Wisława Szymborska

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Wisława Szymborska

Slide 2

Wisława Szymborska (właściwie Maria Wisława Anna Szymborska) ur. 2 lipca, zm. 1 lutego 2012 polska poetka, eseistka, krytyk literacki, tłumaczka, felietonistka; członkini oraz założycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989), członkini Polskiej Akademii Umiejętności (1995), laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996), odznaczona Orderem Orła Białego (2011). Debiutowała na łamach Dziennika Polskiego wierszem Szukam słowa w 1945.

Slide 3

Ordery, odznaczenia i nagrody Order Orła Białego (2011) Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974) Złoty Krzyż Zasługi (1955, w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki) Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2005) Nagroda Kościelskich (1990 przyznana wyjątkowo, jednorazowa Nagroda im. Zygmunta Kallenbacha za najwybitniejszą książkę ostatniego dziesięciolecia) Nagroda Goethego (1991) Nagroda Herdera (1995) Doktor Honoris Causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (27 lutego 1995) jedyny doktorat honorowy, który przyjęła poetka Nagroda Literacka Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego (1996) Nagroda Nobla w dziedzinie literatury (przyznana 1 października 1996, wręczona w Sztokholmie 9 grudnia 1996). Komitet Noblowski w uzasadnieniu przyznania poetce nagrody napisał: za poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości. Tytuł Człowiek Roku tygodnika Wprost (1996) Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa (1997) Dziecięca Nagroda SERCA za pomoc dla świdnickich dzieci. Za pośrednictwem Jacka Kuronia i jego Fundacji Pomoc Społeczna SOS przekazała część Nagrody Nobla na zakup okien do budowanego w Świdnicy Europejskiego Centrum Przyjaźni Dziecięcej.

Slide 4

Cytaty ,,Ty o, z n i z d o ła g ms?o le w z e i ę k i ę s l bi iem u ty za s z ,, Czem ebnym mies minąć. ile e, yo z z n r s i t s o a u p . e ni więc m jest pięknsepra s a ś o wd J es t e w i ęc t a z on z M i n i es o ,,Nic dwa razy się nie . zdarza i nie zdarzy. Z tej przyczyny zrodziliśmy ,,Ś w się i a wsz t jes bez wprawy i pomrzem t y y szc stko j tak w bez rutyny. z eg e ielk ółe st i, że dzie ją m. u l , że ądrze y i ł a i edz o i m cham i w o ne w o z p k o t c i r ś o l Kto eją hu teg i deta a l i D adk łup znie. p g y ,,Cz ic rz ytan etal amy p d r ie najp ,,Natc iękn książe popie hnien ja k ą iejsz k to ie , c zymk a s o o z l ab wym bie lu jest, r wiek ono dzko awa, y ślił od a. ść bezus zi się z ta nie wi nnego

Slide 5

Ciekawo stki Wisława Szymbor ska kocha Andrzeja ła Gołotę, b yła nałog p a la c z k ą o wą i uwielbia ła skrzyd KF C . ełka z ej i c ś ę z c j a n o d y ż e l a N ów r o t u a h c y n o z c y a ł a m t u s tł o z i k iąż s k j e J . h ki y z ę j polskic 2 4 na e n o z c a rzetłum pZ marła na raka płuc w Krakowie. Jej ciało skremowa no, a urnę z prochami złożono w rodzinnym grobowcu n

Slide 6

Wisława Szymborska nie interesowała się nowinkami technicznymi, nowoczesnymi komputerami, czy modnymi telefonami komórkowymi. Swoje wiersze pisała na maszynie, na starych, pożółkłych kartkach. Podobno, na komputerze opanowała jedynie dwa klawisze - Page Up oraz Page Down. Lepiej radziła sobie z telefonem komórkowym, ale według niej urządzenie to miało stanowczo za dużo klawiszy. W podręcznym notesie miała własnoręcznie napisaną instrukcję ... włączenia swojego telefonu.

