Tkanki

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Tkanki Dominika Grabowska Klasa III c Rok szkolny 20082009

Slide 2

Glony Sałata morska jej ciało nie tworzy tkanek i dlatego nazywamy je plechą; wielokomórkowy glon, w którym plecha zbudowana jest z jednakowych komórek. Sałata morska zaliczana jest do królestwa roślin, do zielenic. Żyje w strefie przybrzeżnej mórz np. Bałtyku oraz na północnych wybrzeżach Oceanu Atlantyckiego. Jej ciało nie tworzy tkanek i dlatego nazywamy je plechą. Plecha jest płaska, jasnozielona, dorastająca do kilkudziesięciu centymetrów; zbudowana jest jedynie z dwóch warstw jednojądrowych komórek z pojedynczym chloroplastem, które to komórki są trwale ze sobą zrośnięte. Jest samożywna - przeprowadza fotosyntezę (chlorofil). Rozmnażanie połączone jest z izomorficzną przemianą pokoleń. W niektórych regionach świata spożywana przez człowieka jako składnik sałatek.

Slide 3

Sałata morska

Slide 4

Morszczyn pęcherzykowaty glon należący do brunatnic, występujący m.in. w Morzu Bałtyckim. Jest to glon morski nie posiadający tkanek, o taśmowatej plesze opatrzonej pęcherzami pławnymi. Wysokość plechy dochodzi do 1 m. Na końcach rozgałęzień plechy umieszczone są organy rozmnażania (lęgnie i plemnie) w tzw. konceptaklach.

Slide 5

Morszczyn pęcherzykowaty

Slide 6

Tkanki roślinne

Slide 7

Podział tkanek roślinnych 1. Tkanki twórcze: stożek wzrostu łodygi, stożek wzrostu korzenia, miazga.

Slide 8

2. Tkanki stałe: Okrywające: skórka, korek. Wzmacniające: zwarcica, twardzica. Przewodzące: drewno, łyko. Miękiszowe: miękisz asymilacyjny: palisadowy i gąbczasty, miękisz spichrzowy, miękisz zasadniczy, miękisz powietrzny, miękisz wodny. Wydzielnicze: włoski wydzielnicze, włoski parzące, miodniki.

Slide 9

Tkanki twórcze Wszędzie tam, gdzie odbywa się wzrost rośliny, znajdują się tkanki twórcze. Tworzą je niewielkie komórki o cienkich ścianach, małych wodniczkach i dużych jądrach komórkowych. Komórki te stale się dzielą. W wyniku tych podziałów powstają liczne komórki potomne, które dają początek wszystkim tkankom wchodzącym w skład rośliny. Tkanki twórcze znajdują się na szczycie łodygi i na końcu korzenia, tworząc tzw. stożki wzrostu. Powodują one przyrost rośliny na długość, nazywany wzrostem pierwotnym. U niektórych roślin występuje także wzrost wtórny. Zachodzi w organach, które posiadają tkankę twórczą, zwaną miazgą. Komórki tej tkanki intensywnie się dzielą, umożliwiając przyrost określonych części organizmu na grubość.

Slide 10

Tkanka twórcza

Slide 11

Tkanki okrywające Tkanka okrywająca - jedna z tkanek roślinnych, dzieli się na skórkę i korek. Tkanka okrywająca składa się z żywych, prostokątnych komórek, ściśle przylegających do siebie. Dzieli się ona na pierwotną i wtórną. Występuje w niej kutykula, włoski mechaniczne oraz aparaty szparkowe. Nie posiada chloroplastów, dzięki czemu światło przenika do wewnątrz. Fellogen składa się z komórek merystematycznych, które dzielą się odkładając na zewnątrz nowe komórki korka (fellem) i od czasu do czasu również do wnętrza jedną lub kilka warstw żywych komórek o cechach komórek miękiszowych (felloderma). Owe trzy warstwy : felloderma, fellogen i martwe komórki korka tworzą korkowicę. Funkcją tej tkanki jest oddzielenie środowiska zewnętrznego od środowiska wewnętrznego, ochrona przed czynnikami zewnętrznymi i utratą wody oraz udział w wymianie gazowej. Formy ochrony: wytworzenie na powierzchni skórki związków zwanych kutyną, wytworzenie kolców, kutneru,

Slide 12

Skórka Młode części rośliny okrywa skórka, utworzona z żywych komórek, najczęściej pozbawionych chloroplastów. Są przezroczyste, dzięki czemu światło może przenikać do głębszych warstw rośliny, gdzie zachodzi fotosynteza. Komórki skórki ściśle do siebie przylegają. Ich zewnętrzne ściany są pokryte warstwą woskowej substancji, zwanej kutykulą. Nie przepuszcza ona wody ani powietrza, chroni też organizm przed wnikaniem do niego drobnoustrojów chorobotwórczych i pasożytów. Aby roślina mogła sprawnie przeprowadzić proces fotosyntezy i wymiany gazowej, w skórce tworzą się struktury, zwane aparatami szparkowymi. Umożliwiają one przepływ gazów.

