Gospodarka II RP.

Periodyzacja 1. 2. 3. 4. 5. okres gospodarki wojennej do 1921 okres odbudowy i walki z kryzysem do 1923 okres reformy walutowej i stabilizacji gospodarki do 1925 okres koniunktury gospodarczej do 1929 okres kryzysu gospodarczego do 1935

Zadania powojenne Scalenie w jeden organizm gospodarczy ziem polskich wchodzących przed 1914 rokiem w skład trzech zaborów; Tworzenie sieci komunikacyjnej łączącej ziemie byłych trzech zaborów; Poszukiwanie nowych rynków zbytu, gdyż rewolucja bolszewicka odcięła od dostaw ZSRR; Zunifikowanie różnych systemów prawnych;

Problemy w odbudowaniu kraju Ziemie polskie były w czas I wojny światowej terenem wielu walk; Zaborcy maksymalnie eksploatowali zasoby obszarów, które znalazły się pod ich władzą; Rosjanie od 1916 roku wycofywali z Królestwa Polskiego większość przemysłu i niszczyli pozostałe fabryki by nie przejęli ich Niemcy czy Austriacy; Nie od razu można było przystąpić do odbudowy państwa, gdyż toczyły się nadal walki o granice;

Problemy wsi Niekorzystna struktura własności dominacja karłowatych gospodarstw i brak dużych majątków ziemskich (1 ziem uprawnych); Brak zajęcia dla ludności wiejskiej; Emigracja do USA Konieczność przeprowadzenia reformy rolnej;

Polska A i B Problemem był stosunkowo trwały podział II RP na tzw. Polskę A i B. Polska A to stojące na dość wysokim poziomie rozwoju obszary byłego zaboru pruskiego, część Królestwa Polskiego i Galicji Zachodniej. Polska B to dawne Ziemie Zabrane i Galicja Wschodnia. Różnice miedzy tymi obszarami były bardzo widoczne.

Polska A i Polska B

Reforma Grabskiego Szereg istotnych zmian zachodził dopiero od 1923 roku, gdy na czele rządu stanął Władysław Grabski: Przyjęto ustawę o naprawie skarbu państwa i reformie walutowej usprawniono system pobierania podatków, usprawniono działanie państwowych przedsiębiorstw, wprowadzono oszczędności w administracji; W 1924 powołano do życia Bank Polski i wprowadzono nową walutę polską złoty.

Działania Grabskiego pohamowały narastającą inflację.

Reforma rolna W 1925 roku rząd Władysława Grabskiego przygotował projekt reformy rolnej, w której przewidywano: Dobrowolną parcelację majątków ziemskich powyżej 180 ha a na kresach wschodnich powyżej 300 ha; Gdyby reforma postępowała zbyt wolno, rząd miał prawo przystąpić do parcelacji wytypowanych z urzędu majątków ziemskich; Reforma ta w porównaniu z innymi państwami była mało radykalna i tak naprawdę nie przyniosła zbyt wielu korzyści, gdyż w latach 30. XX wieku polskie rolnictwo nadal pozostawało rozdrobnione.

W latach 1926 29 nastąpiła jednak wyraźna poprawa sytuacji gospodarczej, co pozwoliło na dokończenie podjętych już wcześniej inwestycji, m.in. budowy portu w Gdyni, magistrali kolejowej Gdynia Śląsk. Dobra passa polskiej gospodarki nie mogła jednak zostać w pełni wykorzystana, gdyż w roku 1925 doszło do wybuchu tzw. wojny celnej z Niemcami. Niemcy największy partner ekonomiczny II RP i główny odbiorca polskiego węgla, nie chciały zgodzić się na odnowienie korzystnych dla Polski umów gospodarczych. Każda ze stron nakładała wiec wysokie cła na towary importowane od sąsiada. Ostatecznie trwającą do 1930 wojnę celną udało się Polsce przetrwać dzięki eksportowi węgla do Wielkiej Brytanii, która w tym czasie pochłonięta była szeregiem strajków.

v

Polski kryzys gospodarczy Kryzys, który miał miejsce na świecie od roku 1929, dosięgnął Polskę już w roku 1930 a jego skutki trwały przez kolejne 5 lat. Szczególnie dotknął on ludność wiejską, która spotykała się ze zjawiskiem tzw. nożyc cenowych spadek cen wyrobów rolniczych przy jednoczesnym drożeniu artykułów przemysłowych. Polska wieś przestała istnieć jako rynek zbytu. W związku z tym na wsi pojawiła się nowa grupa społeczna tzw. ludzie zbędni niepotrzebni do pracy w gospodarstwach; nie mogli oni również znaleźć pracy w miastach, przez co emigrowali

Programy naprawy przemysłu Wzorem innych państw realizujących tzw. New Deal (przewidywał interwencję państwa w system finansowy i rynek pracy) również polskie władze zdecydowały się interweniować w gospodarkę, szukając siły nabywczej wewnątrz państwa. Wprowadzono m.in. Oddłużanie gospodarstw domowych; Zmniejszono podatki; Rozpoczęto program robót publicznych;

COP Kluczowym działaniem rządu miało jednak być utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego, umiejscowionego w widłach Wisły i Sanu na pograniczu Polski A i Polski B. Był to tzw. Trójkąt bezpieczeństwa. Przy wyznaczaniu tego terytorium kierowano się: Względami militarnymi; Koniecznością zaangażowania uboższych rejonów Polski;

COP W COP rozpoczęto budowę wielu zakładów przemysłowych, fabryk zbrojeniowych, hut i elektrowni. Powstawaniu COP patronował wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski. Pierwsze efekty jego działań widoczne były w 2 poł. lat 30., ale tak naprawdę to pobudzenie gospodarki światowej miało kluczowe znaczenie dla ożywienia gospodarczego Polski.