Slide 7

Wisława Szymborska po raz pierwszy stała się właścicielką telefonu komórkowego. Zadzwonił do niej jej sekretarz, Michał Rusinek: - Dzień dobry, pani Wisławo. - Skąd pan wie, że to ja ? - Przecież widzę. - Ojej, a ja jeszcze się nie ubrałam

Slide 8

Szymborska uchodzi za jedną z najwybitniejszych (obok Herberta i Miłosza) postaci w parnasie polskich poetów. Szczególna wartość jej poezji została podkreślona przez przyznanie jej w 1996 r. Nagrody Nobla. Czym charakteryzuje się poezja naszej noblistki? Wiersze Szymborskiej uchodzą za proste, ale jednocześnie przesiąknięte głębokim intelektualizmem. Poetka nie sili się na górnolotny język, nawiązuje bezpośredni kontakt z czytelnikiem. Jednocześnie porusza jednak sprawy ważne, filozoficzne, refleksje związane z egzystencją człowieka i jego miejscem w świecie

Slide 9

,,Rehabilitacja Korzysta m z najst arszego i po raz p prawa w ierwszy w yobraźni życiu prz wypatruję ywołuję z ich twarz marłych, y, nasłuc chociaż w h u ję iem, że k kroków, to umarł,   ten umar ł dokładn ie. Czas wła sną głow ę w ręce mówiąc je brać j: Biedny Jorik, gdz gdzież tw ież twoja oja ślepa niewiedz ufność, g niewinno a, dzież two ść, ja twoje jak oś to będ zie, równ pomiędz owaga d y nie spr ucha a wdzoną a prawdąś sprawdzo ną   Wierzyła m, ż e z d radzili, że skoro chw niewarci ast się n imion, atrząsa z i kruki pr ich niezn zedrzeźn anych m ia ją , i śnieży ogił - a to byli ce szydz , Joriku, f ą ałszywi ś wiadkow ie.

Slide 10

,,Rehabilitacja Umarłych w i ec z n o ś ć d o tą d t do k ą d p a r wa, m ię c i ą s i ę im płac Chwiejna i. w a lu t a . N i e m a dn i by ktoś w a, ieczności sw ej n i e t   r ac i ł . Dziś o w ie c z n o śc i w ię c e j w ie m m o ż na j ą : da w a ć i o d bi e r a ć . Kogo zwa no zdrajc ą - t en razem z   i mi e n ie m m a u m ie r   ać. Ta nasz n ad zmarły m i moc w ym a g a nierozchw ianej wag i żeby sąd i n i e s ąd z i ł w no c , i żeby sęd z ia n ie b y ł n a g i.

Slide 11

,,Rehabilitacja Ziemia wre - a to oni, k wstają g tórzy są rudka p już ziem o grudc garstki, ią, e, garst ka obok wychod zą z prz emilcze do pam nia, wra ięci naro cają do d u imion, , do wie   ńców i b arw. Gdzież m oja wład za nad s Słowa o łowamiś padły n a d n o łzy, słowa, s łowa nie zdatne ludzi, do wskr zeszania pis mar twy jak zdjęcie Nawet n w blask a pół od u magn d ezji. echu nie ja, Syzy umiem f przypis ich zbud any do   zić piekła p oezji. Idą do n as. I ost rzy  jak - po witr diamen ynach w t y lśnionyc po okien h od fro kach pr ntu, zytulnyc po różow h m ie ych oku szkanek larach, , mózgac p o szklan h, serca ych ch - cich utko tną .

Slide 12

,,Rehabilitacja Szymborska debiutowała w latach 40-tych, w epoce socrealizmu. Próbuje rozliczyć się z tym etapem życia w powyższym wierszu. Utwór ten wyraźnie odwołuje się do wydarzeń historycznych - poznański czerwiec, krwawo stłumione powstanie na Węgrzech - i przynosi bolesny rozrachunek z minionym systemem. Wiersz jest refleksją nad nietrwałością dogmatów, dewaluacją prawd, zmiennością tego, co rzekomo pewne. Podmiot liryczny uświadamia sobie, że został oszukany. Uwierzył w winę tych, o których historia mówiła: Zdrajcy!. Bolesne staje się to, iż nie można cofnąć czasu, aby odkupić winy. Człowiek jest odpowiedzialny za czyny, decyzje, wybory, całe swoje życie. Dodatkowo jeszcze musi być odpowiedzialny za pamięć o

