpadów. 1. Degradacja gleb poprzez: osuszanie podmokłych terenów i regulacja rzek, obniżająca poziom wód gruntowych; wycinanie lasów i pożary roślinności wywołane przez człowieka; wycinanie drzew i krzewów na opał, powodujące pustynnienie gleb;

Slide 7

ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ RODZAJE ZANIECZYSZCZEŃ Odpady przemysłowe gazowe lotne węglowodory, dwutlenek siarki, tlenki azotu; ciekłe ścieki przemysłowe, kwaśne deszcze; hut cementow elektrokopalnia stałe hałdy, trujące związki a nia ciepłowni chemiczne, metale ciężkie. a Hałda olbrzymie usypisko, na którym składowane są skały, wykopane w celu odsłonięcia głębiej położonych złóż węgla lub rud metali, popioły z palenisk, żużel, osady z oczyszczalni ścieków. Przemysł Rolnictwo Nawozy Pestycydy mineralne bakteriocydy zwalczają azotowe bakterie fosforowe fungicydy zwalczają potasowe grzyby organiczn herbicydy zwalczają e chwasty aficydy zwalczają mszyce (w Pestycydy substancje do zwalczania organizmów szkodliwych lub akarycydy nadmiarze) zwalczają niepożądanych w uprawach roślinnych, lasach, zbiornikach wodnych. roztocza

Slide 8

ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ RODZAJE ZANIECZYSZCZEŃ Zanieczyszcze nia komunalne Detergenty Ścieki komunalne Makulatura Odpady organiczne Butelki szklane Butelki plastikowe Puszki aluminiowe Wysypiska Pochodzą z miast i osiedli Największe Środki transportu zanieczyszczają zanieczysz glebę: czenie gleb substancjami pochodzenia organicznego, występuje związkami ołowiu, w pobliżu tlenkami azotu, tlenkiem węgla, dróg dwutlenkiem siarki, i autostrad. pyłami, Ścieki do: solą jezdni Ściekikomunalne komunalneskładają składająsię sięzPosypywanie zwód, wód,używanych używanych do:w zimie zwiększa przygotowywania zasolenieww gleby. swoim przygotowywaniaposiłków posiłków(zawierają (zawierają swoimskładzie składzieodpady odpady żywnościowe), żywnościowe), higieny higienyosobistej, osobistej, Komunikacja (środki transportu)

Slide 9

SKŁADNIK DZIAŁANIE Związki organiczne Pestycydy Detergenty Należą do najbardziej toksycznych związków chemicznych. Charakteryzują się dużą trwałością w środowisku i zdolnością biokumulacji, hamując procesy mikrobiologiczne takie jak oddychanie, nitryfikację i mineralizację. Zmieniają właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby, co skutkuje zmniejszeniem ilości i jakości plonów. Metale ciężkie Ołów (Pb), Miedź (Cu), Rtęć (Hg), Kadm (Cd), Arsen (As), Pierwiastki promieniotwór cze ołów kumulują się w tkankach roślin, powodują zanik przyrostu masy roślinnej i zmniejszenie plonów, wywołują nieodwracalne zmiany w organizmach roślinnych, mogą spowodować miażdżycę, niedokrwistość i nowotwory u ludzi. mied rtęć

Slide 10

SKŁADNIK DZIAŁANIE Sole Azotany, azotyny, siarczany, chlorki Azotany zmniejszają odporność roślin na choroby i szkodniki oraz powodują wyleganie roślin. Rośliny z terenów zanieczyszczonych azotanami zawierają toksyczne substancje, które mogą powodować zatrucia pokarmowe u ludzi. Azotany, w określonych warunkach zmieniają się w azotyny, Siarczan wapnia które sprzyjają powstawaniu chorób nowotworowych. Siarczany i chlorki utrudniają pobieranie składników (gips) Kwasy pokarmowych przez rośliny, pogarszają wzrost wielu roślin, Siarkow wypłukują z gleby wapń, trujące związki glinu, zakwaszają i prowadząc do ich zaniku. y wyjaławiają glebę, Azotow ograniczają lub hamują rozwój mikroorganizmów, y powodują utratę zdolności przyswajania składników pokarmowych przez rośliny, Pyły niszczą młode tkanki roślin i uniemożliwiają uprawę większości Rozprzestrzeniają się podczas ruchu pojazdów i transportu materiałów sypkich. roślin mogą jadalnych. Pyły cementowe powodować nadmierną alkalizację gleby. Drobnoustroje chorobotwórcze Bakter ie Występują najczęściej przy nawożeniu gleb gnojowicą i mogą prowadzić do zakażenia gleb i roślin patogenami (bakteriami, wirusami, jajami robaków pasożytniczych).

