Historia Polski - królowie elekcyjni

Zobacz slidy

Treść prezentacji

Slide 1

HISTORIA POLSKI KRÓLOWIE ELEKCYJNI

Slide 2

HENRYK WALEZY 1573 PIERWSZA WOLNA ELEKCJA WYBÓR HENRYKA WALEZEGO (FRANCJA, DYNASTIA WALEZJUSZY)

Slide 3

Henryk Walezy pacta conventa osobiste zobowiązania władcy artykuły henrykowskie (zbiór zasad ustrojowych RP) : wolna elekcja; Liberum veto sejm dwa tygodnie zwoływany co najmniej raz na dwa lata; król nie może podejmować decyzji w sprawach polityki wewnętrznej ani zagranicznej bez zgody sejmu; przywileje szlacheckie i konfederacja warszawska; rokosz

Slide 4

STEFAN BATORY Ucieczka Henryka Walezego do Francji Bezkrólewie prymas interreksem 1575 rok podwójna elekcja : wybrany Stefan Batory i książę Maksymilian Habsburg działania Jana Zamoyskiego koronacja Batorego

Slide 5

STEFAN BATORY utworzenie piechoty wybranieckiej 1579 zwycięstwo Batorego nad Rosjanami pod Pskowem

Slide 6

XVII wiek rządy Wazów 1586 elekcja Zygmunta Wazy 1607 r. dążenie króla do wzmocnienia władzy przyczyną rokoszu Zebrzydowskiego przyczyny wojen ze Szwecją : - dążenie Zygmunta do odzyskania tronu szwedzkiego - Inflanty i walka o dominację nad Bałtykiem

Slide 7

ZYGMUNT III WAZA 1605 Kircholm zwycięstwo husarii Jana Chodkiewicza 1627 zwycięstwo floty polskiej pod Oliwą Skutek wojny Szwedzi zatrzymują Inflanty

Slide 8

ZYGMUNT WAZA WOJNA Z ROSJĄ przyczyny: - chęć wykorzystania przez Polaków wielkiej smuty (kryzys po śmierci Iwana Groźnego) w Rosji - dymitriady 1610 - Kłuszyn zwycięstwo Stanisława Żółkiewskiego - zdobycie Smoleńska i wkroczenie Polaków do Moskwy skutek: 1634 r. pokój w Polanowie Polska uzyskała ziemię smoleńską, siewierską i czernihowską największy w dziejach obszar milion km.kw.

Slide 9

ZYGMUNT III WAZA Rzeczpospolita po pokoju w Polanowie 1634

Slide 10

ZYGMUNT III WAZA WOJNA Z TURCJĄ Przyczyny: najazdy kozaków (wolni, ukraińscy chłopi) poddanych króla polskiego na lenna tureckie (Mołdawia i Wołoszczyzna) oraz najazdy tatarów (poddani sułtana) na ziemie polskie 1620 klęska Stanisława Żółkiewskiego pod Cecorą 1621 zwycięstwo Jana Chodkiewicza pod Chocimiem Pokój : zachowanie przebiegu granic, zobowiązanie Zygmunta Wazy do pilnowania kozaków, a sułtana do zapobiegania napadów tatarskich na Polskę

Slide 11

WŁADYSŁAW IV WAZA 1632 koronacja Władysława IV Wazy

Slide 12

WŁADYSŁAW IV WAZA Przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego: dążenie szlachty polskiej do ograniczania rejestru kozackiego (wolni kozacy służący w armii) i przekształcenia kozaków w chłopów pańszczyźnianych; różnice wyznaniowe (polska, katolicka, szlachta; ukraińscy prawosławni chłopi)

Slide 13

WŁADYSŁAW IV WAZA 1648 powstanie kozackie pod wodzą Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie

Slide 14

WŁADYSŁAW IV WAZA Bitwy pod Korsuniem, Żółtymi Wodami i Piławcami, obrona Zbaraża Walka z powstańcami książę Jeremi Wiśniowiecki (Beresteczko 1651)

Slide 15

OGNIEM I MIECZEM

Slide 16

PODZIAŁ UKRAINY Wojna polsko rosyjska zakończona podziałem Ukrainy wzdłuż Dniepru między Polskę i Rosję (rozejm w Andruszowie 1667 i pokój 1688

Slide 17

JAN KAZIMIERZ WAZA Przyczyny potopu: chęć wykorzystania przez króla Szwecji Karola X Gustawa osłabienia Rzeczpospolitej wywołanego wojną na Ukrainie, zajęciem części Litwy przez Rosjan i wewnętrznymi rozgrywkami o władzę

Slide 18

Jan Kazimierz Waza potop szwedzki: 1655 1660 obrona Jasnej Góry; śluby lwowskie Jana Kazimierza

Slide 19

Jan Kazimierz Waza Skutki potopu: 1657r. - traktaty welawsko bydgoskie Polacy rezygnują ze zwierzchności lennej nad Prusami Książęcymi. 1660 pokój w Oliwie: Jan Kazimierz zrzekł się tytułu króla szwedzkiego, a Rzeczpospolita utraconych już wcześniej Inflant.