Slide 13

,,Rozmowa z kamieniem Pukam do drz wi kamienia . - To ja, wpuś ć mnie. Chcę wejść d o twego wnę trza, rozejrzeć się dokoła, nabrać ciebie jak tchu.   - Odejdź - m ówi kamień. Jestem szcze lnie zamknię ty. Nawet rozbit e na części będziemy sz czelnie zamk nięte. Nawet starte na piasek nie wpuścim y nikogo.   Pukam do drz wi kamienia . - To ja, wpuś ć mnie. Przychodzę z ciekawośc i czystej. Życie jest dla niej jedyną o kazją. Zamierzam p rzejść się po twoim pałac a potem jesz u,  cze zwiedzić liść i krople wody. Niewiele cza su na to wszy stko mam. Moja śmiert elność powin na Cię wzruszyć.

Slide 14

,,Rozmowa z kamieniem - Jestem z kamienia - mówi ka i z koniecz mień -  ności mus z ę zachowa Odejdź stą ć powagę d. . Nie mam mięśni śm iechu.   Pukam do drzwi kam ienia. - To ja, wp uść mnie. Słyszałam że są w to bie wielkie nie ogląda puste sale ne, piękne , n a daremnie głuche, be , z echa czy ic h k o lw Przyznaj, iek kroków że sam nie . dużo o tym   wiesz. - Wielkie i puste sale - mówi ka ale w nich mień -  miejsca n ie m a. Piękne, by ć może, a le poza gu twoich ub stem ogich zmy s łów. Możesz m nie pozna ć, nie zazn Całą powie asz mnie rzchnią zw nigdy. r acam się a całym w ku tobie, nętrzem le żę odwróc ony.

Slide 15

,,Rozmowa z kamieniem Pukam do drzwi kamie nia. - To ja, wpu ść mnie. Nie szukam w tobie prz ytułku na w Nie jestem ieczność. nieszczęśli w a . Nie jestem bezdomna . Mój świat je st wart pow rotu. Wejdę i wy jdę z pusty mi rękami. A na dowó d, że byłam prawdziwie nie przeds obecna, tawię nicze g o p rócz słów, którym nik t nie da wia ry.   - Nie wejdz iesz - mów i kamień. -  Brak ci zm ysłu udziału . Nawet wzr ok wyostrz ony aż do wszechwid zenia nie przyda ci się na nic bez zmysłu Nie wejdzie udziału. s z , m as z z a le zmysłu, dwie zamy sł tego ledwie jego zawiązek, wyobraźnię .

Slide 16

,,Rozmowa z kamieniem Pukam do drz wi kamienia. - To ja, wpuś ć mnie. Nie mogę cz ekać dwóch tysięcy wiek na wejście p ów od twój dach .   - Jeżeli mi nie wierzysz - m ówi kamień zwróć się do liścia, powie to, co ja. Do kropli wo dy, powie to , co liść. Na koniec sp ytaj włosa z własnej głow Śmiech mnie y. rozpiera, śm iech, olbrzym śmiech, i którym śmia ć się nie umie m.   Pukam do drz wi kamienia. - To ja, wpuś ć mnie.   - Nie mam d rzwi - mówi k amień

Slide 17

,,Rozmowa z kamieniem Utwór ten reprezentuje charakterystyczny dla poetki nurt rozważań o dążeniu do poznania prawdy o świecie i drugim człowieku. Cały utwór zbudowany jest na pomyśle przeprowadzenia dialogu z przedmiotem - kamieniem. Dialog rysuje opozycję pomiędzy prośbą i pragnieniem człowieka, a odmową i odtrąceniem kamienia. Dążymy do oswojenia bytu, natury, jednak okazuje się, iż nie jest to możliwe. Kamień nie ma drzwi, podobnie jak kropa wody, liść czy ludzki włos. Nie ma zatem możliwości poznania tych rzeczy. Świat, który nas otacza, jest niepoznawalny, odrębny. Istnieje równolegle, ale nie przenika się z ludzkim. Utwór można wpisać w rozważania egzystencjalne samotność człowieka, absurdalność życia.

