Jesień średniowiecza i kryzys Europy Zachodniej.

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

Jesień średniowiecza i kryzys Europy Zachodniej.

Slide 2

Kryzys gospodarczy Po wzroście gospodarczym w XIII wiecznej Europie, w XIV wieku widocznie zarysowuje się kryzys, spowodowany zatrzymaniem się ekspansji handlu w strefie zachodnioeuropejskiej. Stagnacja wystąpiła we wszystkich dziedzinach gospodarki.

Slide 3

Rolnictwo Zmiany klimatu spowodowały najpierw przyspieszenie rozwoju rolnictwa, a następnie stały się powodem załamania gospodarki oraz wielu klęsk żywiołowych, nieurodzaju, zwłaszcza w latach 1315-1317. Zatrzymał się proces kolonizacji nieużytków. Rozdrobnienie wiejskich gospodarstw spowodowało masowe migracje chłopów do miast. Zmniejszenie dochodów z czynszów spowodowało, że rycerze na powrót łupili kupieckie transporty i napadali na posiadłości feudałów. Rozwój raubritterstwa.

Slide 4

Rzemiosło. Wraz z upadkiem rolnictwa, kryzys zaczęły odczuwać i miasta. Drastycznie zmalało zapotrzebowanie na produkty rzemieślnicze, spadała w związku z tym liczba warsztatów i wzrastała liczba bezrobotnych czeladników niedopuszczanych do zawodu.

Slide 5

System pośrednictwa. Wraz z kryzysem rzemiosła pojawiło się zjawisko pośrednictwa miedzy wytwórcą a konsumentem. Rzemieślnicy sprzedawali im swój towar, godząc się na podyktowane przez kupców-pośredników ceny, ci z kolei monopolizowali rynek zbytu i surowców niezbędnych do produkcji. Pośrednicy chcąc przyspieszyć wzrost zysków opracowali metodę, w której półfabrykaty jednego wyrobu przekazywali je poszczególnym rzemieślnikom, zajmującym się od tej pory ściśle określoną częścią procesu wytwórczego.

Slide 6

Manufaktura. Jeden rzemieślnik specjalizował się np.. Czyszczeniem wełny, inny przerabianiem jej na tkaninę a jeszcze inny zajmował się farbowaniem. W ten sposób wykształciła się specjalizacja produkcji. System ten zwiemy systemem nakładczym lub manufakturowym.

Slide 7

Ogradzanie W Anglii feudałowie aby ograniczyć straty spowodowane kryzysem wprowadzali tzw. grodzenia zamieniali pola uprawne na pastwiska dla owiec, w ten sposób zwiększali hodowle i eksport wełny do Flandrii. Spadek dochodów feudałów, spowodował tez ograniczenie popytu na tzw. towary luksusowe sprowadzane głownie ze Wschodu.

Slide 8

Niepokoje społeczne Na skutek złej sytuacji gospodarczej w miastach dochodziło do buntów i zamieszek. Ofiarami rozbojów padali zazwyczaj Żydzi, których majątki rabowano a ich samych wraz z rodzinami wypędzano z miast. Część z nich przeniosła się wtedy na Wschód i znajdowała bezpieczne miejsca do zycia w Polsce czy Czechach.

Slide 9

Upadek systemu kredytowego. Na skutek kryzysu państwowego wielu władców zaciągało kredyty u bogatych mieszczan, lecz pożyczek tych nie byli w stanie spłacić. Spowodowało to upadek systemu kredytowego i zdezorganizowało obrót pieniądzem. We Francji, król Filip IV Piękny, szukając nowego źródła dochodu, wygnał z państwa Żydów i w 1306 przejął ich majątki. Doprowadził tez do likwidacji zakonu templariuszy. Spalił na stosie wielkiego mistrza Jakuba de Molay i przejął zakonny majątek.

Slide 10

Dżuma Ludność średniowieczna żyła w bardzo złych warunkach sanitarnych, gdyż w większości miast pozbawionych kanalizacji ścieki płynęły ulicami. Często wybuchały epidemie chorób, które dziesiątkowały ludność. W XIV wieku epidemia dżumy wybuchła w portach śródziemnomorskich. Zarazę morową, jak ją wówczas nazywano, najprawdopodobniej przywiozły ze sobą statki genueńskie przypływające z portów nadczarnomorskich.

Slide 11

Dżuma czarna śmierć Zarażone dżuma szczury przewożone w ładowniach statków szybko zaczęły zarażać ludzi, i od 1348 r. choroba rozprzestrzeniła się po całym kontynencie. Mieszkańcy zarażonych miast w panice opuszczali je, nieświadomie poszerzając obszar epidemii. Ofiar choroby było tak wiele, że niektóre miasta i wsie całkowicie opustoszały. Szacuje się że w latach 134850 na dżumę i na skutek spowodowanego nią głodu, zmarła ok. 13 ludności Europy.

Slide 12

Konflikty zbrojne. Kryzysowi gospodarczemu towarzyszył kryzys polityczny, który szczególnie ujawnił się w konflikcie terytorialnym i dynastycznym między Anglią i Francją. Największym długotrwałym konfliktem w tej epoce była właśnie wojna między Anglią i Francją, nazwana wojną stuletnią.

