Komety

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Komety Prezentację wykonał  .

Slide 2

Kometa to Poza obszarem potocznie uważanym za układ planetarny, w odległych rejonach oddziaływania grawitacyjnego Słońca, swój żywot wiodą zlepki różnej wielkości brył skalnych oraz pyłu kosmicznego, spojonych w całość lodem metanowym i amoniakalnym. Są to przeważnie niewielkie ciała, których masy stanowią zaledwie drobny ułamek masy Ziemi. Od czasu do czasu losowe zdarzenia wywołują siły, które wytrącają owe bryły z monotonii ich żywota i skierowują je w kierunku naszej dziennej gwiazdy. Tak zaczyna się ich długa wędrówka z zimnych otchłani Kosmosu ku piekielnym rejonom okołosłonecznym. Mniej więcej na wysokości orbity Jowisza docierająca do przybysza energia słoneczna jest już na tyle wysoka, by zaczął topić się lód metanowy, a ze skały zaczęły uwalniać się uwięzione dotychczas gazy. W miarę dalszego zbliżania się do Słońca procesy stopniowo nasilają się. W efekcie zimne dotychczas jądro nagrzewa się i zyskuje obszerną osłonę gazową. W ten sposób powstaje tzw. otoczka, która jest mniej więcej sferycznym halo otaczającym jądro. Wypływający w wyniku sublimacji z jądra gaz unosi przy tym ze sobą cząstki pyłu.

Slide 3

Tak budzi się KOMETA niezwykłe zjawisko od wieków podziwiane, od tysiącleci budzące strach i przerażenie, uchodzące za zwiastuny nieszczęść, wojen i katastrof. Dziś dla wielu z nas nadal są czymś wyjątkowym. Jednak z innego powodu. Całe rzesze miłośników astronomii na świecie zarywa noce, by upolować te niezwykłe ciała niebieskie. Na materię skondensowaną w głowie budzącej się komety oddziałuje wiatr słoneczny, spychając ją w kierunku odsłonecznym. W efekcie materia ta tworzy ciągnącą się niekiedy na długości wielu milionów kilometrów smugę, zwaną warkoczem kometarnym. Rozróżnia się dwa typy warkoczy: pyłowy oraz gazowy (jonowy). Warkocz jonowy zawiera molekuły uwolnione z jądra i zjonizowane przez promieniowanie słoneczne, powodujące ich świecenie. Warkocz jonowy ma więc widmo emisyjne, a bezgranicznie posłuszny szybkiemu wiatrowi słonecznemu jest niemal prostoliniowy i skierowany od Słońca. Warkocz pyłowy tworzy się natomiast z pyłu o mikrometrowych rozmiarach. Ciśnienie promieniowania słonecznego działa na cząstki pyłu jak wiatr na żaglówkę, w wyniku czego pył odpychany jest od Słońca. Ten jednak wciąż porusza się po orbicie, dlatego warkocz pyłowy zwykle jest zakrzywiony. Świeci on wyłącznie odbitym światłem słonecznym. Czasami obserwuje się również tzw. przeciwwarkocz, skierowany w kierunku Słońca. Jego źródłem jest wypływ strumienia cząstek pyłu z jądra komety pod wpływem sił grawitacyjnych Słońca.

Slide 4

Kometa HaleaBoppa sfotografowana w  Dolinie Pacholka, 5 IV 1997 (National Park  California). 

Slide 5

W pobliżu peryhelium oddziaływanie Słońca na kometę osiąga kulminacyjny moment, a wszystkie procesy zachodzą w tym czasie w niezwykle intensywny sposób. Niekiedy w efekcie kometa zostaje wręcz rozerwana na kilka części, co kilkakrotnie zostało już zaobserwowane. Po minięciu przez kometę peryhelium wszystkie procesy odbywają się w odwrotnym porządku, warkocz stopniowo zanika, głowa maleje a jądro stygnie. Kometa powoli zanurza się w bezkresnych ciemnościach przestrzeni międzyplanetarnej, by z czasem powrócić do stanu długiej hibernacji.

