Komórki roślinne i zwierzęce

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

KOMÓRKI ROŚLINNE I KOMÓRKI ZWIERZĘCE

Slide 2

SPIS TREŚCI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Co to jest komórka? Rodzaje komórek Komórka Roślinna Podział komórek roślinnych Budowa komórki roślinnej Mitochondrium Aparat Golgiego Chloroplasty Komórka Zwierzęca Budowa komórki zwierzęcej Jądro komórkowe Cytoplazma Rybosomy

Slide 3

SPIS TREŚCI 9. 10. 11. Lizosomy Wodniczki Centrosomy Siateczka śródplazmatyczna Błona komórkowa Rodzaje transportu przez błonę komórkową Transport Bierny Transport Aktywny Podziały komórkowe Mitoza Mejoza Porównanie komórek

Slide 4

CO TO JEST KOMÓRKA? Komórka najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich jak przemiana materii, wzrost i rozmnażanie). Jest podstawową jednostką morfologiczno-czynnościową ustroju.

Slide 5

RODZAJE KOMÓREK Wyróżniamy: Komórki roślinne Komórki zwierzęce

Slide 6

KOMÓRKA ROŚLINNA

Slide 8

PODZIAŁ KOMÓREK ROŚLINNYCH Pod względem kształtu komórki roślinne można podzielić na: równowymiarowe - o kształcie kuli (parentymatyczne) silnie wydłużone w jednym kierunku (prozentymatyczne).

Slide 9

BUDOWA KOMÓRKI ROŚLINNEJ Komórka roślinna zbudowana jest z : mitochondrii ściany komórkowej błony komórkowej chloroplastów (ciałek zielonych) wodniczki jądra komórkowego cytoplazmy aparatu Golgiego

Slide 10

BUDOWA I FUNKCJE WYBRANYCH ELEMENTÓW KOMÓRKI ROŚLINNEJ

Slide 11

MITOCHONDRIUM Budowa: - są otoczone podwójną błoną białkowo lipidową, - błona wewnętrzna jest pofałdowana w tzw. grzebienie mitochondrialne, znacznie zwiększające powierzchnię, - wnętrze wypełnia matriks (macierz) mitochondrialna - zawierają poza jądrowy DNA Funkcje: - biorą udział w procesie oddychania komórkowego: są centrami energetycznymi komórki, wytwarzającymi energię dla jej funkcjonowania

Slide 12

MITOCHONDRIUM

Slide 13

APARAT GOLGIEGO Budowa: - zbiór diktiosomów rozproszonych w cytoplazmie, często skupionych przy jądrze - diktiosom składa się na ogół z 2 7 (czasem z 20 i więcej) spłaszczonych błoniastych cystern -cysterny te ogranicza pojedyncza błona białkowolipidowa, towarzyszą im małe pęcherzyki Funkcje: - odpowiadają za ostateczne formowanie produktu białkowego, przez wydzielanie go przez komórkę na zewnątrz - jest miejscem przebudowy i różnicowania błon przeznaczonych do wbudowania w błonę komórkową - w jego obrębie zachodzi synteza glikoprotein pokrywających powierzchnię komórek zwierząt

Slide 14

APARAT GOLGIEGO

Slide 15

CHLOROPLASTY Budowa : - posiadają własne DNA i własny aparat genetyczny - zielone plastydy zawierające chlorofil, barwnik niezbędny w procesie fotosyntezy. - są otoczone dwiema błonami o różnej przepuszczalności Funkcje : - zachodzi w nich proces fotosyntezy - odpowiedzialne są za powstawanie barwnika, który sprawia że rośliny są zielone

Slide 16

CHLOROPLASTY

Slide 17

KOMÓRKA ZWIERZĘ CA

Slide 20

BUDOWA KOMÓRKI ZWIERZĘCEJ Komórka zwierzęca zbudowana jest z : Aparat Golgiego Błona komórkowa Cytoplazma Jądro komórkowe Mitochondria Lizosomy Jąderko Rybosomy Centrosom Retikulum endoplazmatyczne- Siateczka śródplazmatyczna Wodniczki

