Organy władzy RP - władza sądownicza

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

O rgany w ładzy RP Sądy i Trybunały

Slide 2

Zasady funkcjonow ania sądów i trybunałów Do organów władzy sądowniczej zaliczamy: Sąd Najwyższy sądy powszechne sądy szczególne (administracyjne i wojskowe) Trybunał Konstytucyjny Trybunał Stanu

Slide 3

O rgany w ładzy sądow niczej funkcjonują na podstaw ie kilku zasad: Zasad niezawisłości polega na tym, że sędziowie podlegają Konstytucji i ustawą, z wyjątkiem sędziów TK podlegających tylko Konstytucji. Przy wydawaniu wyroków sędziowie kierują się przepisami prawa i własnym sumieniem. Poza tym są wolni od wszelkich nacisków ze strony władz administracyjnych Zasada jednolitości oznacza wykonywanie przez wszystkie sądy tego samego rodzaju zadań, tzn. oczekiwania w imieniu państwa, na podstawie tego samego prawa Zasada kolegialności polega na tym, że sądy orzekają w zespołach Zasada jawności postępowania oznacza, że rozprawy sądowe są otwarte dla publiczności Zasada instancyjności - w Polsce sądownictwo ma charakter dwuinstancyjny, co oznacza , że istnieje możliwość odwołana się (apelacji) od wyroku sądowego pierwszej instancji do sądu drugiej instancji

Slide 4

Sąd N ajw yższy To organ sądowy sprawujący nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych. Składa się z pierwszego prezesa, prezesów oraz sędziów. Pierwszego prezesa mianuje prezydent na 6 letnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego. Pozostałych sędziów również mianuje prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Sąd Najwyższy dzieli się na cztery izby: cywilną, karną, wojskową, a także pracy i ubezpieczeń społecznych. Funkcje: rozpoznawanie kasacji, czyli odwołań wyroków sądów drugiej instancji z powodu załamania prawa w trakcie postępowania; interpretowanie przepisów prawa stwierdzanie ważności wyborów prezydenckich, do parlamentu oraz ważności referendum konstytucyjnego i ogólnokrajowego.

Slide 6

Sądy pow szechne Sądy powszechne rozstrzygają sprawy z zakresu praw a karnego , cywilnego i rodzinnego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów. Pracami sądów kierują prezesi. Sądy powszechne dzielą się na: rejonowe, okręgowe i apelacyjne Postępowanie w sądach ma charakter instancyjny: Najniższą instancją są sądy rejonowe, które rozpatrują wszelkie sprawy, z wyjątkiem tych zastrzeżonych dla sądów okręgowych(np. zbrodnie, rozwody) przy sądach rejonowych funkcjonują sądy grodzkie, które sądzą wykroczenia, czyli czyny społecznie szkodliwe sądy okręgowe rozpatrują odwołania od orzeczeń sądów rejonowych. Natomiast odwołania od sądów okręgowych rozpatrują sądy apelacyjne Obecnie w Polsce jest: (aktualny stan prawny na dzień 1 stycznia 2008 roku) 11 Sądów apelacyjnych 45 Sądów okręgowych 323 Sądy rejonowe

Slide 7

Sąd Lustracyjny Sąd lustracyjny był organem Sądy Apelacyjnego w Warszawie. Jego zadaniem było orzekanie o zgodności z prawdą oświadczeń dotyczących współpracy z organami bezpieczeństwa PRL. Obowiązek złożenia takich oświadczeń miał osoby urodzone przed 10 maja 1972 r., które kandydowały na kierownicze stanowiska państwowe m.in. Na prezydenta, premiera, posła czy senatora.