Slide 6

Płaszczyzny orbit kometarnych zorientowane są w przestrzeni bardzo chaotycznie. Jedne poruszają się po orbitach w kształcie mniejszych lub większych elips i co jakiś czas powracają w rejon Słońca. Nazywane są więc kometami okresowymi. Inne z kolei mają orbity hiperboloidalne (otwarte) i są kometami jednopojawieniowymi. Te, po krótkiej wizycie w wewnętrznych obszarach Układu Słonecznego, na zawsze oddalają się w przestrzeń międzygwiazdową. Pewna część komet jest orbitalnie powiązana z niektórymi planetami i tworzy tzw. rodziny komet. Najliczniejsza jest rodzina Jowisza, w której skład wchodzi około 70 komet. Poza tym w chwili obecnej znamy rodzinę Saturna (8 komet), Urana (6 komet), Neptuna (10 komet) oraz Plutona (5 komet). Dane obserwacyjne wskazują na istnienie jeszcze jednej rodziny, do której należy 8 komet, jakby związanych z jakimś obiektem znajdującym się daleko poza orbitą Plutona.

Slide 7

    Komety i starcy cieszyli się szacunkiem z  tych samych powodów, a mianowicie długich  bród i przekonania, że potrafią przewidywać  przyszłość. Jonathan Swift (16671745,) pisarz  angielski

Slide 8

Komety okresowe pochodzą prawdopodobnie z Obłoku Oorta, nazwanego tak na cześć Jana Hendrika Oorta, który jako pierwszy postawił hipotezę dotyczącą istnienia poza Układem Słonecznym chmury małych obiektów[1] Niekiedy odległe orbity komet zostają zaburzone przez oddziaływanie grawitacyjne, co powoduje, że niektóre z nich kierują się w pobliże gwiazdy centralnej, wchodząc na długie orbity eliptyczne lub poruszając się po paraboli czy hiperboli. Według jednej z hipotez w czasie zbliżania się komety do wnętrza układu planetarnego, promieniowanie gwiazdy centralnej powoduje topienie i parowanie zewnętrznych warstw jej jądra złożonych z lodu oraz wielu innych składników. Strumienie pyłu i gazu formują bardzo rozrzedzoną atmosferę nazywaną komą, która wystawiona jest na oddziaływanie ciśnienia promieniowania oraz wiatru słonecznego. Zjonizowany gaz jest odpychany w kierunku od Słońca, poruszając się zgodnie z liniami pola magnetycznego. Pył pozostaje na torze przelotu komety, co powoduje, że wytworzony z niego warkocz jest niekiedy zakrzywiony. Jądro komety ma średnicę poniżej 50 km, a promień komy może być większy niż promień gwiazdy. Warkocz gazowy rozciąga się niekiedy na odległość jednej jednostki astronomicznej, czyli 150 milionów kilometrów

Slide 9

Komety są prawdopodobnie pierwotną materią, która pozostała po wczesnych etapach rozwoju Układu Słonecznego. Nazywane kulami brudnego śniegu, składają się z ziaren pyłu uwięzionych w wodnym lodzie. Ocenia się, że istnieje ok. 1 bln komet. Większość komet krąży w Obłoku Oorta. Jest to najbardziej zewnętrzna strefa Układu, rozciągająca się do odległości ok. 7,5 bln km (50000 j.a.), czyli do aphelium orbit komet, i ma kształt kulistego obłoku wokół Słońca. Bliżej orbity Plutona zagęszczenie w obłoku przybiera kształt dysku, zwanego Pasem Kuipera. Części składowe komety Jądro: 1-10 km średnicy Koma: 100 tys. km średnicy Warkocze (pyłowy i plazmowy): 1-10 mln km dł. Skład komety: lód H2O, drobiny pyłu Typowa orbita: eliptyczna, b. wydłużona