Slide 18

,,Na wieży Babel - Któr a god zina? i brak - Tak, mi tyl jestem k o szczęś dzwon który liwa, by brz eczka ęczał u szyi - Więc n , ad Tob nie sły ą, gdy szałaś wieża śpisz. burzy ziewn ? M ę ł u a r na skr jak lew em ta rgnął zypiąc , wielk wiatr, y ch zaw ą bram Miałam iasach ą na sob . - Jak ie zwy spinan to, zap k ł ą na r ą szar omnia a ą mieniu s łeś? niebo u k n i ę . - I na pękło t ychmi w stub przeci ast po łysku. eż nie tem J a b k yłeś s że mo kolory a głam m. - U sprzed wejść, jrzałem istnien że nie nagle ia wzr możes oku. z mi p widoc Szkod rzyrze znie t a, c. - Ma o b y dlacze ł sen. s z słuszn - Dlac go mó ość, zego k wisz d kocha ł o a m mnie j sz ją j iesz, ej imie eszcze żebyś n ? iem, - O tak został , chcia a ze m powin I łtb ną. - N oyjm nam b uż, wsz ie majm y ystko? ł a a - Wcią domyś k ż c aileub,ie. - Nikog ż myś l i ć s o ię te-gPrz lisz o o y nim? . najmni ej j Ależ jaszcze nie prłaa. - Bąd esteś wyjadę czę. ź spoko jn z tego miasta y, spokoj na, . - Bąd ź odejdę stąd. Masz t piękne akie ręce. - To sta re dzie je, ost przesz rze ło nie

Slide 19

,,Na wieży Babel Formalnie utwór jest dialogiem między mężczyzną a kobietą, jednak w praktyce okazuje się, że każde z nich prowadzi monolog nie słuchając pytań drugiej strony, skupiając się na własnych problemach. Kobieta wspomina swą szarą sukienkę, mówi o uczuciach, mężczyzna natomiast ucieka w świat abstrakcji, pragnie ujrzeć kolory sprzed istnienia wzroku. Obydwoje zgadzają się pod koniec co do jednego - iż należy się rozstać. Szymborska prezentuje egzystencjalne dylematy człowieka, niemożność porozumienia się z drugim, zwłaszcza kobiety z mężczyzną.

Slide 20

,,Nagrobek Tu leży star oświecka ja k przecinek autorka par u wierszy. W ieczny odpoczynek raczyła dać jej ziemia, p omimo że trup nie należał do żadnej z literackich grup. Ale też nic le pszego nie ma na mogile oprócz tej r ymowanki, łopianu i so Przechodniu wy. , wyjmij z te czki mózg elektronowy i nad losem Szymborskie j podumaj przez chwilę .

Slide 21

,,Nagrobek To rodzaj żartu literackiego. Szymborska pisze epigramat na swoją cześć, nawiązując w ten sposób do starożytnego gatunku funeralnego, krótkiego, zwięzłego epigramatu umieszczonego na nagrobkach. Traktuje go jako rodzaj podsumowania swojego życia twórczego. Woli poezję tradycyjną, z przecinkami, od poezji awangardowej. Deklaruje swoją odrębność, ale również duma nad

Slide 22

,,Konkurs piękności męskiej Od szc zęk do pięty w Oliwne szedł n na nim apięty. firmam Ten tyl enty. ko moż e być wy kto jes brany, t j ak s t r u c la zasu   płany. Z niedź wiedzie m bier groźny ze się m (cho za bary ciaż go Trzy ni wcale ewidzia nie ma l n e jagua ). padają ry p o d ci o sami tr   zema. Rozkro ku mis trz i pr Brzuch zykuca ma w d nia. wudzie minach stu pię . ci u Biją mu brawo, on się na odp kłania owiedn ich wit aminac h.

