Wojna polsko - bolszewicka

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Bitwa Warszaw ska 15.08.192 0 Cud nad W isłą

Slide 2

Wojna polsko-bolszewicka była konfliktem pomiędzy odtworzoną w 1918 roku Rzeczpospolitą a powstałą w 1917 roku na skutek Rewolucji Październikowej Rosją Radziecką. Dla Polski: -stawką wojny było zachowanie kruchej jeszcze niepodległości, określenie ostatecznej granicy wschodniej, określenie ustroju państwa ale też utworzenie korzystnej sytuacji międzynarodowej w Europie Środkowej - najbliższym sąsiedztwie Polski Dla Rosji - wojna z Polską była konsekwencją ideologii komunistycznej marksistowsko-leninowskiej, która zakładała światową rewolucję proletariatu i powszechne wprowadzenie systemu komunistycznego. Młoda Rosja Radziecka nadal była ogarnięta wewnętrznym konfliktem zbrojnym pomiędzy frakcją czerwonych opowiadających się za ideologią marksizmu-leninizmu oraz białych, nadal lojalnych wobec Rosji sprzed Rewolucji Październikowej.

Slide 3

Bezpośrednią przyczyną konfliktu było zakończenie I Wojny Światowej i stopniowe wycofywanie się z Europy Środkowej wojsk niemieckich po zawarciu 11 listopada 1918 roku pokoju w Compiegne. W Europie Środkowej, pomiędzy Warszawą a Moskwą, powstała tym samym polityczna pustka. Wojna polsko-bolszewicka przebiegała w niekorzystnym dla Polski otoczeniu politycznym. W ramach samej odtworzonej niepodległości Polski ścierały się przeciwstawne postawy różnie określające rolę Polski w Europie. Wedle ugrupowania zgromadzonego wokół Naczelnika Państwa - Józefa Piłsudskiego, głównie o rodowodzie z Polskiej Partii Socjalistycznej PPS, w Europie Środkowej, na obszarze zajmowanym przed I Wojną Światową przez wielkie mocarstwa Niemcy, Austro-Węgry i Rosję, powinna powstać federacja państw, w której to Polska powinna odgrywać wiodącą rolę. W Europie Środkowej powstawały państwa narodowe, zgodnie z postanowieniami Traktatu Wersalskiego. Na obszarze nadbałtyckim kształtowały się niezależne Litwa, Łotwa i Estonia. Dla Polski państwa położone na wschód od jej granic - w ramach federacji, byłyby też buforem odgradzającym od Rosji.

Slide 4

Przeciwna koncepcji federacji była zasadniczo Narodowa Demokracja, promująca ideę inkorporacji ziem dawniej należącej do I Rzeczpospolitej. Według endecji, Polska w ramach federacji byłaby zbyt osłabiona i musiałaby liczyć na sojusz z Niemcami, a to groziłoby rewizją granicy zachodniej II Rzeczpospolitej. Endecja uważała także, że rewolucja bolszewicka w Rosji jest zjawiskiem przejściowym a odtworzenie wschodnich ziem Rzeczpospolitej w granicach sprzed rozbiorów przyczyni się do polonizacji tamtejszej ludności i do wzrostu potencjału państwa.

Slide 5

Przebieg wojny polsko-bolszewickiej, choć początkowo pomyślny dla Polski, przyczynił się jednak do konieczności ogólnej mobilizacji niezależnie od politycznych postaw w warunkach bezpośredniego zagrożenia dla Warszawy ze strony Armii Czerwonej. Na arenie międzynarodowej dominowały wyrazy sympatii dla Rosji Radzieckiej. Komintern i partie komunistyczne Europy Zachodniej liczyły na zwycięstwo światowej rewolucji proletariatu. Państwa ententy odnosiły się do wojny polskobolszewickiej sceptycznie, a brytyjski premier David Lloyd George forsował, by polski premier Władysław Grabski przyjął za wschodnią granicę Rzeczpospolitej linię Curzona, wytyczoną jako linia demarkacyjna polsko - radziecka w 1919 roku. Kwestią sporną był tez los dawnej Galicji oraz udział w wojnie dwóch efemerycznych państw ukraińskich - Ukraińskiej Republiki Ludowej i Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej. Przez pewien czas byli to jedyni sojusznicy Polski w wojnie polsko-bolszewickiej.