Slide 13

Wojna stuletnia. Przyczyny: - rywalizacja Anglii i Francji o panowanie nad Flandrią; - Dążenie królów Francji do odebrania Anglii ostatnich lenn w południowej części kraju; - Rywalizacja o tron francuski, ponieważ w 1328 wygasła linia dynastii Kapetyngów, a władze przejęła młodsza linia Walezjuszy. Ale król Anglii Edward III był potomkiem dynastii Kapetyngów i na tej podstawie rościł sobie prawa do korony Francji. Zostały one jednak zbagatelizowane. - Dążenie rycerstwa do powetowania sobie strat wynikających z kryzysu gospodarczego;

Slide 14

Wojna stuletnia 1337 - 1453 Atakującą i wygrywającą strona była Anglia wykorzystująca w wojnie zaciężnych pieszych łuczników. W wojsku służyli drobni rycerze i mieszczanie. Francja z kolei bazowała na ciężkozbrojnej konnicy i rycerstwie feudalnym.

Slide 15

Przebieg wojny stuletniej Pierwszą wielka bitwa była bitwa pod Crécy w 1346 roku, w której Anglicy użyli artylerii polowej, ale o zwycięstwie zadecydowali łucznicy; W 1348 wybuch epidemii dżumy zahamował działania wojenne; Walkę podjęto ponownie w 1355 roku; najważniejszą bitwą była bitwa pod Poitiers w 1356 roku, w której ponownie zwyciężyli Anglicy; Przegrane bitwy i niewola króla podważyły autorytet monarszej władzy we Francji, skutkiem tego był wybuch powstania chłopskiego tzw. żakerii. Chłopi skierowali się głownie przeciwko feudałom, których obwiniali za zły stan państwa. Zamęt wewnątrz państwa francuskiego wykorzystali Anglicy, którzy zaatakowali i wygrali koleje starcie bitwę pod Azincourt w 1415 roku. W rezultacie król Anglii Henryk V zdobył tron francuski kosztem Karola VII z dynastii Walezjuszy. Okupacja angielska we Francji budziła opór a na czele buntu w 1429 roku stanęła Joanna dArc. Joanna stanęła na czele wojsk Karola VII i poprowadziła francuskie wojsko do wielu zwycięskich bitew. Wyparła Francuzów z Orleanu i Reims, dzięki czemu król mógł dopełnić aktu koronacji.

Slide 16

John Wiklef W 1453 Anglicy zostali pokonani, jednak obydwa kraje głęboko ucierpiały na skutek działań wojennych. Anglia zniszczona gospodarczo podatna była na wstrząsy antyfeudalne. W tym środowisku duże poparcie zdobył antyfeudalnie nastawiony profesor oksfordzki John Wiklef, który występował przeciwko instytucji papiestwa, przywiązaniu kleru do majątków i przeciw feudałom. Pod wpływem jego nauk w latach 70. i 80. założona została sekta lollardów, głosząca hasła równości społecznej i żądająca wywłaszczenia dóbr kościelnych.

Slide 17

Wat Tyler Długotrwała wojna wyniszczyła angielska gospodarkę, co spowodowało wzrost obciążeń podatkowych, Sytuacja ta doprowadziła w 1381 roku do buntu poddanych pod wodzą Wata Tylera. Do zbuntowanych przyłączyli się również lollardowie, głoszący hasło Precz z poddaństwem i przywilejami feudalnymi. Powstanie to podobnie jak żakeria zakończyło się ostrymi represjami, które zdławiły wszelkie ruchy antyfeudalne i reformacyjne.

Slide 18

Wojna dwóch róż W 2 poł. XIV w w Anglii wybuchały walki o władze między rodami Yorków (biała róża) i Lancasterów (czerwona róża). Od symboli obu rodów zwiemy ją wojną dwóch róż. Ostatecznie zwycięsko wyszedł ród Lancastrów i spokrewnieni z nimi Tudorowie, którzy dali początek nowej dynastii na tronie angielskim (od. 1485)

Slide 19

Husytyzm w Czechach. Królestwo Czech w XIV wieku przeżywało swój rozkwit. Dobra passa została nagle przerwana konfliktem religijnym i narodowościowym, gdyż ludność niemiecka zajmowała uprzywilejowane miejsce. Budziło to opór ludności czeskiej. Najwybitniejszym mówca i krytykiem sytuacji państwa był Jan Hus (1369 -1415) profesor i rektor uniwersytetu w Pradze. Nauki Husa spotkały się z dużym poparciem, ale Kościół rzucił na niego klątwę. Hus został wezwany na sobór w Konstancji. Mimo iż król, Zygmunt Luksemburski ofiarował mu tzw. List żelazny, gwarantujący mu bezpieczeństwo, został na soborze osądzony i spalony na stosie jako heretyk. Śmierć Jana Husa spowodowała wybuch większego konfliktu. Zwolennicy Husa husyci- opanowali Pragę i rozpoczęli wojnę z Zygmuntem Luksemburskim. Stało się to m.in. Powodem organizowania wypraw zbrojnych, krucjat, skierowanych przeciw husytom heretykom.