Slide 20

JAN KAZIMIERZ WAZA Kryzys gospodarczy: spadek zapotrzebowania Zachodu na polskie zboże i wynikające z tego zmniejszenie dochodów z majątków ziemskich; ruina znacznych połaci kraju, spowodowana przemarszami obcych wojsk i działaniami wojennymi na terenie kraju, brak rąk do pracy na wsi; przekształcanie się miast i miasteczek w osady rolnicze

Slide 21

JAN KAZIMIERZ WAZA Kryzys polityczny: uzależnianie się (materialne i polityczne) coraz liczniejszych kręgów szlacheckich od magnaterii; paraliżowanie pracy sejmu (1652 r pierwsze liberum veto); wzniecanie rokoszy przeciw władcy pod pretekstem obrony złotej wolności szlacheckiej; zmiana światopoglądu mieszkańców RP: wzrost nietolerancji i ksenofobii; rozprzestrzenianie się wizji Polski jako przedmurza chrześcijaństwa i twierdzy katolicyzmu.

Slide 22

JAN KAZIMIERZ WAZA Dążenia Jana Kazimierza do wzmocnienia władzy królewskiej 1666 rokosz Lubomirskiego kląska wojsk króla pod Mątwami: król wycofuje się z prób umocnienia rządów 1668 rok abdykacja Jana Kazimierza

Slide 23

MICHAŁ KORYBUT WIŚNIOWIECKI 1669 r elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego Konflikt z Turcją: - zdobycie przez Turków Kamieńca Podolskiego, Podola, Bracławszczyzny i woj. Kijowskiego 1672 rok: pokój w Buczaczu: Polska oddała Turcji województwa podolskie, bracławskie, cz. kijowskiego i zobowiązała się płacić Turcji haracz 1673 r. zwycięstwo Jana Sobieskiego pod Chocimiem i

Slide 24

JAN III SOBIESKI 1674 rok - wybór na króla Jana III Sobieskiego 1683 odsiecz wiedeńska 1699 r. : pokój w Karłowicach: Rzeczpospolita odzyskuje Podole i Ukrainę;

Slide 25

BAROK XVII wiek barok i sarmatyzm, Wilanów, portrety trumienne; Mikołaj Sęp Szarzyński, Jan Andrzej Morsztyn, Jan Chryzostom Pasek

Slide 26

August II Mocny 1697 koronacja Augusta II Mocnego Wettina (unia z Saksonią) - próby umacniania władzy, rozwój rzemiosła i handlu, merkantylizm, - przystąpienie króla bez zgody sejmu do wojny północnej wojna domowa wojna od Sasa do Lasa

Slide 27

AUGUST II MOCNY SAS 1717 sejm niemy urzędnicy sascy nie mogą decydować o sprawach polskich, stałe podatki na 24-tys. wojsko; ograniczenie praw niekatolickiej szlachty pretekst do ingerowania w nasze sprawy Rosji i Prus jako obrońców innowierców

Slide 28

AUGUST III SAS 1734 koronacja Augusta III Sasa po walce z Leszczyńskim osłabienie władzy króla, sprzeciw szlachty wobec reform w obawie przed absolutyzmem

Slide 29

SEJM KONWOKACYJNY Reformy sejmu konwokacyjnego 1763 r. podejmowanie decyzji większością głosów w sprawach skarbowych zakaz przysięgania na instrukcje poselskie ograniczenie samowoli podskarbich i hetmanów. wprowadzenie cła generalnego obejmującego również duchownych i

Slide 30

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI OSTATNI KRÓL POLSKI 1764 rok : elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiegowiara, że reformy w Polsce można wprowadzić tylko przy wsparciu Rosji

Slide 31

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKIOSTATNI KRÓL POLSKI 1768 zgoda zastraszonego przez Rosjan sejmu na równouprawnienie innowierców i uchwalenie praw kardynalnych: wolna elekcja, liberum veto, rokosz luty 1769 zawiązanie w miejscowości Bar konfederacji barskiej w obronie wiary i wolności walki konfederatów z wojskami królewskimi i rosyjskimi,