Slide 21

BUDOWA I FUNKCJE WYBRANYCH ELEMENTÓW KOMÓRKI ZWIERZĘCEJ

Slide 22

JĄDRO KOMÓRKOWE Budowa: - otoczone podwójną błoną jądrową, w której występują otwory zwane porami - wyróżniamy w nim chromatynę, nukleoplazę (kariolimfę), jąderko lub jąderka - zawiera większość DNA komórki Funkcje: - warunkuje i reguluje metabolizm - uczestniczy w podziałach komórki - przechowuje większość informacji genetycznej - kierują funkcjonowaniem komórki

Slide 23

JĄDRO KOMÓRKOWE

Slide 24

CYTOPLAZMA Budowa: - galaretowata substancja składająca się z wody, związków organicznych i soli mineralnych Funkcje: - stanowi środowisko wewnętrzne komórki

Slide 25

RYBOSOMY Budowa: - asymetryczne, nie obłonione struktury zbudowane z dwóch podjednostek, mniejszej i większej, połączonych jonami magnezu - 40 60 zbudowane są z rybosomalnego RNA a ponadto z szeregu białek zasadowych -występują luźno w cytoplazmie, na szorstkiej siateczce wewnątrzplazmatycznej i na zewnętrznej błonie jądrowej, Funkcje: - uczestniczą w syntezie białka

Slide 26

RYBOSOM

Slide 27

LIZOSOMY Budowa: - bardzo drobne pęcherzyki - otoczone pojedynczą błoną białkowo-lipidową - wypełnione są enzymami hydrolitycznymi Funkcje: - umożliwiają rozkład pochłoniętych substancji i usuwanie obumarłych części

Slide 28

LIZOSOM

Slide 29

WODNICZKI Budowa: -pęcherzyki wypełnione sokiem komórkowym -otoczona jest pojedynczą błoną białkowo-lipidową Funkcje: - magazyn wody w komórce - magazynowanie zbędnych produktów przemiany materii - magazynowanie substancji, które mogłyby działać szkodliwie np. na cytoplazmę - trawienie wewnątrzkomórkowe (czasami)

Slide 30

CENTROSOMY Budowa: - twory cylindryczny, zbudowane z mikrorureczek o charakterystycznym układzie - występują w komórkach jako twór parzysty Funkcje: - odgrywają istotna rolę przy tworzeniu wrzeciona kariokinetycznego podczas podziału komórki (mitozy, mejozy)

Slide 31

CENTROSOMY

Slide 32

SIATECZKA ŚRÓDPLAZMATYCZNA Budowa: - układ kanalików różnej wielkości i kształtów, otoczonych pojedynczą błoną białkowo-lipidową - występują w cytoplazmie, wokół jądra - wyróżniamy dwa rodzaje: szorstka (powierzchnia błon pokryta rybosomami) gładka (bez rybosomów) Funkcje: - dzieli cytoplazmę na obszary reakcji syntezy i rozkładu szorstka - związana jest z syntezą białek gładka - związana jest z syntezą lipidów

Slide 33

SIATECZKA ŚRÓDPLAZMATYCZNA

Slide 34

BŁONA KOMÓRKOWA Budowa: - zbudowana jest z podwójnej warstwy lipidów (zwróconych częściami hydrofilowymi na zewnątrz a hydrofobowymi do wnętrza) - tkwią w niej kompleksy białkowe: receptory różnych substancji, a także pompy i kanały jonowe Funkcje: - otacza komórkę i oddziela ją od środowiska zewnętrznego - zapewniają wybiórczy transport do i z komórki

Slide 35

BŁONA KOMÓRKOWA

Slide 36

RODZAJE TRANSPORTU PRZEZ BŁONĘ KOMÓRKOWĄ

Slide 37

TRANSPORT BIERNY Dyfuzja prosta swobodny przepływ niewielkich, nienaładowanych cząsteczek np. tlenu, dwutlenku węgla, mocznika przez dwie warstwy lipidowe. Dyfuzja wspomagana transport z wykorzystaniem kanałów lub przenośników błonowych, np. transport glukozy

Slide 38

TRANSPORT AKTYWNY To transport wymagający wydatkowania energii. Odbywa się z obszaru o niższym stężeniu do obszaru o wyższym stężeniu substancji transportowanej. Energia wykorzystywana w tym procesie pochodzi z hydrolizy ATP, katalizowanej przez wyspecjalizowane białka nośnikowe zwane transporterami błonowymi.