Slide 23

,,Konkurs piękności męskiej Przedmiotem opisu staje się konkurs kulturystyczny, atleta wysmarowany oliwą prężący muskuły. Podmiot liryczny zastanawia się, czy ten mistrz rozkroku i przykucania może być wzorem urody męskiej. Odpowiedź brzmi: nie. Nasze czasy bowiem podlegają tutaj krytyce. W starożytnej Grecji w myśl zasady kalokagati, rozwijano zarówno intelekt, jak i ciało. Współcześnie natomiast ciało staje się ważniejsze, a piękno uzyskuje się dzięki odpowiednim witaminom.

Slide 24

,,Wieczór autorski Muzo, nie by ć bok s Rycząc erem t ej pub o nie b li c z yć w c ności p Dwana ale. oskąpił ście os ób jest aś nam już cza . n a sali, s, żeby śmy za Połowa c z ynali. przysz ła, bo reszta d e s to krew zcz pa da, ni . M u   zo . Kobiet y rade zemdle wieczó ć w te n r, jesienn zrobią y to, ale tylko n Dantejs a bokser kie sce skim m ny tylk I wnieb eczu. o tam. obranie . Muzo   . Nie by ć b o ks erem, mieć w być po yrok s e t ą, k azując z braku y n a ciężk m us ku ie norw światu latury idy, demon strowa przysz ć łą lekt ur najszc zęśliws ę szkolną - w zym ra o M uz o zie -  . O Peg azie, aniele koński .   W pier ws sobie ś zym rządku starus ni , zek sło że mu dko żo n a n iebosz upiecz cz k a z e staru grobu szkowi wstała Z ognie p la i  ce k z e m, ale śliwka niewie spali, mi. lkim, b o place zaczyn k się amy cz ytanie . M u zo .

Slide 25

,,Wieczór autorski Utwór rozpoczyna się zwrotem do muzy i dokonuje zestawienia, porównania sytuacji poety i boksera. Bokser przyciąga tłumy ryczącej publiczności, mdlejące kobiety, poeta zaś - krewnych i przypadkowych ludzi (tych, którzy schronili się przed deszczem, staruszka, który zaraz zasypia, by śnić o żonie). Sytuacja poety jest zatem znacznie gorsza. Współczesność preferuje zwyczajne mordobicie, odrzuca kulturę wysoką.

Slide 26

,,W rzece Heraklita W rzec e H e ra klita r y ba ł o w i r y by , ryba ćw iartuje rybę os r y ba bu trą ryb duje ry ą, bę, ryb ryba uc a m ieka z ieszka oblężo w rybie   nej ryb , y. W rzec e H er a klita ryba ko cha ryb ę, twoje o czy - p owiada chcę p - lśnią łynąć r jak ryb a z e m y w nie o najpi z to bą bie, ękniejs do wsp z a ó lnego m z ławic   y. orza, W rzec e H e ra klita r y ba w ym yśl i ła rybę ryba kl nad ryb ęka prz ami, e d rybą, r prosi r y yb ę o l ba śpie żejsze wa ryb   pływan ie, ie. W rzec e H er a klita ja ryba pojedy ncza, j (choćb a ryba y od ry odrębn b y drzewa a pisuję i ryby k w posz czególn amieni w łusce a) ych chw srebrn i l a c e h j tak kr małe r że moż ótko, yb y e to cie mność w zakło potani u mrug a?

Slide 27

,,W rzece Heraklita Szymborska nawiązuje do wariabilizmu Heraklita, który twierdził: wszystko płynie, niepodobna wstąpić dwa razy do tej samej rzeki. Utwór zbudowany jest na jednej metaforze. Wszystko w nim nazwane jest rybą miłość, człowiek, Bóg, wiersz, dom, praca. Oznacza to, że wszystko w ten sam sposób płynie i mija. Poetka nawiązując do filozofii starożytnej uznaje zjawisko przemijania za naczelną zasadę wszechrzeczy. Kosmos i ludzkie życie są w zasadzie tajemnicą. Człowiek jest samotny i bezradny w poszukiwaniu odpowiedzi na najważniejsze egzystencjalne pytania dotyczące Boga i sensu życia.

Slide 28

Natalia Chrostek kl.3B