Slide 32

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKIOSTATNI KRÓL POLSKI porozumienie między Józefem II, Fryderykiem II i Katarzyną: w zamian za akceptację Austrii i Prus dla rosyjskich zdobyczy terytorialnych na południu zgoda Katarzyny na rozbiór Rzeczpospolitej 5 sierpnia 1772 pierwszy rozbiór

Slide 33

PIERWSZY ROZBIÓR POLSKI

Slide 34

SEJM ROZBIOROWY Tadeusz Rejtan

Slide 35

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI Życie kulturalne: - Operalnia w Warszawie, fundowane przez magnatów teatry i sale koncertowe 1747 pierwsza publiczna Biblioteka Załuskich dążenie króla do przeobrażenia sarmackiego społeczeństwa poprzez upowszechnienie idei oświeceniowych

Slide 36

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI obiady czwartkowe spotkania przy królewskim stole wybitnych pisarzy: Adama Naruszewicza, Stanisława Trembeckiego, Ignacego Krasickiego, Franciszka Zabłockiego,

Slide 37

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI czasopismo Monitor w 1765 roku w celu zmiany świadomości społeczeństwa: wyszydzanie w publicystyce i spektaklach teatralnych kultury sarmackiej i propagowanie nowych wzorców gospodarowania, polityki i obyczajów

Slide 38

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI 1779 rok Teatr Narodowy (Wojciech Bogusławski)

Slide 39

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI Reformy oświaty: Collegium Nobilium (Szkoła Rycerska) łacina, retoryka, fizyka, języki nowożytne, nauki przyrodnicze, historia ojczysta, w-f nowoczesne kształcenie młodego pokolenia przygotowanie przyszłych reformatorów państwa (Tadeusz Kościuszko, Józef Poniatowski) .

Slide 40

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI 1773 r. rozwiązanie przez papieża jezuitów ustanowienie Ministerstwa oświaty KEN zakładanie świeckich szkół parafialnych średnich i wyższych język polski zamiast łaciny

Slide 41

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI 1775 Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych opracowywanie podręczników i metod nauczania (Grzegorz Piramowicz zasada wychowywania młodzieży w duchu obywatelskim i patriotycznym)

Slide 42

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI Bernardo Bellotto (Canaletto) cykl obrazów Warszawa; Marcelo Bacciarelli poczet królów przebudowa Zamku Ujazdowskiego z inspiracji Dominika Merliniego przekształcenie wnętrz Zamku Królewskiego i dobudowanie do niego Biblioteki budowa zespołu pałacowego w Łazienkach

Slide 43

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI

Slide 44

1788-1792 Sejm Czteroletni 3 maja 1791 Konstytucja Trzeciego Maja pełne prawa polityczne tylko dla zamożnej szlachty (cenzus majątkowy) podział władzy na ustawodawczą (sejm), wykonawczą Straż Praw i król, i sądowniczą zniesienie liberum veto i wolnej elekcji

Slide 45

KONSTYTUCJA 3 MAJA

Slide 46

STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI 1792 zawiązanie konfederacji targowickiej (stronnictwo hetmańskie) : żądanie przywrócenia dawnego ustroju RP, sprzeciw wobec ograniczenia wolności szlacheckiej i prośba o pomoc Rosji wojna polsko rosyjska Józef Poniatowski: powstrzymanie Rosjan pod Zieleńcami; zwycięstwo pod Dubienką (Tadeusz Kościuszko)

Slide 47

II ROZBIÓR POLSKI 1793 Rosja i Prusy: drugi rozbiór Polski ostatni sejm Rzeczpospolitej w Grodnie : zatwierdzenie traktatu rozbiorowego i odrzucenie większości uchwał Sejmu Czteroletniego Rosja: Ukraina i Białoruś; Prusy Wielkopolska, Kujawy, cz. Mazowsza.

Slide 48

POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE 1794 rok Tadeusz Kościuszko(Insurekcja) powstanie w obronie konstytucji i przeciwko II rozbiorowi

Slide 49

POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE bitwy z Rosjanami pod Racławicami, Szczekocinami i Maciejowicami

Slide 50

POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE uniwersał połaniecki: wolność osobista dla chłopów i obniżenie pańszczyzny za akces do powstania

Slide 51

POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE rzeź Pragi armia Suworowa;

Slide 52

TRZECI ROZBIÓR POLSKI 1795 trzeci rozbiór Polski