Slide 8

Sądow nictw o adm inistracyjne Do kompetencji sądów administracyjnych należy: kontrola działania organów administracji publicznej rozstrzyganie sporów między jednostkami samorządu samorządem a jednostkami administracji państwowej rozstrzyganie sporów między obywatelami a oraz jednostkami administracji orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego Sądownictwo w Polsce jest dwuinstancyjne: Wojewódzkie sądy administracyjne to sądy pierwszej instancji, które rozpatrują w pierwszej instancji wszystkie sprawy należące do kompetencji sądownictwa administracyjnego Naczelny Sąd Administracyjny jest organem drugiej instancji dla spraw rozpatrywanych przez sąd wojewódzki, nad którymi sprawuje nadzór. Na jego czele stoi prezes powołany przez prezydenta na 6 letnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego

Slide 9

Sądy w ojskow e Sądy wojskowe rozpatrują przestępstwa popełnione przez żołnierzy służby cywilnej. Sądownictwo wojskowe ma charakter dwuinstancyjny: Sądy garnizonowe to sądy pierwszej instancji Sądy okręgu wojskowego to sądy drugiej instancji dla spraw rozpatrywanych przez sądy garnizonowe oraz pierwszej instancji dla spraw żołnierzy posiadających najwyższe stopnie wojskowe.

Slide 10

TrybunałStanu Trybunał Stanu jest organem sądowym, który sądzi najwyższych urzędników państwowych. W jego skład wchodzą: przewodniczący, dwóch zastępców oraz 16 członków wybieranych przez Sejm na czas jego kadencji. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego. Trybunał Stanu rozpatruje sprawy na poziomie dwóch instancji. W pierwszej instancji orzeka w składzie przewodniczący i 4 członków, a w drugiej przewodniczący i 6 członków. Od wyroku wydanego w drugiej instancji nie ma kasacji. Trybunał sądzi: Prezydenta za naruszenie konstytucji, ustaw oraz za przestępstwa pospolite; Członków Rady Ministrów za naruszenie konstytucji, ustaw oraz za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem; Prezesów Narodowego Banku Polskiego oraz Najwyższej Izby Kontroli, a także członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji za naruszenie konstytucji i ustaw Posłów i Senatorów za naruszenie zakazu prowadzenie działalności gospodarczej , wiążącej się z czerpaniem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub Samorządu terytorialnego.

Slide 11

TrybunałKonstytucyjny Trybunał Konstytucyjny jest organem odrębnym od pozostałych sądów. Składa się z 15 sędziów wybieranych przez sejm na 9 letnią kadencję, która ma charakter indywidualny. Prezesa i wice prezesów powołuje prezydent. Obecnie (2008 r.) funkcję prezesa pełni Bohdan Zdziennicki. Orzeczenia Trybunały mają charakter ostateczny.

Slide 13

Funkcje Trybunały Konstytucyjnego orzeka o zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją. Z wnioskiem o to mogą wystąpić: prezydent, marszałek sejmu, marszałek senatu, prezes Rady Ministrów, minimum 50 posłów lub 30 senatorów, pierwszy prezes Sądu Najwyższego, prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, prezes Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich. orzeka o zgodności międzynarodowymi ustaw z ratyfikowanymi umowami Rozpatruje skargi konstytucyjne orzeka o zgodności z konstytucją celów i działalności partii politycznych Bada zgodność z konstytucją aktów prawnych wydawanych przez władze centralne rozstrzyga spory kompetencyjne między centralnymi organami państwa orzeka o zaistnieniu tymczasowej przeszkody w sprawowaniu urzędu prezydenta

Slide 14

W arunkiw noszenia skarg do TK Prawo skierowania skargi do Trybunału Konstytucyjnego ma każdy, kto uzna , że jego prawa lub wolność zostały naruszone Skargę może sporządzić wyłącznie adwokat lub radca prawny Przedmiotem skargi może być tylko akt normatywny ( np. ustawa ) Rozpatrywane są tylko te skargi dotyczące praw i wolności zagwarantowanych w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej Skargę można wnieść pod warunkiem wyczerpania wszystkich możliwości odwoławczych

Slide 15

Krajow a Rada Sądow nicza Krajowa Rada Sądownicza to instytucja stojąca na czele niezależności sędziów i sądów. Składa się z pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, ministra sprawiedliwości, osoby powołanej przez prezydenta, 15 członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego i innego rodzaju sądów oraz 4 osób wybranych przez parlament. Do zdań Rady należy m.in.: rozpatrywanie kandydatur na sędziów i występowanie do prezydenta z wnioskiem o odwołanie sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, administracyjnych i wojskowych występowanie do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodność z konstytucją aktów dotyczących niezależności sędziów i sądów; występowanie z wnioskiem o wszczęcie postępowania