Slide 6

Wojna polsko-bolszewicka rozpoczęła się w lutym 1919 roku na terenie Białorusi. Działania zbrojne miały charakter manewrowy, a nie pozycyjny, co było charakterystyczną cechą I Wojny Światowej. Znaczne siły Armii Czerwonej musiały być wyłączone z działań przeciwko Wojsku Polskiemu, a za sprawą nadal trwającej wojnie domowej w Rosji przeciwko Białym, nie akceptującym zmian dokonanych na skutek Rewolucji Październikowej. Warto zauważyć też, że obydwie armie: Wojsko Polskie i Armia Czerwona, było tworami młodymi i dopiero organizowanymi. Polacy podczas I wojny Światowej zaangażowani byli w działania wojsk państw zaborczych, w Rosji na skutek Rewolucji Październikowej faktycznie powołano do życia zupełnie nową armię, lojalną wobec nowej władzy, w opozycji do sił zbrojnych Białych,

Slide 7

W wojnie 1920 roku pomogła świetna propaganda przedstawiająca bolszewizm jako rządy mordu, gwałtu i grabieży

Slide 8

Polacy nie chcieli tracić świeżo odzyskanej wolności, czego nie docenili bolszewicy.

Slide 9

Polski plakat propagandowy zachęcał do wstępowania w szeregi Armii Ochotniczej gen. Józefa Hallera

Slide 10

Plakat Wydziału Propagandy Ministerstwa Spraw Wojskowych. Druk: W. Główczewski, Warszawa 1920.

Slide 11

Radziecki plakat propagandowy z 1920 roku zagrzewający Armię Czerwoną do walki z polskimi i rodzimymi panami

Slide 12

Wiktor Deni: Jaśniewielmożna Polska ostatni pies Ententy Litizdat (Oddział Literacko-Wydawniczy Zarządu Politycznego RW SR) Moskwa 1920

Slide 13

Ostatnia Godzina Gozizdat Wydawnictwo Państwowe Moskwa 1920

Slide 14

Wiktor Deni: Chłopie! Polski obszarnik chce zrobić z ciebie niewolnika (litografia kolorowa) Moskwa: Litizdat, 1920

Slide 15

Armia Polska Siły: 113 000 Straty: 4 500 po ległych 22 000 ra nnych 10 000 za ginionych

Slide 18

Mundur kaprala piechoty polskiej z okresu wojny polsko-bolszewickiej

Slide 19

Wielkie znaczenie dla działań zbrojnych w wojnie polsko-bolszewickiej miał rozwój myśli strategiczno - taktycznej i działania wywiadowcze. Znacznym przełomem było złamanie radzieckich szyfrów przez polski kontrwywiad pod wodzą porucznika Jana Kowalewskiego. Umożliwiło to poznawanie na bieżąco planów Armii Czerwonej i przyczyniło się do stosowania skuteczniejszej taktyki. Choć Bitwa Warszawska w 1920 roku ukazywana jest często w polskiej kulturze jako Cud nad Wisłą, także za sprawą przypadającego dnia 15 sierpnia, kluczowej daty dla wojny, święta religijnego, w rzeczywistości sukces Polski w wojnie polsko-bolszewickiej był wypadkową sprawności i umiejętności polskiego dowództwa, żołnierzy i decydentów, ale też wyrazem słabości strony przeciwnej.

Slide 20

Pozycje polskie przy szosie radzymińskiej 15 sierpnia 1920 roku

Slide 21

Polscy ułani w okopach

Slide 22

Ochotnicy włączeni do oddziałów wojska polskiego w 1920 roku

Slide 23

Wymarsz ochotników z Warszawy w sierpniu 1920 roku

Slide 24

Ks. Kapelan Ignacy Skorupka (18931920). Zginął na czele ochotniczej młodzieży atakującej wroga w bitwie pod Warszawą o świcie 14 sierpnia

Slide 25

Opatrywanie rannych w bitwie pod Radzyminem w 1920 roku

Slide 26

Armia Czerwona Siły: 114 000 Straty: 12 25 tys . poległych , rannych lu zaginionych b 65 tys. jeńc ów 30 35 tys . internowa nych w Prusach Wschodnic h

Slide 27

Żołnierze bolszewiccy (czerkiesi)

Slide 29

Armia Czerwona paraduje w Moskwie w 1918 roku

Slide 30

Oddział Armii Czerwonej na ulicach Działdowa w 1920 roku

Slide 31

Patrol Armii Czerwonej pod Warszawą latem 1920 roku

Slide 32

Wojna polsko-bolszewicka składała się zasadniczo z dwóch kampanii prowadzonych przez Wojsko Polskie najpierw w 1919, a następnie w 1920 roku. Trudnością wojny w 1920 roku była między innymi konieczność poruszania się w skomplikowanym układzie, jaki zapanował w Europie Środkowej pomiędzy najważniejszymi graczami. Potencjalnymi sojusznikami Polski przeciwko bolszewikom byli Biali - Rosjanie nadal walczący z Armią Czerwoną nie akceptujący przewrotu komunistycznego, lub Ukraińcy tworzący Ukraińską Republikę Ludową. Ostatecznie sojusznikami zostali Ukraińcy jako kluczowy partner dla rozwiązania federacyjnego. Aby uniknąć skutecznego rozgromienia Białych w wojnie domowej w Rosji Wojsko Polskie pod wodzą Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego ruszyło wiosną 1920 roku z ofensywą na Kijów. Rosja Radziecka odpowiedziała zaś kontratakiem pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego, a następnie uderzyła armią konną Siemiona Budionnego. Michaił Tuchaczewski podjął się ataku Warszawy wzorując się na taktyce Iwana Paskiewicza z roku 1831. Jednak bitwa na przedpolach Warszawy oraz polskie kontruderzenie z nad Wieprza przyczyniły się do przełomu w wojnie - dnia 15 sierpnia 1920 roku podjęta została skuteczna kontrofensywa polska. Wydarzenie to przeszło do historii jako Bitwa Warszawska 1920