Slide 13

Aparat szparkowy Struktura wielokomórkowa (aparat) lub dwukomórkowa (szparka) pochodzenia epidermalnego roślin służące do kontrolowanej wymiany gazowej między tkankami wewnętrznymi rośliny i atmosferą. Szparki tworzą się we wczesnych stadiach rozwojowych rośliny, już na zawiązkach pędów. Składają się z dwóch komórek szparkowych, między którymi znajduje się przestrzeń (szparka) połączona z przestworami miękiszu gąbczastego wewnątrz rośliny. Komórki szparkowe w odróżnieniu od pozostałych komórek epidermy zawierają chloroplasty i są zdolne do fotosyntezy. Na krawędziach komórek szparkowych (od strony szparki) wykształcają się występy ściany komórkowej zwane listwami szparkowymi. Gdy szparka jest zamknięta listwy zachodzą na siebie zamykając przepływ gazów. Komórki szparkowe wraz z listwami pokryte są grubą warstwą kutykuli. Ściany tych komórek są nierównomiernie zgrubiałe, zwłaszcza wzdłuż szparki. W skrajnych przypadkach, zgrubienia te powodują, że komórki mają kształt hantli. Najczęściej komórki te mają jednak kształt nerkowaty. Zgrubienia ścian powodują, że zamknięcie jest szczelne, ograniczają też możliwość rozwarcia szparki.

Slide 14

Aparat szparkowy może składać się z kilku komórek lub kilkunastu. Aparaty te tworzone są przez komórki szparkowe i pomocnicze (przyszparkowe). Szparki mają decydujące znaczenie dla funkcjonowania układu wentylacyjnego roślin pozwalającego na dostarczanie niezbędnego dla procesu fotosyntezy dwutlenku węgla. Dzięki nim rośliny mogą skutecznie pobierać ten gaz chroniąc się równocześnie przed szkodliwymi stratami wody w wyniku transpiracji. Funkcjonowanie szparek wiąże się ze zdolnością do zmiany kształtu komórek szparkowych. Komórki te poprzez zmianę turgoru, wykorzystując zjawisko osmozy, powodują zamykanie lub otwieranie szparek. Skuteczność tego działania wspomagana jest przez nierównomierne zgrubienia ścian komórkowych, które są grubsze w środkowych odcinkach komórek szparkowych. Jeśli komórki mają dużą ilość wody, nadymają się i odciągają od siebie zgrubiałe ściany. Gdy następuje utrata wody, szparki się zamykają. Obecnie wiadomo, że ruchy szparek powodowane są zmianą ciśnienia osmotycznego kationów potasu pobieranych przez komórki szparkowe przy jednoczesnym wydzielaniu protonów.

Slide 15

Aparat szparkowy na liściu pomidora

Slide 16

Korek Korek - tkanka roślinna, występująca jako podelement w systemie tkanek okrywających. Powstaje przez zróżnicowanie się komórek powstałych dzięki podziałom felogenu. Składa się z martwych komórek wypełnionych powietrzem. Ściany tych komórek są zgrubiałe, czasem zdrewniałe. Korek chroni roślinę przed utratą wody, mrozem, bakteriami i drobnoustrojami, jest nieprzepuszczalny dla wody i powietrza, oddychanie odbywa się za pomocą umieszczonych w korku przetchlinek. Przetchlinki - u bezkręgowców to otwory w powłokach ciała (na bokach odwłoka i tułowia) prowadzące do tchawek lub płucotchawek; często przesłonięte włoskami i innymi strukturami, by zapobiec dostawaniu się zanieczyszczeń, u wielu gatunków są aktywnie zamykane szczelną zastawką, by zapobiec utracie wody z wnętrza organizmu.