Slide 10

Polacy także mają kilka swoich komet. Pierwszym polskim odkrywcą był gdański astronom Jan Heweliusz. W sobie współczesnych czasach był jednocześnie jednym ze skuteczniejszych łowców komet. W sumie odkrył ich 6 . Wspomnieć także należy o obserwatorach bardziej nam współczesnych, jak L. Orkisz (1 kometa), Wilk (4 komety), Lis (1 kometa), czy K. Rudnicki (także 1 kometa). Niestety nie znaleźli się ich następcy.   Obecnie w naszym kraju koordynacją obserwacji tych niezwykle interesujących obiektów zajmuje się głównie Sekcja Obserwatorów Komet Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, z siedzibą w  Krakowie.   

Slide 11

Najpopularniejsze komety Kometa HaleBopp  widziana z  Chorwacji 29 mar.  1997 r.

Slide 12

Kometa Halle-Boop Jest to najsłynniejsza kometa w historii. Kometa Halleya była  obserwowana już od 466 r. p. n. e. Była wtedy bardzo jasną i  okazałą kometą, o jasności absolutnej H 0.5 a nawet H 2.0.  Zapewne stanowiła piękny widok na niebie, siejąc jednocześnie  strach i grozę. Jej odkrywca, Edmund Halley (16561742),  zajmował się swego czasu orbitami komet. Analizował ich ruch i  położenie. W 1705 r. doszedł do wniosku, że komety z 1531 r., z  1607 r. (obserwowana przez Keplera) i z 1682 r. (obserwowana  przez niego samego) to jedna i ta sama kometa, która powraca  co ok. 76 lat w okolice Słońca. Przepowiedział więc kolejne  pojawienie się owej komety na rok 1758. Sam Halley nie dożył  ponownego ujrzenia komety, którą dostrzeżono pod koniec  1758 r. Otrzymała ona jednak jego nazwę i stała się pierwszą  kometą okresową (1pHalley). Następnie kometa powróciła w  1835 r., 1910 r. i ostatnio w 1986 r. Właśnie podczas ostatniego  powrotu komety dowiedziano się więcej o jej wymiarach i  budowie.

Slide 13

Kometa Halleya Kometa Halleya (1PHalley) to najbardziej znana kometa  krótkookresowa. Nazwa pochodzi od nazwiska astronoma  Edmunda Halleya, który w XVIII wieku badał zapiski o  pojawianiu się komet z lat od 1456 do 1682 i przewidział  ponowne pojawienie się tej komety w 1758 r.  Zdjęcie komety Halleya  wykonane 8 mar. 1986 r.  Zdjęcie jądra komety  Halleya wykonane  przez sondę Giotto 14  mar. 1986 r.

Slide 14

Kometa ShoemakerLevy 9 DShoemakerLevy 9  nazwa klasyfikacyjna D1993 F2 (litera D oznacza  defunct  nieistniejący, zlikwidowany) to kometa odkryta 24 m. 1993  roku przez Carolyn i Eugenea Shoemakera oraz Davida Levyego. Kometa  ta była satelitą Jowisza i wraz z nim obiegała Słońce (okres obiegu wokół  Jowisza wynosił ok. 2 lat). Obliczenia wykazały, że podczas ostatniego  przed odkryciem przejścia komety przez peryjowium (czyli punkt  położony najbliżej Jowisza) w odległości 0,3 promienia planety, kometa,  przekroczyła granicę Rochea i pod wpływem silnego pola grawitacyjnego,  rozpadła się na wiele części. Przy kolejnym powrocie nastąpił  16  czerwca 1994 r.  upadek tych pozostałości na powierzchnię Jowisza.  Upadek obserwowany był przez astronomów zarówno za pomocą  instrumentów na Ziemi, jak kamer zainstalowanych na pokładzie sondy  kosmicznej Galileo przebywającej w tamtej chwili w drodze z Ziemi do  Jowisza. W czerwcu 1993 r. polski astronom Wiesław Wiśniewski pracujący w  Tucson (Stany Zjednoczone) stwierdził, iż jej jądro składa się z łańcucha  9 brył, a wykonana przez niego fotografia obiegła prasę całego świata.