Slide 33

Wojna polsko bolszewick a 1920

Slide 35

Dowódcy POLSKA: Józef Piłsu dski Tadeusz R ozwadows ki Władysław Sikorski Edward Ry dz-Śmigły Józef Halle r

Slide 36

Józef Piłsudski główny architekt i wykonawca zwycięstwa Władysław Sikorski - dowodził 5. Armią Maxime Weygand francuski generał i polityk doprowadził do powstania 5. Armii, jemu zawdzięczamy dostawy sprzętu i amunicji

Slide 37

Generał A. Lisowski (pierwszy z lewej) w rozmowie z atamanem S. Petlurą w 1920 roku.

Slide 38

Generał Józef Haller (pocztówka z 1920 roku)

Slide 39

Marszałek Józef Piłsudski

Slide 40

Marszałek Józef Piłsudski, Naczelny Wódz Wojska Polskiego w rozmowie z gen. Edwardem Rydzem-Śmigłym w 1920 roku przed rozpoczęciem kontrofensywy znad

Slide 41

Dzięki tej radiostacji na warszawskiej Cytadeli Polacy znali plany sowietów

Slide 42

Dowódcy ROSJA: Michaił Tu chaczews ki Bracia Ga j- Chan

Slide 43

Michaił Tuchaczewski jeden z najzdolniejszych radzieckich dowódców Simion Budlonny twórca słynącej z okrucieństwa Armii Konnej Józef Stalin zlekceważył siłę Polaków

Slide 44

Michaił Tuchaczewski, dowódca Frontu Zachodniego i Józef Stalin (po lewej) na zdjęciu z 1918 roku

Slide 45

Rosjanie byli tak pewni zwycięstwa, że nie czekając na upadek Warszawy i państwa polskiego, sformowali już rząd polskiej republiki radzieckiej

Slide 46

Ostateczny kształt wschodnich granic II Rzeczpospolitej wyznaczyły wydarzenia, które miały miejsce już po Bitwie Warszawskiej 1920 r. Jesienią tego roku wojska radzieckie zostały ostatecznie pokonane i zmuszone do odwrotu podczas Bitwy Niemeńskiej. 18 marca 1921 roku podpisany został Traktat Ryski, formalnie kończący wojnę polsko-bolszewicką. Stronami tej umowy międzynarodowej były Polska, Rosyjska Republika Radziecka oraz Ukraińska Republika Radziecka. Traktat, którego najważniejszym postanowieniem było wyznaczenie wschodniej granicy Polski w zasadzie wzdłuż linii drugiego rozbioru, co było też zgodne z obszarem opanowanym przez Wojsko Polskie w 1919 roku, stanowił o przewadze endeckiego pojmowania polityki regionalnej Polski. Poprzez uznanie Ukraińskiej Republiki Radzieckiej i zignorowanie Ukraińskiej Republiki Ludowej, postawa polskiej delegacji w Rydze w 1921 toku świadczyła o ostatecznym zamknięciu idei utworzenia w Europie Środkowej federacji państw skupionych wokół Polski. W okresie komunistycznym wojna-polsko bolszewicka była tematem niepodejmowanym, jako, że jedną ze stron była Rosja Radziecka poprzedniczka bratniego ZSRR. Okazywana była jako błąd Polaków, którzy nie dopuścili do światowej rewolucji proletariatu. Bohaterami czasów PRL były takie postaci, jak Julian Marchlewski, tworzący zalążki Polskiej Republiki Radzieckiej na tyłach rosyjskiej armii w okresie jej zwycięstw. Historiografia radziecka, dla odróżnienia Polski czasów

Slide 47

Wojna polsko-bolszewicka przypieczętowała odrodzenie państwowości polskiej. Bitwa Warszawska 1920 r. jako punkt zwrotny wojny stanowiła jeden z najjaśniejszych punktów w historii polskiej wojskowości. Współcześnie dzień rocznicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. obchodzony jest jako święto państwowe - Wojska Polskiego.

Slide 48

Wojna w szt u ce

Slide 49

Konstanty Mańkowski: Rok 1920

Slide 50

Jerzy Kossak: Cud nad Wisłą

Slide 51

Władysław Skoczylas: Józef Piłsudski. (drzeworyt) Wydany przez Inspektorat Generalny Armii Ochotniczej; drukowany w Toruniu w 1920 roku.