Slide 17

Korek z przetchlinkami

Slide 18

Tkanki miękiszowe Tkanka miękiszowa - jednorodna tkanka roślinna, która wypełnia znaczną część organizmów roślin. Zbudowana z żywych, zwykle dużych (0,05 - 0,5 mm) i cienkościennych komórek, o ścianach celulozowych, rzadko drewniejących, z dużą wakuolą otoczoną cytoplazmą.. Charakterystyczną cechą miękiszu jest występowanie przestworów międzykomórkowych. Komórki miękiszu zachowują zdolność do podziałów i odróżnicowania, dzięki czemu odgrywają istotną rolę w zjawiskach regeneracyjnych. Miękisz jest tkanką występującą we wszystkich częściach ciała rośliny i wchodzi w skład wszystkich tkanek złożonych. Tkanki miękiszowe pełnią w roślinie zasadnicze czynności fizjologiczne przemiany materii, uczestniczą w fotosyntezie, oddychaniu, osmozie, transpiracji, gromadzą także substancje zapasowe i wodę. Mimo że miękisz zbudowany jest z cienkościennych komórek, w stanie turgoru pełni jednak w roślinach istotną funkcję mechaniczną.

Slide 19

Miękisz asymilacyjny tkanka roślinna, wyspecjalizowany miękisz, złożony z komórek zawierających liczne soczewkowate chloroplasty. Jest tkanką żywą. Zachodzi w nim proces fotosyntezy, a przez to odżywianie rośliny. Występuje głównie w liściach i młodych łodygach. W liściach występuje najbliżej jego powierzchni. Jego komórki nie są jednorodne. Wyróżnić można w jego obrębie miękisz palisadowy, miękisz gąbczasty i miękisz wieloramienny. Miękisz asymilacyjny

Slide 20

Miękisz palisadowy - występuje w liściach roślin okrytonasiennych dwuliściennych zaraz pod epidermą górną. Komórki mają wydłużony kształt, które ściśle do siebie przylegają. W każdej komórce jest mnóstwo chloroplastów (komórki przeprowadzają fotosyntezę, ponieważ od strony górnej pada najwięcej światła). Funkcją miękiszu palisadowego jest ochrona miękiszu gąbczastego przed nadmiernym naświetleniem. Miękisz gąbczasty - komórki są luźno ułożone, zawierają chloroplasty. Występuje w liściach roślin okrytonasiennych jednoliściennych i dwuliściennych pod miękiszem palisadowym, który chroni go przed nadmiernym naświetleniem oraz u paprotników. Funkcją miękiszu gąbczastego jest prowadzenie wymiany gazowej. Miękisz wieloramienny - jest to rodzaj miękiszu asymilacyjnego występującego głównie u roślin nagonasiennych. Ściany jego komórek są pofałdowane, aby zwiększyć powierzchnię asymilacji, która została ograniczona przez niewielką powierzchnię liści, które są w kształcie igieł lub łusek. Ma dużą liczbę chloroplastów.

Slide 21

Miękisz zasadniczy Miękisz zasadniczy wypełnia wolne miejsca pomiędzy innymi tkankami rośliny. Składa się on z komórek o różnorodnych kształtach. Ściany jego poszczególnych komórek nie przylegają do siebie ściśle. Dlatego tworzą się między nimi liczne przestwory międzykomórkowe.

Slide 22

Miękisz spichrzo wy Miękisz spichrzowy magazynuje, gromadzi materiały zapasowe (skrobia, tłuszcze, białka) i wodę najczęściej w wakuolach tworzących go komórek. Skrobia gromadzona jest w amyloplastach, białka w proteinoplastach, a tłuszcze w elajoplastach. Miękisz spichrzowy występuje w organach spichrzowych roślin, np. bulwach, korzeniach marchwi zwyczajnej i buraków, tkance spichrzowej nasion. Występuje również w owocach. Miękisz spichrzowy magazynuje związki organiczne potrzebne roślinie do rozwoju. Pozwala to przetrwać roślinie okresy suszy lub braku substancji pokarmowych.

Slide 23

Przekrój przez liście pałki szerokolistnej, zewnętrzne liście wypełnione miękiszem powietrznym, wewnętrzne miękiszem spichrzowym.

Slide 24

Miękisz powietrzny Miękisz powietrzny - jedna z odmian tkanki miękiszowej, która charakteryzuje się dużymi przestworami międzykomórkowymi, wypełnionymi tlenem i dwutlenkiem węgla, co zwiększa wyporność rośliny i pozwala utrzymywać się na powierzchni wody. Występuje u roślin wodnych i błotnych, w tych częściach, w których utrudniona jest wymiana gazowa. Tworzy prawdziwy system kanałów wentylacyjnych, którymi gazy mogą się swobodnie przemieszczać w obrębie rośliny.

Slide 25

Miękisz wodny Miękisz wodny, miękisz wodonośny, tkanka wodna tkanka wyspecjalizowana w gromadzeniu i przechowywaniu wody, zbudowana z cienkościennych komórek zawierających duże wakuole z zawartymi wewnątrz substancjami śluzowymi i pektynami, które pęczniejąc pod wpływem wody zatrzymują dużą jej ilość i zmniejszają szybkość jej oddawania. Występuje najczęściej u sukulentów, może znajdować się w różnych częściach rośliny: łodygach (kaktusy i niektóre

Slide 26

Tkanki przewodzące Tkanka przewodząca tkanka roślinna, w której odbywa się transport wody wraz z rozpuszczonymi w niej substancjami do wszystkich części roślin, zbudowana jest z niejednorodnych komórek.