Slide 39

PODZIAŁY KOMÓRKO WE

Slide 40

MITOZA W czasie mitozy powstają dwie identyczne pod względem genetycznym komórki. Przed wejściem komórki w proces mitozy dochodzi najpierw do podwojenia ilości materiału genetycznego.

Slide 41

MITOZA Na mitozę składają się przebiegające kolejno fazy: 1. Profaza : W fazie tej dochodzi do wyodrębnienia się z chromatyny, poszczególnych chromosomów. W kolejnym etapie chromosomy różnicują się na dwie chromatydy. Dochodzi także do zaniku błony jądrowej a z centrioli powstaje wrzeciono kinetyczne. Włókna kariokinetyczne przyłączają się do chromosomów. 2. Metafaza : W tej fazie chromosomy lokalizują się na płaszczyźnie podziałowej, tworząc tzw. płytkę metafazową.

Slide 42

MITOZA 3. Anafaza: Etap ten polega na odciąganiu poszczególnych chromatyd do dwóch biegunów w komórce. 4. Telofaza: W czasie telofazy powstają już dwa jądra w komórce. Dochodzi do despiralizacji chromosomów w wyniku czego powstaje chromatyna. Dochodzi do odtworzenia błony jądrowej oraz jąderka. Wymienione wyżej etapy dotyczą kariokinezy, czyli podziału jądra komórkowego. Kolejny etap polega na podziale cytoplazmy. Proces ten nazywamy cytokinezą.

Slide 43

MEJOZA W wyniku tego podziału dochodzi do redukcji ilości materiału genetycznego o połowę. Mitoza zachodzi w komórkach rozrodczych. Podobnie jak mitoza, mejoza składa się z kilku faz, przy czym pierwsze fazy mają podobny przebieg do mitozy.

Slide 44

MEJOZA 1. Profaza : Faza trwa nieco dłużej niż profaza mitozy. Różnica pomiędzy nimi polega na tym, że chromosomy homologiczne łączą się w biwalenty ( pary). W fazie tej dochodzi do zaniku jąderka oraz błony jądrowej. W momencie gdy chromosomy homologiczne połączone są w kompleksy składające się z czterech chromatyd dochodzi do procesu crossing-over. 2. Metafaza : Na równiku układają się biwalenty, które łączą się z wrzecionem kariokinetycznym pierwszego podziału.

Slide 45

MEJOZA 3 Anafaza : Chromosomy homologiczne rozchodzą się do przeciwległych biegunów. W tej fazie dochodzi do redukcji liczby chromosomów. 4. Telofaza : W czasie telofazy powstają dwa jądra komórkowe, które posiadają zredukowaną ilość materiału genetycznego. Po zakończeniu się pierwszego etapu komórka wchodzi w następny, przypominający przebiegiem pierwsze podziały. W rezultacie całkowitego procesu mejozy powstają cztery komórki o pojedynczym zestawie chromosomów.

Slide 46

PORÓWNANIE KOMÓREK Komórka Roślinna Celulozowa ściana komórkowa Plastydy Duża centralnie położona wakuola Brak lizosomów Brak rzęsek Jądro komórkowe Komórka Zwierzęca Brak ściany komórkowej Brak plastydów Drobne małe wodniczki Lizosomy Rzęski i wici jako aparat ruchu komórek Jądro komórkowe

Slide 47

PORÓWNANIE KOMÓREK Komórka Roślinna Komórka Zwierzęca Jąderko Jąderko Mitochondrium Mitochondrium Aparat Aparat Golgiego Reticulum endoplazmatyczne Cytoplazma Błona komórkowa Golgiego Reticulum endoplazmatyczne Cytoplazma Błona komórkowa

Slide 48

THE END Dziękuję za uwagę.