Slide 15

Kometa Shoemaker-Levy 9 Ślady na powierzchni Jowisza po uderzeniu fragmentów komety  ShoemakerLevy 9 Zdjęcie uderzenia komety  ShoemakerLevy 9 w  powierzchnię Jowisza  zrobione z pokładu sondy  kosmicznej Galileo z  odległości 238 mln km 

Slide 16

Kometa Tempel 1 Tempel 1, (formalne oznaczenie 9PTempel  kometa z rodziny Jowisza, Poruszająca się po eliptycznej orbicie wokół Słońca. Była celem misji kosmicznej Deep Impact, mającej na celu przeprowadzenie badań naukowych tej komety. Jedno z zadań polegało wypuszczeniu z sondymatki tzw. impaktora, który uderzył w jądro komety  Uderzenie w  kometę Tempel 1  klatka po klatce  Kometa 9PTempel 1  Zdjęcie jądra  komety Tempel 1  wykonane 4  lipca 2005 r.  przez sondę Deep  Impact

Slide 17

Zdjęcia tej komety

Slide 18

Kometa 55PTempel-Tuttle 55PTempelTuttle  to kometa okresowa odkryta przez Ernsta W. Tempela i Horace P. Tuttlea na przełomie lat 1865 1866.      Przedrostek 55P oznacza, że kometa zajmuje 55 miejsce na liście komet okresowych. W 1866 roku Giovanni Schiaparelli powiązał 55PTempel Tuttle z listopadowym rojem meteorów o nazwie Leonidy. Zdjęcie komety  55PTempelTuttle.

Slide 19

Kometa Swift-Tuttle Kometa SwiftTuttlea (formalne oznaczenie 109PSwift Tuttle to kometa okresowa o okresie obiegu 130 lat. Po raz pierwszy została odkryta w 1862 roku, niezależnie przez Lewis Swift i Horace Parnell Tuttle, a po raz drugi przez japońskiego astronoma Tsuruhiko Kiuchi w czasie jej ponownego pojawienia się w 1992 roku Za każdym razem, kiedy zbliży się do Słońca, jej lodowe jądro paruje, uwalniają się z niego cząstki i grudki pyłu, które potem ciągną się długim ogonem w przestrzeni kosmicznej. Co roku Ziemia w swej okołosłonecznej wędrówce wpada w ten ogon, a małe drobiny rozpędzone do 59 kms palą się wysoko w atmosferze, zostawiając za sobą jasne smużki przypominające spadające gwiazdy (Perseidy).

Slide 20

Kometa Enckego Kometa Enckego, kometa odkryta 17 stycznia 1786 roku przez Pierrea Méchaina. Odkrywcy udało się ją zaobserwować ponownie 19 stycznia, po czym ze względu na małą odległość od Słońca kometa została zagubiona. Okres obserwacji był zbyt krótki, aby wyznaczyć orbitę komety. Po raz drugi kometę odkryła Caroline Herschel w 1795 roku  Również podczas tego pojawienia obserwowano ją stosunkowo krótko i ponownie nie zauważono, że jest ona kometą okresową. Sytuacja powtórzyła się w 1805 roku. Dopiero obserwacje komety z przełomu lat 1818 i 1819 pozwoliły na stosunkowo Dokładne obliczenie orbity. Człowiekiem, który tego dokonał był niemiecki matematyk Johann Franz Encke. Dla uczczenia tego faktu kometa została właśnie nazwana kometą Enckego (a nie jak w przypadku większości komet nazwiskiem odkrywcy). Była ona drugą (po słynnej komecie Halleya) kometą, W przypadku której stwierdzono, że jest kometą Zdjęcie komety Enckego  okresową, dlatego też jej oficjalne oznaczenie to 2PEncke.  wykonane 5 stycznia 1994  roku 

Slide 21

Dziękuję za uwagę !!!