Slide 27

Przekrój przez łodygę selerów zwyczajnych, widoczne wiązki przewodzące.

Slide 28

Drewno Drewno ksylem przewodzący wodę i rozpuszczone w niej sole mineralne z korzeni do innych części rośliny. Drewno tworzą cztery typy elementów: elementy przewodzące: cewki (tracheidy), naczynia (tracheje). elementy wzmacniające i spichrzowe: włókna drzewne, miękisz drzewny. U niektórych roślin występują ponadto przewody żywiczne (kanały żywiczne) i kanały mleczne oraz promienie drzewne (promienie rdzeniowe).

Slide 29

Łyko, floem - żywa tkanka roślinna wchodząca w skład zespołu tkanek przewodzących, pełniących funkcję przewodzącą w roślinach naczyniowych. Jest tkanką niejednorodną, znajduje się pod korą. Łyko przewodzi produkty fotosyntezy, czyli związki organiczne wytworzone w liściach. Łyko pod względem histologicznym zbudowane jest z niżej wymienionych elementów komórkowych: rurek sitowych z komórkami towarzyszącymi lub tylko komórek sitowych, włókien łykowych, pełniących rolę elementów mechanicznych, miękiszu łykowego i miękiszu promieni łykowych pełniących rolę magazynu dla skrobi, tłuszczów, garbników i innych związków organicznych, komórek wydzielniczych zawierających kryształy szczawianów wapnia, przewody żywiczne i rurki mleczne, sklereidy - komórki kamienne nadające łyku twardość. Łyko

Slide 30

Tkanki wzmacniające Tkanka wzmacniająca, tkanka mechaniczna tkanka roślinna stanowiąca szkielet rośliny, który chroni jej wnętrze przed uszkodzeniami mechanicznymi. Umożliwia wzrost roślin w górę oraz warunkuje elastyczność i sztywność. Jest ona umiejscowiona w łodydze tuż pod skórką. Tkanka wzmacniająca jest przystosowana do obciążeń mechanicznych występujących w środowisku lądowym. Jej komórki mają zgrubiałe ściany, a ich odpowiednie rozmieszczenie w roślinie gwarantuje wytrzymałość na czynniki dynamiczne (np. wiatr), a także statyczne (np. masa liści czy owoców.)

Slide 31

Zwarcica Zwarcica - tkanka roślinna wzmacniająca złożona z komórek żywych, elastycznych i wydłużonych, zawierających chloroplasty, otoczonych niezdrewniałą celulozowo-pektynową ścianą mającą charakterystyczne zgrubienia. Najczęściej występuje w postaci pasów wzdłuż kątów komórki, w miejscach gdzie trzy lub więcej komórek graniczy ze sobą. Komórki kolenchymy zazwyczaj silnie do siebie przylegają i tworzą zwartą tkankę. Czasem w skład ściany komórkowej wchodzi oprócz celulozy protopektyna, zdolna do pęcznienia.

Slide 33

Twardzica Twardzica - tkanka wzmacniająca roślin. Zbudowana z grubościennych komórek, przeważnie z komórek prozenchymatycznych (podłużnych). Dojrzałe komórki sklerenchymatyczne mają mocno zgrubiałe i na ogół silnie zdrewniałe ściany wtórne, inkrustowane ligniną, z licznymi jamkami. W czasie rozwoju tych komórek ich protoplasty najczęściej zamierają i zanikają są to więc komórki martwe. W rozwoju powstają z merystemów pierwotnych lub wtórnych. Funkcją sklerenchymy jest przede wszystkim nadawanie sztywności poszczególnym częściom rośliny.

Slide 35

Tkanki wydzielnicze Tkanka wydzielnicza rodzaj tkanki roślinnej stałej. Komórka wydzielnicza tworzy komórki gruczołowe, które wydzielają określone substancje. Elementami wydzielniczymi mogą być pojedyncze komórki lub ich zespoły. Za tkanki wydzielnicze uważa się: elementy powierzchniowe: włoski gruczołowe, wypotniki, miodniki, komórki gruczołowe. elementy wewnętrzne: przewody żywiczne, rurki mleczne.

Slide 36

Krople wody wydzielonej z wypotników przez liście truskawki.

Slide 37

Miodniki na głównym nerwie liścia śliwy