Slide 11

Niewłaściwie składowane odpady stałe i płynne z gospodarstw domowych stanowią duże zagrożenie dla gleb (skażają je i zabijają organizmy glebowe) oraz wód gruntowych i ujęć wody. Wywozem śmieci w miastach zajmują się specjalne służby. Odpady trafiają na specjalne hałdy, zlokalizowane w wyznaczonych miejscach na peryferiach miast. Na wsi zdarza się jeszcze, że odpady trafiają na dzikie wysypiska śmieci, zlokalizowane w lasach, skarpach nadrzecznych itp. W Polsce coraz częściej spotykamy się ze zjawiskiem selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w celu ponownego ich wykorzystania (recyklingu). Dzikie wysypisko śmieci w lesie Segregacja odpadów polega na ich zbieraniu do specjalnie oznakowanych pojemników z podziałem na rodzaj odpadu np. opakowania szklane białe, opakowania szklane

Slide 12

Zasolenie, alkalizacja (pod wpływem niewłaściwego wapnowania i zanieczyszczeń pyłowych) lub zakwaszenie gleb - procesom tym towarzyszy wymywanie w głąb profilu składników pokarmowych, a zwłaszcza potasu. Pogorszenie struktury gleby przesuszenie lub zamulenie. Obniżenie urodzajności gleb w wyniku zmiany jej właściwości fizycznych, chemicznych i mikrobiologicznych. Negatywny wpływ na stan mikrofauny i mikroflory glebowej i zmniejszenie się szybkości rozkładu organicznych szczątków roślinnych i zwierzęcych i tworzenia humusu. Znaczne zmniejszenie odporności roślin na choroby i szkodniki na wskutek zanieczyszczenia azotanami. Ujemny wpływ roślin uprawianych na glebach zanieczyszczonych azotanami i azotynami na zdrowie człowieka i zwierząt. Zanieczyszczenie wód podziemnych azotanami i azotynami oraz eutrofizacja wód powierzchniowych na wskutek stosowania nawozów mineralnych w nieodpowiednich dawkach i terminach.

Slide 13

Zniszczenie profilu glebowego podczas prac górniczych, tworzenia wyrobisk i zwałowisk górniczych. Zagrożenie dla organizmów glebowych trującymi substancjami, zawartymi w środkach czystości oraz porzucanych na dzikich wysypiskach zużytych akumulatorach, bateriach, termometrach rtęciowych. Kumulowanie zanieczyszczeń w tkankach roślin i zwierząt (zwierzęta usuwają z organizmu część zanieczyszczeń, lecz ich nadmiar magazynują w tkankach). W kolejnych ogniwach łańcucha pokarmowego kumuluje się coraz więcej zanieczyszczeń, gdyż do zaspokojenia potrzeb pokarmowych organizmów danego ogniwa musi być skonsumowana określona liczba organizmów poprzedzającego ogniwa. Odkładanie się w tłuszczu zwierząt środków ochrony roślin, związków chloru i fenylu zawartych w farbach i lakierach oraz możliwość spowodowania niepłodności u mężczyzn i raka

Slide 14

ŁAŃCUCH POKARMOWY producent konsument drapieżny trawa zanieczyszczona substancjami trującymi z gleby zając wilk konsument roślinożerny

Slide 15

Zadrzewienia śródpolne o przeciwdziałają erozji, o zatrzymują wilgoć, o są ostoją wielu zwierząt.

Slide 16

W celu uniknięcia zagrożeń gleb należy stosować: prawidłowe zabiegi uprawowe (agrotechnika przeciwerozyjna), nawożenie naturalne, odpowiedni dobór i następstwo roślin, melioracje przeciwerozyjne, zadrzewienia śródpolne, wapnowanie zakwaszonych gleb, które powoduje neutralizację odczynu kwaśnego, zalesianie nieużytków lasami mieszanymi, rekultywację zdewastowanych terenów (przywrócenie glebom ich wartości użytkowej), oczyszczanie gleby z substancji toksycznych lub mieszanie gleby skażonej z glebą czystą, segregację odpadów w gospodarstwach domowych na następujące frakcje: recyklin recyklin makulatura, opakowania: szklane, plastikowe, aluminiowe, odpady organiczne gg oddawanie starych, niezużytych lekarstw do aptek, recykling baterii i akumulatorów, utylizację lub kompostowanie odpadów komunalnych i recykling, Ciekawostka odprowadzanie ścieków do oczyszczalni (nie wylewać do rzek lub na glebę). W latach siedemdziesiątych XX w. zaprzestano produkcji DDT, aktywnego składnika azotoksu, środka owadobójczego, który gromadził się w glebie i dostawał się do kolejnych ogniw łańcucha pokarmowego. U zwierząt był magazynowany w tkance tłuszczowej. Wędrówka DDT Woda spływająca z pól do mórz glony skorupiaki ryby foki

Slide 17

1. Program nauczania biologii w gimnazjum. Wyd. WSiP. 2. PAKIET III. Wyd. WSiP - Ciekawa biologia. Podręcznik dla gimnazjum. Część 3. Człowiek zmienia świat przyrody - Ciekawa biologia. Zeszyt ćwiczeń dla gimnazjum. Część 3. Człowiek zmienia świat przyrody - Ciekawa biologia. Poradnik dla nauczyciela. Część 3. 1. Nowa encyklopedia powszechna PWN. Wyd. Naukowe PWN. 2. Wikipedia